30

Châm Ngôn Và Lời Cầu Nguyện Của A-gu-rơ

¹Các lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê;
Châm ngôn⚓ người ấy nói cùng Y-thi-ên,
Y-thi-ên và U-canh.⚓
²Thật, tôi ngu dại hơn người thường,
Và tôi không có sự sáng suốt như người thường.
³Tôi chưa học được sự khôn ngoan,
Cũng không có sự hiểu biết của Đấng Thánh.
⁴Ai đã lên trời rồi trở xuống?
Ai đã góp gió trong lòng bàn tay mình?
Ai đã bọc nước trong áo mình?
Ai đã lập các đầu cùng của đất?
Tên của người ấy là gì? Tên của con trai người ấy là chi?
Nếu ngươi biết?
⁵Mọi lời của Đức Chúa Trời đều tinh khiết;
Ngài là cái khiên cho những người trú ẩn nơi Ngài.
⁶Chớ thêm vào lời của Ngài;
E rằng Ngài sẽ quở trách ngươi và ngươi bị coi là kẻ nói dối.
⁷Hai điều con cầu xin Ngài;
Xin Ngài chớ từ chối trước khi con chết:
⁸Xin cho con cách xa gian xảo và dối trá;
Xin đừng cho con nghèo khổ hay giàu có,
Xin cho con đủ thực phẩm cần dùng.
⁹Kẻo khi dư thừa con sẽ từ khước Ngài
Mà bảo CHÚA là ai?
Hoặc khi nghèo khổ con đi ăn cắp
Và làm nhục danh Đức Chúa Trời con.
¹⁰Chớ nói xấu đầy tớ với chủ nó;
E rằng nó sẽ rủa sả con và con phải mắc tội.
¹¹Có loại người rủa cha mình,
Và không chúc phước mẹ mình.
¹²Có loại người cho rằng mình trong sạch;
Nhưng chưa được thanh tẩy sự dơ bẩn của mình.
¹³Có loại người mắt thật kiêu hãnh;
Mí mắt thật tự cao.
¹⁴Có loại người răng như lưỡi gươm,
Răng hàm như dao;
Chúng ăn nuốt người nghèo khổ trên đất
Và người cùng khốn giữa loài người.
¹⁵Con đỉa có hai con gái;
Chúng kêu lên: Hãy cho, hãy cho.
Có ba điều không bao giờ thỏa mãn;
Bốn điều không bao giờ nói: Đủ.
¹⁶Âm Phủ, dạ son sẻ,
Đất không bao giờ đủ nước,
Và lửa không bao giờ nói: Đủ rồi.
¹⁷Con mắt chế nhạo cha,
Khinh bỉ việc vâng lời mẹ,
Sẽ bị quạ nơi thung lũng móc mắt đi,
Và diều hâu ăn thịt.
¹⁸Có ba điều quá kỳ diệu cho tôi,
Bốn việc tôi không hiểu nỗi:
¹⁹Con đường của chim ưng bay trên trời;
Con đường của rắn bò trên đá;
Con đường tàu chạy giữa biển;
Và con đường một người nam phối hiệp với người nữ.
²⁰Đây là con đường của một phụ nữ ngoại tình:
Nàng ăn rồi chùi miệng
Và nói: tôi có làm gì tội lỗi đâu.
²¹Có ba điều làm trái đất rung chuyển
Và bốn điều nó không chịu nổi:
²²Một tên nô lệ lên làm vua;
Kẻ ngu có đầy dẫy thực phẩm;
²³Một người đàn bà đáng ghét lấy chồng,
Và một cô tớ gái thay thế bà chủ.
²⁴Có bốn vật nhỏ trên trái đất
Nhưng chúng cực kỳ khôn ngoan:
²⁵Kiến là loài không có sức mạnh,
Nhưng chúng dự trữ thực phẩm cho mình trong mùa hè.
²⁶Thỏ là loài sức yếu
Nhưng chúng làm ổ trong đá.
²⁷Cào cào không có vua
Nhưng tất cả đều tiến lên theo hàng lối.
²⁸Thằn lằn người ta có thể lấy tay bắt
Nhưng nó lại ở trong đền vua.
²⁹Có ba con vật có dáng đi đẹp,
Có bốn con vật có bước oai vệ:
³⁰Sư tử là loài dũng mãnh nhất giữa vòng các loài thú;
Nó không lùi bước trước một loài nào.
³¹Con gà trống vươn cao cổ, con dê đực;
Và vị vua khi thống lĩnh quân đội mình.
³²Nếu con dại dột tự tôn;
Nếu con âm mưu điều ác;
Hãy lấy tay bịt miệng lại.
³³Vì ép sữa làm ra bơ;
Bóp mũi ra máu;
Chọc giận sinh ra cãi lộn.

