2

 1尼布甲尼撒在位第二年，他做了很多夢，心裏煩亂，不能睡覺。 2王吩咐人將術士、巫師、行邪術的和迦勒底人召來，要他們把王的夢告訴王；他們就來，站在王面前。 3王對他們說：「我做了一個夢，心裏煩亂，想要知道這是甚麼夢。」 4迦勒底人用亞蘭話對王說：「願王萬歲！請將夢告訴僕人，我們就可以講解。」⚓ 5王回答迦勒底人說：「這事我已決定，你們若不把夢和夢的解釋告訴我，就必被凌遲，你們的房屋必成糞堆； 6但你們若能說出這個夢和夢的解釋，就必從我得到禮物、賞賜和殊榮。現在，你們要把夢和夢的解釋告訴我。」 7他們再一次回答說：「請王將夢告訴僕人，我們就可以講解。」 8王回答說：「我確實知道你們是故意拖延，因為你們知道這事我已決定。 9你們若不將夢告訴我，只有一個辦法對待你們；因為你們彼此串通，向我胡言亂語，要等候情勢改變。現在，你們要將夢告訴我，讓我知道你們真能為我解夢。」
  10迦勒底人回答王說：「世上沒有人能解釋王的事情；從來沒有君王、大臣、掌權者向術士、巫師，或迦勒底人問過這樣的事。 11王所問的事很難，除了不與血肉之軀同住的上帝，沒有人能在王面前解釋。」
  12王因這事生氣，大大震怒，吩咐滅絕巴比倫所有的智慧人。 13命令發出，智慧人將要被殺，人就尋找但以理和他的同伴，要殺他們。

上帝指示但以理

 14王的護衛長亞略奉命去殺巴比倫的智慧人，但以理用婉言和智慧回應， 15向王的大臣亞略說：「王的命令為何這樣緊急呢？」亞略就把事情告訴但以理。 16於是但以理進去求王寬限，好為王解夢。
  17但以理回到他的居所，把這事告訴他的同伴哈拿尼雅、米沙利、亞撒利雅， 18要他們祈求天上的上帝施憐憫，將這奧祕指明，免得但以理和他的同伴與巴比倫其餘的智慧人一同滅亡。 19這奧祕就在夜間異象中顯明給但以理，但以理就稱頌天上的上帝。
  20但以理說：
  「上帝的名是應當稱頌的，從亙古直到永遠！
  因為智慧和能力都屬乎他。
   21他改變時間、季節，
  他廢王，立王；
  將智慧賜給智慧人，
  將知識賜給聰明人。
   22他顯明深奧隱祕的事，
  洞悉幽暗中的一切，
  光明也與他同住。
   23我列祖的上帝啊，我感謝你，讚美你，
  因你將智慧才能賜給我，
  我們所求問的現在你已指明給我，
  把王的事給我們指明。」

