23

¹Khi con ngồi ăn với một quan cai trị,
Hãy để ý cẩn thận người trước mặt con;
²Hãy để con dao nơi cổ con
Nếu con ham ăn.
³Chớ thèm các món cao lương mỹ vị của người;
Đó là thức ăn lừa gạt.
⁴Đừng lao khổ để làm giàu;
Hãy sáng suốt đủ để dừng lại;
⁵Vì khi con chớp mắt nhìn⚓ sự giàu sang,
Thì nó đã bay mất rồi;
Nó thình lình mọc cánh bay bỗng lên trời như chim ưng.
⁶Chớ ăn bánh của người ích kỷ,
Cũng đừng thèm các món cao lương mỹ vị của người;
⁷Vì như hắn suy nghĩ trong lòng thể nào,
Thì hắn quả như vậy;
Hắn bảo con: hãy ăn uống đi,
Nhưng lòng nó không hiệp cùng con.
⁸Con sẽ mửa ra miếng bánh mà con đã ăn
Và phí đi những lời khen ngợi.
⁹Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời khôn ngoan của con.
¹⁰Chớ dời cột ranh giới xưa,
Và đừng xâm chiếm của kẻ mồ côi;
¹¹Vì Đấng cứu chuộc chúng vốn quyền năng;
Người sẽ binh vực chúng chống lại con.
¹²Hãy để tâm vào lời giáo huấn,
Và lắng tai nghe lời tri thức.
¹³Chớ tránh thi hành kỷ luật đối với trẻ thơ;
Nếu con phạt nó bằng roi, nó sẽ không chết;
¹⁴Hãy phạt nó bằng roi,
Con sẽ giải cứu linh hồn nó khỏi Âm Phủ.
¹⁵Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng vui mừng.
¹⁶Lòng dạ ta sẽ mừng rỡ
Khi môi miệng con nói lời ngay thẳng.
¹⁷Lòng con chớ ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
¹⁸Vì con chắc chắn sẽ có một tương lai,
Và niềm hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.
¹⁹Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan;
Hãy hướng lòng con vào con đường đúng đắn.
²⁰Chớ kết bạn với kẻ nghiện rượu
Hay người ham ăn.
²¹Vì kẻ nghiện rượu và người ham ăn sẽ trở nên nghèo,
Còn người hay ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
²²Hãy lắng nghe cha con là người sinh thành con;
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người già cả.
²³Hãy mua lấy chân lý và đừng bán nó;
Hãy mua lấy khôn ngoan, lời giáo huấn và sáng suốt.
²⁴Làm cha của người công chính có niềm vui rất lớn;
Người nào có đứa con khôn ngoan sẽ rất vui mừng về nó.
²⁵Nguyện cha và mẹ con vui mừng;
Nguyện cho người sinh ra con vui vẻ.
²⁶Hỡi con, hãy dâng lòng con cho ta;
Mắt con hãy vui⚓ trong đường lối ta.
²⁷Vì gái điếm là cái hố sâu,
Và người dâm phụ là cái giếng hẹp.
²⁸Thật vậy, nàng như kẻ trộm rình rập,
Đặng làm gia tăng số người bội tín giữa vòng loài người.
²⁹Ai đã gặp hoạn nạn? Ai đã bị buồn thảm?
Ai có sự gây gỗ? Ai đã than thở?
Ai đã bị thương tích vô cớ? Ai có mắt đỏ ngầu?
³⁰Là những người la cà lâu bên chén rượu;
Những kẻ đi nếm thử các rượu pha.
³¹Đừng nhìn rượu khi nó đỏ thắm;
Lúc nó lóng lánh trong ly
Và chảy ra ngọt lịm.
³²Cuối cùng nó cắn như rắn,
Chích như rắn độc.
³³Mắt con sẽ thấy những cảnh lạ;
Lòng con sẽ tưởng đến những điều gian tà;
³⁴Con sẽ như người nằm giữa lòng biển;
Trên đỉnh cột buồm.
³⁵Con nói: người ta đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau;
Người ta đập tôi, nhưng tôi không hay biết;
Khi nào tôi sẽ tỉnh dậy?
Tôi sẽ tìm uống nữa.

