17
帖撒罗尼迦的骚动
1保罗和西拉经过暗妃坡里、亚波罗尼亚，来到帖撒罗尼迦，在那里有犹太人的会堂。
2保罗照他素常的规矩进去，一连三个安息日，根据圣经与他们辩论，
3讲解和说明基督必须受害，从死人中复活；又说：“我所传给你们的这位耶稣就是基督。”
4他们中间有些人听了劝，就跟从保罗和西拉，还有许多虔敬的希腊人，尊贵的妇女也不少。
5但不信的犹太人心里嫉妒，聚集了些市井流氓，搭伙成群，煽动全城的人闯进耶孙的家，要把保罗和西拉带到民众那里。
6那些人找不着他们，就把耶孙和几个弟兄拉到地方官那里，喊叫着：“这些搅乱天下的人也到这里来了，
7耶孙竟收留他们。这些人都违背凯撒的命令，说另有一个王耶稣。”
8众人和地方官听见这些话，就惶恐了，
9于是收了耶孙和其余的人的保证金后，释放了他们。
使徒们在庇哩亚传道
10当夜，弟兄们立刻送保罗和西拉往庇哩亚去；二人到了，就进入犹太人的会堂。
11这地方的犹太人比帖撒罗尼迦的人开明，热心领受这道，天天查考圣经，要知道这道是否真实。
12所以，他们中间有许多信了，又有希腊的尊贵妇人，男人也不少。
13但帖撒罗尼迦的犹太人知道保罗又在庇哩亚传上帝的道，就往那里去，煽动挑拨群众。
14于是，弟兄们立刻送保罗到海边去，西拉和提摩太却仍留在庇哩亚。
15护送保罗的人带他到了雅典，他们领了保罗的命令，叫西拉和提摩太赶快到他那里来，然后回去了。
保罗在雅典
16保罗在雅典等候他们的时候，看见满城都是偶像，就心里非常难过。
17于是他在会堂里与犹太人和虔敬的人，以及每日在市场上所遇见的人辩论。
18还有伊壁鸠鲁和斯多亚两派的哲学家也与他争辩。有的说：“这胡言乱语的要说什么？”有的说：“他似乎是宣传外邦鬼神的。”这是因保罗传讲耶稣与复活的福音。
19他们就把他带到亚略巴古，说：“你所讲的这新学说，我们也可以知道吗？
20因为你有些奇怪的事传到我们耳中，我们想知道这些事是什么意思。”
21原来所有的雅典人和居住在那里的外国人都无暇管别的事，只是谈谈或听听新闻。
22保罗站在亚略巴古当中，说：“诸位雅典人！我看你们凡事很敬畏鬼神。
23我到处走走的时候，仔细观察你们所敬拜的，发现一座坛，上面写着‘献给未识之神明’。你们所不认识而敬拜的，我现在向你们宣告：
24他是创造宇宙和其中万物的上帝；他既是天地的主，就不住在人手所造的殿宇里，
25也不用人手去服侍，好像缺少什么似的；自己倒将生命、气息、万物赐给万人。
26他从一人⚓造出万族，居住在全地面上，并且预先定准他们的年限和所住的疆界，
27为要使他们寻求上帝，或者可以揣摩而找到他，其实他离我们各人不远。
28我们生活、行动、存在都在于他。就如你们的诗人也有人说：‘我们也是他所生的。’
29既然我们是上帝所生的，就不应该以为上帝的神性像人用手艺和心思所雕刻的金、银、石像一般。
30世人蒙昧无知的时候，上帝并不追究，如今却吩咐各处的人都要悔改。
31因为他已经定了日子，要藉着他所设立的人按公义审判天下，并且使他从死人中复活，给万人作可信的凭据。”
32众人听见死人复活的话，就有人讥诮他；又有人说：“我们会再听你讲这事。”
33于是保罗从他们当中出去了。
34但有几个人依附他，信了主，其中有亚略巴古的议员丢尼修，和一个名叫大马哩的妇人，还有几个与他们一起的人。
17
Ti Ƀuôn Têsalônik
1Y-Pôl leh anăn Y-Silas găn ƀuôn Amphipôlis leh anăn ƀuôn Apôlôni, truh ti ƀuôn Têsalônik. Tinăn mâo sa boh sang bi kƀĭn phung Yuđa.
