31
1Gia-cốp nghe các con La-ban nói mình sang đoạt tài sản của La-ban và nhờ tài sản của cha mà nên giàu có như vậy.
2Gia-cốp để ý nét mặt La-ban và thấy rằng ông ta đã đổi thái độ đối với mình.
3CHÚA bảo Gia-cốp: “Con hãy về quê mình, nơi họ hàng con, Ta sẽ ở cùng con!”
4Gia-cốp sai gọi hai vợ ra đồng cỏ, nơi ông đang chăn bầy súc vật. Gia-cốp nói:
5“Anh thấy cha đã đổi thái độ đối với anh, nhưng Đức Chúa Trời của cha anh vẫn phù hộ anh.
6Hai em đã biết anh hết sức phục vụ cha,
7còn cha đã gạt anh, thay đổi tiền công liên tiếp cả mười lần. Nhưng Đức Chúa Trời đâu có để người hại ta.
8Cha bảo cho anh các chiên có đốm là tiền công, thế là chiên cứ đẻ con có đốm. Cha bảo chiên nào có sọc là tiền công; thế là chiên cứ đẻ con có sọc.
9Như thế, chính là Đức Chúa Trời đã lấy súc vật của cha mà cho anh đấy!
10Việc xẩy ra thế này: khi bầy vật giao hợp, anh nằm mộng thấy các con dê đực giao hợp trong bầy đều là những con có sọc, có rằn, có đốm.
11Lúc ấy, thiên sứ của Chúa liền báo mộng cho anh. Thiên sứ gọi: ‘Gia-cốp!’ Anh thưa: ‘Có tôi đây!’
12Thiên sứ bảo: ‘Con hãy nhìn lên! Các dê đực đang giao hợp kia đều sanh ra những con có sọc, có rằn, có đốm, vì ta biết cách La-ban đối xử với con.
13Ta là Đức Chúa Trời đã hiện ra gặp con tại Bê-tên, là nơi con xức dầu trên trụ đá và hứa nguyện với Ta. Bây giờ, con hãy đứng dậy, bỏ xứ này để trở về quê hương con!’ ”
14Ra-chên và Lê-a đáp: “Chúng em đâu còn cơ nghiệp, gia tài gì ở nhà cha nữa!
15Cha đã coi chúng em như người dưng, gả bán chúng em, và cha ăn xài hết!
16Dĩ nhiên, tất cả tài sản Đức Chúa Trời lấy nơi cha là để cho mẹ con chúng em. Bây giờ anh cứ làm theo điều Chúa dạy.”
17Gia-cốp liền đứng dậy đỡ vợ con lên lưng lạc đà,
18lùa đi hết các bầy gia súc, di chuyển tất cả của cải đã thâu trữ được tại xứ Pha-đan A-ram, đi về xứ Ca-na-an, nơi cha mình cư ngụ.
19Thừa dịp cha bận đi hớt lông chiên, Ra-chên đánh cắp các thần tượng gia đình.
20Gia-cốp đánh lừa La-ban, người Sy-ri, không cho ông biết ý định hồi hương của mình,
21bất ngờ đem cả gia đình, tài sản qua sông Ơ-phơ-rát, trực chỉ về núi Ga-la-át.
La-ban Đuổi Bắt Gia-cốp
22Ba ngày sau, có người báo cáo Gia-cốp đã trốn đi,
23La-ban lập tức triệu tập người nhà, đuổi theo Gia-cốp suốt bảy ngày, đến tận núi Ga-la-át mới bắt kịp.
24Đức Chúa Trời bèn báo mộng cho La-ban: “Dù lành hay dữ, hãy thận trọng, đừng nói gì với Gia-cốp!”
25Đuổi đến núi Ga-la-át, La-ban thấy gia đình Gia-cốp cắm trại bên sườn núi bên kia, bèn cho người nhà cắm trại bên này.
26La-ban hỏi Gia-cốp: “Cháu làm chi vậy? Tại sao cháu gạt cậu và áp giải các con gái cậu như tù binh?
27Sao lại bí mật trốn đi và gạt cậu, không cho cậu biết, để cậu vui vẻ tiễn đưa trong tiếng hát, tiếng trống và đàn?
28Sao không để cho cậu hôn từ biệt con cháu của cậu? Việc cháu làm thật là điên dại!
29Cậu có quyền hại cháu, nhưng Đức Chúa Trời của cha cháu đã dặn cậu tối qua: ‘Dù lành hay dữ, hãy thận trọng đừng nói gì với Gia-cốp!’
30Nay cháu mong mỏi về quê nhà⚓ nên đã ra đi, nhưng tại sao lại đánh cắp thần tượng của cậu?”