23

¹Khi con ngồi ăn với người có chức quyền,
Hãy để ý kỹ người ở trước mặt con;
²Nếu con vốn tham ăn,
Hãy để con dao nơi cổ họng con.
³Chớ thèm món ăn ngon của người,
Vì đó là thức ăn phỉnh gạt.
⁴Con đừng nhọc công để làm giàu;
Hãy thôi nhờ cậy sự thông sáng của con.
⁵Khi con liếc mắt vào sự giàu sang, có phải nó đã bay mất rồi không?
Chắc chắn nó mọc cánh như chim đại bàng,
Và tung cánh bay lên trời cao.
⁶Đừng ăn bánh của kẻ có mắt gian ác,
Cũng đừng tham muốn những món ngon của hắn.
⁷Vì điều hắn nghĩ trong lòng mới chính là con người hắn.
Hắn nói với con: “Hãy ăn uống đi!”
Nhưng hắn không thật lòng với con.
⁸Miếng ăn mà con đã ăn, con sẽ mửa ra,
Và uổng phí những lời tốt đẹp của con.
⁹Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ coi khinh lời lẽ khôn ngoan của con.
¹⁰Đừng dời cột mốc ranh giới xưa,
Và đừng xâm phạm cánh đồng của kẻ mồ côi;
¹¹Vì Đấng cứu chuộc của họ là Đấng quyền năng,
Sẽ bênh vực sự kiện tụng của họ chống lại con.
¹²Hãy chuyên tâm về lời khuyên dạy,
Và lắng tai nghe các lời tri thức.
¹³Đừng bỏ qua việc răn dạy trẻ thơ;
Dù đánh nó bằng roi, nó sẽ chẳng chết đâu.
¹⁴Khi con đánh nó bằng roi,
Là giải cứu linh hồn nó khỏi âm phủ.
¹⁵Hỡi con ta, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng sẽ vui mừng;
¹⁶Phải, tận đáy lòng ta sẽ hớn hở
Khi miệng con nói điều ngay thẳng.
¹⁷Lòng con đừng ganh tị với kẻ tội lỗi,
Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va.
¹⁸Vì chắc chắn sẽ có một kết thúc tốt đẹp,
Và hi vọng của con sẽ chẳng thành ra luống công.

¹⁹Hỡi con ta, hãy nghe và trở nên khôn ngoan,
Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng.
²⁰Đừng nhập bọn với những tên bợm rượu
Hoặc với những kẻ tham ăn;
²¹Vì bợm rượu và kẻ tham ăn sẽ trở nên nghèo khổ,
Còn kẻ mê ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.

²²Hãy nghe lời cha đã sinh ra con,
Đừng khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu.
²³Hãy mua chân lý, sự khôn ngoan, lời khuyên dạy, và sự thông sáng,
Đừng bao giờ bán đi!
²⁴Cha của người công chính sẽ có niềm vui lớn;
Người nào sinh con khôn ngoan sẽ vui mừng về nó.
²⁵Ước gì cha và mẹ con được hớn hở,
Và người đã sinh ra con được mừng vui.

²⁶Hỡi con ta, hãy dâng lòng con cho ta,
Và mắt con hãy vui thích trong đường lối ta;
²⁷Vì kỹ nữ là một cái hố sâu
Và dâm phụ là một cái giếng hẹp.
²⁸Nó đứng rình như một kẻ trộm,
Làm tăng thêm nhiều kẻ bất trung trong loài người.

Nguy hại của rượu

²⁹Ai bị hoạn nạn? Ai rên xiết?
Ai cãi cọ? Ai than thở?
Ai bị thương tích vô cớ?
Ai có con mắt đỏ?
³⁰Đó là những kẻ nấn ná bên rượu,
Đi nếm thứ rượu pha.
³¹Đừng nhìn rượu khi nó đỏ hồng,
Lúc nó chiếu sao trong ly
Và tuôn chảy dễ dàng.
³²Cuối cùng, nó cắn như rắn,
Tiết ra nọc như nọc rắn độc.
³³Mắt con sẽ nhìn người dâm phụ,
Và lòng con sẽ nói điều gian tà.
³⁴Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển,
Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm.
³⁵Con sẽ nói rằng: “Người ta đập tôi nhưng tôi không đau!
Người ta đánh tôi nhưng tôi không cảm biết!
Khi tôi tỉnh dậy,
Tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.”