41
约瑟为法老解梦
1过了两年，法老做梦，看哪，自己站在尼罗河边，
2看哪，有七头母牛从尼罗河里上来，长相俊美，肌肉肥壮，在芦苇中吃草。
3看哪，随后又有七头母牛从尼罗河里上来，长相丑陋，肌肉干瘦，与那七头母牛一同站在河边。
4这长相丑陋，肌肉干瘦的七头母牛吃了那长相俊美又肥壮的七头母牛。法老就醒了。
5他又睡着，第二次做梦，看哪，一株麦杆长了七个穗子，又肥大又佳美，
6看哪，随后又长出七个穗子，又细弱又被东风吹焦了。
7这细弱的穗子吞了那七个又肥大又饱满的穗子。法老醒了，看哪，是个梦。
8到了早晨，法老心里不安，就派人把埃及所有的术士和智慧人都召来。法老把所做的梦告诉他们，但是没有人能为法老解梦。
9那时司酒长对法老说：“我今日想起我的罪来。
10从前法老对臣仆发怒，把我和司膳长关在护卫长府内的监牢里。
11我们两人在同一晚上各做一梦，每个梦都有各自的解释。
12同我们在一起有一个希伯来的年轻人，是护卫长的仆人。我们告诉他，他就为我们解梦，照着各人的梦讲解。
13后来事情正如他给我们讲解的实现了，我官复原职，司膳长被挂起来了。”
14于是法老派人去召约瑟，他们就急忙把他从牢里提出来。他就剃头刮脸，换衣服，进到法老面前。
15法老对约瑟说：“我做了一个梦，没有人能讲解。我听人说，你听了梦就能讲解。”
16约瑟回答法老说：“这不在乎我。上帝必应允法老平安。”
17法老对约瑟说：“在我的梦中，看哪，我站在尼罗河边，
18看哪，有七头母牛从尼罗河里上来，肌肉肥壮，外形俊美，在芦苇中吃草。
19看哪，随后又有七头母牛上来，虚弱，外形很丑陋，肌肉又干瘦，在埃及全地，我没有见过这样丑陋的牛。
20这干瘦又丑陋的母牛吃了那先前的七头肥母牛，
21进了肚子以后却看不出已经进了肚子，那丑陋的长相仍旧和先前一样。我就醒了。
22我又在梦中观看，看哪，一株麦杆长了七个穗子，又饱满又佳美，
23看哪，随后又长出七个穗子，枯槁，细弱，又被东风吹焦了。
24这些细弱的穗子吞了那七个佳美的穗子。我告诉术士，却没有人能为我讲解。”
25约瑟对法老说：“法老的梦是同一个。上帝已把要做的事指示法老了。
26七头好母牛是七年，七个佳美的穗子也是七年，这是同一个梦。
27那随后上来的七头干瘦又丑陋的母牛是七年；那七个空心，被东风吹焦的穗子也一样，都是七个荒年。
28这就是我对法老所说，上帝已把要做的事显明给法老了。
29看哪，必有七个大丰年来到埃及全地，
30随后又有七个荒年，甚至埃及地的人都忘了先前的丰收，这地必被饥荒所灭。
31因为那后来的饥荒非常严重，就不觉得这地先前有丰收。
32至于法老两次做梦，是因为上帝已经确定这事，上帝必速速成就。
33现在，请法老选一个聪明又有智慧的人，委派他治理埃及地。
34请法老这样做，委派官员治理这地，在七个丰年的期间，征收埃及地出产的五分之一，
35叫他们聚集未来丰年一切的粮食，积存五谷归在法老的手下作粮食，储藏在各城里。
36这粮食可以为这地作储备，为了埃及地要来的七个荒年，免得这地被饥荒所灭。”
约瑟被立为埃及的宰相
37这事在法老和他众臣仆眼中都觉得好。
38法老对臣仆说：“像这样的人，有上帝的灵在他里面，我们岂能找得着呢？”
39法老对约瑟说：“上帝既指示你这一切事，就没有人像你这样聪明又有智慧。
40你可以治理我的家；我的百姓都必服从你口中的命令。惟独在宝座上，我比你大。”
41法老又对约瑟说：“看，我委派你治理埃及全地。”
42法老就脱下手上带印的戒指，戴在约瑟的手上，给他穿上细麻衣，把金链戴在他的颈项上，
43又给约瑟坐他的副座车，在他前面有人呼叫说：“跪下⚓。”于是，法老委派他治理埃及全地。
44法老对约瑟说：“我是法老，若没有你的命令，埃及全地的人都不可擅自办事⚓。”
45法老给约瑟起名叫撒发那特．巴内亚，又将安城的祭司波提．非拉的女儿亚西纳给他为妻。约瑟就出去治理埃及地。
46约瑟在埃及王法老面前侍立的时候年三十岁。约瑟从法老面前出去，巡行埃及全地。
47七个丰年之内，地的出产极其丰盛⚓，
48约瑟聚集埃及地七年一切的粮食，把粮食积存在各城里，就是把各城周围田地的粮食都积存在该城里。
49约瑟积存的五谷很多，如同海边的沙，无法计算，数也数不清。
50荒年未到以前，安城的祭司波提．非拉的女儿亚西纳为约瑟生了两个儿子。
51约瑟给长子起名叫玛拿西⚓，因为他说：“上帝使我忘了一切的困苦和我父的全家。”
52他给次子起名叫以法莲⚓，因为他说：“上帝使我在受苦的地方兴盛。”
53埃及地的七个丰年一过，
54七个荒年就来了，正如约瑟所说的。各地都有饥荒，惟独埃及全地有粮食。
55等到埃及全地也有了饥荒，众百姓就向法老哀求粮食。法老对所有的埃及人说：“你们到约瑟那里去，凡他所说的，你们都要做。”
56当时饥荒遍满了全地，约瑟就开了各处的粮仓⚓，卖粮食给埃及人。埃及地的饥荒非常严重。
57各地的人都去埃及，到约瑟那里买粮食，因为全地的饥荒非常严重。
41
Yauxej txhais Falau zaj npau suav
1Dhau ntawd los tau ob xyoos Falau txawm ua npau suav tias nws sawv ntawm ntug dej Nai,
