23
1Khi con ngồi ăn với một quan cai trị,
Hãy để ý cẩn thận người trước mặt con;
2Hãy để con dao nơi cổ con
Nếu con ham ăn.
3Chớ thèm các món cao lương mỹ vị của người;
Đó là thức ăn lừa gạt.
4Đừng lao khổ để làm giàu;
Hãy sáng suốt đủ để dừng lại;
5Vì khi con chớp mắt nhìn⚓ sự giàu sang,
Thì nó đã bay mất rồi;
Nó thình lình mọc cánh bay bỗng lên trời như chim ưng.
6Chớ ăn bánh của người ích kỷ,
Cũng đừng thèm các món cao lương mỹ vị của người;
7Vì như hắn suy nghĩ trong lòng thể nào,
Thì hắn quả như vậy;
Hắn bảo con: hãy ăn uống đi,
Nhưng lòng nó không hiệp cùng con.
8Con sẽ mửa ra miếng bánh mà con đã ăn
Và phí đi những lời khen ngợi.
9Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời khôn ngoan của con.
10Chớ dời cột ranh giới xưa,
Và đừng xâm chiếm của kẻ mồ côi;
11Vì Đấng cứu chuộc chúng vốn quyền năng;
Người sẽ binh vực chúng chống lại con.
12Hãy để tâm vào lời giáo huấn,
Và lắng tai nghe lời tri thức.
13Chớ tránh thi hành kỷ luật đối với trẻ thơ;
Nếu con phạt nó bằng roi, nó sẽ không chết;
14Hãy phạt nó bằng roi,
Con sẽ giải cứu linh hồn nó khỏi Âm Phủ.
15Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng vui mừng.
16Lòng dạ ta sẽ mừng rỡ
Khi môi miệng con nói lời ngay thẳng.
17Lòng con chớ ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
18Vì con chắc chắn sẽ có một tương lai,
Và niềm hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.
19Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan;
Hãy hướng lòng con vào con đường đúng đắn.
20Chớ kết bạn với kẻ nghiện rượu
Hay người ham ăn.
21Vì kẻ nghiện rượu và người ham ăn sẽ trở nên nghèo,
Còn người hay ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
22Hãy lắng nghe cha con là người sinh thành con;
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người già cả.
23Hãy mua lấy chân lý và đừng bán nó;
Hãy mua lấy khôn ngoan, lời giáo huấn và sáng suốt.
24Làm cha của người công chính có niềm vui rất lớn;
Người nào có đứa con khôn ngoan sẽ rất vui mừng về nó.
25Nguyện cha và mẹ con vui mừng;
Nguyện cho người sinh ra con vui vẻ.
26Hỡi con, hãy dâng lòng con cho ta;
Mắt con hãy vui⚓ trong đường lối ta.
27Vì gái điếm là cái hố sâu,
Và người dâm phụ là cái giếng hẹp.
28Thật vậy, nàng như kẻ trộm rình rập,
Đặng làm gia tăng số người bội tín giữa vòng loài người.
29Ai đã gặp hoạn nạn? Ai đã bị buồn thảm?
Ai có sự gây gỗ? Ai đã than thở?
Ai đã bị thương tích vô cớ? Ai có mắt đỏ ngầu?
30Là những người la cà lâu bên chén rượu;
Những kẻ đi nếm thử các rượu pha.
31Đừng nhìn rượu khi nó đỏ thắm;
Lúc nó lóng lánh trong ly
Và chảy ra ngọt lịm.
32Cuối cùng nó cắn như rắn,
Chích như rắn độc.
33Mắt con sẽ thấy những cảnh lạ;
Lòng con sẽ tưởng đến những điều gian tà;
34Con sẽ như người nằm giữa lòng biển;
Trên đỉnh cột buồm.
35Con nói: người ta đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau;
Người ta đập tôi, nhưng tôi không hay biết;
Khi nào tôi sẽ tỉnh dậy?
Tôi sẽ tìm uống nữa.
1When you sit to dine with a ruler,
note well what⚓ is before you,
2and put a knife to your throat
if you are given to gluttony.
3Do not crave his delicacies,
for that food is deceptive.
4Do not wear yourself out to get rich;
do not trust your own cleverness.
5Cast but a glance at riches, and they are gone,
for they will surely sprout wings
and fly off to the sky like an eagle.
6Do not eat the food of a begrudging host,
do not crave his delicacies;
7for he is the kind of person
who is always thinking about the cost.⚓
“Eat and drink,” he says to you,
but his heart is not with you.
8You will vomit up the little you have eaten
and will have wasted your compliments.
9Do not speak to fools,
for they will scorn your prudent words.
10Do not move an ancient boundary stone
or encroach on the fields of the fatherless,
11for their Defender is strong;
he will take up their case against you.
12Apply your heart to instruction
and your ears to words of knowledge.
13Do not withhold discipline from a child;
if you punish them with the rod, they will not die.
14Punish them with the rod
and save them from death.
15My son, if your heart is wise,
then my heart will be glad indeed;
16my inmost being will rejoice
when your lips speak what is right.
17Do not let your heart envy sinners,
but always be zealous for the fear of the Lord.
18There is surely a future hope for you,
and your hope will not be cut off.
19Listen, my son, and be wise,
and set your heart on the right path:
20Do not join those who drink too much wine
or gorge themselves on meat,
21for drunkards and gluttons become poor,
and drowsiness clothes them in rags.
22Listen to your father, who gave you life,
and do not despise your mother when she is old.
23Buy the truth and do not sell it—
wisdom, instruction and insight as well.
24The father of a righteous child has great joy;
a man who fathers a wise son rejoices in him.
25May your father and mother rejoice;
may she who gave you birth be joyful!
26My son, give me your heart
and let your eyes delight in my ways,
27for an adulterous woman is a deep pit,
and a wayward wife is a narrow well.
28Like a bandit she lies in wait
and multiplies the unfaithful among men.
29Who has woe? Who has sorrow?
Who has strife? Who has complaints?
Who has needless bruises? Who has bloodshot eyes?
30Those who linger over wine,
who go to sample bowls of mixed wine.
31Do not gaze at wine when it is red,
when it sparkles in the cup,
when it goes down smoothly!
32In the end it bites like a snake
and poisons like a viper.
33Your eyes will see strange sights,
and your mind will imagine confusing things.
34You will be like one sleeping on the high seas,
lying on top of the rigging.
35“They hit me,” you will say, “but I’m not hurt!
They beat me, but I don’t feel it!
When will I wake up
so I can find another drink?”