15

¹Lời đáp êm dịu làm nguôi cơn giận,
nhưng lời đáp cộc cằn khiến cơn giận phừng thêm lên.
²Lời nói của người khôn làm cho sự hiểu biết được chấp nhận,
nhưng kẻ ngu dại tuôn ra sự ngu xuẩn mình.
³Mắt Chúa thấy hết mọi điều;
Ngài trông chừng kẻ ác cùng người thiện.
⁴Lời lành là cây ban sự sống,
nhưng lời dối trá đè bẹp tâm linh,
⁵Kẻ ngu dại gạt bỏ lời cha mẹ khuyên răn,
nhưng ai chịu nhận sửa dạy là người khôn.
⁶Trong nhà người công chính có nhiều của cải,
còn kẻ ác chẳng nhận được gì ngoài chuyện lôi thôi.
⁷Người khôn dùng lời nói mình rao truyền tri thức,
nhưng đầu óc của kẻ ngu dại không thể tin cậy được⚓.
⁸Chúa ghét của lễ của kẻ ác dâng lên,
nhưng Ngài ưa thích lời cầu khẩn của người ngay thật.
⁹Chúa ghét hành vi kẻ ác,
nhưng Ngài thích kẻ theo đuổi sự chính trực.
¹⁰Kẻ từ bỏ điều phải sẽ bị trừng phạt nặng nề,
Vì kẻ ghét sửa dạy sẽ bị tiêu diệt.
¹¹CHÚA biết thế giới của kẻ chết,
Ngài cũng rõ tư tưởng của kẻ sống.
¹²Kẻ kiêu căng không thích được sửa dạy;
và chẳng thèm hỏi ý người khôn.
¹³Hạnh phúc khiến mặt mũi tươi vui,
nhưng buồn rầu khiến tinh thần lụn bại.
¹⁴Người hiểu biết muốn thêm tri thức,
còn kẻ ngu dại chỉ thích điều dốt nát.
¹⁵Kẻ khốn khó chịu vất vả mỗi ngày,
nhưng lòng vui mừng giống như tiệc tùng không dứt.
¹⁶Thà nghèo khổ mà kính sợ Chúa,
hơn là giàu có mà gặp lôi thôi.
¹⁷Thà ăn rau cùng với người yêu thích mình,
còn hơn ăn thịt ngon với kẻ ghét mình.
¹⁸Người nóng tính gây chuyện cãi cọ,
nhưng ai trầm tĩnh ngăn được cuộc cãi vã.
¹⁹Lối đi của kẻ lười biếng bị gai gốc ngăn chận,
còn lối đi của người công chính như đường lộ bằng phẳng.
²⁰Con khôn ngoan làm cho cha vui,
nhưng con dại dột khinh rẻ mẹ mình.
²¹Kẻ thiếu hiểu biết thích chuyện ngu dại,
nhưng người khôn ngoan làm điều ngay thẳng.
²²Chương trình bị thất bại vì thiếu ý kiến,
nhưng kế hoạch thành tựu do sự góp ý của nhiều người.
²³Biết cách đối đáp khiến cho con người vui thích.
Lời đáp đúng lúc thật tuyệt diệu.
²⁴Lối đi của người khôn dẫn đến sự sống,
để họ tránh được âm phủ⚓.
²⁵Chúa phá sập nhà kẻ tự phụ,
nhưng Ngài bảo vệ tài sản của người góa bụa.
²⁶Chúa gớm ghét các tư tưởng bậy bạ,
nhưng ưa thích lời nói nhân hậu.
²⁷Kẻ tham lam mang họa cho gia đình,
nhưng người ghét của hối lộ sẽ được sống.
²⁸Người nhân đức suy nghĩ trước khi trả lời,
còn miệng kẻ ác tuôn ra điều ác.
²⁹Chúa tránh xa kẻ ác,
nhưng Ngài nghe lời khẩn nguyện của người ngay thẳng.
³⁰Nụ cười⚓ khiến người khác vui mừng.
Tin vui làm cho thân thể thêm sức lực.
³¹Nếu con nghe lời sửa dạy bổ ích,
thì con sẽ sống giữa vòng người khôn ngoan.
³²Ai gạt bỏ sự sửa dạy ghét bản thân mình,
nhưng ai nghe lời khuyên răn tiếp nhận sự hiểu biết.
³³Kính sợ Chúa khiến con khôn ngoan.
Đức khiêm nhường đi trước sự tôn trọng.

