9
Aa^mbi^me^lekv
1Yelupv Mbaa^an nyei dorn, Aa^mbi^me^lekv, mingh Sekem Zingh lorz ninh nyei maa nyei cien-ceqv, aengx gorngv mbuox ninh mbuo caux ninh mbuo nyei bungh buonc mienh,
2“Tov naaic gaax Sekem Zingh nyei zuangx baeqc fingx, ‘Weic meih mbuo haaix nyungc gauh longx? Meih mbuo oix bun Yelupv Mbaa^an nyei cietv ziepc dauh dorn gunv meih mbuo fai bun nduqc dauh gunv gauh longx?’ Jangx jienv oc. Yie se caux meih mbuo juangc nziaamv-fei.”
3Ninh nyei maa nyei cien-ceqv ziouc douc naaiv deix waac bun Sekem Zingh nyei zuangx mienh muangx. Sekem Zingh nyei mienh nyei hnyouv ziouc bieqc Aa^mbi^me^lekv wuov bung mi'aqv, weic zuqc ninh mbuo gorngv, “Ninh m'daaih zoux yie mbuo nyei gorx-youz.”
4Ninh mbuo zorqv Mbaa^an Mbelitv miuc-biauv nyei cietv ziepc norm nyaanh⚓ bun Aa^mbi^me^lekv. Aa^mbi^me^lekv ziouc dorh wuov deix nyaanh mingh cingv deix maiv gunv maengc nyei mienh waaic mienh daaih gan ninh.
5Ninh ziouc mingh O^faa^laa Zingh, ninh nyei die nyei biauv, zorqv ninh nyei cien gorx cien youz, se Yelupv Mbaa^an nyei cietv ziepc dauh dorn, yiem yietc norm la'bieiv gu'nguaaic daix. Kungx zengc Yelupv Mbaa^an nyei dorn-laai, Yotaam, weic zuqc ninh bingx jienv.
6Sekem Zingh nyei mienh caux Mbetc Minlo nyei mienh yietc zungv ziouc gapv zunv yiem Sekem Zingh, nitv zienh nyei ndiouh, mba'ong zuei ndiangx ga'hlen, liepc Aa^mbi^me^lekv zoux hungh.
7Maaih mienh zorqv naaiv deix sic mingh mbuox Yotaam. Ninh ziouc faaux Ge^li^sim Mbong-ningv heuc mbui nyei mbuox Sekem Mienh, “Sekem Zingh nyei mienh aah! Tov muangx yie weic bun Tin-Hungh haih muangx meih mbuo.
8Maaih hnoi nor, yietc zungv ndiangx cuotv mingh oix liepc diuh ndiangx zoux ninh mbuo nyei hungh. Ninh mbuo ziouc gorngv mbuox diuh ga'lanv ndiangx, ‘Tov meih zoux hungh gunv yie mbuo.’
9“Mv baac ga'lanv ndiangx dau, ‘Yie oix zuqc guangc jienv yie nyei youh, dongh longc weic taaih zienh yaac taaih baamh mienh, weic zoux hungh gunv meih mbuo fai?⚓
10“Wuov deix ndiangx ziouc mingh gorngv mbuox ngongh nyorx ndiangx, ‘Tov meih zoux hungh gunv yie mbuo.’
11“Ngongh nyorx ndiangx dau, ‘Yie oix zuqc guangc jienv gaam nyei, kuv nyei biouv weic zoux hungh gunv meih mbuo fai?’
12“Wuov deix ndiangx ziouc mingh gorngv mbuox a'ngunc hmei, ‘Tov meih zoux hungh gunv yie mbuo.’
13“Mv baac a'ngunc hmei dau, ‘Yie oix zuqc guangc jienv yie nyei a'ngunc diuv, dongh bun zienh caux baamh mienh a'hneiv nyei diuv, weic zoux hungh gunv meih mbuo fai?’
14“Zuangx ndiangx ziouc mingh gorngv mbuox maaih njimv nyei ndiangx-fomv, ‘Tov meih zoux hungh gunv yie mbuo.’
