9
Cái chết có công bằng không?
1Ta suy nghĩ và tìm hiểu những điều đó. Ta thấy rằng Thượng Đế cai quản người công chính và người khôn ngoan cùng những điều họ làm, nhưng không ai biết họ sẽ được yêu hay ghét.
2Kẻ xấu người tốt đều về chung một đường:
người làm phải, kẻ làm quấy, người làm lành,
kẻ làm ác, người trong sạch,
kẻ dơ bẩn, người hi sinh, kẻ vị kỷ.
Việc xảy ra cho người nhân đức,
cũng xảy ra cho kẻ có tội,
điều xảy ra cho người hứa nguyện với Thượng Đế
cũng như kẻ chẳng hứa nguyện gì.
3Đây là điều tệ hại nhất xảy ra trên đất nầy: Mọi người đều cùng chung số phận. Cho nên trong khi còn sống, tâm trí con người đầy dẫy điều ác và tư tưởng xấu. Sau đó họ nhập bọn với kẻ chết.
4Nhưng ai còn sống thì còn hi vọng; vì con chó sống hơn con sư tử chết!
5Người sống biết mình sẽ chết,
nhưng kẻ chết chẳng biết gì cả.
Người chết không còn nhận được phần thưởng gì,
và bị người đời quên lãng.
6Sau khi qua đời,
không ai còn yêu hay ghét hoặc đố kỵ gì.
Họ không còn dự phần gì
vào những việc xảy ra trên đất.
Hãy tận hưởng cuộc đời
trong khi còn cơ hội
7Cho nên hãy ăn và hưởng thụ;
hãy uống rượu và vui chơi,
vì đó là điều Thượng Đế ban thưởng cho ngươi.
8Hãy luôn luôn mặc quần áo đẹp
và xức dầu thơm trên đầu.
9Hãy vui hưởng lạc thú bên người vợ mình yêu. Hãy vui hưởng những chuỗi ngày vô dụng của cuộc đời vô dụng mà Thượng Đế đã cho ngươi trên đất vì đó là điều ngươi có. Cho nên hãy tận hưởng công khó của ngươi trên đời nầy.
10Việc gì ngươi làm hãy làm hết sức vì mồ mả là nơi ngươi sắp đi đến chẳng có việc làm, chương trình, hiểu biết hay khôn ngoan gì.
Đời nầy không thấy công bằng
11Ta cũng thấy việc khác nữa trên đời nầy:
Người chạy nhanh nhất không phải lúc nào cũng thắng cuộc đua,
chiến sĩ dũng cảm nhất không phải lúc nào cũng thắng trận,
người khôn ngoan nhất không phải lúc nào cũng đủ ăn,
người thông minh nhất không phải lúc nào cũng giàu có,
và người có tài năng nhất không phải lúc nào cũng được ca tụng.
Thời thế và cơ hội xảy ra cho mỗi người.
12Không ai biết được tương lai.
Như cá mắc lưới, như chim sa bẫy,
con người bị điều ác bắt lấy
khi việc ác thình lình chụp lấy họ.
Sự khôn ngoan không phải
lúc nào cũng thắng lợi
13Ta cũng thấy điều khôn ngoan nầy trên đất khiến ta chú ý.
14Tỉnh nhỏ kia có ít dân. Một vị vua mạnh đến đào hào, đắp lũy để bao vây và tấn công nó.
15Có một người nghèo mà khôn trong tỉnh, dùng trí khôn mình giải cứu cho cả tỉnh, nhưng về sau chẳng ai nhớ đến người ấy.
16Ta vẫn cho sự khôn ngoan hơn sức mạnh. Người ta quên lãng sự khôn ngoan của người nghèo và lời nói của người chẳng ai thèm nghe.
17Lời êm dịu của người khôn đáng được nghe,
hơn tiếng la hét của kẻ cầm quyền ngu dại.
18Sự khôn ngoan hơn khí giới chiến tranh,
nhưng một kẻ ngu dại⚓ có thể làm thiệt hại lớn lao.
9
1Toâq cứq ỡt chanchớm níc tễ máh ranáq nâi, chơ cứq dáng samoât lứq, la Yiang Sursĩ ỡt nhêng salĩq níc máh ranáq cũai rangoaiq cớp cũai tanoang o táq. Án nhêng salĩq dếh ŏ́c alới ayooq cớp ŏ́c alới kêt hỡ. Tỡ bữn noau têq dáng ranáq ntrớu ễn ễ cỡt chumát.
2Dỡi tamoong cũai parsốt la machớng nheq: Cũai tanoang o cớp cũai loâi, cũai táq ranáq o cớp cũai táq ranáq sâuq, cũai bráh o puai rit cớp cũai tỡ bữn bráh o puai rit, cũai chiau sang crơng cớp cũai tỡ bữn chiau sang crơng, cũai thễ dũan cớp cũai tỡ bữn thễ dũan.