31Gia-cốp đáp: “Vì tôi sợ cậu bắt lại hai con gái của cậu nên tôi phải ra đi bất thường như thế.
32Còn các thần tượng của cậu, đứa nào lấy thì sẽ chết! Trước mặt đông đủ anh em, cậu cứ vào soát các hành lý của tôi đi, xem có vật gì thuộc về cậu thì thu hồi.” Gia-cốp không biết Ra-chên đã đánh cắp các thần tượng ấy!
33Vậy, La-ban lần lượt vào lục soát các trại của Gia-cốp, của Lê-a và của cả hai người thiếp, nhưng chẳng tìm được gì cả. Từ trại Lê-a, La-ban bước qua trại Ra-chên.
34Số là Ra-chên đã đem giấu mấy thần tượng đó dưới bành lạc đà rồi ngồi lên trên. La-ban soát khắp trại cũng chẳng tìm thấy các tượng.
35Ra-chên giải thích: “Thưa cha, vì con đang có kinh nguyệt, nên không đứng dậy đón rước cha được, xin cha miễn chấp!” La-ban lại lục soát nhưng cũng chẳng tìm ra các tượng.
36Gia-cốp bèn nổi giận trách La-ban: “Tôi có phải là phạm nhân hay tội lỗi gì mà cậu rượt bắt như thế?
37Cậu lục soát các hành lý của tôi, cậu có tìm ra vật gì thuộc quyền sở hữu của cậu không? Cậu cứ đem tang vật ra đây cho bà con xét xử.
38Suốt hai mươi năm tôi trú tại nhà cậu, có đời nào tôi để cho chiên, dê của cậu bị sảo thai, có đời nào tôi ăn thịt chiên đực trong bầy cậu không.
39Tôi chẳng bao giờ đem về cho cậu một con gia súc nào bị thú dữ cắn xé! Nếu có thì tôi cũng đã bồi thường cho cậu. Thế mà cậu đòi tôi phải trả những con bị trộm cắp ban ngày và ban đêm!
40Ban ngày tôi bị nắng nóng như thiêu, ban đêm tôi chịu lạnh lẽo, ngủ cũng không an giấc.
41Suốt hai mươi năm trời tôi phục vụ trong nhà cậu; cũng vì muốn cưới hai cô con gái cậu mà phải lao công mười bốn năm, còn sáu năm cũng chỉ vì mấy bầy súc vật, thế mà cậu còn tráo trở, thay đổi tiền công tôi cả mười lần!
42Nếu tôi không được sự phù hộ của Đức Chúa Trời của cha tôi là Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham mà cha tôi kính thờ, chắc hẳn bây giờ cậu đuổi tôi đi với hai bàn tay trắng. Đức Chúa Trời đã thấy rõ nỗi đau khổ của tôi và nhìn nhận công khó của tôi, nên đêm qua Ngài đã xét xử rồi!”
La-ban Và Gia-cốp Kết Ước
43La-ban đáp: “Các người đàn bà này là con gái của cậu, các đứa trẻ này là cháu của cậu, các bầy gia súc cháu có đây cũng là của cậu. Bất cứ vật gì cháu có ngày nay cũng là tài sản của cậu hết. Hôm nay cậu có thể làm gì cho con, cho cháu của cậu đây?
44Cháu hãy đến đây kết ước với cậu, để có một sự thỏa thuận từ nay về sau giữa đôi bên!”
45Gia-cốp bèn chọn một tảng đá, dựng lên làm một tấm bia,
46rồi bảo gia nhân lượm đá dồn lại làm một đống đá. Gia-cốp và La-ban ngồi ăn bên đống đá.
47La-ban gọi là Y-ê-ga Sa-ba-đu-la⚓ còn Gia-cốp gọi là Ga-lét.⚓
48La-ban nói: “Đống đá này sẽ làm chứng cho cậu và cháu hôm nay nên nó được gọi là Ga-lét.”
49Vì thế đống đá này cũng được gọi là Mích-ba “Tháp canh” và La-ban giải thích: “Cầu Chúa canh giữ cháu và cậu khi ta xa cách nhau.
50Nếu cháu bạc đãi con gái cậu mà lấy vợ khác, thì cháu nên nhớ rằng dù cậu không biết đi nữa, thì Đức Chúa Trời sẽ làm chứng giữa chúng ta.”
51La-ban lại nói cùng Gia-cốp rằng: “Này đống đá, này cây trụ mà cậu đã dựng lên giữa cậu và cháu đây.