15“Maaih njimv nyei ndiangx-fomv dau wuov deix ndiangx, ‘Se gorngv meih mbuo za'gengh oix liepc yie zoux meih mbuo nyei hungh nor, meih mbuo oix zuqc yiem yie ga'ndiev bingx laangh. Maiv zei aeqv, tov bun douz yiem maaih njimv nyei ndiangx-fomv cuotv daaih buov Le^mbaa^norn nyei si^ndaa zongh ndiangx qui nzengc.’+”
16Yotaam aengx gorngv, “Meih mbuo ih zanc liepc Aa^mbi^me^lekv zoux hungh, meih mbuo ziepc zuoqv, hnyouv zingx nyei fai? Meih mbuo yaac zoux longx bun Yelupv Mbaa^an caux ninh nyei hmuangv doic, yaac zoux puix winh bun ninh weic ninh zoux jiex daaih nyei sic fai?
17Zinh ndaangc yie nyei die maiv longc maengc nyei mborqv jaax weic njoux meih mbuo biaux ndutv Mi^ndien Mienh nyei buoz-ndiev.
18Mv baac ih hnoi meih mbuo ngaengc yie nyei die nyei hmuangv doic, yiem yietc norm la'bieiv gu'nguaaic daix ninh nyei cietv ziepc dauh dorn. Meih mbuo yaac liepc Yelupv Mbaa^an nyei nouh beiz nyei dorn, Aa^mbi^me^lekv, zoux hungh gunv Sekem Zingh nyei baeqc fingx, weic zuqc ninh zoux meih mbuo nyei muoz-doic.
19Se gorngv ih hnoi meih mbuo ziepc zuoqv, hnyouv zingx nyei zoux, yaac zoux baengh fim nyei sic bun Yelupv Mbaa^an caux ninh nyei hmuangv doic nor, gunv a'hneiv Aa^mbi^me^lekv maah! Yaac bun ninh a'hneiv meih mbuo.
20Mv baac se gorngv maiv zeiz, tov bun douz yiem Aa^mbi^me^lekv cuotv daaih buov qui Sekem Zingh caux Mbetc Minlo nyei mienh, yaac bun douz yiem Sekem Zingh caux Mbetc Minlo cuotv daaih buov qui Aa^mbi^me^lekv.”
21Yotaam ziouc gaanv jienv biaux mingh yiem Mbe^e, weic zuqc ninh gamh nziex ninh nyei gorx, Aa^mbi^me^lekv.
22Aa^mbi^me^lekv gunv I^saa^laa^en Mienh duqv buo hnyangx.
23Tin-Hungh bun dauh hieh guaiv mienv bieqc Aa^mbi^me^lekv caux Sekem Mienh nyei mbu'ndongx. Sekem Zingh nyei mienh ziouc mbienv hnyouv bun Aa^mbi^me^lekv.
24Naaiv se weic jaauv win bun Aa^mbi^me^lekv caux Sekem Zingh nyei baeqc fingx, laaix ninh mbuo zoux doqc bun Yelupv Mbaa^an nyei cietv ziepc dauh dorn nyei orqv sic. Naaiv deix daix mienh liouc nziaamv cuotv nyei zuiz ndortv zuqc Aa^mbi^me^lekv caux Sekem Zingh nyei mienh, weic ninh mbuo tengx Aa^mbi^me^lekv daix ninh nyei muoz-dorn doic.
25Sekem Zingh nyei mienh bun mienh bingx jienv mbong gu'nguaaic zuov zorqv Aa^mbi^me^lekv. Da'faanh jiex wuov diuh jauv nyei mienh, ninh mbuo yaac luv nzengc mi'aqv. Mv baac maaih deix mienh zorqv naaiv deix sic mingh mbuox Aa^mbi^me^lekv.
26E^mbetc nyei dorn, Gaa^an, caux ninh nyei gorx-youz bieqc Sekem Zingh, Sekem Zingh nyei mienh ziouc bungx hnyouv ninh.
