22
1Danh tiếng tốt quý hơn nhiều tiền của,
Còn ơn nghĩa quý hơn bạc và vàng.
2Người giàu và người nghèo đều giống nhau ở một điểm,
Ấy là CHÚA đã dựng nên cả hai.
3Người khôn ngoan thấy hiểm nguy liền ẩn tránh,
Nhưng kẻ dại khờ cứ bươn càn, nên gánh vạ vào thân.
4Phần thưởng cho sự khiêm nhường và kính sợ CHÚA là giàu có, tôn trọng, và mạng sống.
5Trên đường kẻ gian tà có gai chông và cạm bẫy,
Người biết giữ mạng mình nên tránh lối ấy thật xa.
6Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo,
Hầu khi trở về già, nó sẽ không lìa đường lối đó.
7Người giàu cai trị người nghèo,
Người đi mượn làm tôi người cho mượn.
8Kẻ gieo bất công ắt sẽ gặp thảm họa,
Gậy quyền hành thịnh nộ của nó sẽ bị gãy nát tan tành.
9Người hào phóng sẽ được ban phước,
Vì họ đã chia cơm sẻ bánh cho những người nghèo đói.
10Hãy đuổi kẻ nhạo báng đi thì sự xung đột sẽ chấm dứt,
Sự cãi vã và lăng mạ cũng sẽ không còn.
11Người yêu mến tâm hồn trong sạch và ăn nói nhã nhặn thì vua cũng muốn kết bạn.
12Mắt của CHÚA giữ gìn người tri thức,
Nhưng lời của kẻ gian dối sẽ bị CHÚA loại trừ.
13Kẻ biếng nhác bảo, “Có con sư tử ở ngoài đó!
Nếu tôi ra đường, tôi sẽ bị sư tử vồ ăn!”
14Miệng người phụ nữ không đứng đắn giống như một hố sâu,
Kẻ nào bị CHÚA giận sẽ sa vào đó.
15Sự khờ dại bao lấy lòng con trẻ,
Nhưng roi kỷ luật sẽ xua đuổi sự khờ dại ấy đi xa.
16Bóc lột người nghèo hoặc hối lộ người giàu để làm giàu cho mình đều chỉ đưa đến đói khổ.
Lời Khuyên của Người Khôn Ngoan
17Hãy nghiêng tai và lắng nghe lời của người khôn ngoan,
Hãy hết lòng áp dụng những lời chỉ dạy của ta.
18Con sẽ được vui thỏa khi giữ nó trong lòng,
Hãy để mọi lời ấy sẵn sàng trên môi con,
19Ðể con sẽ đặt lòng tin cậy hoàn toàn vào CHÚA,
Ðấng ta chỉ bảo con biết ngày nay; đúng vậy, cho chính con.
20Ta há chẳng viết cho con ba mươi chương huấn dụ
Luận về mưu lược và tri thức,
21Ðể cho con biết thế nào là lẽ phải và chân thật,
Hầu con có thể đối đáp cách phải lẽ với người sai phái con sao?
22Chớ bóc lột người nghèo, bởi vì họ đã quá nghèo khổ,
Cũng đừng áp bức kẻ khốn cùng ở chốn công môn,
23Vì CHÚA sẽ binh vực duyên cớ của họ,
Và Ngài sẽ diệt trừ kẻ nào bóc lột họ.
24Ðừng kết bạn với những người nhạy giận,
Ðừng kết thân với những kẻ nóng tánh hay gây.
25Nếu không, con sẽ bị lây tính nóng nảy của họ,
Con sẽ tự gây rắc rối cho mình và linh hồn con sẽ sa vào bẫy.
26Con đừng để mình làm người bảo lãnh nợ,
Tức làm người bảo đảm nợ cho ai;
27Vì nếu con không có gì để trả,
Thì tại sao con muốn chủ nợ xiết luôn cả giường ngủ của con?
28Ðừng di chuyển mốc địa giới đã có sẵn từ xưa,
Tức ranh giới do tổ tiên con đã lập.
29Con có thấy người cần mẫn làm việc chăng?
Người ấy sẽ đứng chầu trước các vua, chứ không phải người thường.
22
1Klei hing ang jăk jing yuôm hĭn kơ lu ngăn drăp,
klei arăng khăp hơiêng jing yuôm hĭn kơ prăk leh anăn mah.
2Phung mdrŏng leh anăn phung ƀun ƀin bi mâo sa klei mbĭt:
Yêhôwa mjing jih diñu dua.
3Mnuih thâo mĭn ƀuh klei jŭ jhat leh anăn đuĕ dăp,
ƀiădah mnuih mluk hlŏng nao phă anăp leh anăn tŭ klei knap mñai.
