27
1Maiv dungx bungx waac-maux gorngv njang hnoi nyei sic,
weic zuqc meih maiv hiuv duqv
yietc hnoi yietc hnoi oix maaih haaix nyungc sic cuotv.⚓
2Bun ganh dauh ceng meih, maiv zeiz longc meih ganh nyei nzuih.
Bun nyiec nyei mienh ceng meih, maiv zeiz ganh nyei nzuih ceng.
3La'bieiv se hniev, saa-ziou yaac maaih hniev-daauh,
mv baac mienh hngongx mienh cuoqv mienh
zungv gauh hniev naaiv deix i nyungc.
4Mienh nouz se ciouv, mienh qiex jiez haih baaic waaic,
mv baac mienh mueic jieqv, haaix dauh haih ngaengc duqv jienv?
5Dorng jienv mienh gorngv-hemx,
se gauh longx maiv bun mienh hiuv duqv meih hnamv ninh.
6Loz-gaeng doic bun meih zuqc mun se ziepc zuoqv nyei zoux,
mv baac win-wangv zom hmien jiex ndaangc zien nyei jauv.
7Nyanc beuv nyei mienh ziouc youx mueiz-dorngh,
mv baac hnyouv sie nyei mienh,
liemh im nyei ga'naaiv yaac gaam nyei.
8Mienh leih nqoi ganh nyei biauv,
se hnangv norm norqc leih nqoi ninh nyei lauz.
9Youh ndaang caux wuom-ndaang bun hnyouv a'hneiv.
Loz-gaeng doic longc hnyouv kuinx bun hnyouv orn-lorqc.⚓
10Meih maiv dungx guangc meih nyei loz-gaeng doic caux meih nyei die nyei loz-gaeng doic.
Zuqc zeqc naanc nyei hnoi yaac maiv dungx mingh meih nyei muoz-doic nyei biauv.
Yiem fatv nyei juangc laangz mienh se gauh longx yiem go nyei muoz-doic.
11Yie nyei dorn aac, meih oix zuqc zoux cong-mengh mienh,
yaac bun yie nyei hnyouv njien-youh.
Haaix dauh daanh yie, yie ziouc maaih waac dau.
12Mienh guai mienh buatc haih maaih sic cuotv ziouc simv nqoi,
mv baac maiv hiuv haaix nyungc nyei mienh hungx jienv mingh ziouc zuqc kouv aqv.
13Se gorngv mienh beu ga'nyiec nyei mienh,
oix zuqc zorqv laengz beu nyei mienh nyei lui daaih dorngx.
Se gorngv ninh beu ganh fingx mienh,
zungv oix zuqc zorqv ninh nyei lui dorngx jienv.⚓
14Haaix dauh jiez sin nziouv,
qiex hlo nyei heuc jienv buang waac bun juangc laangz mienh,
daaux nzuonx mienh funx benx zioux nyei waac.
15Zanc-zanc nzaeng jaax nyei m'sieqv dorn,
se hnangv duih mbiungc nyei hnoi maaih mbiungc zanc-zanc ndiepv njiec, maiv dingh.
16Dangv jienv ninh se hnangv dangv jienv nziaaux,
fai longc mbiaauc jieqv buoz nanv youh.
17Hnangv hlieqv nzioux hlieqv laic daaih,
laanh caux laanh⚓ yaac hnangv wuov nor.
18Haaix dauh goux ngongh nyorx ndiangx ziouc duqv nyanc ndiangx nyei biouv.
Haaix dauh goux ninh nyei ziouv, wuov dauh ziouc duqv mienh taaih.
19Mangc wuom buatc ganh nyei hmien,
mienh nyei hnyouv fih hnangv nyei bun cing mienh hnangv haaix nor.⚓
20Yiemh gen caux zuqc mietc nyei mienh yiem nyei dorngx,⚓ yietc liuz maiv buangv.
Mienh nyei m'zing buatc oix duqv nyei, yietc liuz yaac maiv gaux.
21Nyaanh korqv se weic sinx nyaanh, louh se weic sinx jiem,
ceng nyei waac yaac haih seix duqv cuotv mienh.
22Maiv gunv zorqv mienh hngongx mienh caux zong muonc nyei mbiauh
dapv jienv da'komv aengx longc da'juih zong,
mienh hngongx mienh m'daaih hnangv naaic hngongx aqv.