3Ŏ́c cuchĩt toâq pỡ dũ náq cũai tâng cốc cutễq nâi, la machớng nheq. Ranáq nâi la tỡ bữn pĩeiq. Hỡn tễ ki ễn, bo cũai noâng tamoong, mứt pahỡm alới bữn moang ŏ́c loâi cớp táq yúh-yúh; chơ alới cuchĩt toâp.
4Ma khân cũai noâng bữn tamoong tâng cốc cutễq nâi, án noâng bữn ŏ́c ngcuang. Acho noâng tamoong, khaq hỡn tễ cula samín khoiq cuchĩt.
5Máh cũai noâng tamoong, alới dáng alới cóq cuchĩt; ma máh cũai khoiq cuchĩt, alới tỡ dáng ntrớu noâng. Toâq chumát alới tỡ bữn roap cóng ntrớu; cớp noau khoiq khlĩr alới chơ.
6Ŏ́c ayooq, ŏ́c kêt, cớp ŏ́c sa‑on, lứq máh ŏ́c ki cuchĩt parnơi cớp alới. Alới tỡ têq táq ranáq parnơi noâng tâng cốc cutễq nâi.
7Âu! Anhia pỡq cha sana yỗn bũi óh, cớp nguaiq blŏ́ng nho yỗn bũi hỡr, yuaq Yiang Sursĩ sâng bũi pahỡm cớp anhia táq ngkíq.
8Cóq anhia sâng bũi hỡr cớp ỡn chỡ níc.
9Cóq anhia ỡt bũi parnơi cớp lacuoi anhia toau sốt dỡi tamoong ca tỡ bữn cỡt kia ntrớu nâi. Bo Yiang Sursĩ noâng yỗn anhia ỡt tâng cốc cutễq nâi, cóq anhia bũi cớp cu rangái ca tỡ bữn cỡt kia nâi, cỗ máh tangái ki cỡt cóng anhia tễ máh ranáq ntâng anhia khoiq táq.
10Ranáq ntrớu anhia táq, cóq anhia cutóng táq nheq rangứh rahỡ, yuaq tâng ntốq cũai cuchĩt ỡt, tỡ bữn táq ranáq ntrớu, tỡ bữn chanchớm ntrớu, tỡ bữn dáng ntrớu, cớp tỡ bữn sarnớm rangoaiq ntrớu; ma lứq anhia cóq pỡq chu ntốq ki tê.
11Cứq khoiq hữm muoi ranáq ễn tâng cốc cutễq nâi: Cũai ca lúh chái bo án lúh tampling, lứq tỡ nai lúh riap níc; cớp cũai dốq chíl riap, la tỡ nai chíl riap níc. Dếh cũai rangoaiq, la tỡ nai bữn dũ tâc khâm cha níc; cũai ca sapúh dũ ramứh, la tỡ nai cỡt sốc níc; cớp cũai khễuq, la tỡ nai bữn chớc toâr níc. Ŏ́c clĩat cớp ŏ́c chôc-man tỡ bữn ŏ́q yỗn dũ náq cũai.
12Tỡ bữn cũai aléq dáng tangái léq parsốt dỡi tamoong án. Ŏ́c ki la samoât chớm chuat tâng parténg, tỡ la riang sĩaq chuat alieiq; machớng ki tê ŏ́c cuchĩt pứt toâq chái lứq, bo hái tỡ bữn chanchớm ntrớu.
Sarnớm Rangoaiq Têq Rachuai
13Cứq hữm muoi ranáq ễn tâng cốc cutễq nâi: Sarnớm rangoaiq la ŏ́c toâr lứq.
14Bữn muoi vil cớt cớp bữn cũai proai bĩq lứq. Cớp bữn manoaq puo bữn chớc pla lứq toâq chíl vil ki. Án lavíng nheq vil ki, cớp án thrũan ễ talốh viang vil.
15Ma tâng vil ki bữn muoi noaq samiang cadĩt, ma án rangoaiq lứq. Samiang nâi chuai vil ki yỗn vớt tễ atĩ puo ki, ma ntun ki noau khlĩr chíq ramứh án.
16Cứq cơi pai neq: Sarnớm rangoaiq o hỡn tễ bán rêng, ma khân cũai cadĩt, lứq noau tỡ bữn yám noap án cớp tỡ ễq tamứng santoiq án catoaih.
17Tamứng santoiq cũai bữn sarnớm rangoaiq rachâp, la o hỡn tễ tamứng santoiq cũai sốt sacũl atỡng casang.
18Sarnớm rangoaiq o hỡn tễ máh crơng choac, ma muoi noaq cũai lôih têq talốh sa‑ữi ŏ́c o.