7
Nau Y-Êtiên Ngơi
1Kôranh ƀư brah toyh ôp păng: "Di tâm ban pô nây lĕ?"
2Y-Êtiên plơ̆ lah: "Hơi phung oh nâu jêh ri phung mbơ̆, gŭ iăt hom. Brah Ndu, nơm chrêk rmah, tâm mpơl jêh ma mbơ̆ he, Y-Abraham, dôl păng gŭ tâm n'gor Mêsôpôtami; lor ma păng hăn gŭ ta ƀon Charan.
3Păng lah pô aơ: 'Luh hom tă bơh n'gor may jêh ri mpôl băl may, jêh ri hăn ta n'gor gâp mra ntĭm an ma may.'
4Rnôk nây păng du luh tă bơh n'gor Kalđê hăn gŭ ta ƀon Charan. Tă bơh ntŭk nây, jêh khĭt mbơ̆ păng, Brah Ndu ăn păng gŭ tâm n'gor khân may gŭ aƀaơ aơ.
5Brah Ndu mâu ăn neh ƀư mir ma păng ôh tâm n'gor nây, dĭng mpang jâng neh mâu geh lĕ, ƀiălah păng ton mra ăn n'gor aơ jêng ndơ păng jêh ri ndơ phung kon sau păng kăndơ̆, dôl Y-Abraham ê hŏ geh kon kđôi lĕ.
6Brah Ndu lah ma phung kon sau păng, mra gŭ jăng jai tâm n'gor bu năch. Bu mra njêng khân păng jêng dĭk jêh ri tŭn jot khân păng tâm puăn rhiăng năm.
7Brah Ndu lah tay: 'Gâp mra phat dôih, n'gor mra njêng khân păng jêng dĭk. Jêh lôch nau nây khân păng mra luh, jêh ri pah kan ma gâp tâm ntŭk aơ.'
8Brah Ndu ăn ma Y-Abraham nau tâm rnglăp ma nau koh ntâu. Pôri yơh jêh Y-Abraham geh du huê kon bu klâu, amoh păng Y-Isăk, păng ƀư nau koh ntâu, tơlah păng geh pham nar; Y-Isăk ƀư ma Y-Yakôp, jêh ri Y-Yakôp ƀư ma phung jât ma bar nuyh che tơm ma phung Israel.
9"Phung che kăl e ri nach ma Y-Yôsep, tăch jêh ri njŭn leo ôbăl tâm n'gor Êjip. Ƀiălah Brah Ndu gŭ ndrel ma păng.
10Brah Ndu rklaih păng bơh lĕ rngôch nau mhĭk ăp ntil jêh ri bêng ma nau yô̆, jêh ri nau blau mĭn ta năp Pharaôn, n'gor Êjip. Hđăch nây ăn păng jêng kôranh n'gor Êjip jêh ri kôranh ma lĕ ngih păng.
11Rnôk nây geh nau sa sât ji ngot tâm n'gor Êjip jêh ri n'gor Kanaan. Geh nau rêh ni toyh ngăn, jêh ri phung mbơ̆ he mâu dơi blau geh ndơ sông sa ôh.
12Y-Yakôp gĭt bu geh ba me tâm ngor Êjip. Păng njuăl phung mbơ̆ he hăn du tơ̆ lor lơn.
13Tal bar phung oh nâu Y-Yôsep gĭt năl păng jêh ri Pharaôn gĭt ndŭl mpôl Y-Yôsep.
14Y-Yôsep njuăl bunuyh chuă Y-Yakôp, mbơ̆ păng, jêh ri ur kon păng, lĕ rngôch geh pơh jât ma prăm nuyh.
15Y-Yakôp jŭr hăn ta n'gor Êjip jêh ri păng khĭt ta nây, nđâp ma phung mbơ̆ he tâm ban lĕ.
16Jêh ri bu rdeng săk jăn khân păng tă ƀon Sichem, jêh ri bu tâp khân păng tâm môch Y-Abraham rvăt jêh ma prăk tă bơh phung kon bu klâu Y-Hamôr ƀon Sichem.