30

Sayings of Agur

¹The sayings of Agur son of Jakeh—an inspired utterance.
This man’s utterance to Ithiel:
“I am weary, God,
but I can prevail.⚓
²Surely I am only a brute, not a man;
I do not have human understanding.
³I have not learned wisdom,
nor have I attained to the knowledge of the Holy One.
⁴Who has gone up to heaven and come down?
Whose hands have gathered up the wind?
Who has wrapped up the waters in a cloak?
Who has established all the ends of the earth?
What is his name, and what is the name of his son?
Surely you know!

⁵“Every word of God is flawless;
he is a shield to those who take refuge in him.
⁶Do not add to his words,
or he will rebuke you and prove you a liar.

⁷“Two things I ask of you, Lord;
do not refuse me before I die:
⁸Keep falsehood and lies far from me;
give me neither poverty nor riches,
but give me only my daily bread.
⁹Otherwise, I may have too much and disown you
and say, ‘Who is the Lord?’
Or I may become poor and steal,
and so dishonor the name of my God.

¹⁰“Do not slander a servant to their master,
or they will curse you, and you will pay for it.

¹¹“There are those who curse their fathers
and do not bless their mothers;
¹²those who are pure in their own eyes
and yet are not cleansed of their filth;
¹³those whose eyes are ever so haughty,
whose glances are so disdainful;
¹⁴those whose teeth are swords
and whose jaws are set with knives
to devour the poor from the earth
and the needy from among mankind.

¹⁵“The leech has two daughters.
‘Give! Give!’ they cry.

“There are three things that are never satisfied,
four that never say, ‘Enough!’:
¹⁶the grave, the barren womb,
land, which is never satisfied with water,
and fire, which never says, ‘Enough!’

¹⁷“The eye that mocks a father,
that scorns an aged mother,
will be pecked out by the ravens of the valley,
will be eaten by the vultures.

¹⁸“There are three things that are too amazing for me,
four that I do not understand:
¹⁹the way of an eagle in the sky,
the way of a snake on a rock,
the way of a ship on the high seas,
and the way of a man with a young woman.

²⁰“This is the way of an adulterous woman:
She eats and wipes her mouth
and says, ‘I’ve done nothing wrong.’

²¹“Under three things the earth trembles,
under four it cannot bear up:
²²a servant who becomes king,
a godless fool who gets plenty to eat,
²³a contemptible woman who gets married,
and a servant who displaces her mistress.

²⁴“Four things on earth are small,
yet they are extremely wise:
²⁵Ants are creatures of little strength,
yet they store up their food in the summer;
²⁶hyraxes are creatures of little power,
yet they make their home in the crags;
²⁷locusts have no king,
yet they advance together in ranks;
²⁸a lizard can be caught with the hand,
yet it is found in kings’ palaces.

²⁹“There are three things that are stately in their stride,
four that move with stately bearing:
³⁰a lion, mighty among beasts,
who retreats before nothing;
³¹a strutting rooster, a he-goat,
and a king secure against revolt.⚓

³²“If you play the fool and exalt yourself,
or if you plan evil,
clap your hand over your mouth!
³³For as churning cream produces butter,
and as twisting the nose produces blood,
so stirring up anger produces strife.”