但以理解夢

 24於是，但以理進到王所派滅絕巴比倫智慧人的亞略那裏去，對他這樣說：「不要滅絕巴比倫的智慧人，求你領我到王面前，我可以為王解夢。」
  25亞略就急忙領但以理到王面前，對王這樣說：「我在被擄的猶大人中找到一人，能將夢的解釋告訴王。」 26王對那稱為伯提沙撒的但以理說：「你能將我所做的夢和夢的解釋告訴我嗎？」 27但以理回答王說：「王所問的那奧祕，智慧人、巫師、術士、觀兆的都不能告訴王， 28只有那在天上的上帝能顯明奧祕。他已把日後將要發生的事指示尼布甲尼撒王。你在床上做的夢和你腦中的異象是這樣： 29你，王啊，你在床上所思想的是關乎日後的事，那顯明奧祕的主已把將來要發生的事指示你。 30至於我，那奧祕顯明給我，並非因我智慧勝過一切活着的人，而是為了讓王知道夢的解釋，知道你心裏的意念。
  31「你，王啊，你正觀看，看哪，有一個很大的像，這像甚高，極其光耀，立在你面前，形狀非常可怕。 32這像的頭是純金的，胸膛和膀臂是銀的，腹部和腰是銅的， 33腿是鐵的，腳是半鐵半泥的。 34你正觀看，見有一塊非人手鑿出來的石頭打在它半鐵半泥的腳上，把腳砸碎； 35於是鐵、泥、銅、銀、金都一同砸得粉碎，如夏天禾場上的糠粃，被風吹散，無處可尋。打碎這像的石頭成了一座大山，覆蓋全地。
  36「這就是那夢；我們要在王面前講解那夢。 37你，王啊，你是諸王之王。天上的上帝已將國度、權勢、能力、尊榮都賜給你。 38世人和走獸，並天空的飛鳥，不論居住何處，他都交在你的手中，令你掌管這一切。你就是那金的頭。 39在你以後必興起另一國，不及於你；又有第三國如銅，必掌管全地。 40第四國必堅壯如鐵，就像鐵能打碎砸碎一切；鐵怎樣壓碎一切，那國也必照樣打碎壓碎。 41你既看見像的腳和腳趾頭，一半是陶匠的泥，一半是鐵，那國將來也必分裂。你既看見鐵和泥攙雜，那國也必有鐵的力量。 42那腳趾頭既是半鐵半泥，那國也必半強半弱。 43你既看見鐵和泥攙雜，他們必有混雜的後裔，卻不能彼此相合，正如鐵和泥不能相合。 44當諸王在位的時候，天上的上帝必另立一個永不敗壞的國度，這國度必不歸給其他百姓，卻要打碎滅絕所有的國度，存立到永遠。 45你既看見非人手鑿出來的一塊石頭從山而出，打碎鐵、銅、泥、銀、金，那就是至大的上帝把將來要發生的事給王指明。這夢是確實的，這解釋也是準確的。」

王獎賞但以理

 46當時，尼布甲尼撒王臉伏於地，向但以理下拜，並且吩咐人給他奉上供物和香。 47王對但以理說：「你既能講明這奧祕，你們的上帝誠然是萬神之神、萬王之主，是奧祕的啟示者。」 48於是王使但以理高升，賞賜他極多的禮物，派他管理巴比倫全省，又立他為總理，掌管巴比倫所有的智慧人。 49但以理求王，王就派沙得拉、米煞、亞伯尼歌管理巴比倫省的事務，只是但以理仍在朝中侍立。

2

Nenpukajnexales Zaj Npau Suav

 1Thaum Nenpukajnexales ua vajntxwv tau ob xyoos, nws txawm ua ib zaj npau suav. Zaj npau suav ntawd ua rau nws ntxhov siab heev thiab pw tsis tsaug zog li. 2Yog li ntawd, nws thiaj hu cov neeg uas txawj saib tes, txawj ua yeessiv, txawj saib yaig thiab txawj saib xyab, tuaj txhais nws zaj npau suav. Thaum lawv tuaj txog lawm, 3nws hais rau lawv hais tias, “Kuv ua ib zaj npau suav tsis zoo mas kuv ntxhov siab heev; kuv xav paub hais tias zaj npau suav ntawd yog li cas thiab hais txog dabtsi?”
  4Lawv hais lus Alamais rau vajntxwv hais tias, “Thov kom vajntxwv muaj sia nyob mus ibtxhis! Thov qhia vajntxwv zaj npau suav rau peb, peb yuav txhais cov ntsiab lus rau vajntxwv paub.”
  5Vajntxwv hais rau lawv hais tias, “Kuv twb txiav txim siab lawm hais tias yog nej piav tsis tau zaj npau suav thiab txhais tsis tau cov ntsiab lus rau kuv paub, ces kuv yuav muab nej hlais ib daig zuj zus thiab yuav muab nej tej vajtse rhuav povtseg huv tibsi. 6Tiamsis yog nej qhia thiab txhais tau rau kuv, kuv yuav muab nqi zog thiab pub koob meej rau nej. Nej cia li piav thiab txhais rau kuv mloog tamsim no.”
  7Lawv rov hais rau vajntxwv hais tias, “Yog vajntxwv piav vajntxwv zaj npau suav rau peb mloog, peb thiaj yuav paub txhais zaj npau suav ntawd.”
  8Vajntxwv teb hais tias, “Kuv paub hais tias nej xav sej kuv xwb, tiamsis kom nej paub hais tias kuv twb hais tseeb rau nej lawm; 9yog nej tsis piav zaj npau suav rau kuv paub, ces nej txhua tus yuav raug txim ib yam nkaus. Nej yeej tuavhauv lawm hais tias nej yuav dag kuv ntau yam kom kuv hloov kuv tej lus, tiamsis kuv yeej tsis hloov hlo li. Nej cia li qhia kuv zaj npau suav rau kuv, kuv thiaj paub hais tias nej txawj txhais.”
  10Lawv hais ntxiv rau vajntxwv hais tias, “Tej neeg uas nyob hauv ntiajteb no yeej tsis muaj ib tug uas yuav qhia tau tej uas koj hais ko rau koj paub li. Thiab tej vajntxwv, tsis hais tus uas yuav muaj hwjchim loj npaum li cas los yeej tsis muaj ib tug uas yuav hais li koj hais ko rau cov neeg uas txawj saib tes, txawj ua yeessiv thiab txawj saib xyab hlo li. 11Tej lus uas koj nug ko nyuaj heev tsis muaj leejtwg yuav teb tau rau koj; ntshai tsuas yog tej vajtswv thiaj yuav teb tau xwb, tiamsis tej vajtswv ntawd yeej tsis nrog neeg nyob ua ke.”
  12Vim lawv teb li ntawd vajntxwv thiaj chim heev. Nws tau samhwm kom luag muab nws cov tuavxam tua povtseg huv tibsi. 13Ces vajntxwv thiaj tawm ib tsab ntawv samhwm rau sawvdaws paub hais tias kom muab lawv cov ntawd tua povtseg, lojxov Daniyees thiab nws peb tug phoojywg huv tibsi.