2Tui si klei bhiăn ñu, Y-Pôl mŭt hlăm sang bi kƀĭn, leh anăn êjai tlâo hruê sabat ñu bi mgăl hŏng digơ̆, mơ̆ng Klei Aê Diê Blŭ
3mblang leh anăn bi sĭt jing klei djŏ kơ Krist tŭ klei knap mñai leh anăn kbiă lŏ hdĭp mơ̆ng phung djiê. Ñu lač, “Yêsu, Pô kâo hưn kơ diih anei, Ñu yơh jing Yang Krist.”
4Đa đa hlăm phung digơ̆ đăo leh anăn bi mguôp hŏng Y-Pôl leh anăn Y-Silas. Leh anăn msĕ mơh mâo lu phung Grĕk kkuh mpŭ kơ Aê Diê wăt lu phung mniê arăng mpŭ đăo mơh.
5Ƀiădah phung Yuđa nač, mă đa đa mnuih ƀai dôk hlăm êlan dơ̆ng. Diñu bi kƀĭn lu mnuih, bi rŭng ƀuôn, leh anăn nao ngă kơ sang Y-Jasôn duah Y-Pôl leh anăn Y-Silas, čiăng mă ba digơ̆ ti tač kơ phung ƀuôn sang.
6Tơdah diñu amâo dưi ƀuh phung anăn ôh, diñu mă đoh ba Y-Jasôn leh anăn đa đa phung ayŏng adei đăo ti anăp phung khua kiă kriê ƀuôn prŏng, leh anăn ur lač, “Phung anei bi rŭng leh jih lăn ala, diñu truh leh tinei.
7Y-Jasôn jum diñu leh. Jih jang diñu bi kdơ̆ng hŏng klei Sêsar mtă, êjai diñu lač mâo sa čô mtao mkăn, Yêsu.”
8Leh hmư̆ klei anăn, phung ƀuôn sang leh anăn phung khua kiă kriê ƀuôn prŏng mâo klei rŭng răng.
9Leh phung khua prŏng mă prăk rơ̆ng mơ̆ng Y-Jasôn leh anăn phung mkăn, diñu phưi digơ̆.
Ti Ƀuôn Ƀêrê
10Êjai mlam phung ayŏng adei tiŏ nao mtam Y-Pôl leh anăn Y-Silas kơ ƀuôn Ƀêrê. Leh diñu truh, diñu mŭt hlăm sang bi kƀĭn phung Yuđa.
11Phung Yuđa anei mâo knuih jăk hĭn kơ phung Yuđa hlăm ƀuôn Têsalônik, kyuadah digơ̆ tŭ klei Aê Diê blŭ hŏng klei čiăng snăk, ksiêm dlăng grăp hruê Klei Aê Diê Blŭ čiăng thâo tơdah klei mtô anăn jing sĭt.
12Snăn lu hlăm phung digơ̆ đăo, mâo wăt lu phung mniê Grĕk arăng mpŭ, leh anăn phung êkei msĕ mơh.
13Ƀiădah tơdah phung Yuđa ti ƀuôn Têsalônik thâo kơ Y-Pôl mtô klei Aê Diê blŭ ti ƀuôn Ƀêrê msĕ mơh, diñu nao tinăn mơh, čiăng mtrŭt phung lu ngă klei rŭng răng.
14Hlăk anăn phung ayŏng adei tiŏ nao mtam Y-Pôl phă êa ksĭ. Ƀiădah Y-Silas leh anăn Y-Timôthê ăt dôk ti ƀuôn Ƀêrê.
15Phung atăt Y-Pôl nao mbĭt hŏng ñu truh ti ƀuôn Athen, leh anăn digơ̆ lŏ wĭt kơ Ƀêrê, leh Y-Pôl mtă kơ digơ̆ brei hưn kơ Y-Silas leh anăn Y-Timôthê lŏ hriê kơ Y-Pôl djăl tui si dưi.
Ti Ƀuôn Athen
16Êjai Y-Pôl dôk guôn Y-Silas leh anăn Y-Timôthê ti ƀuôn Athen, ñu đĭ ai ăl, kyuadah ñu ƀuh ƀuôn anăn bŏ hŏng rup yang.
17Snăn hlăm sang bi kƀĭn ñu bi mgăl hŏng phung Yuđa leh anăn phung kkuh mpŭ kơ Aê Diê, leh anăn ñu bi mgăl mơh hlăm anôk sang mnia grăp hruê hŏng phung ñu tuôm ti anăn.
