7
Tơlơi Rơgơi
1Sa boh anăn hiam klă jing hiam hloh kơ ia jâo,
laih anŭn hrơi djai jing hiam hloh kơ hrơi tơkeng rai.⚓
2Čơhao nao pơ sang arăng čŏk hia
jing hiam hloh kơ nao pơ sang arăng ƀơ̆ng huă,
yuakơ tơlơi djai jing bưng thut kơ rĭm mơnuih;
tui anŭn mơnuih hơdip khŏm djă̱ pioh bĕ tơlơi anŭn amăng pran jua.
3Tơlơi kơŭ kơuăn jing hiam hloh kơ tơlơi klao,
yuakơ tơlơi rơngot jing hiam kơ jua pơmĭn.
4Jua pơmĭn mơnuih rơgơi dŏ amăng sang rơngot hơning,
samơ̆ jua pơmĭn ƀing mlŭk dŏ amăng sang pơmơak yơh.
5Čơhao hơmư̆ tui tơlơi ƀuăh pơtô mơnuih rơgơi
jing hiam hloh kơ hơmư̆ tui tơlơi adoh mơnuih mlŭk.
6Hrup hăng rơ̆k drơi đuh gah yŭ kơ gŏ yơh,
ăt tui anŭn mơ̆n kơ tơlơi klao mơnuih mlŭk.
Tơlơi anŭn ăt jing hĭ đôč đač mơ̆n.
7Sĭt yơh tơlơi kơtư̆ juă ngă kơ mơnuih rơgơi jing hĭ mlŭk,
laih anŭn gơnam plŏm ƀlŏr pơrăm hĭ jua pơmĭn yơh.
8Tơlơi hơnăl tuč kơ sa mơta tơlơi jing hiam hloh kơ tơlơi čơdơ̆ng phŭn tơlơi anŭn,
laih anŭn tơlơi ư̆ añ jing hiam hloh kơ tơlơi pơgao pơang yơh.
9Anăm ječ ameč hil ôh,
yuakơ tơlơi hil nač hơmâo bă blai yơh amăng mơnuih mlŭk.⚓
10Anăm pơhiăp tui anai ôh, “Yua hơget khul hrơi đưm hlâo adih jing hiam hloh kơ khul hrơi ră anai lĕ?”
Yuakơ ƀu jing rơgơi ôh tơdah tơña tơlơi tơña kar hăng anŭn.
11Tơlơi rơgơi, hrup hăng sa lŏn kŏng ngăn, jing sa tơlơi hiam yơh
laih anŭn pha brơi tơlơi kơmlai kơ rĭm čô hlơi pô ƀuh yang hrơi.
12Tơlơi rơgơi jing kar hăng sa boh anih pơgang
kar hăng prăk jing sa boh anih pơgang yơh,
samơ̆ tơlơi tŭ yua mơ̆ng tơlơi thâo pơmĭn jing tơlơi anai:
Tơlơi rơgơi răng wai brơi tơlơi hơdip pô hơmâo tơlơi rơgơi anŭn yơh.
13Kơsem pơmĭn bĕ tơlơi bruă Ơi Adai hơmâo ngă laih tui anai:
Hlơi pô dưi pơtơpă
hơget tơlơi Ơi Adai hơmâo pơwĕ hĭ laih lĕ?
14Tơdang hrơi mông jing hiam klă, hơ̆k mơak bĕ;
samơ̆ tơdang hrơi mông jing tơnap tap, kơsem pơmĭn bĕ tui anai:
Ơi Adai hơmâo brơi rai laih tơlơi hiam hăng tơlơi tơnap tap.
Hơnŭn yơh, mơnuih ƀu dưi thâo lui hlâo ôh hơget tơlơi kơ tơlơi hơdip pơanăp ñu.
15Amăng tơlơi hơdip đôč đač kâo anai, kâo hơmâo ƀuh laih dua tơlơi anai:
Mơnuih tơpă hơnơ̆ng răm rai hĭ amăng tơlơi tơpă hơnơ̆ng ñu,
laih anŭn mơnuih sat ƀai hơdip sui amăng tơlơi sat ƀai ñu.
16Anăm yap ih pô jing tơpă hơnơ̆ng đơi ôh,
kŏn yap ih pô jing rơgơi đơi lơi,
yuakơ tơlơi ih ngă anŭn či pơrai hĭ ih pô yơh.