2ciav txawm muaj xya tus maum nyuj rog rog zoo zoo nkauj tawm hauv tus dej Nai los noj tej nplooj tauj deg.
3Ces txawm muaj dua xya tus maum nyuj yuag yuag tshuav pob txha xwb tawm hauv tus dej Nai raws qab los, los sawv ntawm cov maum nyuj uas rog rog ntawm ntug dej Nai.
4Cov maum nyuj uas yuag yuag tshuav pob txha txawm muab xya tus maum nyuj rog rog zoo nkauj ntawd noj tag. Ces Falau txawm tsim dheev los.
5Nws rov tsaug zog ua dua ib zaj npau suav pom ib tsob nplej⚓ muaj xya hnab zoo thiab puv heev.
6Ces txawm muaj xya hnab nplej npluag thiab qhuav qhawv tawm raws qab tuaj vim yog raug cua sab hnub tuaj.
7Tej hnab nplej npluag ntawd txawm muab xya hnab nplej uas puv zoo nqos huvsi lawm thiab. Ces Falau txawm tsim dheev, thiab paub tias yog ua npau suav.
8Thaum kaj ntug nws txhawj heev, nws txawm hais kom hu cov txiv neeb txiv yaig huvsi thiab cov uas txawj ntse huvsi hauv Iyi tebchaws tuaj cuag nws, mas Falau piav nws tej npau suav rau lawv mloog, tiamsis tsis muaj leejtwg txhais tau tej npau suav ntawd rau Falau li.
9Thaum ntawd tus thawj uas thiab cawv txiv hmab thiaj hais rau Falau tias, “Hnub no kuv nco dheev txog kuv tej kev txhaum.
10Falau, thaum koj chim rau koj cov tub qhe es muab kuv thiab tus thawj uas ci ncuav kaw rau hauv tus thawj rog uas zov vajntxwv lub tsev,
11muaj ib hmos wb ob leeg ua npau suav, kuv thiab nws nyias ua nyias ib zaj npau suav thiab nyias muaj nyias lub ntsiab.
12Muaj ib tug hluas Henplais, yog tus thawj rog uas zov vajntxwv tus qhev, raug kaw ua ke. Thaum wb ob leeg piav npau suav rau nws mloog, nws kuj txhais tau wb li npau suav lub ntsiab, raws li nyias ua nyias zaj npau suav.
13Nws txhais wb ob leeg tej npau suav li cas kuj muaj tseeb li ntawd. Kuv thiaj raug tsa rov ua tes haujlwm qub, tiamsis tus uas ci ncuav raug muab dai tuag lawm.”
14Falau thiaj hais kom hu Yauxej los, mas lawv thiaj maj nroos mus coj Yauxej tawm hauv lub nkuaj av los. Thaum Yauxej chais hwj txwv thiab hloov ris tsho lawm, nws txawm los cuag Falau.
15Falau hais rau Yauxej tias, “Kuv ua npau suav tsis muaj leejtwg txhais tau li. Kuv hnov tias thaum koj hnov zaj npau suav lawm, koj kuj txhais tau.”
