5

伯沙撒王的宴會

1伯沙撒王為他的一千大臣擺設盛筵,與這一千人飲酒。 2伯沙撒在歡飲之間,吩咐人將他父尼布甲尼撒耶路撒冷聖殿所擄掠的金銀器皿拿來,好使王與大臣、王后、妃嬪用這器皿飲酒。 3於是他們把聖殿,就是耶路撒冷上帝殿中所擄掠的金器皿拿來,王和大臣、王后、妃嬪就用這器皿飲酒。 4他們飲酒,讚美金、銀、銅、鐵、木、石造的神明。
5當時,忽然有人的指頭出現,在燈臺對面王宮粉刷的牆上寫字。王看見寫字的指頭, 6就變了臉色,心意驚惶,腰骨好像脫節,雙膝彼此相碰, 7大聲吩咐將巫師、迦勒底人和觀兆的領進來。王對巴比倫的智慧人說:「誰能讀這文字,並且向我講解它的意思,他必身穿紫袍,項帶金鏈,在我國中位列第三。」 8於是王所有的智慧人都進前來,他們卻不能讀那文字,也不能為王講解它的意思。 9伯沙撒王就甚驚惶,臉色改變,他的大臣也都困惑。
10太后因王和他大臣所說的話,就進入宴會廳,說:「願王萬歲!你的心不要驚惶,臉不要變色。 11在你國中有一人,他裏頭有神聖神明的靈,你父在世的日子,這人心中光明,又有聰明智慧,好像神明的智慧。你父尼布甲尼撒王,就是王的父,曾立他為術士、巫師、迦勒底人和觀兆者的領袖, 12都因為他有美好的靈性,又有知識聰明,能解夢,釋謎語,解疑惑。這人名叫但以理尼布甲尼撒王又稱他為伯提沙撒,現在可以召他來,他必解明這意思。」

但以理解釋牆上的字

13於是但以理被領到王面前。王問但以理說:「你就是我父王從猶大帶來、被擄的猶大但以理嗎? 14我聽說你裏頭有神明的靈,心中有光,又有聰明和高超的智慧。 15現在智慧人和巫師都被帶到我面前,要叫他們讀這文字,為我講解它的意思;無奈他們都不能講解它的意思。 16我聽說你能講解,能解疑惑;現在你若能讀這文字,為我講解它的意思,就必身穿紫袍,項戴金鏈,在我國中位列第三。」
17但以理回答王說:「你的禮物可以歸你自己,你的賞賜可以歸給別人;我卻要為王讀這文字,講解它的意思。 18你,王啊,至高的上帝曾將國度、大權、榮耀、威嚴賜給你父尼布甲尼撒 19因上帝所賜給他的大權,各方、各國、各族的人都在他面前恐懼戰兢,因他要殺就殺,要人活就活,要升就升,要降就降。 20但他的心高傲,靈也剛愎,以致行事狂傲,就被革去國度的王位,奪走榮耀。 21他被趕出離開世人,他的心變為獸心,與野驢同住,吃草如牛,身體被天上的露水滴濕,直到他知道,至高的上帝在人的國中掌權,憑自己的旨意立人治國。 22伯沙撒啊,你是他的兒子,你雖知道這一切,卻不謙卑自己, 23竟向天上的主自高,差人將他殿中的器皿拿到你面前,你和大臣、王后、妃嬪用這器皿飲酒。你又讚美那不能看、不能聽、無知無識,用金、銀、銅、鐵、木、石造的神明,沒有將榮耀歸與那手中掌管你氣息,管理你一切行動的上帝。 24於是從他那裏顯出指頭寫這文字。
25「所寫的文字是:『彌尼,彌尼,提客勒,烏法珥新。』 26解釋是這樣:彌尼就是上帝數算你國的年日到此完畢。 27提客勒就是你被秤在天平上,秤出你的虧欠來。 28毗勒斯就是你的國要分裂,歸給瑪代人和波斯人。」 29於是伯沙撒下令,人就把紫袍給但以理穿上,把金鏈給他戴在頸項上,又傳令使他在國中位列第三。 30當夜,迦勒底伯沙撒被殺。 31瑪代大流士年六十二歲,取了迦勒底國。