17Anăm jing hĭ sat ƀai ôh,
laih anŭn anăm jing mlŭk ôh,
yuakơ tơlơi anŭn či pơdjai hĭ ih hlâo kơ hrơi mông pơkă laih kơ ih.
18Hiam yơh kiăng kơ djă̱ pioh tơlơi anai
laih anŭn ƀu phư lui hĭ ôh tơlơi adih.
Yuakơ mơnuih huĭ pơpŭ kơ Ơi Adai či pơpĕ đuaĭ hĭ mơ̆ng tơlơi sat ƀai hăng mlŭk anŭn.
19Tơlơi rơgơi ngă kơ sa čô mơnuih rơgơi hơmâo tơlơi dưi kơtang
hloh kơ pluh čô khua djă̱ akŏ amăng sa boh plei yơh.
20Ƀu hơmâo ôh hlơi pô tơpă hơnơ̆ng ƀơi lŏn tơnah anai
jing pô ngă tơlơi tơpă laih anŭn ƀu či ngă soh ôh.
21Anăm pơđi̱ng tơngia hơmư̆ rĭm boh hiăp mơnuih laĭ ôh,
huĭdah ih či hơmư̆ pô ding kơna ih hơtŏm păh kơ ih yơh.
22Ih pô thâo krăn amăng pran jua ih
kơ tơlơi hơmâo lu wơ̆t laih ih pô hơmâo hơtŏm păh laih ƀing pơkŏn.
23Abih bang tơlơi anŭn kâo lông lăng laih hăng tơlơi rơgơi laih anŭn kâo laĭ tui anai,
“Kâo či pơmĭn rơgơi yơh,”
samơ̆ tơlơi anŭn dŏ ataih mơ̆ng kâo.
24Hơget tơlơi rơgơi jing,
jing ataih biă mă laih anŭn dơlăm biă mă yơh,
hlơi pô dưi hơduah ƀuh tơlơi rơgơi anŭn lĕ?
25Tui anŭn, kâo pioh tơlơi pơmĭn kâo kơ tơlơi hrăm thâo hluh,
kiăng hơduah lăng ep kơsem tơlơi rơgơi laih anŭn tơhơnal tơlơi mơnơ̆ng mơnuă
laih anŭn kiăng thâo hluh tơlơi sat ƀai jing tơlơi mlŭk
laih anŭn tơlơi kơmlư jing tơlơi hưt dư yơh.
26Kâo hơduah ƀuh tơlơi ruă phĭ̱ hloh kơ tơlơi djai
anŭn jing tơlơi pô đah kơmơi jing kar hăng sa boh ka̱p ƀač,
jua pơmĭn ñu jing sa boh čơđo̱ng
laih anŭn tơngan ñu jing hrĕ čuăk yơh.
Mơnuih pă huĭ pơpŭ kơ Ơi Adai, ñu anŭn či đuaĭ klaih hĭ mơ̆ng pô đah kơmơi anŭn yơh,
samơ̆ bơ kơ mơnuih soh sat, pô đah kơmơi anŭn či ƀač djơ̆ yơh.
27Nai pơtô laĭ tui anai, “Anai nê, anai yơh jing tơlơi kâo hơmâo hơduah ƀuh laih:
“Pơmŭt thim sa tơlơi pơ tơlơi pơkŏn kiăng kơ hơduah ƀuh hơdră bruă khul tơlơi mơnơ̆ng,
28tơdang kâo hlak hơduah sem samơ̆ ƀu hơduah ƀuh ôh;
kâo hơduah ƀuh sa čô đah rơkơi tơpă hơnơ̆ng amăng sa-rơbâo⚓ čô,
samơ̆ ƀu hơduah ƀuh ôh sa čô đah kơmơi amăng abih bang ƀing gơñu.
29Kơnơ̆ng sa tơlơi anai đôč yơh kâo hơduah ƀuh:
Ơi Adai pơjing laih mơnuih mơnam tơpă hơnơ̆ng,
samơ̆ mơnuih mơnam hơmâo đuaĭ nao laih kiăng kơ hơduah lu hơdră mơneč.”
7
Câu luận về đời khó khăn, về sự khôn ngoan và sự tiết kiệm
1 Danh tiếng hơn dầu quí giá; ngày chết hơn ngày sanh.⚓
2 Đi đến nhà tang chế hơn là đến nhà yến tiệc; vì tại đó thấy sự cuối cùng của mọi người; và người sống để vào lòng.