17"Ƀiălah, tơlah dăch tât nar Brah Ndu ton jêh ma Y-Abraham, bunuyh lơ hâu bĭk rơ̆ tâm n'gor Êjip,
18Tât nar geh hđăch êng ma n'gor Êjip. Hđăch nây mâu gĭt năl Y-Yôsep ôh.
19Hđăch nây dŏng nau ndơm, đah phung mpôl băl he. Păng tŭn jot phung mbơ̆ he, gay nchâp khân păng chalơi kon mhe deh, mâu ăn khân ôbăl gŭ rêh.
20Rnôk nây bu deh ma Y-Môis, păng ueh ngăn ta năp Brah Ndu. Jêh ri bu rong păng pe khay tâm ngih mbơ̆ păng.
21Tơlah bu chalat păng, kon bu ur Pharaôn dônh jêh ri rong njêng kon păng nơm.
22Y-Môis nti lĕ nau blau mĭn phung Êjip. Păng ktang tâm nau ngơi jêh ri tâm kan.
23"Ƀiălah tât păng geh puăn jât năm, Păng geh nau klâng tâm nuih n'hâm, ŭch hăn khâl oh nâu păng, phung kon Israel.
24Saơ bu tŭn jot du huê tâm phung khân păng, păng king nơm bu tŭn jot, jêh ri păng dong du huê Êjip, gay ma tâm plơng bôk.
25Păng mĭn ma phung oh nâu păng mra gĭt rbăng ma Brah Ndu mra tâm rklaih khân păng, yor ti Păng, ƀiălah phung nây mâu gĭt rbăng ôh.
26Nar ôi taơ dôl khân păng tâm nhăt, păng hăn dăch phung nây gay ma rthi nuih, gay ma gŭ đăp mpăn, păng lah: 'Hơi khân may jêng oh nâu, mâm ƀư khân may ƀư mhĭk ndrăng oh nâu nơm?'
27Nơm ƀư mhĭk ma mpôl băl păng nây, nklơ̆ Y-Môis jêh ri lah: 'Mbu ăn may jêng kôranh, jêh ri kôranh phat dôih ma hên?
28May ŭch nkhĭt gâp, nâm bu nđaơ may hŏ nkhĭt jêh du huê Êjip?'
29Tăng nau nây Y-Môis hăn du gŭ tâm n'gor Madian, ta nây păng geh bar hê kon bu klâu.
30"Puăn jât năm ma nây, geh du huê tông păr ueh Brah Ndu tâm mpơl ma păng tâm bri rdah yôk Sinai, nâm bu mpiăt ŭnh sa pôm lok.
31Saơ pô nây, Y-Môis hih rhâl ngăn ma nau tâm mpơl nây. Dôl păng hăn dăch lơn ŭch uănh, geh bâr Kôranh Brah ngơi ma păng:
32'Gâp jêng Brah Ndu ma phung mbơ̆ may, Brah Ndu Y-Abraham, Y-Isăk, jêh ri Y-Yakôp, 'Y-Môis sâr săk jăn mâu janh uănh ôh.
33Jêh ri Kôranh Brah lah ma păng: 'Doh lơi ntâu jot may, yorlah ntŭk may gŭ nây jêng neh kloh ueh.
34Dôl uănh, gâp saơ jêh nau rêh ni phung gâp tâm n'gor Êjip. Gâp tăng jêh nau khân păng nter, nđêng jêh ri gâp jŭr văch gay ma tâm rklaih khân păng: Văch hom aƀaơ, Gâp mra njuăl may hăn ta n'gor Êjip.'
35Y-Môis nây nơm bu dun, jêh ri lah: 'Mbu ăn may jêng kôranh, jêng kôranh phat dôih hên?' Păng yơh, nơm Brah Ndu njuăl jêng kôranh, jêh ri nơm tâm rklaih ma nau kơl bơh tông păr ueh Brah Ndu, tâm mpơl jêh ma păng tâm pôm lok.
