41

Các Giấc Mộng Của Pha-ra-ôn

¹Hai năm trôi qua, Pha-ra-ôn nằm mộng thấy mình đang đứng bên bờ sông Ninh ²chợt thấy bảy con bò cái mập tốt từ dưới sông lên ăn cỏ giữa đám sậy. ³Sau đó, bảy con bò cái khác xấu xí gầy guộc cũng từ sông Ninh lên theo và đứng bên con bò kia trên bờ sông. ⁴Các con bò cái xấu xí gầy guộc nuốt mất bảy con bò mập tốt. Pha-ra-ôn thức giấc.
⁵Nhà vua ngủ tiếp và thấy giấc mộng thứ hai: bảy gié lúa chắc và tốt mọc chung trên một cọng lúa. ⁶Sau đó bảy gié lúa lép và bị gió đông làm sém đi mọc theo sau. ⁷Các gié lúa lép nuốt chửng bảy gié lúa chắc. Pha-ra-ôn thức giấc, đó là một điềm chiêm bao.
⁸Sáng hôm sau, tâm trí nhà vua bối rối nên cho triệu tập tất cả các pháp sư và các nhà thông thái Ai-cập. Pha-ra-ôn thuật các giấc mộng mình cho họ nhưng không một ai giải nổi cho nhà vua.
⁹Lúc ấy quan chước tửu mới tâu với Pha-ra-ôn: “Hôm nay tôi nhớ lỗi lầm của tôi. ¹⁰Khi bệ hạ nổi thạnh nộ với quần thần, bệ hạ đã cầm tù tôi và quan hỏa đầu trong nhà chỉ huy trưởng ngự lâm quân. ¹¹Một đêm kia mỗi người chúng tôi đều nằm mộng; giấc mộng mỗi người có một ý nghĩa riêng. ¹²Lúc đó chàng thanh niên Do Thái ở trong ngục với chúng tôi; nó vốn là đầy tớ của chỉ huy trưởng ngự lâm quân. Chúng tôi thuật giấc mộng mình cho nó nghe, rồi nó giải mộng cho chúng tôi; mỗi người được một lời giải mộng khác nhau. ¹³Mọi việc diễn ra đúng như lời nó đã giải mộng: tôi được phục chức còn người kia bị treo cổ.”
¹⁴Pha-ra-ôn triệu Giô-sép vào, và chàng lập tức được đem ra khỏi ngục, cạo râu, thay quần áo rồi vào chầu Pha-ra-ôn.
¹⁵Pha-ra-ôn bảo Giô-sép: “Ta có một giấc mộng mà chẳng ai giải được. Nhưng ta nghe nói ngươi có tài giải mộng.”
¹⁶Giô-sép tâu với Pha-ra-ôn: “Không phải tôi nhưng Đức Chúa Trời sẽ cho nhà vua câu giải đáp thuận lợi.”
¹⁷Pha-ra-ôn thuật cho Giô-sép: “Trong giấc mộng, ta thấy mình đang đứng bên bờ sông Ninh. ¹⁸Bỗng nhiên dưới sông có bảy con bò cái mập tốt, lên ăn cỏ giữa đám lau sậy. ¹⁹Sau đó bảy con bò cái khác gầy guộc và xấu xí lên theo. Trong khắp xứ Ai-cập, ta chưa bao giờ thấy con bò cái nào xấu xí đến như thế. ²⁰Bảy con bò xấu xí gầy guộc đó nuốt trửng bảy con bò béo tốt lên trước, ²¹dù nuốt rồi mà như không nuốt vì chúng vẫn xấu xí như trước; ta thức giấc.
²²Rồi ta lại thấy một giấc mộng khác: bảy gié lúa chắc và tốt mọc chung trên một cọng lúa. ²³Sau đó bảy gié lúa khác mọc ra vừa khô vừa lép như bị gió đông làm sém. ²⁴Các gié lúa lép nuốt bảy gié lúa tốt. Ta đã thuật cho các pháp sư nhưng không ai giải mộng được cho ta.”
²⁵Giô-sép tâu với Pha-ra-ôn: “Các giấc mộng mà vua thấy chỉ là một mà thôi. Đức Chúa Trời đã tiết lộ cho Pha-ra-ôn biết việc Ngài sẽ làm. ²⁶Bảy con bò tốt chỉ về bảy năm và bảy gié lúa tốt cũng chỉ về bảy năm; đó chỉ về cùng một giấc mộng thôi. ²⁷Bảy con bò gầy guộc xấu xí theo sau chỉ về bảy năm cũng như bảy gié lúa lép bị gió đông làm sém; chúng chỉ về bảy năm đói kém.
²⁸Như tôi đã tâu với nhà vua: Đức Chúa Trời tiết lộ cho nhà vua việc Ngài sắp làm. ²⁹Xứ Ai-cập được hưởng bảy năm được mùa dư dật, ³⁰nhưng liền sau đó, sẽ đến bảy năm đói kém. Đến lúc ấy người ta sẽ quên sự dư dật trong xứ Ai-cập và nạn đói sẽ tàn phá đất đai. ³¹Người ta không còn nhớ sự dồi dào trong xứ vì nạn đói theo sau rất trầm trọng. ³²Sở dĩ nhà vua được báo mộng dưới hai hình thức khác nhau là vì Đức Chúa Trời đã quyết định và Ngài sắp thực hiện việc này.
³³Bây giờ xin nhà vua hãy tìm một người khôn ngoan có tài nhận thức và cử người lên lãnh đạo đất nước Ai-cập. ³⁴Cũng xin nhà vua bổ nhiệm các ủy viên coi sóc đất nước để thu một phần năm hoa lợi mùa màng của Ai-cập trong bảy năm được mùa dư dật. ³⁵Họ phải thu góp tất cả thực phẩm trong những năm được mùa sắp đến và tồn trữ lúa trong các thành dưới quyền của nhà vua. ³⁶Thực phẩm đó phải giữ lại để dự trữ cho cả nước dùng trong bảy năm đói kém sắp xảy ra tại Ai-cập ngõ hầu đất nước không bị tàn hại về nạn đói.”
³⁷Kế hoạch đó đẹp lòng Pha-ra-ôn và tất cả quần thần. ³⁸Pha-ra-ôn bàn với triều đình: “Ta tìm đâu thấy một người có thần của Đức Chúa Trời ngự như người này?”
³⁹Pha-ra-ôn bảo Giô-sép: “Vì Đức Chúa Trời đã tỏ cho ngươi biết tất cả những điều này nên không có ai khôn ngoan nhận thức bằng ngươi cả. ⁴⁰Ngươi sẽ lãnh đạo cung điện ta và toàn thể dân tộc ta phải phục tùng ngươi. Ta lớn hơn ngươi chỉ vì ta ngự trên ngai này mà thôi.”