16Yauxej teb Falau tias, “Qhov uas txhais npau suav tsis yog nyob ntawm kuv. Tiamsis Vajtswv yog tus uas yuav txhais lub ntsiab zoo rau Falau.”
17Falau thiaj hais rau Yauxej tias, “Hauv kuv zaj npau suav ntawd kuv sawv ntawm ntug dej Nai,
18mas pom xya tus maum nyuj rog rog zoo nkauj tawm hauv tus dej Nai los noj nplooj tauj deg.
19Ces txawm muaj dua xya tus maum nyuj yuag yuag tshuav pob txha tawm tom qab los, thoob Iyi tebchaws kuv tsis tau pom dua nyuj yuag li no.
20Cov maum nyuj yuag yuag tshuav pob txha ntawd txawm muab xya tus maum nyuj rog rog noj tag.
21Thaum noj tag lawm tsis muaj leejtwg yuav paub tias muab noj tag lawm rau qhov tseem yuag yuag li qub. Ces kuv txawm tsim dheev los.
22Kuv rov ua dua ib zaj npau suav pom ib tsob nplej muaj xya hnab zoo thiab puv zoo.
23Thiab muaj dua xya hnab nplej npluag qhuav qhawv nkig nkuav tawm raws qab tuaj vim yog raug cua sab hnub tuaj.
24Cov hnab nplej npluag ntawd txawm muab xya hnab nplej puv zoo ntawd nqos tag lawm. Kuv piav tej npau suav no rau cov txiv neeb txiv yaig mloog, tiamsis tsis muaj leejtwg txhais tau.”
25Yauxej txawm hais rau Falau tias, “Koj ob zaj npau suav yog tib zaj. Twb yog Vajtswv qhia rau Falau paub txog tej uas Vajtswv yuav ua.
26Xya tus maum nyuj uas zoo ntawd yog xya xyoo, thiab xya hnab nplej puv zoo ntawd kuj yog xya xyoo. Yeej yog tib zaj npau suav xwb.
27Xya tus maum nyuj yuag yuag tshuav pob txha uas tawm raws qab tuaj ntawd kuj yog xya xyoo, thiab xya hnab nplej npluag uas raug cua sab hnub tuaj ntsawj qhuav qhawv kuj yog xya xyoo uas raug kev tshaib nqhis.
28“Muaj tseeb raws li kuv hais rau Falau no, yog Vajtswv qhia rau Falau paub txog tej uas Vajtswv yuav ua.
29Yuav muaj mov noj nplua mias thoob plaws Iyi tebchaws xya xyoo.
30Dhau ntawd yuav raug kev tshaib nqhis xya xyoo, ua kom tsis nco tias txeev muaj noj nplua mias hauv Iyi tebchaws. Txojkev tshaib nqhis ntawd yuav rhuav tshem lub tebchaws,
31yuav tsis paub tej kev noj nplua mias vim tias tej kev tshaib nqhis uas yuav tshwm tuaj no yuav txom nyem kawg nkaus.
32Qhov uas Falau ua ob zaj npau suav no lub ntsiab txhais hais tias Vajtswv twb npaj tej no cia lawm, Vajtswv yuav ua kom tshwm los sai sai no.
33“Vim li no cia Falau xaiv ib tug uas txawj xav thiab muaj tswvyim, muab tsa ua tus saib xyuas tag nrho Iyi tebchaws.
34Cia Falau npaj ib co neeg ua tub teg tub taws saib thoob plaws lub tebchaws thiab sau tej qoob loo hauv Iyi tebchaws ib feem hauv tsib feem rau ncua sijhawm xya xyoo uas qoob loo zoo ntau nplua mias no cia.
35Mas cia cov neeg ntawd sau tej qoob loo hauv xya xyoo zoo zoo uas tabtom yuav los ntawd cia, thiab muab tej qoob loo ntawd khaws cia hauv Falau lub hwjchim rau hauv tej moos thiab muab ceev cia.
36Tej qoob loo no yuav muab khaws cia faj seeb rau xya xyoo uas yuav muaj kev tshaib nqhis tshwm los rau Iyi tebchaws. Ua li no mas lub tebchaws thiaj tsis raug kev tshaib nqhis puam tsuaj tag.”
Tsa Yauxej saib xyuas tag nrho Iyi tebchaws
37Falau thiab nws cov tub teg tub taws sawvdaws pom zoo li uas Yauxej hais.
38Falau thiaj hais rau nws cov tub teg tub taws tias, “Peb yuav nrhiav ib tug uas muaj Vajtswv tus Ntsuj Plig nrog nraim nws ib yam li tus no tau thiab lov?”