23Meih oix zuqc hiuv duqv meih nyei ba'gi yungh guanh hnangv haaix nor,
yaac mangc longx meih nyei ngongh guanh,
24weic zuqc zinh zoih maiv haih yietc liuz maaih.
Hungh ningv yaac haih yiem taux maanc gouv maanc doic fai?
25Gaatv miev-nqaai mingh,
miev-lunx aengx cuotv daaih,
mbong zaangc nyei lai-miev yaac siou nzengc,
26wuov zanc meih ziouc duqv ba'gi yungh dorn nyei biei
weic zoux meih nyei lui-houx.
Yungh yaac benx lingh deic nyei jaax-zinh.
27Maaih yungh nyorx gaux zoux meih nyei nyanc hopv,
yaac gaux meih nyei yietc biauv mienh,
liemh meih nyei m'sieqv bou.
27
1Đừng khoe khoang về ngày mai,⚓
Vì con chẳng biết ngày mai sẽ xảy ra điều gì.
2Hãy để người khác khen con,
Miệng con đừng làm như thế;
Hãy để người ngoài khen con,
Môi con đừng tự khen mình.
3Đá thì nặng, cát cũng nặng,
Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn hai thứ đó.
4Sự phẫn nộ thật là dữ tợn, và cơn giận như nước vỡ bờ,
Nhưng ai có thể đứng nổi trước sự ghen tị?
5Một lời quở trách tỏ tường
Hơn là yêu thương kín đáo.
6Bạn bè gây thương tích do lòng yêu thương chân thật,
Còn hơn kẻ thù hôn hít cách giả tạo.
7Kẻ no nê giày đạp mật ong dưới chân mình,
Nhưng vật gì đắng cũng hóa ngọt đối với người đói khát.
8Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình,
Giống như chim bay đây đó khỏi tổ của nó vậy.
9Dầu và hương liệu làm khoan khoái lòng người,
Lời khuyên từ đáy lòng bạn bè cũng êm dịu như thế.
10Đừng từ bỏ bạn của con hay bạn của cha con;
Trong ngày hoạn nạn, đừng đi đến nhà anh em mình,
Vì anh em xa
Không bằng láng giềng gần.
11Hỡi con ta, hãy khôn ngoan và làm vui lòng ta,
Để ta có thể đối đáp kẻ sỉ nhục ta.
12Người khôn khéo thấy trước tai họa và ẩn mình;
Còn kẻ khờ dại cứ lao tới và mang họa.⚓
13Hãy nắm lấy áo hắn vì hắn đã bảo lãnh cho người không quen,
Hãy giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.⚓
14Người nào dậy sớm lớn tiếng chúc phước cho bạn hữu,
Lời chúc phước đó sẽ bị kể là lời nguyền rủa.
15Nhà dột liên miên trong ngày mưa dầm
Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều như nhau;
16Ai muốn ngăn giữ người đàn bà ấy
Khác nào ngăn giữ gió, và như tay phải cầm lấy dầu.
17Giống như sắt mài nhọn sắt,
Cũng vậy, con người mài giũa diện mạo bạn mình.
18Ai chăm sóc cây vả sẽ ăn trái của nó,
Và ai phục vụ chủ mình sẽ được tôn trọng.
19Mặt phản chiếu trong nước thể nào,
Lòng người đối với người cũng thể ấy.
20Con mắt loài người chẳng bao giờ chán,
Cũng như âm phủ và vực sâu không bao giờ đầy.
21Nồi thử bạc, lò thử vàng,
Còn sự khen ngợi thử loài người.
22Dù con dùng chày mà giã kẻ ngu dại trong cối chung với gạo,
Thì sự điên dại cũng không lìa khỏi nó.
23Hãy biết thật rõ tình trạng bầy chiên của con,
Và lưu tâm đến các đàn gia súc;
24Vì sự giàu có không tồn tại mãi,
Và mão miện cũng không còn đến đời đời.
25Cỏ khô mất đi, cỏ non lại mọc ra,
Người ta thu nhặt rau cỏ trên núi.
26Lông chiên sẽ cung cấp áo quần cho con,
Dê đực là giá mua đồng ruộng.
27Sữa dê có đủ để làm thức ăn cho con,
Cho người nhà của con
Và để nuôi các đầy tớ gái của con.