27
1Tsis txhob khav txog tagkis
rau qhov koj tsis paub tias
ib hnub yuav muaj
xwm txheej dabtsi tshwm los.
2Cia lwm tus qhuas koj,
tsis txhob cia koj lub qhov ncauj rov qhuas koj.
Cia luag qhuas,
tsis txhob cia koj daim tawv ncauj qhuas.
3Pob zeb kuj hnyav thiab xuab zeb kuj hnyav,
qhov uas tus neeg ruam pheej zes luag
tseem hnyav dua ob yam no huvsi.
4Kev npau taws kuj ua nruj ua tsiv,
kev chim kuj nyab kiag,
tiamsis leejtwg thev tau kev khib siab?
5Raug luag ntuas tab meeg
kuj zoo dua li luag hlub yus twjywm xwb.
6Phoojywg ntaus yus kuj tso siab tau,
tiamsis yeeb ncuab mas nwj ntau dhau.
7Tus uas noj tsau lawm,
zib ntab nws kuj dhuav,
tiamsis tus uas tshaib
mas txhua yam uas iab kuj qab zib.
8Tus uas khiav tawm ntawm nws lub tsev mus,
kuj zoo li tus noog uas khiav
tawm hauv lub zes mus.
9Roj thiab tshuaj tsw qab ua rau zoo siab,
tiamsis phoojywg lo lus ntuas uas qab zib
ua rau lub siab kaj.⚓
10Tsis txhob tso koj tej kwvluag
thiab koj txiv tej kwvluag tseg.
Hnub uas koj raug ceeblaj
tsis txhob mus rau koj tej kwvtij tsev.
Tej phoojywg uas nyob ze
zoo dua tej kwvtij uas nyob deb.
11Kuv tub 'e, cia li ntse
thiab ua rau kuv zoo siab,
xwv kuv thiaj li teb tau
cov neeg uas thuam kuv.
12Tus uas paub tab pom xwm txheej phem
ces nws tsiv nraim lawm,
tiamsis tus tsis thoob tsib
tseem phoom qas qees mus thiaj raug ceeblaj.
13Cia li txais lub tsho
ntawm tus uas muab qhwv lwm tus li nuj nqes,
thiab cia li khaws tej tiv thawj
uas nws muab qhwv lwm tus.⚓
14Tus uas sawv ntxov tsaus ntuj nti mus
foom koob hmoov nrov nrov rau kwvtij zej zog,
luag yuav suav tias
tej lus ntawd yog foom tsis zoo.
15Los nag tshauv ib hnub
dej nrog tuj tauv tsis tu li cas,
tus pojniam tsawm taus zoo ib yam li ntawd.
16Qhov uas cheem nws
kuj ib yam li cheem cua xwb,
lossis zoo ib yam li txhais tes xis
tuav tsis tau roj.
17Muab hlau txhuam tau hlau ntse,
neeg ib leeg kuj qhia tau ib leeg kom ntse.
18Tus uas tu tej txiv cev
kuj yuav tau noj cov txiv ntawd,
tus qhev uas tu nws tus lospav zoo
yuav tau koob meej.
19Neeg pom neeg lub plhu hauv dej li cas,
mas saib tej uas neeg xav
kuj pom tias neeg lub siab zoo li cas.
20Tub tuag teb thiab qhov puam tsuaj⚓
txhaws tsis paub puv li,
thiab tej uas neeg lub qhov muag ntshaw
kuj tsis txawj txaus.
21Lub yeej vub siv nchuav cov tseem nyiaj,
lub cub thee siv nchuav cov tseem kub,
tej lus qhuas yog sim neeg lub siab.
22Txawm yog muab tus neeg ruam
tuav xyaw qoob rau hauv qhov cos
los nws txojkev ruam tsis tawm mus.
23Koj yuav tsum paub koj pab tshis pab yaj
nyob zoo li cas,
thiab ua tib zoo saib koj pab nyuj,
24rau qhov tej txhab nyiaj
yuav tsis nyob mus ib txhis,
thiab lub mom vajntxwv yuav tsis nyob
rau txhua tiam neeg.
25Thaum hlais tej nroj uas qhuav tag lawm
mas hlav dua zaub tshiab tuaj,
thiab thaum sau tej zaub pem roob tag lawm,
26mas koj yuav tau tsho hnav
ntawm menyuam yaj
thiab yuav tau nqe yuav teb ntawm tshis.
27Yuav muaj kua mis tshis txaus ua zaub mov
rau koj thiab koj tsev neeg tau noj,
thiab yug tau koj tej nkauj qhev.
27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai;
Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.⚓
2 Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm;
Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.
3 Đá thì nặng, cát cũng nặng;
Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
4 Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra;
Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?
5 Một lời quở trách tỏ tường
Hơn là thương yêu giấu kín.
6 Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín;
Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.
7 Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chân mình;
Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.
8 Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình,
Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn;
Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.
10 Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình;
Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình:
Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.
11 Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha,
Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.
12 Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình;
Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.
13 Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ;
Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.
14 Kẻ nào chỗi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình,
Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.
15 Một máng xối dột luôn luôn trong ngày mưa lớn,
Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.
16 Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió,
Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.
17 Sắt mài nhọn sắt.
Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.
18 Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó;
Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.
19 Mặt dọi mặt trong nước thế nào,
Lòng người đối với người cũng thế ấy.
20 Con mắt loài người chẳng hề chán,
Cũng như Âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy.
21 Lò thử bạc, dót thử vàng;
Còn sự khen ngợi thử loài người.
22 Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối
Chung lộn với gạo,
Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.
23 Hãy ráng biết cảnh trạng bầy chiên con,
Và lo săn sóc các đàn bò của con;
24 Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi,
Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?
25 Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra,
Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.
26 Lông chiên con dùng làm áo xống cho con,
Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.
27 Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con,
Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.