Giô-sép Cai Trị Xứ Ai-cập

⁴¹Pha-ra-ôn bảo Giô-sép: “Đây, ta đặt ngươi lãnh đạo cả nước Ai-cập.” ⁴²Pha-ra-ôn lấy chiếc nhẫn ấn trong ngón tay mình mà đeo vào ngón tay Giô-sép, cho ông mặc các áo dài bằng vải gai mịn và choàng trên cổ ông một chiếc dây chuyền bằng vàng. ⁴³Pha-ra-ôn cũng cho Giô-sép ngồi xe đi sau xe nhà vua, nhân vật thứ hai trong nước, có người tiền hô la lớn: “Quỳ xuống!” Như thế Giô-sép được cầm quyền cả xứ Ai-cập.
⁴⁴Pha-ra-ôn lại bảo Giô-sép: “Ta làm vua nhưng chẳng có ngươi thì khắp cả xứ Ai-cập không ai dơ tay hay đưa chân lên nổi cả.” ⁴⁵Pha-ra-ôn đặt tên cho Giô-sép là Xa-phơ-nát Pha-nê-ách và gả A-sê-na, con gái của Phô-ti-pha, thầy trưởng tế thành Ôn cho ông. Vậy Giô-sép cầm quyền khắp nước Ai-cập.
⁴⁶Giô-sép được ba mươi tuổi khi nhậm chức. Ông từ cung vua, ra đi kinh lý khắp nước. ⁴⁷Trong bảy năm được mùa, đất sinh hoa lợi đầy dẫy. ⁴⁸Giô-sép thu tất cả lương thực sản xuất trong bảy năm được mùa đó tại Ai-cập và tồn trữ trong các thành. Trong mỗi thành ông tồn trữ hoa lợi từ các đồng ruộng xung quanh. ⁴⁹Giô-sép thu trữ lúa má rất nhiều, như cát bờ biển, nhiều đến nỗi không thể nào ghi vào sổ được nữa vì số lượng quá lớn lao.
⁵⁰Trước khi những năm đói kém đến Giô-sép và A-sê-na sinh hạ được hai con trai; A-sê-na là con gái Phô-ti-pha, nguyên thầy tế lễ thành Ôn. ⁵¹Giô-sép đặt tên con đầu lòng là Ma-na-se⚓ mà nói: “Vì Đức Chúa Trời đã làm cho tôi quên tất cả nỗi gian truân và cả gia đình thân phụ tôi.” ⁵²Ông đặt tên con trai thứ nhì là Ép-ra-im⚓ và giải thích: “Đó là vì Đức Chúa Trời làm cho tôi hưng vượng trong xứ mà tôi phải chịu đau khổ.”
