16

¹Kế hoạch đến từ lòng người,
Nhưng sự đáp lời của lưỡi đến từ CHÚA.
²Mọi đường lối của một người đều là trong sạch theo mắt mình,
Nhưng CHÚA cân nhắc tấm lòng.⚓
³Hãy giao phó công việc mình cho CHÚA
Thì kế hoạch con sẽ thành tựu.
⁴CHÚA đã tạo dựng nên muôn vật vì mục đích của nó;
Ngay cả những kẻ ác dành cho ngày tai họa.
⁵Mọi tấm lòng tự cao đều ghê tởm đối với CHÚA;
Chắc chắn chúng sẽ không tránh khỏi hình phạt.
⁶Nhờ tình yêu thương và chân lý tội lỗi được chuộc;
Vì sự kính sợ CHÚA người ta tránh điều ác.
⁷Khi đường lối một người đẹp lòng CHÚA,
Ngài làm cho kẻ thù của người ấy cũng hòa thuận với người.
⁸Lợi ít trong công chính
Tốt hơn là lời nhiều mà bất công.
⁹Lòng người hoạch định đường lối mình,
Nhưng CHÚA hướng dẫn các bước người.
¹⁰Lời phán từ môi vua như sấm ngôn,
Miệng vua không vi phạm khi đoán xét.
¹¹Cán cân và cân công bình thuộc về CHÚA;
Mọi quả cân trong bao đều là công việc của Ngài.
¹²Hành động gian ác là điều ghê tởm cho các vua,
Vì ngôi vua được thiết lập nhờ sự công chính.
¹³Môi miệng công chính làm vua vui lòng,
Và lời nói ngay thẳng được người yêu chuộng.
¹⁴Cơn giận của vua như sứ giả sự chết,
Nhưng người khôn ngoan làm dịu cơn giận.
¹⁵Khi mặt vua sáng ngời, ấy là sự sống;
Còn ân sủng của người như đám mây đem lại mưa xuân.
¹⁶Nhận được khôn ngoan là điều tốt hơn vàng,
Và được sáng suốt là điều đáng chuộng hơn bạc.
¹⁷Con đường ngay thẳng là tránh điều ác;
Kẻ canh gác đường lối mình, gìn giữ linh hồn mình.
¹⁸Kiêu ngạo đi trước sự hủy diệt;
Tự cao đi trước sự sa ngã.
¹⁹Thà có tinh thần khiêm nhường với người cùng khốn,
Hơn là chia của cướp với kẻ kiêu ngạo.
²⁰Người chú tâm vào đạo lý⚓ sẽ được thịnh vượng;
Phước cho người tin cậy nơi CHÚA.
²¹Người có lòng khôn ngoan được gọi là người sáng suốt;
Lời nói ngọt ngào làm tăng thêm sự thuyết phục.
²²Người nào có sự hiểu biết là có nguồn sự sống;
Ngu xuẩn là hình phạt cho những kẻ ngu dại.
²³Lòng khôn ngoan dạy dỗ miệng mình,
Và làm cho môi tăng sự thuyết phục.
²⁴Lời nói dịu dàng như tàng mật ong,
Ngọt ngào cho tâm hồn và lành mạnh cho xương cốt.
²⁵Có một con đường dường như đúng cho loài người,
Nhưng cuối cùng là con đường sự chết.
²⁶Miếng ăn ngon làm người ta lao động;
Vì miệng đói thúc đẩy người làm việc.
²⁷Tên vô lại âm mưu điều ác;
Môi miệng nó như lửa thiêu đốt.
²⁸Kẻ gian tà gieo điều tranh chấp;
Người nói xấu phân rẽ bạn thân.
²⁹Người hung bạo lôi cuốn kẻ lân cận mình,
Và dẫn nó vào con đường không tốt.
³⁰Kẻ hay nháy mắt làm dấu, âm mưu điều gian tà;
Người mím môi là kẻ đã làm việc ác.
³¹Tóc bạc là mão triều vinh hiển;
Người ta nhờ đường lối công chính mà được.
³²Chậm nóng giận thắng hơn một dũng sĩ;
Tự chủ tâm thần tốt hơn chiếm lấy một thành.
³³Thăm được rút từ trong vạt áo;
Nhưng mọi quyết định đều đến từ CHÚA.