52Đống đá này làm chứng giữa cháu và cậu về lời cam kết hai bên chẳng bao giờ vượt qua giới hạn này để tấn công nhau.
53Nguyện Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham và Na-cô và của tổ phụ họ phân xử giữa chúng ta!”
Vậy Gia-cốp thề trước mặt Đức Chúa Trời mà Y-sác, cha mình kính sợ.
54Gia-cốp bèn dâng cho Đức Chúa Trời một tế lễ trên đỉnh núi và mời bà con dự tiệc, rồi ở cả đêm với họ trên núi.
55Hôm sau, La-ban dậy sớm hôn từ biệt các con gái và các cháu mình, chúc phước cho con cháu rồi lên đường về nhà.
31
Yacốp Lúh Tễ Laban
1Yacốp sâng noau pai máh con samiang Laban atỡng neq: “Yacốp khoiq ĩt nheq máh mun mpoaq hái. Cỗ nhơ tễ mun mpoaq hái án cỡt sốc bữn.”
2Cớp Yacốp hữm mứt pahỡm Laban, cũq án, tỡ bữn noâng riang tễ tangái nhũang.
3Chơ Yiang Sursĩ atỡng Yacốp neq: “Mới chu loah pỡ cruang achúc achiac cớp sâu mới. Cứq ễ pỡq cớp mới.”
4Ngkíq Yacốp ớn noau arô Rachel cớp Lê-a toâq pỡ ruang charán án ỡt.
5Yacốp atỡng bar náq ki neq: “Cứq dáng lứq, mpoaq anhia bữn mứt pahỡm tỡ bữn o noâng chóq cứq riang tễ nhũang. Ma toau sanua, Yiang Sursĩ mpoaq cứq sang ỡt níc cớp cứq.
6Anhia dáng lứq tê, nheq rangứh rahỡ cứq táq ranáq yỗn mpoaq anhia,
7ma noâng án lôp cứq sa‑ữi trỗ na án palớt tứng-atooc cóng cứq. Ma Yiang Sursĩ tỡ yỗn án táq ngkíq chóq cứq.
8Khân mpoaq anhia pai charán chĩr cỡt pún cứq, ki máh charán ki la chĩr nheq. Khân mpoaq anhia pai máh charán clor cỡt pún cứq, ki máh charán ki la clor nheq.
9Ngkíq Yiang Sursĩ khoiq ĩt máh charán mpoaq anhia, chơ yỗn cứq ễn.
10Bữn muoi trỗ, toâq ngư máh charán ramoâng, cứq rláu mpáu. Tâng rláu mpáu ki cứq hữm mbễq tangcáh clor cớp chĩr ỡt ramoâng cớp mbễq sang‑ỗng.
11Tâng parnáu ki, cứq hữm ranễng Yiang Sursĩ atỡng cứq neq: ‘Yacốp ơi!’
“Cứq ta‑ỡi: ‘Ơq! Cứq ỡt nnâi.’
12“Ranễng ki atỡng cứq neq: ‘Mới tapoang achỗn. Cứq táq yỗn máh mbễq tangcáh clor cớp chĩr ramoâng cớp mbễq sang‑ỗng, yuaq cứq dáng tễ ranáq Laban táq chóq mới.
13Cứq la Yiang Sursĩ ca khoiq ramóh mới tâng ntốq Bet-el. Ntốq ki mới khoiq tốh dỡq nsễng tâng ngôl dŏq cỡt tếc chiau sang yỗn cứq, chơ mới parkhán muoi ramứh cớp cứq. Sanua cóq mới thrũan, cớp loŏh toâp tễ cruang nâi chu loah pỡ cruang mpiq mới canỡt mới.’”
14Moâm Yacốp pai ngkíq, Rachel cớp Lê-a pai neq: “Hái tỡ bữn ngcuang roap noâng mun tễ mpoaq hái.
15Mpoaq hái nhêng chu hái la nŏ́q cũai tamoi toâq tễ cruang canŏ́h; khoiq án chếq chơ hái, cớp án phŏ́ng talốh nheq máh práq ki.
16Dũ ramứh Yiang Sursĩ khoiq ĩt tễ mpoaq hái, ki cỡt khong hái cớp con hái. Sanua dũ ranáq Yiang Sursĩ khoiq ớn mới táq, ki mới táq.”
17-18Moâm alới pai ngkíq, Yacốp thrũan pỡq chu I-sac mpoaq án, pỡ cruang Cana-an. Án acŏ́q máh con lacuoi án tâng cloong charán lac‑da. Cớp án dững nheq tữh máh crơng crớu, dếh máh charán án mbỡiq bữn tâng Padan Aram hỡ.