⁵³Bảy năm được mùa tại Ai-cập chấm dứt, ⁵⁴và bảy năm đói kém bắt đầu, đúng như lời Giô-sép tiên đoán. Mọi xứ chung quanh đều đói, chỉ riêng Ai-cập vẫn còn lương thực. ⁵⁵Khi cả nước Ai-cập bắt đầu bị đói, nhân dân kêu nài với Pha-ra-ôn xin cấp thực phẩm. Pha-ra-ôn bảo tất cả nhân dân Ai-cập: “Các ngươi hãy đi đến Giô-sép và làm theo điều người dặn bảo.”
⁵⁶Khi cả đất nước Ai-cập bị nạn đói kém, Giô-sép mở các nhà kho và bán lúa cho dân vì nạn đói thật trầm trọng khắp xứ Ai-cập. ⁵⁷Dân cư tất cả các nước đều đến Ai-cập mua lúa nơi Giô-sép vì nạn đói trở nên trầm trọng khắp thế giới.

41

約瑟為法老解夢

¹過了兩年，法老做夢，看哪，自己站在尼羅河邊， ²看哪，有七頭母牛從尼羅河裏上來，長相俊美，肌肉肥壯，在蘆葦中吃草。 ³看哪，隨後又有七頭母牛從尼羅河裏上來，長相醜陋，肌肉乾瘦，與那七頭母牛一同站在河邊。 ⁴這長相醜陋，肌肉乾瘦的七頭母牛吃了那長相俊美又肥壯的七頭母牛。法老就醒了。 ⁵他又睡着，第二次做夢，看哪，一株麥桿長了七個穗子，又肥大又佳美， ⁶看哪，隨後又長出七個穗子，又細弱又被東風吹焦了。 ⁷這細弱的穗子吞了那七個又肥大又飽滿的穗子。法老醒了，看哪，是個夢。 ⁸到了早晨，法老心裏不安，就派人把埃及所有的術士和智慧人都召來。法老把所做的夢告訴他們，但是沒有人能為法老解夢。
⁹那時司酒長對法老說：「我今日想起我的罪來。 ¹⁰從前法老對臣僕發怒，把我和司膳長關在護衛長府內的監牢裏。 ¹¹我們兩人在同一晚上各做一夢，每個夢都有各自的解釋。 ¹²同我們在一起有一個希伯來的年輕人，是護衛長的僕人。我們告訴他，他就為我們解夢，照着各人的夢講解。 ¹³後來事情正如他給我們講解的實現了，我官復原職，司膳長被掛起來了。」
¹⁴於是法老派人去召約瑟，他們就急忙把他從牢裏提出來。他就剃頭刮臉，換衣服，進到法老面前。 ¹⁵法老對約瑟說：「我做了一個夢，沒有人能講解。我聽人說，你聽了夢就能講解。」 ¹⁶約瑟回答法老說：「這不在乎我。上帝必應允法老平安。」 ¹⁷法老對約瑟說：「在我的夢中，看哪，我站在尼羅河邊， ¹⁸看哪，有七頭母牛從尼羅河裏上來，肌肉肥壯，外形俊美，在蘆葦中吃草。 ¹⁹看哪，隨後又有七頭母牛上來，虛弱，外形很醜陋，肌肉又乾瘦，在埃及全地，我沒有見過這樣醜陋的牛。 ²⁰這乾瘦又醜陋的母牛吃了那先前的七頭肥母牛， ²¹進了肚子以後卻看不出已經進了肚子，那醜陋的長相仍舊和先前一樣。我就醒了。 ²²我又在夢中觀看，看哪，一株麥桿長了七個穗子，又飽滿又佳美， ²³看哪，隨後又長出七個穗子，枯槁，細弱，又被東風吹焦了。 ²⁴這些細弱的穗子吞了那七個佳美的穗子。我告訴術士，卻沒有人能為我講解。」
²⁵約瑟對法老說：「法老的夢是同一個。上帝已把要做的事指示法老了。 ²⁶七頭好母牛是七年，七個佳美的穗子也是七年，這是同一個夢。 ²⁷那隨後上來的七頭乾瘦又醜陋的母牛是七年；那七個空心，被東風吹焦的穗子也一樣，都是七個荒年。 ²⁸這就是我對法老所說，上帝已把要做的事顯明給法老了。 ²⁹看哪，必有七個大豐年來到埃及全地， ³⁰隨後又有七個荒年，甚至埃及地的人都忘了先前的豐收，這地必被饑荒所滅。 ³¹因為那後來的饑荒非常嚴重，就不覺得這地先前有豐收。 ³²至於法老兩次做夢，是因為上帝已經確定這事，上帝必速速成就。 ³³現在，請法老選一個聰明又有智慧的人，委派他治理埃及地。 ³⁴請法老這樣做，委派官員治理這地，在七個豐年的期間，徵收埃及地出產的五分之一， ³⁵叫他們聚集未來豐年一切的糧食，積存五穀歸在法老的手下作糧食，儲藏在各城裏。 ³⁶這糧食可以為這地作儲備，為了埃及地要來的七個荒年，免得這地被饑荒所滅。」