39Falau thiaj hais rau Yauxej tias, “Vim Vajtswv qhia zaj xwm txheej no huvsi rau koj, mas tsis muaj ib tug uas txawj xav thiab muaj tswvyim zoo li koj.
40Koj yuav saib xyuas tag nrho kuv lub vaj tse thiab kuv tej pejxeem sawvdaws yuav tsum ua raws li koj hais kom lawv ua. Yog hais txog kuv lub zwm txwv kuv thiaj ua loj dua koj xwb.”
41Falau hais rau Yauxej tias, “Kuv tsa koj ua tus uas kav tag nrho Iyi tebchaws.”
42Falau thiaj hle nws lub nplhaib ntaus cim ntawm nws txhais tes rau Yauxej coj thiab muab ris tsho ntaub mag zoo zoo rau Yauxej hnav thiab muab saw kub rau Yauxej coj ntawm caj dab.
43Thiab kom Yauxej caij vajntxwv lub tsheb uas ob. Muaj neeg qw ua nws ntej hais tias, “Cia li txhos caug.” Falau twb tsa nws kav tag nrho Iyi tebchaws li no.
44Tsis tag li ntawd xwb Falau kuj hais rau Yauxej tias, “Kuv yog Falau, tag nrho Iyi tebchaws yuav tsis muaj ib tug twg tsa tes tsa taw tau, yuav tsum yog koj tso ncauj tso.”
45Falau thiaj muab Yauxej tis npe hu ua Xafena Pane‑a, thiab nws muab tus pov thawj Pautifela hauv lub moos Oo tus ntxhais Axena rau Yauxej yuav ua pojniam. Yauxej thiaj tawm mus saib thoob plaws Iyi tebchaws.
46Thaum Yauxej pib ua haujlwm rau Falau uas ua vajntxwv hauv Iyi tebchaws ntawd nws hnub nyoog muaj peb caug xyoo. Yauxej txawm tawm ntawm Falau xubntiag mus mus los los thoob plaws Iyi tebchaws.
47Xya xyoo uas qoob zoo zoo ntawd tej teb tau qoob loo ntau nplua mias.
48Xya xyoo ntawd Yauxej sau tej qoob loo huvsi ntau nplua mias thoob plaws Iyi tebchaws, thiab muab khaws cia rau hauv tej moos. Tej qoob loo uas tau ntawm lub moos twg kuj muab khaws cia rau hauv lub moos ntawd.
49Yauxej sau tau qoob loo ntau nplua mias yam li tej xuab zeb ntawm ntug hiavtxwv, ntau heev thiaj tseg tsis suav lawm vim yog suav tsis txheeb.
50Thaum tsis tau txog xyoo uas tshaib nqhis, tus pov thawj Pautifela hauv lub moos Oo tus ntxhais Axena yug ob tug tub rau Yauxej.
51Yauxej tis npe rau tus hlob hu ua Manaxe⚓ rau qhov nws hais tias, “Vajtswv ua rau kuv tsis nco qab tej kev txom nyem huvsi thiab tsis nco qab kuv txiv tsev neeg sawvdaws.”
52Nws tis npe rau tus tub yau hu ua Efa‑i.⚓ “Vim Vajtswv pub kuv muaj tub ki huaj vam coob rau hauv lub tebchaws uas kuv raug txom nyem nyuaj siab.”
53Xya xyoo uas qoob loo zoo ntau nplua mias hauv Iyi tebchaws kuj dhau lawm.
54Xya xyoo uas muaj kev tshaib nqhis txawm pib tshwm los raws li Yauxej tau hais tseg lawm. Tej kev tshaib nqhis ntawd muaj thoob plaws rau hauv txhua lub tebchaws, tiamsis hauv Iyi tebchaws tseem muaj mov noj.
55Thaum Iyi tebchaws sawvdaws tshaib plab, tej pejxeem kuj qw hu rau Falau thov mov noj, mas Falau hais rau cov neeg Iyi sawvdaws tias, “Cia li mus cuag Yauxej, nws hais li cas, nej ua li ntawd.”
56Thaum kev tshaib nqhis muaj thoob plaws tebchaws, Yauxej txawm qheb txhua lub txhab muag qoob rau cov Iyi, vim muaj kev tshaib nqhis loj heev rau hauv Iyi tebchaws.
57Tsis yog li ntawd xwb, tag nrho lub ntiajteb kuj tuaj cuag Yauxej hauv Iyi tebchaws thiaj yuav tau qoob, rau qhov muaj kev tshaib nqhis loj heev thoob plaws lub ntiajteb.