27Ninh mbuo cuotv mingh taux a'ngunc huingx gaeqv a'ngunc biouv daaih nyueih, ziouc yiem ninh mbuo nyei zienh nyei miuc-biauv mbenc nyanc mbenc hopv, yaac zioux Aa^mbi^me^lekv.
28E^mbetc nyei dorn, Gaa^an, ziouc gorngv, “Aa^mbi^me^lekv dongh haaix dauh? Mbuo Sekem Mienh yaac dongh haaix dauh cingx daaih oix zuqc fu-sux ninh? Aa^mbi^me^lekv zoux Yelupv Mbaa^an nyei dorn, Se^mbun zoux ninh nyei borng-buoz mienh maiv zeiz? Mbuo horpc zuqc fu-sux Sekem nyei die, Haamo. Mbuo fungc oix zuqc fu-sux Aa^mbi^me^lekv?
29Feix duqv naaiv deix baeqc fingx yiem yie nyei buoz-ndiev, yie ziouc zorqv Aa^mbi^me^lekv tutv njiec. Yie zungv oix gorngv mbuox Aa^mbi^me^lekv, ‘Jaa meih nyei jun-baeng guanh camv jienv faaux yaac cuotv daaih maah!’+”
30Gunv wuov norm zingh nyei jien, Se^mbun, haiz E^mbetc nyei dorn, Gaa^an, gorngv nyei waac, ninh za'gengh! qiex jiez haic.
31Ninh ziouc bun douc fienx mienh mingh Aa^lu^maa Mungv⚓ gorngv mbuox Aa^mbi^me^lekv, “Mangc maah! E^mbetc nyei dorn, Gaa^an, caux jienv ninh nyei gorx-youz daaih Sekem Zingh coqv naaiv norm zingh nyei mienh caux meih doix-dekc.
32Weic naaiv meih caux gan meih nyei mienh lungh muonz zanc oix zuqc mingh bingx jienv wuov ndeic zuov.
33Lungh ndorm nziouv, mba'hnoi cuotv nyei ziangh hoc, gunv jiez sin daaih mingh mborqv naaiv norm zingh. Gaa^an caux ninh nyei mienh cuotv daaih caux meih mborqv jaax wuov zanc, buatc horpc zuqc hnangv haaix nor zoux bun ninh mbuo, gunv zoux aqv.”
34Aa^mbi^me^lekv caux gan ninh wuov deix zuangx mienh ziouc lungh muonz zanc jiez sin daaih bun nqoi baeng zoux biei guanh, mingh bingx jienv Sekem Zingh ga'hlen zuov.
35E^mbetc nyei dorn, Gaa^an, cuotv mingh souv jienv zingh nyei gaengh ndaangc doix Aa^mbi^me^lekv caux gan ninh nyei mienh yiem ninh mbuo bingx nyei dorngx cuotv daaih.
36Gaa^an buatc wuov deix mienh ninh ziouc gorngv mbuox Se^mbun, “Mangc maah! Maaih mienh yiem wuov jiex mbong gu'nguaaic njiec daaih.”
Se^mbun dau ninh, “Meih buatc mbong nyei dongh linh laaic zoux mienh saah?”
37Gaa^an aengx gorngv, “Mangc maah! Maaih mienh yiem wuov jiex mbong-qangx njiec, aengx maaih guanh mienh yiem mba'ong zuei ndiangx jouh zienh nyei dorngx cuotv daaih.”
38Se^mbun ziouc gorngv Gaa^an, “Meih bungx nyei waac-maux yiem haaix laeh? Meih gorngv, ‘Aa^mbi^me^lekv dongh haaix dauh mienh yie mbuo cingx oix zuqc fu-sux ninh?’ Naaiv se dongh meih mangc piex nyei mienh maiv zeiz? Ih zanc cuotv mingh caux ninh mbuo mborqv jaax maah!”
39Gaa^an ziouc mingh ndaangc dorh jienv Sekem Mienh cuotv mingh caux Aa^mbi^me^lekv mborqv jaax.