19Bo ki Laban loŏh cứt sóc cữu, chơ Rachel tuoiq rup yiang khong mpoaq án.
20Ma Yacốp rathũ Laban, la cũai Aram, na án pỡq luoiq, tỡ bữn yỗn Laban dáng án ễ pỡq.
21Chơ Yacốp cớp nheq dống sũ án lúh loŏh tễ cruang ki; alới yang crỗng Ơ-phơ-rat, ễ pỡq chu máh dũal cớp cóh cruang Ki-liat.
Laban Rapuai Yacốp
22Catâm tangái pái, bữn cũai toâq atỡng Laban tễ Yacốp khoiq pỡq luoiq.
23Ngkíq Laban dững sễm ai án rapuai loah Yacốp. Alới pỡq nheq tapul tangái, chơ satỡm Yacốp tâng máh dũal cớp cóh cruang Ki-liat.
24Tâng sadâu ki, Yiang Sursĩ toâq pỡ Laban na rláu mpáu, chơ atỡng Laban, cũai Aram, neq: “Mới chỗi pai muoi ŏ́c ntrớu chóq Yacốp, o tỡ la tỡ o.”
25Yacốp khoiq ayứng dống aroâiq tâng máh dũal cớp cóh cruang Ki-liat; ma Laban cớp máh sễm ai án ayứng dống aroâiq tâng cóh ki tê.
26Laban pai chóq Yacốp neq: “Nŏ́q mới lôp cứq, cớp parỗn con mansễm cứq, táq ariang noau cớp cũai bo rachíl?
27Nŏ́q mới loŏh luoiq cớp tỡ bữn atỡng yỗn cứq dáng? Khân cứq dáng, ki cứq táq pêl cha bũi yỗn mới pỡq, na triau cacháng, ũat, cớp plóng crơng lampỡiq hỡ.
28Nŏ́q mới tỡ bữn yỗn cứq bữn hũn máh châu cớp con mansễm cứq, dŏq cubán alới? Táq nneq mới khoiq táq ranáq sacũl lứq.
29Cứq bữn chớc têq táq mới. Ma sadâu hái, Yiang Sursĩ achúc achiac mới sang atỡng cứq neq: ‘Mới chỗi pai muoi ŏ́c ntrớu chóq Yacốp, o tỡ la tỡ o chóq Yacốp.’
30Cứq dáng mới loŏh la cỗ mới yoc ễ chu loah pỡ cruang mpiq mpoaq mới, ma cỗ nŏ́q mới tuoiq ĩt rup yiang dống cứq?”
31Yacốp ta‑ỡi neq: “Cứq ngcŏh lứq, yuaq cứq chanchớm anhia ễ ĩt loah con mansễm anhia.
32Ma tễ rup yiang anhia, ki anhia chuaq; khân anhia ramóh tâng tỗ cũai aléq, cũai ki cóq chĩuq cuchĩt. Nheq máh sễm ai hái ca ỡt bân ntốq nâi pruam hữm nheq tê; khân anhia tamóh crơng anhia, ki anhia ĩt.”
Ma Yacốp tỡ bữn dáng pai Rachel tuoiq ĩt rup yiang ki.
33Ngkíq Laban mut tâng dống aroâiq Yacốp, cớp dống aroâiq Lê-a. Án mut tâng bar lám dống aroâiq mansễm táq ranáq alới. Ma án tỡ bữn tamóh ntrớu tâng dống ki. Chơ án loŏh tễ dống Lê-a, mut tâng dống Rachel ễn.
34Ma Rachel khoiq cutooq dŏq rup yiang án tuoiq ĩt ki tâng clống racu lac‑da, chơ án tacu tâng pỡng. Laban chi-chuaq dũ ntốq tâng dống ki ma án tỡ tamóh.
35Rachel pai cớp mpoaq án neq: “Cứq con sễq mpoaq táh lôih cứq tỡ bữn têq tayứng, yuaq cứq miaq toâq prêng.”
Moâm nheq Laban chuaq, ma án tỡ tamóh rup yiang dống án.
36Yacốp sâng nsóq mứt, chơ án rasuon cớp Laban neq: “Hếq táq lôih ntrớu chóq anhia, ma anhia rapuai hếq nneq?
37Anhia khoiq ravoât nheq tâng máh crơng crớu dống hếq. Anhia bữn ramóh ntrớu khong anhia tỡ? Choâng moat máh sễm ai hái bar coah, sễq anhia aloŏh crơng ki pỡ nâi yỗn alới sữq anhia cớp hếq.
