7

司提反当众申诉

¹大祭司说：“果真有这些事吗？” ²司提反说：“诸位父老弟兄请听！从前我们的祖宗亚伯拉罕在美索不达米亚，还没有住在哈兰的时候，荣耀的上帝向他显现， ³对他说：‘你要离开本地和亲族，往我所要指示你的地去。’ ⁴他就离开迦勒底人的地方，住在哈兰。他父亲死了以后，上帝使他从那里搬到你们现在所住的地方。 ⁵在这里上帝并没有给他产业，连立足的地方都没有，但应许要将这地赐给他和他的后裔为业，虽然那时他还没有儿子。 ⁶上帝这样说：‘他的后裔必寄居外邦，那里的人要使他们作奴隶，苦待他们四百年。’ ⁷上帝又说：‘但我要惩罚使他们作奴隶的那国。以后他们要出来，在这地方事奉我。’ ⁸上帝又赐他割礼的约。于是亚伯拉罕生了以撒，在第八日给他行了割礼；后来以撒生雅各，雅各生十二位先祖。
⁹“先祖嫉妒约瑟，把他卖到埃及去，上帝却与他同在， ¹⁰救他脱离一切苦难，又使他在埃及王法老面前蒙恩，又有智慧。法老派他作埃及国的宰相兼管法老的全家。 ¹¹后来全埃及和迦南遭遇饥荒和大灾难，我们的祖宗绝了粮。 ¹²雅各听见在埃及有粮，就打发我们的祖宗初次往那里去。 ¹³第二次约瑟与兄弟们相认，法老才认识他的家族。 ¹⁴约瑟就打发人，请父亲雅各和全族七十五个人都来。 ¹⁵于是雅各下了埃及，后来他和我们的祖宗都死在那里； ¹⁶他们又被迁到示剑，葬于亚伯拉罕在示剑用银子从哈抹子孙⚓买来的坟墓里。
¹⁷“当上帝应许亚伯拉罕的日期将到的时候，以色列人在埃及人丁兴旺， ¹⁸直到另一位不认识约瑟的王兴起统治埃及⚓。 ¹⁹他用诡计待我们的宗族，苦待我们的祖宗，强迫他们丢弃婴孩，使婴孩不能存活。 ²⁰就在那时，摩西生了下来，上帝看为俊美，在父亲家里被抚养了三个月。 ²¹他被丢弃的时候，法老的女儿拾了去，当自己的儿子抚养。 ²²摩西学了埃及人一切的学问，说话办事都有才能。
²³“他到了四十岁，心中起意去看望他的弟兄以色列人。 ²⁴他见他们中的一个人受冤屈，就庇护他，为那被压迫的人报仇，打死了那埃及人。 ²⁵他以为他的弟兄们必明白上帝是藉他的手搭救他们，他们却不明白。 ²⁶第二天，他遇见有人在打架，就想劝他们和好，说：‘二位，你们是弟兄，为什么彼此欺负呢？’ ²⁷那欺负邻舍的人把他推开，说：‘谁立你作我们的领袖和审判官呢？ ²⁸难道你要杀我像昨天杀那埃及人一样吗？’ ²⁹摩西听见这话就逃走了，寄居于米甸地，在那里生了两个儿子。
³⁰“过了四十年，在西奈山的旷野，有一位天使在荆棘的火焰中向摩西显现。 ³¹摩西见了那异象，觉得很惊讶，正往前观看的时候，有主的声音说： ³²‘我是你列祖的上帝，就是亚伯拉罕、以撒、雅各的上帝。’摩西战战兢兢，不敢观看。 ³³主对他说：‘把你脚上的鞋脱下来，因为你所站的地方是圣地。 ³⁴我的百姓在埃及所受的困苦，我确实看见了；他们悲叹的声音，我也听见了。我下来要救他们。现在，你来，我要差你往埃及去。’
³⁵“这摩西就是有人曾弃绝他说‘谁立你作我们的领袖和审判官’的，上帝却藉那在荆棘中显现的天使的手差派他作领袖，作解救者。 ³⁶这人领以色列人出来，在埃及地，在红海，在旷野的四十年间行了奇事神迹。 ³⁷这人是摩西，就是那曾对以色列人说‘上帝要从你们弟兄中给你们兴起一位先知像我’的。 ³⁸这人是那曾在旷野的会众中和西奈山上，与那对他说话的天使同在，又与我们祖宗同在的，他领受了活泼的圣言传给我们。 ³⁹我们的祖宗不肯听从，反弃绝他，他们的心转向埃及， ⁴⁰对亚伦说：‘你为我们造神明，在我们前面引路，因为领我们出埃及地的这个摩西，我们不知道他遭遇了什么事。’ ⁴¹那时，他们造了一个牛犊，又拿祭物献给那像，为自己手所做的工作欢跃。 ⁴²但是上帝转脸不顾，任凭他们祭拜天上的日月星辰，正如先知书上所写的：
‘以色列家啊，你们四十年间在旷野，
何曾将牺牲和祭物献给我？
⁴³你们抬着摩洛的帐幕
和理番─你们神明的星，
就是你们所造为要敬拜的像。
因此，我要把你们迁到巴比伦外去。’
⁴⁴“我们的祖宗在旷野，有作证的会幕，是上帝吩咐摩西照着他所看见的样式做的。 ⁴⁵这帐幕，我们的祖宗同约书亚相继承受了，当上帝在他们面前赶走外邦人的时候，他们把这帐幕搬进承受为业之地，直存到大卫的日子。 ⁴⁶大卫在上帝面前蒙恩，祈求为雅各的家⚓预备居所。 ⁴⁷但却是所罗门为上帝造成殿宇。 ⁴⁸其实，至高者并不住人手所造的，就如先知所言：
⁴⁹‘主说：天是我的宝座，
地是我的脚凳。
你们要为我造怎样的殿宇？
哪里是我安歇的地方呢？
⁵⁰这一切不都是我手所造的吗？’
⁵¹“你们这硬着颈项，心与耳未受割礼的人哪，时常抗拒圣灵！你们的祖宗怎样，你们也怎样。 ⁵²先知中有哪一个不是受你们祖宗的迫害呢？他们把预先宣告那义者要来的人杀了。如今你们成了那义者的出卖者和凶手了。 ⁵³你们领受了天使所传布的律法，竟不遵守。”