15

¹Lời đáp êm dịu làm nguôi cơn giận,
Còn lời xẳng xớm trêu cơn thịnh nộ.
²Lưỡi người khôn ngoan tô điểm tri thức,
Nhưng miệng kẻ ngu dại chỉ tuôn ra sự điên rồ.
³Mắt của Đức Giê-hô-va ở khắp mọi nơi,
Xem xét kẻ gian ác và người lương thiện.
⁴Lưỡi hiền lành là cây sự sống,
Nhưng lưỡi gian tà làm tan nát tâm linh.
⁵Kẻ ngu dại khinh lời khuyên dạy của cha mình,
Còn ai nghe lời quở trách trở nên khôn khéo.
⁶Nhà của người công chính có nhiều báu vật,
Nhưng hoa lợi của kẻ ác chỉ đem rối loạn đến cho họ.
⁷Môi người khôn ngoan rải ra sự tri thức,
Còn lòng kẻ ngu dại chẳng được như thế.
⁸Đức Giê-hô-va ghê tởm sinh tế của kẻ ác,
Nhưng Ngài vui thích lời cầu nguyện của người ngay thẳng.
⁹Đức Giê-hô-va ghê tởm đường lối kẻ ác,
Nhưng Ngài yêu mến người đeo đuổi sự công chính.
¹⁰Hình phạt nặng nề dành cho kẻ bỏ đường ngay thẳng,
Còn kẻ ghét lời quở trách sẽ phải chết mất.
¹¹Âm phủ và chốn hủy diệt còn phơi bày trước mặt Đức Giê-hô-va,
Huống chi là lòng dạ của con người!
¹²Kẻ nhạo báng không thích bị quở trách;
Hắn không muốn đến với người khôn ngoan.
¹³Lòng vui mừng làm cho vẻ mặt hân hoan,
Nhưng lòng buồn bã khiến tâm trí nao sờn.
¹⁴Lòng người hiểu biết tìm kiếm tri thức,
Còn miệng kẻ ngu dại nuôi mình bằng sự điên rồ.
¹⁵Mọi ngày của kẻ bị hoạn nạn đều là xấu,
Nhưng lòng vui mừng dự yến tiệc luôn luôn.
¹⁶Thà có ít của mà kính sợ Đức Giê-hô-va
Còn hơn là có nhiều tài sản mà bối rối cặp theo.
¹⁷Thà một món rau mà yêu thương nhau
Còn hơn ăn bò mập béo mà ganh ghét cặp theo.
¹⁸Kẻ nhạy giận thường gây xung đột,
Nhưng người chậm giận làm yên cuộc tranh cãi.
¹⁹Con đường kẻ lười biếng như một hàng rào gai,
Còn nẻo người ngay thẳng được ban bằng.
²⁰Con khôn ngoan làm vui lòng cha nó,
Nhưng đứa ngu dại khinh bỉ mẹ mình.
²¹Kẻ thiếu hiểu biết lấy sự điên dại làm vui,
Nhưng người khôn sáng cứ thẳng đường tiến bước.
²²Thiếu bàn bạc, chương trình đành phải hỏng,
Nhờ có nhiều cố vấn, kế hoạch sẽ thành công.
²³Miệng khéo đáp khiến người vui vẻ,
Lời nói đúng lúc thật tốt đẹp biết bao!
²⁴Con đường sự sống dẫn người khôn ngoan đi lên,
Để tránh khỏi âm phủ ở dưới thấp.
²⁵Đức Giê-hô-va đánh đổ nhà kẻ kiêu ngạo,
Nhưng Ngài giữ vững ranh giới người góa bụa.
²⁶Tư tưởng gian ác là điều ghê tởm đối với Đức Giê-hô-va,
Nhưng lời thanh sạch được đẹp lòng Ngài.
²⁷Kẻ tham lợi phi nghĩa gây rối rắm nhà mình,
Còn ai ghét của hối lộ sẽ được sống.
²⁸Lòng người công chính suy nghĩ cách trả lời,
Nhưng miệng kẻ gian ác buông ra điều dữ.
²⁹Đức Giê-hô-va ở xa kẻ ác,
Nhưng Ngài nghe lời cầu nguyện của người công chính.
³⁰Ánh sáng của mắt khiến lòng vui vẻ,
Tin tốt lành làm xương cốt cứng mạnh.
³¹Người nào lắng nghe lời quở trách của sự sống
Sẽ được ở giữa những người khôn ngoan.
³²Ai khước từ lời khuyên dạy là khinh bỉ linh hồn mình,
Nhưng ai nghe lời quở trách đạt được sự thông sáng.
³³Sự kính sợ Đức Giê-hô-va dạy điều khôn ngoan,
Và sự khiêm nhường đi trước sự tôn trọng.