約瑟被立為埃及的宰相

³⁷這事在法老和他眾臣僕眼中都覺得好。 ³⁸法老對臣僕說：「像這樣的人，有上帝的靈在他裏面，我們豈能找得着呢？」 ³⁹法老對約瑟說：「上帝既指示你這一切事，就沒有人像你這樣聰明又有智慧。 ⁴⁰你可以治理我的家；我的百姓都必服從你口中的命令。惟獨在寶座上，我比你大。」 ⁴¹法老又對約瑟說：「看，我委派你治理埃及全地。」 ⁴²法老就脫下手上帶印的戒指，戴在約瑟的手上，給他穿上細麻衣，把金鏈戴在他的頸項上， ⁴³又給約瑟坐他的副座車，在他前面有人呼叫說：「跪下⚓。」於是，法老委派他治理埃及全地。 ⁴⁴法老對約瑟說：「我是法老，若沒有你的命令，埃及全地的人都不可擅自辦事⚓。」 ⁴⁵法老給約瑟起名叫撒發那特‧巴內亞，又將安城的祭司波提‧非拉的女兒亞西納給他為妻。約瑟就出去治理埃及地。
⁴⁶約瑟在埃及王法老面前侍立的時候年三十歲。約瑟從法老面前出去，巡行埃及全地。 ⁴⁷七個豐年之內，地的出產極其豐盛⚓， ⁴⁸約瑟聚集埃及地七年一切的糧食，把糧食積存在各城裏，就是把各城周圍田地的糧食都積存在該城裏。 ⁴⁹約瑟積存的五穀很多，如同海邊的沙，無法計算，數也數不清。
⁵⁰荒年未到以前，安城的祭司波提‧非拉的女兒亞西納為約瑟生了兩個兒子。 ⁵¹約瑟給長子起名叫瑪拿西⚓，因為他說：「上帝使我忘了一切的困苦和我父的全家。」 ⁵²他給次子起名叫以法蓮⚓，因為他說：「上帝使我在受苦的地方興盛。」
⁵³埃及地的七個豐年一過， ⁵⁴七個荒年就來了，正如約瑟所說的。各地都有饑荒，惟獨埃及全地有糧食。 ⁵⁵等到埃及全地也有了饑荒，眾百姓就向法老哀求糧食。法老對所有的埃及人說：「你們到約瑟那裏去，凡他所說的，你們都要做。」 ⁵⁶當時饑荒遍滿了全地，約瑟就開了各處的糧倉⚓，賣糧食給埃及人。埃及地的饑荒非常嚴重。 ⁵⁷各地的人都去埃及，到約瑟那裏買糧食，因為全地的饑荒非常嚴重。