Vajtswv Qhia Zaj Npau Suav rau Daniyees

 14Daniyees txawm mus cuag Ali-aus uas yog tus thawj saib cov tubrog uas zov vajntxwv lub loog. Ali-aus yog tus uas vajntxwv yuav tso mus tua vajntxwv cov tuavxam. Daniyees ua tib zoo xav ua ntej 15nws mam mus nug Ali-aus hais tias yog vim li cas vajntxwv yuav tawm tsab ntawv tawv ua luaj li ntawd? Ali-aus thiaj piav zaj ntawd rau Daniyees mloog.
  16Daniyees mus cuag vajntxwv tamsim ntawd. Nws thov vajntxwv kom pub sijhawm ntev mentsis rau lawv, nws mam li qhia thiab txhais zaj npau suav ntawd rau vajntxwv. 17Daniyees rov qab los tsev, thiab nws piav zaj ntawd rau Hananiyas, Misayees thiab Axaliyas uas yog nws peb tug phoojywg mloog. 18Nws hais kom lawv thov Vajtswv tus uas nyob saum ntuj hlub lawv thiab qhia tej yam uas tsis muaj leejtwg paub rau lawv kom lawv thiaj yuav tsis raug tua nrog cov tuavxam uas nyob hauv lub nroog Npanpiloos. 19Ces hmo ntawd Daniyees txawm ua yogtoog pom thiab Vajtswv qhia zaj uas tsis muaj leejtwg paub ntawd rau Daniyees. Ces Daniyees ua Vajtswv tus uas nyob saum ntuj tsaug:
   20“Vajtswv yog tus txawj ntse thiab muaj hwjchim loj!
  Cia li qhuas nws mus ibtxhis.
   21Vajtswv yog tus tswj lub sijhawm thiab tej caij nyoog;
  nws tsa thiab txo tej vajntxwv; nws yog tus pub
   kom neeg muaj tswvyim thiab txawj ntse.
   22Nws muab tej uas neeg tsis paub
  thiab tsis pom los nthuav qhia rau
   sawvdaws;
  nws paub tej uas nyob nraim nkoos
   hauv qhov tsaus ntuj nti
  thiab muaj qhov pom kev ci kaj nrig
   nyob puagncig nws.
   23Kuv yawgkoob tus Vajtswv,
   kuv ua koj tsaug thiab hwm koj.
  Koj pub tswvyim thiab dag zog rau kuv.
  Koj teb kuv tej lus thov thiab ua rau
   peb paub teb vajntxwv.”