36Păng yơh nơm ăn khân păng luh. Păng ƀư nau khlay jêh ri nau tâm mbên khlay tâm n'gor Êjip, ta dak Rlai Chăng jêh ri tâm bri rdah dôl tâm puăn jât năm.
37Y-Môis nây yơh, ngơi jêh ma phung kon Israel pô aơ: 'Brah Ndu mra ngluh tâm phung oh nâu khân may, du huê kôranh nơm mbơh lor tâm ban ma gâp.'
38Păng yơh, nơm tâm nau tâm rƀŭn ta bri rdah, ndrel ma tông păr ueh Brah Ndu, nơm ngơi ma. Păng ta yôk Sinai, jêh ri ma phung mbơ̆ he. Păng sŏk dơn jêh nau ngơi rêh, gay ăn ma he.
39Ma păng yơh, phung mbơ̆ he mâu tông bâr. Bu dun păng gay ma nuih n'hâm khân păng plơ̆ ma n'gor Êjip.
40Jêh ri lah ma Y-Arôn: 'Ƀư ma hên phung rup brah, mra leo trong ma hên, yorlah Y-Môis nây nơm leo hên luh bơh n'gor Êjip, hên mâu gĭt ôh moh nau tât jêh ma păng.'
41Tâm nar nây khân păng ƀư rup du mlâm kon ndrôk. Khân păng nhhơr ndơ ƀư brah ma rup brah nây, jêh ri khân păng maak ma ti khân păng ƀư.
42Pôri Brah Ndu chalơi khân păng, jêh ri jao khân păng ăn mbah ma âk mpa tâm trôk, tĭng nâm hŏ nchih jêh, tâm ndrom samƀŭt phung kôranh nơm mbơh lor:
'Khân may mâp lĕ nhhơr ma gâp mpa jêh ri nau ƀư brah, dôl puăn jât năm tâm bri rdah, hơi phung Israel?
43Khân may tung leo ngih bok brah Môlŏk,
jêh ri mănh brah Rômphan, phung rup brah nây khân may ƀư prăp mbah, yor amoh gâp, mra njŭn leo khân may ta ƀon Babilôn.'
44"Phung mbơ̆ he geh jêh ngih bok, nau mbơh tâm bri rdah, tĭng nâm Brah Ndu ntăm jêh ma Y-Môis, ƀư tĭng nâm rup ngih păng saơ jêh.
45Phung mbơ̆ he sŏk dơn jêh ngih nây. Ndrel ma Y-Yôsuê, khân păng tung leo ma n'gor khân păng, sŏk tă bơh phung mpôl băl Brah Ndu nsot jêh ta năp khân păng. Jêh ri ngih nây ăt hôm tât ta nar hđăch Y-Đavit.
46Nơm geh nau yô̆ ta năp Brah Ndu jêh ri păng dăn du ntŭk ma Brah Ndu Y-Yakôp.
47Pôri hđăch Salômôn ƀư du mlâm ngih ma păng.
48Ƀiălah nơm prêh lơn mâu gŭ ôh tâm ngih ƀư ma ti bunuyh, tĭng nâm nau phung kôranh nơm mbơh lor ngơi jêh:
49'Trôk jêng sưng hđăch ma gâp,
jêh ri neh ntu jêng rnơl gâp chrong jâng,
Kôranh Brah lah. Moh ngih khân may mra ƀư ma gâp, mâu lah ta ntŭk gâp mra rlu?
50Mâu di hĕ ti gâp ƀư jêh lĕ rngôch ndơ aơ.'
51"Hơi phung bunuyh dăng nko, nuih n'hâm jêh ri tôr mâu geh koh ntâu, khân may tâm rdâng mro đah Brah Huêng Ueh. Khân may jêng tâm ban ma phung mbơ̆ khân may.
52Mbu nơm du huê tâm phung kôranh nơm mbơh lor, phung mbơ̆ khân may mâu mâp ƀư mhĭk? Khân păng nkhĭt jêh phung mbơh lor ma nơm sŏng mra văch, nơm khân may ƀư rlăng, jêh ri nkhĭt lơi jêh.
