6
Khuyến Cáo về Sự Bảo Ðảm
1Con ơi, nếu con đứng ra bảo đảm cho người lân cận con,
Nếu con trao tay cam kết để bảo đảm cho một người xa lạ,
2Con đã bị ràng buộc bởi những lời miệng con đã hứa,
Con đã bị trói buộc bởi những lời miệng con đã nói ra.
3Vậy con ơi, hãy làm điều nầy và giải thoát con ra,
Vì con đã sa vào tay của người lân cận con,
Hãy đi, hạ mình xuống, và năn nỉ người lân cận con.
4Ðừng cho mắt con ngủ,
Ðừng để mí mắt con sụp xuống;
5Hãy tìm cách giải thoát lấy mình
Như con linh dương cố thoát khỏi tay người thợ săn,
Như con chim cố thoát khỏi tay người đánh bẫy.
Khuyến Cáo về Sự Biếng Nhác
6Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đến xem loài kiến;
Hãy quan sát các sinh hoạt của chúng mà học khôn nơi chúng.
7Loài kiến chẳng có tướng tá chỉ huy,
Chẳng có sĩ quan điều động, và cũng chẳng có ai cầm quyền;
8Nhưng chúng biết chuẩn bị lương thực trong mùa hè,
Và thâu trữ thức ăn trong mùa gặt.
9Hỡi kẻ biếng nhác, bạn còn nằm đó bao lâu nữa?
Khi nào bạn mới ngủ xong và thức dậy?
10Ngủ một chút, chợp mắt một chút,
Khoanh tay nằm nghỉ một chút...
11Thì sự nghèo khổ của bạn sẽ vụt đến như tên cướp,
Sự thiếu thốn của bạn sẽ ập đến như quân cướp có vũ khí xông vào.
Cảnh Cáo về Kẻ Gian Xảo
12Một tên vô lại, một đứa gian hiểm,
Là kẻ đi đây đó nói dối luôn mồm.
13Mắt liếc ngược xuôi, chân khèo làm dấu,
Tay chỉ chỏ ngấm ngầm ra hiệu,
14Lòng dạ bất chính, luôn luôn nghĩ độc kế hại người,
Mở miệng ra là gieo bất hòa xích mích.
15Vì thế tại họa sẽ thình lình ập đến trên nó;
Trong chốc lát nó sẽ vỡ tan và không thể nào hàn gắn lại được.
Những Ðiều Gớm Ghiếc
16Có sáu điều CHÚA ghét,
Và bảy điều Ngài gớm ghiếc:
17Con mắt kiêu ngạo,
Lưỡi dối trá,
Tay làm đổ máu vô tội,
18Lòng toan tính điều ác,
Chân vội vàng chạy đi làm việc gian tà,
19Kẻ làm chứng gian mở miệng nói những lời dối trá,
Và kẻ gieo rắc sự bất hòa giữa anh chị em.
Khuyến Cáo về Sự Ngoại Tình
20Con ơi, hãy vâng giữ điều cha dặn bảo,
Chớ lìa bỏ những lời nghiêm huấn của mẹ con.
21Hãy luôn ghi tạc chúng vào lòng con;
Hãy đeo chúng nơi cổ con.
22Ðể khi con bước chân ra đi, chúng sẽ hướng dẫn con;
Khi con ngủ, chúng sẽ gìn giữ con;
Và khi con thức dậy, chúng sẽ trò chuyện với con.
23Vì điều cha bảo sẽ là ngọn đèn và lời mẹ dạy sẽ là ánh sáng;
Sự quở trách khuyên răn là con đường sự sống,
24Ðể giữ con khỏi sa vào tay người đàn bà tội lỗi,
Khỏi miệng lưỡi dụ dỗ ngọt ngào của người phụ nữ xa lạ.
25Lòng con chớ thèm muốn sắc đẹp của nàng,
Ðừng để ánh mắt của nàng thu hút con.
26Vì gái điếm có thể làm giảm giá trị của con xuống còn bằng một ổ bánh,
Người phụ nữ tà dâm đang rình bắt cuộc đời quý báu của con.
27Há có ai lấy lửa để vào lòng,
Mà áo không bị cháy sao?
28Há có ai đi trên than lửa hực,
Mà chân không bị phỏng sao?
29Kẻ nào phạm tội ngoại tình với vợ người khác thì cũng như vậy;
Ai đụng đến nàng thì sớm muộn gì cũng sẽ bị hình phạt.
30Người ta có thể không quá khinh kẻ ăn trộm,
Vì khi đói quá nó có thể làm liều để kiếm gì ăn đỡ bụng.