Daniyees Qhia Zaj Npau Suav rau Vajntxwv

 24Tom qab ntawd Daniyees thiaj mus cuag Ali-aus tus uas vajntxwv samhwm kom mus tua vajntxwv cov tuavxam. Daniyees hais tias, “Thov tsis txhob muab lawv cov ntawd tua; cia li coj kuv mus cuag vajntxwv, kuv yuav qhia thiab txhais nws zaj npau suav rau nws.”
  25Ali-aus thiaj li coj Daniyees mus cuag vajntxwv thiab hais rau vajntxwv hais tias, “Kuv nrhiav tau cov Yudais uas peb ntes los ntawd muaj ib tug yuav txhais tau koj zaj npau suav.”
  26Vajntxwv hais rau Daniyees (tus uas muaj dua ib lub npe hu ua Npeetesaxas) hais tias, “Koj puas muaj cuabkav qhia tau kuv zaj npau suav thiab txhais cov ntsiab lus rau kuv paub tiag?”
  27Daniyees teb vajntxwv hais tias, “Vajntxwv, cov neeg uas txawj saib xyab, txawj ua yeessiv thiab txawj saib hnubqub yeej tsis muaj ib tug yuav paub txhais zaj npau suav ntawd rau koj li. 28Tsuas muaj Vajtswv tib leeg tus uas nyob saum ntuj thiaj qhia tau tej uas tsis muaj neeg paub no rau sawvdaws. Vajntxwv, Vajtswv qhia tej uas yuav muaj los yav ntom ntej no rau koj paub. Koj zaj npau suav thiab tej yogtoog uas koj pom thaum koj tseem pw yog li no:
  29“Vajntxwv, thaum koj pw tsaug zog thiab koj ua npau suav pom tej uas yuav muaj los yav tom ntej; thiab Vajtswv tus uas qhia tau tej uas tsis muaj neeg paub rau sawvdaws, nws qhia tej uas yuav muaj los yav tom ntej no rau koj. 30Nimno Vajtswv twb qhia tej yam uas tsis muaj neeg paub rau kuv lawm, tsis yog vim kuv txawj ntse dua lwm tus, tiamsis yog Vajtswv xav qhia kom koj paub zaj npau suav ntawd thiab tej uas koj xav paub.
  31“Vajntxwv, koj ua yogtoog pom ib tug mlom uas loj thiab siab heev sawv ntawm koj xubntiag. Tus mlom ntawd ci ntsa iab thiab txaus ntshai kawg li. 32Tus mlom ntawd lub taubhau yog tseem kub, lub hauv siab thiab ob txhais cajnpab yog nyiaj, lub duav thiab ob txhais ncejpuab ntug yog tooj liab, 33ob txhais ceg yog hlau, thiab ob txhais kotaw yog hlau xyaw av nplaum. 34Thaum koj tabtom ntsia tus mlom ntawd, txawm muaj ib lub pobzeb loj loj ntais rhe saum pobtsuas los uas tsis yog neeg txhais tes ua poob los raug tus mlom ntawd ob txhais kotaw uas yog hlau xyaw av nplaum tawg ntsoog ntxaws. 35Ces tamsim ntawd tej qhov uas yog av nplaum, yog hlau, yog tooj liab thiab yog nyiaj yog kub, txawm tawg ntsoog ntxaws ua tej daim ib yam li tej npluag nplej uas nyob hauv tshav ntaus nplej thaum lub caij ntuj qhua; ces cua muab ntsawj ya tas lawm tsis tshuav ib qho li. Tiamsis lub pobzeb uas poob los raug tus mlom ntawd txawm loj zuj zus tuaj ua ib lub roob puv nkaus ntiajteb.