53Khân may sŏk dơn jêh nau vay tă bơh tông păr ueh Brah Ndu mbơh an, jêh ri khân may mâu tông ôh."
Nau Y-Êtiên Khĭt
54Dôl tăng nau nây, khân păng bêng ma nau khek, jêh ri kăp sêk ma Y-Êtiên.
55Ƀiălah Y-Êtiên, bêng ma Brah Huêng Ueh, n'gơr măt ta klơ trôk, saơ nau chrêk rmah Brah Ndu jêh ri Brah Yêsu gŭ dâk mpeh pama Brah Ndu.
56Jêh ri păng lah: "Ri, gâp saơ trôk pơk mpơl jêh ri Kon Bunuyh gŭ dâk mpeh pama Brah Ndu."
57Pôri khân păng nter hâu ngăn, nsêt trôm tôr khân păng, jêh ri lĕ rngôch nchuăt ran nhŭp Y-Êtiên.
58Khân păng têk ôbăl leo ta mpâr ƀon jêh ri klŭp lŭ ma ôbăl. Phung gŭ uănh, dơm bok ao khân păng ta jâng du huê bu klâu ndăm, amoh păng Y-Sôl.
59Dôl khân păng klŭp lŭ, Y-Êtiên mbơh sơm pô aơ: "Ơ Brah Yêsu sŏk dơn huêng gâp."
60Păng chon kômâk jêh ri păng nter huy ngăn: "Ơ Kôranh Brah, lơi kơp nau tih aơ ma khân păng ôh", jêh păng lah nau nây, păng bêch.
7
司提反当众申诉
1大祭司说：“果真有这些事吗？”
2司提反说：“诸位父老弟兄请听！从前我们的祖宗亚伯拉罕在美索不达米亚，还没有住在哈兰的时候，荣耀的上帝向他显现，
3对他说：‘你要离开本地和亲族，往我所要指示你的地去。’
4他就离开迦勒底人的地方，住在哈兰。他父亲死了以后，上帝使他从那里搬到你们现在所住的地方。
5在这里上帝并没有给他产业，连立足的地方都没有，但应许要将这地赐给他和他的后裔为业，虽然那时他还没有儿子。
6上帝这样说：‘他的后裔必寄居外邦，那里的人要使他们作奴隶，苦待他们四百年。’
7上帝又说：‘但我要惩罚使他们作奴隶的那国。以后他们要出来，在这地方事奉我。’
8上帝又赐他割礼的约。于是亚伯拉罕生了以撒，在第八日给他行了割礼；后来以撒生雅各，雅各生十二位先祖。
9“先祖嫉妒约瑟，把他卖到埃及去，上帝却与他同在，
10救他脱离一切苦难，又使他在埃及王法老面前蒙恩，又有智慧。法老派他作埃及国的宰相兼管法老的全家。
11后来全埃及和迦南遭遇饥荒和大灾难，我们的祖宗绝了粮。
12雅各听见在埃及有粮，就打发我们的祖宗初次往那里去。
13第二次约瑟与兄弟们相认，法老才认识他的家族。
14约瑟就打发人，请父亲雅各和全族七十五个人都来。
15于是雅各下了埃及，后来他和我们的祖宗都死在那里；
16他们又被迁到示剑，葬于亚伯拉罕在示剑用银子从哈抹子孙⚓买来的坟墓里。
17“当上帝应许亚伯拉罕的日期将到的时候，以色列人在埃及人丁兴旺，
18直到另一位不认识约瑟的王兴起统治埃及⚓。
19他用诡计待我们的宗族，苦待我们的祖宗，强迫他们丢弃婴孩，使婴孩不能存活。