40Aa^mbi^me^lekv ziouc zunc Gaa^an. Gaa^an yiem ninh nyei wuov ndaangc maengx biaux. Maaih mienh camv haic zuqc mun, king njiec ndau, zungv mingh taux wuov zingh gaengh ndaangc.
41Aa^mbi^me^lekv yiem jienv Aa^lu^maa. Se^mbun yaac zunc Gaa^an caux ninh nyei gorx-youz cuotv mingh, maiv bun ninh mbuo yiem Sekem Zingh aqv.
42Da'nyeic hnoi Sekem Mienh cuotv zingh mingh wuov ndeic. Maaih mienh mbuox Aa^mbi^me^lekv.
43Ninh ziouc dorh ninh nyei mienh bun nqoi zoux buo guanh mingh bingx jienv wuov ndeic zuov. Ninh buatc mienh yiem zingh cuotv daaih ninh ziouc jiez sin mingh daix ninh mbuo.
44Aa^mbi^me^lekv caux gan ninh nyei yietc guanh mienh ziouc gaanv tiux mingh souv jienv zingh gaengh ndaangc. Wuov deix i guanh gaanv tiux mingh wuov ndeic daix nzengc ninh mbuo yietc zungv.
45Aa^mbi^me^lekv ziangh hnoi mborqv wuov norm zingh taux caangv duqv mi'aqv, yaac daix nzengc wuov norm zingh nyei baeqc fingx. Ninh mborqv waaic wuov norm zingh, yaac zorqv nzauv haaz jienv.
46Yiem Sekem Zingh nyei laauh nyei mienh haiz liuz naaiv deix sic, ninh mbuo biaux bieqc En Mbelitv nyei miuc-biauv weih wuonv nyei dorngx.
47Maaih mienh mingh mbuox Aa^mbi^me^lekv yiem Sekem Laauh nyei mienh mingh gapv zunv doic yiem wuov norm miuc-biauv.
48Aa^mbi^me^lekv caux gan ninh wuov deix mienh ziouc faaux Sanx^mon Mbong. Aa^mbi^me^lekv dorh bouv mingh jamv ndiangx-nquaah an mba'dauh ndaam jienv daaih. Ninh gorngv mbuox caux ninh yiem wuov deix mienh, “Meih mbuo buatc yie zoux haaix nyungc, gaanv ei jienv zoux.”
49Zuangx mienh ziouc jamv ndiangx-nquaah ndaam gan jienv Aa^mbi^me^lekv mingh ndui gormx wuov norm weih wuonv nyei dorngx yaac bungx douz buov jienv. Yiem gu'nyuoz wuov deix Sekem Laauh nyei mienh ziouc zuqc douz buov daic nzengc. Liemh m'jangc m'sieqv, yietc zungv maaih leih maiv go yietc cin dauh mienh.
50Aa^mbi^me^lekv mingh weih jienv Te^mbetc Zingh yaac caangv duqv wuov norm zingh mi'aqv.
51Mv baac zingh gu'nyuoz maaih norm wuonv nyei laauh. Zingh nyei baeqc fingx, m'jangc, m'sieqv biaux bieqc wuov norm laauh aengx guon jienv gaengh, yaac faaux gu'nguaaic mingh yiem laauh nyei ngorh.
52Aa^mbi^me^lekv mborqv jienv mingh taux nitv wuov norm laauh nyei gaengh fatv nyei, oix buov wuov norm laauh.
53Wuov zanc maaih dauh m'sieqv dorn bungx gu'nguaaic maengx morc njiec dopc zuqc Aa^mbi^me^lekv nyei m'nqorngv-korqv mbaaix mi'aqv.⚓
54Aa^mbi^me^lekv beqv jienv heuc tengx ninh dorh wuoqc ginc wuov dauh mienh lunx mienh, “Longc nzuqc ndaauv daix yie maah! Weic zuqc maiv oix bun mienh gorngv, ‘Maaih dauh m'sieqv dorn daix ninh.’ ” Ninh nyei bou ziouc nzopv ninh tong nqa'haav maengx, daic mi'aqv.