5

Chữ viết trên tường

1Vua Bên-sát-xa mở một đại tiệc thết đãi một ngàn quan khách và uống rượu với họ. 2Trong khi đang uống rượu thì vua Bên-sát-xa ra lệnh mang các ly chén bằng vàng và bạc mà cha ông mình là Nê-bu-cát-nết-xa đã lấy từ đền thờ tại Giê-ru-sa-lem để vua, các quan khách, các bà vợ và các hầu thiếp dùng uống rượu. 3Cho nên họ mang các ly chén bằng vàng đã lấy từ trong đền thờ Thượng Đế ở Giê-ru-sa-lem. Vua, các quan khách hoàng gia, các bà vợ, và các hầu thiếp dùng các ly chén đó để uống rượu. 4Trong khi đang uống thì họ ca ngợi các thần của mình là các thần bằng vàng, bạc, đồng, sắt, gỗ, và đá.
5Bỗng nhiên có các ngón tay của bàn tay người xuất hiện viết trên vách tường, gần chân đèn trong cung điện. Nhà vua chăm chú nhìn bàn tay đang viết.
6Vua Bên-sát-xa đâm ra kinh hoàng. Mặt vua tái xanh, các đầu gối chạm vào nhau, vua đứng lên không nổi vì hai chân đã bủn rủn. 7Vua gọi các thuật sĩ, học giả, các phù thủy của Ba-by-lôn lại bảo, “Ai có thể đọc và giải thích những chữ nầy sẽ được mặc áo vải tím dành cho vua và được mang vòng vàng vào cổ. Ta sẽ phong cho người đó làm quan lớn thứ ba trong nước.”
8Các nhà thông thái của vua vào nhưng họ không thể đọc được hay giải nghĩa dòng chữ đó. 9Vua Bên-sát-xa càng đâm ra sợ hãi, mặt vua càng biến sắc. Các quan khách của hoàng gia cũng hoang mang.
10Lúc đó bà thái hậu tức mẹ vua nghe tiếng của vua và các khách hoàng gia nên bước vào phòng tiệc. Bà bảo, “Vua vạn tuế! Đừng sợ, xin đừng tái mặt vì hoảng hốt! 11Có một người trong nước vua đầy dẫy linh của các thánh thần. Trong thời cha vua, người nầy tỏ ra thông sáng, hiểu biết, và khôn ngoan như các thần. Cha vua, tức Nê-bu-cát-nết-xa, đã đặt người cai quản các nhà thông thái, tướng số, thuật sĩ, và phù thủy. 12Người mà tôi nói là Đa-niên mà vua cha đặt cho tên Bên-tơ-sát-xa. Người rất thông minh, đầy hiểu biết và thông sáng. Người có thể giải thích chiêm bao cùng các điều huyền bí đồng thời có thể trả lời những vấn đề giải. Hãy gọi Đa-niên, người sẽ giải thích cho vua ý nghĩa của dòng chữ trên vách.”
13Vậy người ta đưa Đa-niên vào gặp nhà vua. Vua hỏi, “Ngươi có phải là Đa-niên không? Ngươi có phải là một trong những tù binh mà cha ta mang từ xứ Giu-đa không? 14Ta đã nghe rằng linh của các thần ở trong ngươi và rằng ngươi rất thông minh, đầy hiểu biết và thông sáng phi thường. 15Các nhà thông thái và thuật sĩ được đưa vào đây để đọc dòng chữ nầy và giải thích ý nghĩa nhưng họ không giải nghĩa được. 16Ta nghe rằng ngươi có thể giải nghĩa mọi điều và biết giải pháp cho các vấn đề khó khăn. Hãy đọc dòng chữ nầy và giải nghĩa cho ta. Nếu làm được, ta sẽ ban cho ngươi áo tím dành cho vua, và vòng vàng đeo cổ. Ngươi sẽ trở thành quan lớn thứ ba trong triều.”
17Đa-niên tâu với vua, “Xin vua hãy giữ các phần thưởng đó cho mình hay cho người khác. Nhưng tôi sẽ đọc và giải nghĩa hàng chữ viết trên tường cho vua biết.
18Tâu vua, Thượng Đế Chí Cao đã khiến Nê-bu-cát-nết-xa, cha vua thành một hoàng đế cao cả, oai nghi và hùng cường. 19Vì Thượng Đế đã khiến người cao trọng nên các dân tộc, các quốc gia, các người nói mọi thứ tiếng đều sợ Nê-bu-cát-nết-xa. Người muốn giết ai thì giết, muốn để ai sống thì để. Người muốn tiến cử ai thì tiến cử, muốn hạ bệ ai thì hạ bệ.
20Nhưng vua Nê-bu-cát-nết-xa đâm ra quá tự phụ và ương ngạnh cho nên người bị tước ngôi báu. Sự vinh hiển của người bị lấy đi. 21Người bị đuổi khỏi loài người, trí khôn người trở nên như trí loài vật. Người sống giữa các con lừa hoang và ăn cỏ như bò và thân bị dầm sương. Người ở trong trạng thái đó cho đến khi hiểu ra rằng: Thượng Đế Chí Cao cai trị mọi nước trên đất, và Ngài muốn đặt để ai cai trị các nước theo ý mình.
22Tâu vua Bên-sát-xa, vua đã biết những chuyện ấy vì vua là con cháu Nê-bu-cát-nết-xa nhưng vua không chịu khiêm nhường và hạ mình. 23Trái lại vua đã chống nghịch CHÚA trên trời. Vua ra lệnh mang các ly chén lấy từ đền thờ của CHÚA đến cho vua. Rồi vua, các quan khách hoàng gia, các bà vợ và các hầu thiếp dùng để uống. Vua ca ngợi các thần bằng bạc, vàng, đồng, sắt, gỗ, và đá là những thần không phải là thần; chúng không thấy, không nghe, không hiểu biết gì cả. Vua không tôn trọng Thượng Đế là Đấng có quyền trên mạng sống và mọi hành động của vua. 24Cho nên Thượng Đế đã sai bàn tay viết trên vách. 25Những chữ viết trên vách như sau:‘mê-nê, mê-nê, tê-ken, và u-phác-xin.’
26Ý nghĩa như sau:
Mê-nê: Thượng Đế đã đếm các ngày cho đến điểm kết thúc của nước vua.
27Tê-ken: Vua được để trên cân và thấy quá nhẹ.
28U-phác-xin: Nước vua đang bị lấy đi và sẽ bị chia ra và trao cho người Mê-đi và người Ba-tư.”
29Vua Bên-sát-xa liền ra lệnh mặc áo tím cho Đa-niên, mang vòng vàng vào cổ và tuyên bố rằng Đa-niên được thăng làm quan lớn thứ ba trong triều đình. 30Đêm ấy Bên-sát-xa, vua Ba-by-lôn bị giết. 31Đa-ri-út người Mê-đi lên ngôi vua lúc được sáu mươi hai tuổi.