4Klei mưn kơ klei luă gŭ leh anăn klei huĭ mpŭ kơ Yêhôwa
jing klei mdrŏng, klei arăng mpŭ, leh anăn klei hdĭp.
5Mâo êruê leh anăn kđông ti êlan mnuih ƀai,
hlei pô mgang mngăt ñu pô srăng đuĕ kbưi mơ̆ng êlan anăn.
6Bi hriăm hđeh thâo êlan ñu srăng tui hlue,
leh anăn tơdah ñu mduôn ñu amâo srăng weh ôh mơ̆ng êlan anăn.
7Mnuih mdrŏng jing khua kơ phung ƀun ƀin,
leh anăn hlei pô čan jing hlŭn kơ pô brei čan.
8Hlei pô rah klei amâo kpă srăng wiă klei knap mñai,
leh anăn giê hnuăt klei ñu ngêñ srăng joh hĕ.
9Mnuih thâo pap srăng mâo klei jăk jĭn,
kyuadah ñu bi mbha brei mnơ̆ng ƀơ̆ng huă ñu kơ phung ƀun ƀin.
10Suôt hĕ mnuih kreh mưč leh anăn klei bi mneh msao srăng ruê̆,
klei bi tăng leh anăn klei dlao wač srăng tuč.
11Mtao srăng ngă mah jiăng
hŏng hlei pô khăp kơ ai tiê êngeh leh anăn blŭ hŏng klei pap.
12Ală Yêhôwa mgang klei thâo mĭn,
ƀiădah Ñu bi luč klei phung lhiăr blŭ.
13Mnuih alah lač, “Mâo sa drei êmông gu ti tač!
Tơdah kâo kbiă, ñu srăng bi mdjiê kâo ti êlan.”
14Ƀăng êgei mniê knhông jing ƀăng êlam snăk,
pô Yêhôwa ngêñ srăng lĕ hlăm ƀăng anăn.
15Ai tiê hđeh bŏ hŏng klei mluk,
ƀiădah klei mkra hŏng giê srăng bi kbưi klei mluk anăn.
16Hlei pô ktư̆ juă mnuih ƀun ƀin čiăng bi mdrŏng ñu pô,
leh anăn hlei pô brei ngăn sun kơ mnuih mdrŏng jih dua srăng truh kơ klei kƀah sơăi.
Tlâo Pluh Mta Klei Blŭ Thâo Mĭn
17Mđing knga leh anăn dôk hmư̆ klei phung thâo mĭn blŭ,
hriăm bĕ klei kâo mtô.
18Kyuadah srăng jing mơak tơdah ih djă pioh klei anăn hlăm ai tiê ih,
leh anăn tơdah ih dưi lŏ răk klei anăn.
19Kâo bi êdah leh klei anăn kơ ih hruê anei
čiăng kơ ih thâo knang kơ Yêhôwa.
20Amâo djŏ hĕ kâo čih leh kơ ih tlâo pluh
klei blŭ djŏ kơ klei bi hriăm leh anăn klei thâo mĭn,
21čiăng hưn kơ ih klei djŏ leh anăn klei sĭt nik,
čiăng kơ ih dưi lŏ wĭt lač hŏng klei sĭt nik kơ pô tiŏ nao ih?
22Đăm tlĕ ôh dŏ dô pô ƀun ƀin kyuadah gơ̆ jing pô ƀun ƀin,
leh anăn đăm ktư̆ juă ôh pô knap mñai ti ƀăng jang.
23Kyuadah Yêhôwa srăng mgang klei digơ̆,
leh anăn Ñu srăng plah mă mnơ̆ng phung plah mă leh dŏ dô digơ̆.
24Đăm ngă mah jiăng ôh hŏng mnuih krêñ,
kăn nao rei mbĭt hŏng mnuih djăl ăl,
25huĭdah ih hriăm tui êlan ñu,
leh anăn mngăt ih djŏ kđông.
26Đăm jing ôh phung ƀuăn ngă klei bi mguôp amâodah
đăm jing pô rơ̆ng kơ nư arăng ôh,
27Tơdah ih amâo mâo mnơ̆ng dưi tla,
ya yuôm ih luč jhưng pĭt ih?
28Đăm bi mlih ôh knông lăn hđăp
phung aê ih bi kčah leh.
29Ih ƀuh mơ̆ sa čô mnuih mbruă?
Ñu srăng dôk ti anăp phung mtao,
ñu amâo srăng dôk ôh ti anăp phung ƀuôn sang.