31Nhưng nếu nó bị bắt, nó có thể bị bồi thường gấp bảy lần;
Nó có thể phải nộp hết tài sản của nhà nó để bồi thường.
32Kẻ phạm tội ngoại tình là người thiếu suy nghĩ;
Ai làm như thế là hủy hoại chính đời mình.
33Người ấy sẽ chỉ tìm thấy tổn thương và hổ nhuốc;
Sự xấu hổ đó sẽ không bao giờ có thể được xóa bôi.
34Vì sự ghen tương sẽ làm người chồng tức giận;
Trong ngày báo thù nó sẽ không chút nương tay.
35Nó sẽ không chấp nhận của bồi thường chuộc lỗi,
Nó sẽ không hài lòng dù của chuộc lỗi nhiều bao nhiêu.
6
Anăm Mlŭk Mơgu Ôh
1Ơ dăm, tơdah ih hơmâo pơkơjăp mă laih kơ pô re̱ng gah ih,
jing tơdah ih hơmâo pơjao tơngan laih ih pô hăng arăng kơ pô re̱ng gah anŭn,
2tui anŭn ih hơmâo tơblŭt hĭ laih mơ̆ng hơget tơlơi ih pơhiăp anŭn,
sĭt ih hơmâo lê̆ laih ƀơi čơđo̱ng yua mơ̆ng khul boh hiăp amăng bah ih.
3Hơnŭn yơh, Ơ dăm, ngă tañ bĕ tơlơi anai kiăng kơ pơrơngai hĭ ih pô,
yuakơ ih hơmâo lê̆ laih amăng tơngan pô re̱ng gah ih.
Nao luă gŭ tañ bĕ ih pô
laih anŭn rơkâo pap bĕ mơ̆ng pô re̱ng gah ih kiăng kơ ñu pap brơi hăng pơrơngai hĭ ih.
4Anăm brơi kơ mơta ih pĭt ôh,
kŏn brơi kơ jăh mơta ih pĭt gui lơi hlâo kơ ih ngă tơlơi anŭn.
5Pơrơngai hĭ bĕ ih pô, kar hăng kơtŏng klaih mơ̆ng tơngan mơnuih hyu lua,
kar hăng sa drơi čim klaih mơ̆ng mơnuih ƀač čơđo̱ng yơh.
6Nao hrăm mơ̆ng hơdŏm bĕ, Ơ mơnuih thô alah.⚓
Lăng kơsem bĕ khul hơdră jơlan hơdŏm anŭn kiăng kơ jing rơgơi!
7Wơ̆t tơdah hơdŏm anŭn ƀu hơmâo khua git gai ôh,
kŏn hơmâo khua wai lăng ƀôdah khua djă̱ akŏ lơi,
8samơ̆ ñu pơkom pioh gơnam tăm ñu amăng bơyan phang
laih anŭn pơƀut glaĭ gơnam ƀơ̆ng ñu ƀơi bơyan hơpuă yơh.
9Hơbĭn sui ih ăt dŏ đih pĭt lĕ, Ơ mơnuih thô alah ăh?
Hơbĭn ih či tơgŭ mơ̆ng pĭt lĕ?
10Ih laĭ, “Kuar tơngan kiăng pơdơi mă ƀiă,
pĭt mă ƀiă, pĭt gui mă ƀiă.”
11Samơ̆ tơlơi rin tơnap či truh ƀơi ih kar hăng mơnuih klĕ,
sĭt tơlơi kơƀah kơƀap či rai kar hăng sa čô klĕ dŏp djă̱ đao gưm rai yơh.
12Mơnuih ƀrưh mơhiăh sat ƀai jing mơnuih tui anai:
Amăng bah ñu juăt pơhiăp tơlơi ƀlŏr jing pô juăt hơmâo amăng bah pơhiăp tơlơi răm.
13Ñu jing pô tơƀlĕh hăng mơta ñu,
ngă gru kơnăl hăng plă̱ tơkai ñu
laih anŭn pơkơnăl hăng čơđe̱ng tơngan ñu.
14Jua pơmĭn ñu bă hăng tơlơi pơƀlŏr,
tui anŭn ñu pơkra mơneč sat ƀai
kiăng kơ ba rai nanao tơlơi pơkăh pơpha yơh.
15Samơ̆ tơlơi răm rai či truh ƀơi ñu blĭp blăp yơh;
ñu či răm rơngiă hĭ mơtam, ƀu hơmâo tơlơi čang rơmang kơ tơlơi pơklaih ôh.