  36“Koj zaj npau suav muaj raws li uas kuv hais tas los no. Nimno kuv yuav qhia zaj npau suav ntawd lub ntsiab rau vajntxwv saib yog li cas. 37Vajntxwv, koj yog tus uas muaj hwjchim loj dua tej tus vajntxwv huv tibsi. Vajtswv tus uas nyob saum ntuj, tsa koj ua huabtais, nws pub koj muaj hwjchim, muaj zog thiab muaj koob meej nto moo lug. 38Vajtswv tsa koj ua tus kav txhua qhov uas muaj neeg nyob, kav ib puas tsav yam tsiaj thiab tej noog. Lub taubhau kub ntawd yog koj ntag. 39Tom qab koj, yuav muaj dua lwm lub tebchaws sawv los, lub tebchaws ntawd muaj hwjchim yau dua koj, thiab tom qab ntawd lub tebchaws peb uas yog cov tooj liab sawv los thiab yuav kav tagnrho lub ntiajteb no. 40Thiab tom qab ntawd lub tebchaws plaub yuav sawv, lub tebchaws ntawd tawv ib yam li hlau, rau qhov hlau tsoo thiab ntaus ib puas tsav yam tawg taus. Vim lub tebchaws ntawd tawv ib yam li hlau uas tsoo ib puas tsav yam tawg taus, mas nws yuav tsoo thiab ntaus cov tebchaws uas xub sawv ua ntej ntawd kom tawg tas huv tibsi. 41Txhais kotaw thiab cov ntivtaw uas koj pom av thiab hlau sib xyaws ntxaws txhais hais tias, yuav muaj ntau lub tebchaws los sib koom ua ke. Nws yuav muaj qee yam tawv ib yam li hlau, rau qhov muaj hlau thiab av nplaum sib xyaw ntxaws. 42Cov ntivtaw uas yog av xyaw hlau, txhais hais tias lub tebchaws ntawd ib txhia muaj zog thiab ib txhia tsis muaj zog. 43Qhov uas koj pom muaj av nplaum xyaw hlau, txhais hais tias cov nomtswv uas kav lub tebchaws ntawd yuav tso lawv tej tub tej ntxhais sib yuav kom nyob tau ua ke, tiamsis lawv yuav koom tsis tau ua ke ib yam li hlau thiab av nplaum yeej tsis sib lo li. 44Lub sijhawm uas cov nomtswv ntawd tseem kav tebchaws, Vajtswv tus uas nyob saum ntuj yuav tsa ib lub tebchaws uas yuav nyob mus tsis paub kawg li. Lub tebchaws ntawd yuav tsis muaj leejtwg kovyeej nws, nws yuav rhuav tej tebchaws ntawd kom puastsuaj tas, tiamsis nws yuav nyob mus ibtxhis. 45Qhov uas koj pom lub pobzeb uas tsis yog neeg txhais tes ua ntais poob saum pobtsuas los raug tus mlom neeg uas ib qhov yog hlau, ib qhov yog tooj liab, ib qho yog av, ib qhov yog nyiaj, thiab ib qho yog kub ntawd yog Vajtswv tus muaj hwjchim loj kawg nkaus qhia kom koj paub tej uas yuav muaj los yav ntom ntej no. Koj zaj npau suav muaj raws li kuv hais tas los no. Nimno kuv twb piav thiab txhais koj zaj npau suav lub ntsiab meej rau koj lawm.”

Vajntxwv Muab Koob Meej rau Daniyees

 46Vajntxwv Nenpukajnexales txhos caug ntua hauv av pe Daniyees, thiab nws hais kom luag cia li muab qoobloo thiab tshuaj tsw qab tuaj fij rau Daniyees. 47Vajntxwv hais tias, “Koj tus Vajtswv yog tus uas muaj hwjchim loj dua tej vajtswv, nws yog tus Tswv uas kav tagnrho tej vajntxwv thiab yog tus uas qhia tej uas neeg tsis paub rau sawvdaws. Kuv paub li no, rau qhov nws qhia koj txhais tau tej uas tsis muaj leejtwg paub.” 48Vajntxwv tsa Daniyees ua ib tug nomtswv loj thiab muab tej khoom muaj nqis ntau yam rau Daniyees. Nws tsa Daniyees ua tus kav lub xeev Npanpiloos thiab cia Daniyees ua tus thawj saib vajntxwv cov tuavxam. 49Daniyees thov vajntxwv tsa Sadalas, Mesakas thiab Anpenekaus ua cov saib haujlwm hauv lub xeev Npanpiloos, tiamsis Daniyees ua tus loj nrog vajntxwv hauv lub loog.