38Hếq khoiq ỡt cớp anhia nheq bar chít cumo chơ, cớp bán charán yỗn anhia. Máh cumo ki, charán anhia tỡ bữn cỡt cupũn ntrớu. Dếh hếq tỡ nai cha muoi lám ntrớu tễ charán anhia.
39Khân bữn charán cruang cáp cuchĩt charán anhia, hếq tỡ nai dững achu charán ki yỗn anhia; ma hếq culáh loah yỗn anhia charán tễ pún hếq ễn. Khân noau tuoiq charán anhia, tangái tỡ la sadâu, ki anhia yỗn hếq tu.
40Tâng tangái hếq chĩuq tiang phũac; tâng sadâu hếq chĩuq sangễt. Hếq ỡt trỗl ramỗih níc.
41Cớp nheq bar chít cumo nâi hếq ỡt tâng dống anhia, la ngkíq níc. Hếq táq ranáq yỗn anhia muoi chít la pỗn cumo, cỗ hếq yoc ễ bữn bar lám con mansễm anhia. Cớp tapoât cumo ễn hếq táq ranáq yỗn anhia cỗ hếq yoc ễ bữn charán. Ma anhia palớt tứng-atooc cóng hếq muoi chít trỗ.
42Khân Yiang Sursĩ achúc achiac hếq A-praham cớp I-sac sang ma tỡ bữn rachuai, ngkíq anhia khoiq ễ tuih hếq yỗn pỡq miat tễ dống anhia. Ma Yiang Sursĩ khoiq hữm ŏ́c túh hếq chĩuq. Ngkíq yuaq, Yiang Sursĩ sưoq anhia tâng sadâu hái.”
Yacốp Cớp Laban Parkhán Parnơi
43Chơ Laban ta‑ỡi Yacốp neq: “Con mansễm nâi la con hếq; máh carnễn nâi la châu hếq; cớp nheq tữh charán nâi la charán hếq. Nheq máh crơng anhia hữm la khong hếq nheq. Ma sanua, ntrớu hếq têq táq yỗn máh con cớp châu hếq?
44Sanua cóq hái parkhán parnơi, cóq anhia cớp hếq pruam táq tếc parkhán parnơi.”
45Ngkíq Yacốp ĩt tamáu, chơ án ayứng táq ngôl.
46Cớp án pai chóq sễm ai án neq: “Anhia tỗiq ĩt tamáu dững pỡ nâi!”
Ngkíq sễm ai án tỗiq cớp dững cróh tamáu ki muoi ntốq; chơ alới cha pêl bũi parnơi cheq cantróh tamáu ki.
47Laban amứh ntốq ki la Yê-ca Saha-duta; ma Yacốp amứh ntốq ki la Calit.⚓
48Laban pai neq: “Tangái nâi, cantróh tamáu nâi cỡt tếc anhia cớp hếq parkhán parnơi.”
Yuaq ngkíq alới dŏq ntốq ki la Calit.
49Cớp ntốq ki bữn ramứh Mit-ba⚓ hỡ; cỗ Laban pai neq: “Yiang Sursĩ ỡt nhêng anhia cớp hếq, toâq hái ỡt miar ntốq.
50Khân anhia dững túh con mansễm hếq, tỡ la ĩt lacuoi tamái ễn, tam tỡ bữn noau nhêng salĩq, ma cóq anhia sanhữ, lứq bữn Yiang Sursĩ toâp nhêng níc anhia cớp hếq.”
51Laban atỡng Yacốp ễn neq: “Anhia nhêng chu cantróh tamáu cớp ngôl tamáu nâi, hếq khoiq chóh dŏq tâng mpứng dĩ anhia cớp hếq.
52Cantróh tamáu cớp ngôl tamáu nâi cỡt tếc yỗn hếq tỡ têq luat tễ ntốq nâi pỡq rachíl anhia, cớp anhia tỡ têq luat tễ ntốq nâi pỡq rachíl hếq.
53Sễq Yiang Sursĩ achuaih anhia A-praham sang cớp achuaih cứq Nahor sang rasữq anhia cớp hếq.”
Chơ Yacốp thễ dũan nhơ ramứh Yiang Sursĩ mpoaq án I-sac sang.
54Yacốp kiac charán dŏq sang yỗn Yiang Sursĩ tâng cruang cóh ki, cớp án mơi nheq tữh sễm ai án toâq cha parnơi. Moâm alới cha, chơ alới bếq loâng ngki tâng sadâu ki.
55Laban tamỡ tễ cláih. Án hũn máh châu cớp con mansễm án. Cớp án câu yỗn alới bữn ŏ́c bốn hỡ. Moâm ki án loŏh tễ alới, píh chu loah pỡ dống án.