16Hơmâo năm mơta tơlơi Yahweh pơrơmut,
laih anŭn sa tơlơi dơ̆ng jing mơta tơlơi tal tơjuh Ñu hơƀak drak biă mă tui anai:
17Mơta pơgao ang,
jơlah pleč ƀlŏr,
tơngan ngă tuh drah mơnuih ƀu hơmâo tơlơi soh sat,
18pran jua črong sai khul bruă mơneč sat ƀai,
plă̱ tơkai ječ ameč đuaĭ nao kiăng kơ ngă tơlơi sat ƀai,
19mơnuih ngă gơ̆ng jơlan pơhiăp tơlơi pleč ƀlŏr
laih anŭn mơta tơlơi tal tơjuh jing mơnuih ba rai nanao tơlơi pơkăh pơpha tŏng krah ƀing ayŏng adơi yơh.
Anăm Klĕ Pyu Ôh
20Ơ dăm, djă̱ pioh bĕ khul tơlơi ama ih pơđar
laih anŭn anăm hơngah lui hĭ ôh tơlơi amĭ ih pơtô laĭ.
21Akă djă̱ bĕ hơdôm tơlơi anŭn amăng pran jua ih hlŏng lar,
čih tơbiă hăng akă băk bĕ gơñu ƀơi jum dar tơkuai ih kiăng pơhơdơr kơ ih pô.
22Tơdang ih rơbat nao, tơlơi pơtô amĭ ama ih anŭn yơh či kơčrâo brơi jơlan kơ ih;
tơdang ih pĭt, gơñu yơh či wai lăng ih;
tơdang ih mơdưh, gơñu yơh či djru pơmĭn kơ ih.
23Khul tơlơi pơđar anŭn jing apui kơđen,
laih anŭn tơlơi pơtô anŭn jing tơlơi bơngač;
laih anŭn khul tơlơi pơkhư̆ pơhrăm yơh
či kơčrâo brơi kơ ih jơlan djơ̆ kiăng kơ hơdip.
24Hơdôm tơlơi anŭn ăt či răng wai ih mơ̆ng pô đah kơmơi tă tăn mơ̆n,
jing mơ̆ng jơlah rơun rơmuăn đah bơnai klĕ pyu yơh.
25Anăm kluh amoaih amăng jua pơmĭn ih kơ tơlơi hiam rô̆ drơi jan ñu ôh,
laih anŭn anăm brơi ñu pơhưč plư ih hăng mơta ñu ôh.
26Pô rĭh răm hơduah kiăng kơnơ̆ng sa tơlŏ ƀañ tơpŭng đôč,
samơ̆ pô đah bơnai klĕ pyu anŭn či klĕ mă hĭ abih dram gơnam ih yơh.
27Dưi mơ̆ sa čô pơdŏp hĭ apui ƀơi pha tơkai ñu
laih anŭn sum ao ñu hoaĭ apui ƀơ̆ng hĭ ôh?
28Dưi mơ̆ sa čô mơnuih rơbat ƀơi khul hơdăng pơiă
laih anŭn plă̱ tơkai ñu hoaĭ kơčŭng⚓ hĭ ôh?
29Kar kaĭ mơ̆n kơ pô đih hăng bơnai arăng,
yuakơ ƀu hơmâo hlơi pô ôh tĕk djơ̆ pô đah kơmơi anŭn či klaih hĭ mơ̆ng tơlơi pơkơhma̱l.
30Mơnuih mơnam ƀu djik djak ôh kơ mơnuih klĕ tơdah ñu klĕ mă
kiăng pơhrăp hĭ ñu pô tơdang ñu hlak rơpa mơhao.
31Samơ̆ tơdah arăng hơmâo mă ñu, ñu khŏm kla glaĭ tơjuh wơ̆t lu hloh,
wơ̆t tơdah ñu khŏm sĭ hĭ abih bang mŭk dram sang anŏ ñu yơh.
32Samơ̆ hlơi pô klĕ pyu hăng bơnai arăng anŭn, ñu anŭn jing hĭ mlŭk mơgu yơh;
sĭt ñu pơrai hĭ ñu pô yơh.
33Arăng či taih ama̱ng laih anŭn pơmlâo hĭ ñu yơh,
laih anŭn tơlơi mlâo ñu anŭn či dŏ nanao yơh;
34yuakơ tơlơi ga̱r yơh ngă kơ sa čô rơkơi hil ƀrŭk⚓ biă mă,
tơl ñu ƀu či thâo pap brơi ôh tơdang ñu rŭ nua.
35Ñu ƀu či mă tŭ tơlơi kla glaĭ hơget ôh,
yuakơ tơlơi hil ƀrŭk ñu ƀu či abih ôh laih anŭn wơ̆t tơdah pô anŭn brơi pơyơr kơ ñu gơnam prŏng dơ̆ pă tŭ mơ̆n.