16

¹Mưu sự tại nhân,
thành sự tại thiên.
²Các đường lối loài người đều trong sạch theo mắt họ,
nhưng Chúa nhìn thấy động lực trong lòng.
³Hãy nhờ cậy Chúa trong mọi điều con làm,
thì các kế hoạch con sẽ thành công.
⁴Mọi việc CHÚA làm ra đều có mục đích.
Ngài cũng đã dành kẻ ác cho ngày tai họa.
⁵Chúa ghét kẻ kiêu căng.
Trước sau chúng cũng bị phạt.
⁶Tình yêu và lòng trung thành gỡ được tội lỗi⚓.
Kính sợ Chúa tức tránh khỏi điều ác.
⁷Đời sống ai đẹp lòng Chúa,
thì cho đến kẻ thù cũng sống hoà bình với người ấy.
⁸Thà nghèo khó mà thanh liêm,
còn hơn giàu có mà bất lương.
⁹Con người hoạch định đường lối mình,
nhưng Chúa chỉ dẫn các bước của người.
¹⁰Những quyết định khôn ngoan do vua mà đến,
cho nên các phán quyết của vua đều công bằng.
¹¹Chúa muốn cái cân đúng;
trái cân là công việc Ngài.
¹²Vua ghét những kẻ làm quấy⚓,
quyền cai trị của vua được thiết lập do sự công chính.
¹³Vua thích lời nói chân chính;
và chuộng kẻ nói chân thật.
¹⁴Cơn giận của vua có thể khiến người dân mất mạng,
nhưng người khôn có thể làm vua nguôi giận.
¹⁵Nụ cười của vua là nguồn sống;
sự nhân từ của vua rải xuống như mưa xuân.
¹⁶Thà được khôn ngoan hơn vàng vòng,
thà chuộng hiểu biết hơn bạc quí!
¹⁷Đường người công chính giúp họ tránh điều ác.
Nhờ trông chừng các bước mình mạng sống họ được bảo toàn.
¹⁸Sự kiêu căng đi trước sự bại hoại;
thái độ tự phụ dẫn đến thất bại.
¹⁹Thà khiêm nhường mà sống với người nghèo khổ,
còn hơn chia của cắp với kẻ kiêu căng.
²⁰Ai nghe điều khuyên dạy sẽ thành công,
ai tin cậy Chúa sẽ vui mừng.
²¹Người khôn được kẻ khác nhận ra.
Lời lẽ đắn đo của họ giúp thuyết phục kẻ khác.
²²Sự hiểu biết là nguồn sống cho ai uống nó,
nhưng sự ngu xuẩn mang trừng phạt đến cho kẻ dại dột.
²³Đầu óc người khôn dạy họ biết cách ăn nói,
và giúp họ dạy dỗ kẻ khác.
²⁴Lời nói khôn khéo dịu ngọt cho lưỡi,
và là sức khoẻ cho thân thể.
²⁵Có người tưởng mình làm điều phải,
nhưng cuối cùng lại dẫn đến nẻo chết.
²⁶Bụng đói khiến người ta ra sức làm việc,
bao tử trống giục người ta cố gắng.
²⁷Kẻ ác âm mưu ác,
lời nói của nó như lửa đốt.
²⁸Kẻ lươn lẹo gây tranh chấp,
cố phá tan tình bằng hữu.
²⁹Kẻ hung ác lường gạt người láng giềng,
và xúi giục họ làm bậy.
³⁰Kẻ nháy mắt làm hiệu âm mưu điều lường gạt,
Kẻ bĩu môi manh tâm điều ác.
³¹Tóc bạc là vinh dự,
đạt được do nếp sống công chính.
³²Lòng kiên nhẫn tốt hơn sức mạnh.
Biết tự chế tốt hơn chiếm được thành trì.
³³Người ta bắt thăm để quyết định,
nhưng kết quả do Chúa mà đến.