55I^saa^laa^en Mienh buatc Aa^mbi^me^lekv daic mi'aqv. Gorqv-mienh ziouc nzuonx gorqv-mienh nyei dorngx aqv.
56Tin-Hungh hnangv naaiv nor winh nzuonx bun Aa^mbi^me^lekv, laaix ninh zoux orqv bun ninh ganh nyei die, daix ninh ganh nyei cietv ziepc dauh cien gorx cien youz.
57Sekem Mienh zoux nyei yietc zungv orqv sic Tin-Hungh yaac winh bun ndortv zuqc ninh mbuo ganh. Yelupv Mbaa^an nyei dorn, Yotaam, zioux nyei waac za'gengh zioux zuqc ninh mbuo mi'aqv.
9
亚比米勒
1耶路巴力的儿子亚比米勒到示剑他的母舅那里，对他们和他外祖父全家的人说：
2“请你们问示剑所有的居民：‘是耶路巴力的众儿子七十人都治理你们好，还是一人治理你们好呢？’你们要记得，我是你们的骨肉。”
3他的母舅们为他把这一切话说给示剑所有的居民听，他们的心就倾向亚比米勒，因为他们说：“他是我们的弟兄。”
4他们从巴力．比利土的庙中取了七十银子给亚比米勒，亚比米勒用这些钱雇了一些无赖匪徒跟随他。
5他来到俄弗拉他父亲的家，在一块磐石上把他的兄弟，就是耶路巴力的七十个儿子都杀了，只剩下耶路巴力的小儿子约坦，因为他躲了起来。
6示剑所有的居民和全伯．米罗都聚集在一起，到示剑橡树旁的柱子那里，立亚比米勒为王。
7有人将这事告诉约坦，他就去站在基利心山顶上，高声喊叫，对他们说：“示剑的居民哪，你们要听我，上帝也就会听你们。
8有一次，树木要膏一王治理他们，就去对橄榄树说：‘请你来作王治理我们！’
9橄榄树对它们说：‘我岂可停止生产使神明和人得尊荣的油，而行走飘摇在众树之上呢？’
10树木对无花果树说：‘请你来作王治理我们！’
11无花果树对它们说：‘我岂可停止结甜美的果子，而行走飘摇在众树之上呢？’
12树木对葡萄树说：‘请你来作王治理我们！’
13葡萄树对它们说：‘我岂可停止出产使神明和人欢乐的新酒，而行走飘摇在众树之上呢？’
14众树对荆棘说：‘请你来作王治理我们！’
15荆棘对众树说：‘你们若真的要膏我作王治理你们，就要来到我的荫下寻求庇护；不然，愿火从荆棘里出来，吞灭黎巴嫩的香柏树。’
16“现在你们若以诚实正直立亚比米勒为王，若善待耶路巴力和他的家，若照他手所做的回报他─
17从前我父为你们争战，冒生命的危险救你们脱离米甸的手，
18但是你们如今起来攻击我的父家，在一块磐石上把他的七十个儿子全杀了，又立他使女所生的儿子亚比米勒为示剑居民的王，因为他是你们的弟兄─
19你们如今若以诚实正直对待耶路巴力和他的家，就可以因亚比米勒欢乐，他也可以因你们欢乐；
20不然，愿火从亚比米勒发出，吞灭示剑居民和伯．米罗，又愿火从示剑居民和伯．米罗发出，吞灭亚比米勒。”
21约坦因躲避他的兄弟亚比米勒就逃跑，去到比珥，住在那里。
22亚比米勒治理以色列三年。
23上帝派邪灵到亚比米勒和示剑居民中间，示剑居民就以诡诈待亚比米勒。
