23
1Khi con ngồi ăn với một quan cai trị,
Hãy để ý cẩn thận người trước mặt con;
2Hãy để con dao nơi cổ con
Nếu con ham ăn.
3Chớ thèm các món cao lương mỹ vị của người;
Đó là thức ăn lừa gạt.
4Đừng lao khổ để làm giàu;
Hãy sáng suốt đủ để dừng lại;
5Vì khi con chớp mắt nhìn⚓ sự giàu sang,
Thì nó đã bay mất rồi;
Nó thình lình mọc cánh bay bỗng lên trời như chim ưng.
6Chớ ăn bánh của người ích kỷ,
Cũng đừng thèm các món cao lương mỹ vị của người;
7Vì như hắn suy nghĩ trong lòng thể nào,
Thì hắn quả như vậy;
Hắn bảo con: hãy ăn uống đi,
Nhưng lòng nó không hiệp cùng con.
8Con sẽ mửa ra miếng bánh mà con đã ăn
Và phí đi những lời khen ngợi.
9Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời khôn ngoan của con.
10Chớ dời cột ranh giới xưa,
Và đừng xâm chiếm của kẻ mồ côi;
11Vì Đấng cứu chuộc chúng vốn quyền năng;
Người sẽ binh vực chúng chống lại con.
12Hãy để tâm vào lời giáo huấn,
Và lắng tai nghe lời tri thức.
13Chớ tránh thi hành kỷ luật đối với trẻ thơ;
Nếu con phạt nó bằng roi, nó sẽ không chết;
14Hãy phạt nó bằng roi,
Con sẽ giải cứu linh hồn nó khỏi Âm Phủ.
15Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng vui mừng.
16Lòng dạ ta sẽ mừng rỡ
Khi môi miệng con nói lời ngay thẳng.
17Lòng con chớ ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
18Vì con chắc chắn sẽ có một tương lai,
Và niềm hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.
19Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan;
Hãy hướng lòng con vào con đường đúng đắn.
20Chớ kết bạn với kẻ nghiện rượu
Hay người ham ăn.
21Vì kẻ nghiện rượu và người ham ăn sẽ trở nên nghèo,
Còn người hay ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
22Hãy lắng nghe cha con là người sinh thành con;
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người già cả.
23Hãy mua lấy chân lý và đừng bán nó;
Hãy mua lấy khôn ngoan, lời giáo huấn và sáng suốt.
24Làm cha của người công chính có niềm vui rất lớn;
Người nào có đứa con khôn ngoan sẽ rất vui mừng về nó.
25Nguyện cha và mẹ con vui mừng;
Nguyện cho người sinh ra con vui vẻ.
26Hỡi con, hãy dâng lòng con cho ta;
Mắt con hãy vui⚓ trong đường lối ta.
27Vì gái điếm là cái hố sâu,
Và người dâm phụ là cái giếng hẹp.
28Thật vậy, nàng như kẻ trộm rình rập,
Đặng làm gia tăng số người bội tín giữa vòng loài người.
29Ai đã gặp hoạn nạn? Ai đã bị buồn thảm?
Ai có sự gây gỗ? Ai đã than thở?
Ai đã bị thương tích vô cớ? Ai có mắt đỏ ngầu?
30Là những người la cà lâu bên chén rượu;
Những kẻ đi nếm thử các rượu pha.
31Đừng nhìn rượu khi nó đỏ thắm;
Lúc nó lóng lánh trong ly
Và chảy ra ngọt lịm.
32Cuối cùng nó cắn như rắn,
Chích như rắn độc.
33Mắt con sẽ thấy những cảnh lạ;
Lòng con sẽ tưởng đến những điều gian tà;
34Con sẽ như người nằm giữa lòng biển;
Trên đỉnh cột buồm.
35Con nói: người ta đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau;
Người ta đập tôi, nhưng tôi không hay biết;
Khi nào tôi sẽ tỉnh dậy?
Tôi sẽ tìm uống nữa.
23
1Meih caux zoux hlo nyei mienh juangc dieh nyanc hnaangx,
oix zuqc samx longx haaix nyungc⚓ yiem meih nyei nza'hmien.
2Se gorngv meih zoux mauv nyanc nyei mienh,
oix zuqc zorqv nzuqc zaeng jienv ganh nyei jaang-ndiev.⚓
3Maiv dungx mauv nyanc ninh kuv haic nyei ga'naaiv,
weic zuqc se nduov mienh nyei lai-hnaangx.
4Maiv dungx laauh luic weic lorz zinh zoih,
oix zuqc maaih cong-mengh gaux haih dingh njiec.
5Meih kungx bungx m'zing mangc maiv lamh longc nyei zinh zoih fai?
Weic zuqc zinh zoih liemh zeih hnangv cuotv ndaatv,
yaac hnangv domh jaangv nor, ndaix faaux lungh.
6Maiv dungx nyanc mienh njapv mienh nyei lai-hnaangx,
yaac maiv dungx mauv ninh kuv nyei ga'naaiv.