3 Buồn rầu hơn vui vẻ; vì nhờ mặt buồn, lòng được vui.
4 Lòng người khôn ngoan ở trong nhà tang chế, còn lòng kẻ ngu muội ở tại nhà vui sướng.
5 Thà nghe lời quở trách của người khôn ngoan, còn hơn là câu hát của kẻ ngu muội.
6 Vì tiếng cười của kẻ ngu muội giống như tiếng gai nhọn nổ dưới nồi. Điều đó cũng là sự hư không.
7 Phải, sự sách thủ tiền tài làm cho kẻ khôn ra ngu, và của hối lộ khiến cho hư hại lòng.
8 Cuối cùng của một việc hơn sự khởi đầu nó; lòng kiên nhẫn hơn lòng kiêu ngạo.
9 Chớ vội giận; vì sự giận ở trong lòng kẻ ngu muội.⚓
10 Chớ nói rằng: Nhân sao ngày trước tốt hơn ngày bây giờ? Vì hỏi vậy là chẳng khôn.
11 Sự khôn ngoan cũng tốt bằng cơ nghiệp; nó có ích cho những người thấy mặt trời.
12 Vì sự khôn ngoan che thân cũng như tiền bạc che thân vậy; nhưng sự khôn ngoan thắng hơn, vì nó giữ mạng sống cho người nào đã được nó.
13 Hãy xem xét công việc của Đức Chúa Trời; vì vật gì Ngài đã đánh cong, ai có thể làm ngay lại được?
14 Trong ngày thới thạnh hãy vui mừng, trong ngày tai nạn hãy coi chừng; vì Đức Chúa Trời đặt ngày nầy đối với ngày kia, hầu cho người đời chẳng thấy trước đặng điều sẽ xảy ra sau mình.
15 Trong những ngày hư không của ta, ta đã thấy cả điều nầy: Người công bình tuy công bình cũng phải hư mất; và kẻ hung ác tuy hung ác lại được trường thọ.
16 Chớ công bình quá, cũng đừng làm ra mình khôn ngoan quá, cớ sao làm thiệt hại cho mình?
17 Cũng chớ nên hung hăng quá, và đừng ăn ở như kẻ ngu muội: Cớ sao ngươi chết trước kỳ định?
18 Ngươi giữ được điều nầy, ấy là tốt; mà lại cũng đừng nới tay khỏi điều kia; vì ai kính sợ Đức Chúa Trời ắt tránh khỏi mọi điều đó.
19 Sự khôn ngoan khiến cho người khôn có sức mạnh hơn là mười kẻ cai trị ở trong thành.
20 Thật, chẳng có người công bình ở trên đất làm điều thiện, mà không hề phạm tội.
21 Chớ để lòng về mọi lời người ta nói, e ngươi nghe kẻ tôi tớ mình chưởi rủa mình chăng.
22 Vì thường khi lòng ngươi cũng biết mình đã rủa kẻ khác.
23 Ta đã lấy sự khôn ngoan nghiệm xét mọi sự ấy; ta nói rằng: Ta sẽ ở khôn ngoan; nhưng sự khôn ngoan cách xa ta.
24 Vả, điều chi xa quá, điều chi sâu thẳm lắm, ai có thế tìm được?
25 Ta lại hết lòng chuyên lo cho hiểu biết, xét nét, kiếm tìm sự khôn ngoan và chánh lý muôn vật, lại cho biết rằng gian ác là dại dột, và sự dại dột là điên cuồng.
26 Ta tìm thấy một điều cay đắng hơn sự chết, ấy là một người đàn bà có lòng giống như lưới bẫy, tay tợ như dây tói: Ai ở đẹp lòng Đức Chúa Trời sẽ thoát khỏi nó; còn kẻ có tội sẽ bị nó vấn lấy.
27 Kẻ truyền đạo nói: Sau khi xem xét muôn sự từng điều từng vật, đặng tìm chánh lý, thì nầy là điều ta tìm được:
28 Ấy là lòng ta hãy còn tìm mà chưa tìm ra: Trong một ngàn người đàn ông ta đã tìm được một người; còn trong cả thảy người đàn bà ta chẳng tìm được một ai hết.
29 Nhưng nầy là điều ta tìm được: Đức Chúa Trời đã dựng nên người ngay thẳng; song loài người có tìm kiếm ra lắm mưu kế.