24这是要使耶路巴力七十个儿子受害所流的血，归于他们的兄弟亚比米勒，因他杀害他们，也归于那些出手帮助他杀害兄弟的示剑居民。
25示剑居民在山顶上设下埋伏，等候亚比米勒。凡沿着那条路，从他们那里经过的人，他们就抢劫。有人把这事告诉亚比米勒。
26以别的儿子迦勒和他的弟兄经过，来到示剑，示剑居民都信任他。
27他们出到田间，摘下葡萄，踹酒，作乐。他们进入他们神明的庙中吃喝，诅咒亚比米勒。
28以别的儿子迦勒说：“亚比米勒是谁，我们示剑人是谁，叫我们服事他呢？他不是耶路巴力的儿子吗？他的助手不是西布勒吗？你们应当服事示剑的父亲哈抹的后裔！我们为何要服事亚比米勒呢？
29惟愿这民归到我的手下，我就除掉亚比米勒。”他就对亚比米勒说：“增加你的军兵，出来吧！”⚓
30西布勒市长听见以别的儿子迦勒的话，就怒气大发。
31他悄悄地派一些使者到亚比米勒那里，说：“看哪，以别的儿子迦勒和他的弟兄到了示剑。看哪，他们煽动那城攻击你。
32现在，你和跟随你的百姓要夜间起来，在田间埋伏。
33早晨太阳一出，你就趁早攻城。看哪，迦勒和跟随他的百姓出来攻击你的时候，你就全力对付他们。”
34于是，亚比米勒和跟随他的众百姓夜间起来，兵分四队，埋伏攻击示剑。
35以别的儿子迦勒出去，站在城门口。亚比米勒和跟随他的百姓从埋伏之处起来。
36迦勒看见百姓，就对西布勒说：“看哪，有百姓从山顶上下来。”西布勒对他说：“你把山的影子看作是人了。”
37迦勒又继续讲，他说：“看哪，有百姓从地的高处下来，又有一队从米恶尼尼橡树⚓的路前来。”
38西布勒对他说：“你所夸口的在哪里呢？你曾说：‘亚比米勒是谁，叫我们服事他呢？’这不是你所藐视的百姓吗？你现在出去，与他们交战吧！”
39于是迦勒率领示剑居民出去，与亚比米勒交战。
40亚比米勒追赶迦勒，迦勒在他面前逃跑。有许多人被刺伤仆倒，直到城门口。
41亚比米勒住在亚鲁玛。西布勒赶出迦勒和他的弟兄，不准他们住在示剑。
42次日，百姓出到田间，有人告诉亚比米勒，
43他就带领百姓，把他们分成三队，埋伏在田间窥探。看哪，示剑居民从城里出来，他就起来击杀他们。
44亚比米勒和跟随他的一队向前冲，站在城门口；另外两队直冲向田间，击杀了众人。
45亚比米勒攻城一整天，将城夺取，杀了其中的百姓，把城拆毁，撒上了盐。
46示剑城楼里所有的居民听见了，就进入伊勒．比利土庙的地窖里。
47有人告诉亚比米勒，示剑城楼里所有的居民都聚在一起。
48亚比米勒和所有跟随他的百姓都上撒们山去。亚比米勒手拿斧子，砍下一根树枝，举起来，扛在肩上，对跟随他的百姓说：“你们看我做什么，就赶快照样做。”
49众百姓也都各砍一根树枝，跟亚比米勒走，把树枝堆在地窖上，放火烧地窖。这样，示剑城楼里所有的人都死了，男女约有一千。
50亚比米勒到提备斯，对着提备斯安营，攻取了那城。
51城中有一座坚固的楼；城里所有的居民，无论男女，都逃到那里，关上门，上了楼顶。
52亚比米勒到了楼前，攻打它。他挨近楼门，要放火焚烧。
53有一个妇人把一块上磨石抛在亚比米勒的头上，打破了他的头盖骨。
54他就急忙叫拿他兵器的青年来，对他说：“拔出你的刀来，杀了我吧！免得有人提到我说：‘他被一个妇人杀了。’”于是那青年把他刺透，他就死了。
55以色列人见亚比米勒死了，就各回自己的地方去了。
56这样，上帝报应了亚比米勒向他父亲所做的恶事，就是杀了自己七十个兄弟。
57示剑人的一切恶事，上帝也都报应在他们头上；耶路巴力的儿子约坦的诅咒都临到他们身上了。