18Msĕ mơh đa đa nai mtô hlăm phung Êpikur leh anăn phung Stôik bi tuôm hŏng ñu. Đa đa lač, “Ya pô thâo djưč anei čiăng lač?” Phung mkăn lač, “Ñu msĕ si hưn klei yang phung tue” — kyuadah Y-Pôl hưn klei mrâo mrang jăk Yêsu leh anăn klei kbiă lŏ hdĭp.
19Diñu mă Y-Pôl leh anăn atăt ba gơ̆ ti anôk bi kƀĭn Arêôpa, lač, “Dưi mơ̆ hmei thâo ya klei mtô mrâo ih mâo?
20Kyuadah ih brei hmei hmư̆ klei bi kngăr; snăn hmei čiăng thâo si mblang klei anăn.”
21Jih jang mnuih ƀuôn Athen leh anăn phung tue dôk tinăn čiăng knŏng hưn amâodah hmư̆ klei mrâo.
22Snăn Y-Pôl dôk dơ̆ng ti krah anôk arăng pia Arêôpa, lač, “Ơ phung ƀuôn Athen, kâo ƀuh diih kriăng snăk hlăm bruă kkuh mpŭ kơ yang.
23Kyuadah êjai kâo hiu hlăm ƀuôn leh anăn dlăng mnơ̆ng diih kkuh mpŭ, kâo ƀuh msĕ mơh sa boh knưl ngă yang mâo hră čih snei, ‘Kơ Yang Amâo Thâo Kral Ôh.’ Snăn yang diih kkuh mpŭ ƀiădah amâo thâo kral ôh, kơ Pô anăn yơh kâo hưn kơ diih.
24 Aê Diê, Pô hrih lăn ala leh anăn jih jang mnơ̆ng hlăm Ñu, jing Khua Yang kơ adiê leh anăn kơ lăn ala, amâo dôk ôh hlăm sang yang kngan mnuih ngă,
25kăn kngan mnuih mă bruă kơ Ñu rei, msĕ si Ñu kƀah mnơ̆ng, kyuadah Ñu pô yơh brei kơ jih jang mnuih klei hdĭp, klei bi êwa, leh anăn djăp mta mnơ̆ng.
26Ñu brei jih jang găp djuê mnuih kbiă hriê mơ̆ng sa čô čiăng dôk tar ƀar lăn ala. Ñu bi kčah leh ênuk digơ̆ leh anăn kdriêl lăn anôk digơ̆ dôk,
27čiăng kơ digơ̆ duah Aê Diê hŏng klei čang hmăng digơ̆ dưi duah Ñu tơl bi tuôm. Wăt tơdah Ñu amâo dôk kbưi hŏng grăp čô drei ôh.
28Kyuadah,
‘Hlăm Ñu drei mâo klei hdĭp, klei kpư̆ hiu, leh anăn klei jing;’
msĕ si wăt đa đa phung thâo duê diih lač leh,
‘Kyuadah sĭt nik drei jing phung anak čô Ñu.’
29Snăn kyuadah drei jing phung anak Aê Diê, đăm drei mĭn ôh kơ Aê Diê jing msĕ si mah, prăk, amâodah boh tâo tui si mnuih krah hŏng klei mbruă leh anăn klei mĭn gơ̆.
30Aê Diê amâo yap ôh ênuk mnuih amâo thâo săng ôh, ƀiădah ară anei hin Ñu mtă kơ jih jang mnuih dôk tar ƀar brei kmhal kơ klei soh.
31Kyuadah Ñu bi kčah leh sa hruê Ñu srăng brei sa čô Ñu čuăn leh phat kđi lăn ala hŏng klei kpă. Ñu hưn bi sĭt leh klei anăn kơ jih jang mnuih hŏng klei Ñu bi kbiă lŏ hdĭp gơ̆ leh mơ̆ng phung djiê.”
32Tơdah diñu hmư̆ klei blŭ kơ klei kbiă lŏ hdĭp mơ̆ng phung djiê, đa đa mưč; ƀiădah phung mkăn lač, “Hmei srăng lŏ hmư̆ ih yăl dliê klei anei hruê mkăn.”
33Snăn Y-Pôl kbiă đuĕ mơ̆ng diñu.
34Mâo đa đa bi mguôp hŏng ñu leh anăn đăo. Hlăm phung anăn mâo Y-Dênis sa čô khua phat kđi Arêôpa, leh anăn sa čô mniê anăn gơ̆ H'Damaris, leh anăn phung mkăn mbĭt hŏng digơ̆.