7Weic zuqc ninh se hnangv dauh yiem hnyouv gu'nyuoz saauv jienv nyei mienh.⚓
Ninh heuc meih, “Gunv nyanc gunv hopv,”
mv baac ninh nyei hnyouv maiv hnangv naaic.
8Meih nyanc liuz wuov deix diqv dien lai-hnaangx zungv zuqc lov cuotv,
meih gorngv nyei waac-longx yaac ndortv mi'aqv.
9Maiv dungx gorngv waac bun mienh hngongx mienh muangx,
weic zuqc ninh oix mangc piex meih nyei cong-mengh waac.
10Maiv dungx suiv loz-hnoi deic-jaaix nyei dongc,
fai zorqv guh hanh fu'jueiv⚓ nyei lingh deic,
11weic zuqc Zuoqc Ninh Mbuo Wuov Dauh Ziouv se henv haic.
Ninh mbuo gox meih, Ziouv oix tengx ninh mbuo caengx sic.
12Oix zuqc longc hnyouv muangx mienh njaaux,
baeng m'normh muangx wuonh zaang nyei waac.
13Meih oix zuqc mborqv njaaux fu'jueiv, maiv dungx guangc.
Meih longc biaav fitv ninh, ninh maiv daic.
14Se gorngv meih longc biaav fitv,
meih ziouc tengx njoux ninh nyei maengc maiv zuqc mingh yiem yiemh gen.
15Yie nyei dorn aah! Se gorngv meih nyei hnyouv maaih cong-mengh,
yie nyei hnyouv yaac a'hneiv.
16Se gorngv meih nyei nzuih gorngv zien nyei waac,
yie nyei hnyouv ziouc orn-lorqc haic.
17Maiv dungx maaih hnyouv mueic jieqv zuiz-mienh,
oix zuqc hnoi-hnoi taaih Ziouv.
18Hnangv naaic meih nqa'haav hingv nyei jauv ndongc haaix zungv maaih lamh hnamv nyei,
yaac maiv zuqc jamv guangc.
19Yie nyei dorn aah! Meih oix zuqc muangx yaac oix zuqc maaih cong-mengh,
aengx bun meih nyei hnyouv mingh wuov diuh jauv.
20Maiv dungx caux hengx hopv a'ngunc diuv
fai mauv nyanc orv nyei mienh yiem,
21weic zuqc mauv nyanc hopv nquin nyei mienh oix jomc.
Mauv m'njormh nyei mienh ziouc zuqv lui-houx-huv.
22Meih nyei die bun meih maaih maengc, meih oix zuqc muangx ninh.
Meih nyei maa gox daaih, maiv dungx mangc piex.
23Oix zuqc maaiz zien leiz yaac maiv dungx maaic.
Oix zuqc maaiz cong-mengh, njaaux nyei waac caux wuonh zaang.
24Kuv mienh nyei die za'gengh! orn-lorqc haic.
Haaix dauh duqv cong-mengh nyei dorn oix weic ninh a'hneiv.
25Oix zuqc bun meih nyei diex maac a'hneiv,
bun meih nyei maa nyorx orn-lorqc.
26Yie nyei dorn aac, longc hnyouv muangx yie,⚓
bun meih nyei m'zing mangc yie nyei jauv,
27weic zuqc maaic sin nyei m'sieqv dorn se hnangv ndo haic nyei kuotv,
buangh liouh nyei m'sieqv dorn hnangv hepc nyei wuom-kuotv.
28Ninh mei jienv zuov hnangv janx-zaqc,
yaac yiem baamh mienh mbu'ndongx bun maiv ziepc zuoqv nyei mienh camv jienv faaux.
29Haaix dauh maaih kuonx naanh?
Haaix dauh maaih you-nzauh?
Haaix dauh maaih nzaeng jaax nyei sic?
Haaix dauh maaih la'ngopv nyei jauv?
Haaix dauh zuqc mun yaac maiv maaih gorn-baengx?
Haaix dauh m'zing siqv?
30Se dongh liouh linh hopv a'ngunc diuv
caux mingh seix hopv peux daaih nyei diuv wuov deix mienh.
31Maiv dungx mangc a'ngunc diuv-siqv
yiem gu'nyuoz zaanv aengv njang,
hopv njiec se mbiaangc nyei.
32Setv mueiz naaiv nyungc diuv doqc haic hnangv naang-doqc nyorqv nor,
yaac hoic hnangv naang-jieqv nyorqv.
33Meih nyei m'zing ziouc buatc guv guaix nyei sic.
Meih nyei hnyouv yaac lunc, gorngv buv longh buv dangv nyei waac.
34Meih ziouc hnangv bueix jienv koiv gu'nyuoz nyei mienh,
yaac hnangv bueix jienv corng ndie-mbuangh nyei ndiouh gu'nguaaic.
35Meih ziouc gorngv, “Mienh mborqv yie mv baac yie maiv mun.
Ninh mbuo qaqv mborqv yie, yie yaac maiv haiz fungc.
Yie haaix zanc cingx nyie?
Yie aengx mingh lorz diuv hopv.”