20就在那时，摩西生了下来，上帝看为俊美，在父亲家里被抚养了三个月。
21他被丢弃的时候，法老的女儿拾了去，当自己的儿子抚养。
22摩西学了埃及人一切的学问，说话办事都有才能。
23“他到了四十岁，心中起意去看望他的弟兄以色列人。
24他见他们中的一个人受冤屈，就庇护他，为那被压迫的人报仇，打死了那埃及人。
25他以为他的弟兄们必明白上帝是藉他的手搭救他们，他们却不明白。
26第二天，他遇见有人在打架，就想劝他们和好，说：‘二位，你们是弟兄，为什么彼此欺负呢？’
27那欺负邻舍的人把他推开，说：‘谁立你作我们的领袖和审判官呢？
28难道你要杀我像昨天杀那埃及人一样吗？’
29摩西听见这话就逃走了，寄居于米甸地，在那里生了两个儿子。
30“过了四十年，在西奈山的旷野，有一位天使在荆棘的火焰中向摩西显现。
31摩西见了那异象，觉得很惊讶，正往前观看的时候，有主的声音说：
32‘我是你列祖的上帝，就是亚伯拉罕、以撒、雅各的上帝。’摩西战战兢兢，不敢观看。
33主对他说：‘把你脚上的鞋脱下来，因为你所站的地方是圣地。
34我的百姓在埃及所受的困苦，我确实看见了；他们悲叹的声音，我也听见了。我下来要救他们。现在，你来，我要差你往埃及去。’
35“这摩西就是有人曾弃绝他说‘谁立你作我们的领袖和审判官’的，上帝却藉那在荆棘中显现的天使的手差派他作领袖，作解救者。
36这人领以色列人出来，在埃及地，在红海，在旷野的四十年间行了奇事神迹。
37这人是摩西，就是那曾对以色列人说‘上帝要从你们弟兄中给你们兴起一位先知像我’的。
38这人是那曾在旷野的会众中和西奈山上，与那对他说话的天使同在，又与我们祖宗同在的，他领受了活泼的圣言传给我们。
39我们的祖宗不肯听从，反弃绝他，他们的心转向埃及，
40对亚伦说：‘你为我们造神明，在我们前面引路，因为领我们出埃及地的这个摩西，我们不知道他遭遇了什么事。’
41那时，他们造了一个牛犊，又拿祭物献给那像，为自己手所做的工作欢跃。
42但是上帝转脸不顾，任凭他们祭拜天上的日月星辰，正如先知书上所写的：
‘以色列家啊，你们四十年间在旷野，
何曾将牺牲和祭物献给我？
43你们抬着摩洛的帐幕
和理番─你们神明的星，
就是你们所造为要敬拜的像。
因此，我要把你们迁到巴比伦外去。’
44“我们的祖宗在旷野，有作证的会幕，是上帝吩咐摩西照着他所看见的样式做的。
45这帐幕，我们的祖宗同约书亚相继承受了，当上帝在他们面前赶走外邦人的时候，他们把这帐幕搬进承受为业之地，直存到大卫的日子。
46大卫在上帝面前蒙恩，祈求为雅各的家⚓预备居所。
47但却是所罗门为上帝造成殿宇。
48其实，至高者并不住人手所造的，就如先知所言：
49‘主说：天是我的宝座，
地是我的脚凳。
你们要为我造怎样的殿宇？
哪里是我安歇的地方呢？
50这一切不都是我手所造的吗？’
51“你们这硬着颈项，心与耳未受割礼的人哪，时常抗拒圣灵！你们的祖宗怎样，你们也怎样。
52先知中有哪一个不是受你们祖宗的迫害呢？他们把预先宣告那义者要来的人杀了。如今你们成了那义者的出卖者和凶手了。
53你们领受了天使所传布的律法，竟不遵守。”
众人用石头打死司提反
54众人听见这些话，心中极其恼怒，向司提反咬牙切齿。
55但司提反满有圣灵，定睛望天，看见上帝的荣耀，又看见耶稣站在上帝的右边，
56就说：“我看见天开了，人子站在上帝的右边。”
57众人大声喊叫，捂着耳朵，齐心冲向他，
58把他推到城外，用石头打他。作见证的人把他们的衣裳放在一个名叫扫罗的青年脚前。
59他们正用石头打司提反的时候，他呼求说：“主耶稣啊，求你接纳我的灵魂！”
60然后他跪下来，大声喊着：“主啊，不要将这罪归于他们！”说了这话，就长眠了。