众人用石头打死司提反

⁵⁴众人听见这些话，心中极其恼怒，向司提反咬牙切齿。 ⁵⁵但司提反满有圣灵，定睛望天，看见上帝的荣耀，又看见耶稣站在上帝的右边， ⁵⁶就说：“我看见天开了，人子站在上帝的右边。” ⁵⁷众人大声喊叫，捂着耳朵，齐心冲向他， ⁵⁸把他推到城外，用石头打他。作见证的人把他们的衣裳放在一个名叫扫罗的青年脚前。 ⁵⁹他们正用石头打司提反的时候，他呼求说：“主耶稣啊，求你接纳我的灵魂！” ⁶⁰然后他跪下来，大声喊着：“主啊，不要将这罪归于他们！”说了这话，就长眠了。

7

Lời giảng của Ê-tiên

¹ Thầy cả thượng phẩm bèn hỏi Ê-tiên rằng: Có phải thật như vậy chăng? ² Ê-tiên trả lời rằng: Hỡi các anh, các cha, xin nghe lời tôi! Đức Chúa Trời vinh hiển đã hiện ra cùng tổ chúng ta là Áp-ra-ham, khi người còn ở tại Mê-sô-bô-ta-mi, chưa đến ở tại Cha-ran,⚓ ³ mà phán rằng: Hãy ra khỏi quê hương và bà con ngươi, mà đi đến xứ ta sẽ chỉ cho.⚓ ⁴ Bấy giờ người ra khỏi xứ Canh-đê, rồi đến thành Cha-ran. Từ đó, lúc cha người qua đời rồi, Đức Chúa Trời khiến người từ nơi đó qua xứ các ông hiện đương ở.⚓ ⁵ Ngài chẳng ban cho người sản nghiệp gì trong xứ nầy, dầu một thẻo đất lọt bàn chân cũng không, nhưng Ngài hứa ban xứ nầy làm kỉ vật cho người và dòng dõi người nữa, dẫu bấy giờ người chưa có con cái mặc lòng.⚓ ⁶ Đức Chúa Trời phán như vầy: Dòng dõi ngươi sẽ ở ngụ nơi đất khách, người ta sẽ bắt chúng nó làm tôi và hà hiếp trong bốn trăm năm.⚓ ⁷ Đức Chúa Trời lại phán rằng: Nhưng ta sẽ đoán xét dân đã bắt chúng nó làm tôi, kế đó, chúng nó sẽ ra khỏi, và thờ phượng ta trong nơi nầy.⚓ ⁸ Đoạn, Đức Chúa Trời ban cho người sự giao ước về phép cắt bì. Ấy vậy, khi Áp-ra-ham đã sanh một con trai là Y-sác, thì làm phép cắt bì cho, trong ngày thứ tám; Y-sác làm phép cắt bì cho Gia-cốp, và Gia-cốp làm phép ấy cho mười hai tổ phụ.⚓
⁹ Mười tổ phụ ghen ghét Giô-sép, nên bán qua xứ Ê-díp-tô; nhưng Đức Chúa Trời ở cùng người.⚓ ¹⁰ Ngài giải cứu người khỏi cảnh khó khăn, và cho đầy ơn và trí trước mặt Pha-ra-ôn, vua Ê-díp-tô, vua ấy lập người làm tể tướng cai quản xứ Ê-díp-tô và cả nhà vua nữa.⚓ ¹¹ Bấy giờ, xảy có cơn đói kém trong cả xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an; sự túng ngặt lớn lắm, tổ phụ chúng ta chẳng tìm được đồ ăn.⚓ ¹² Gia-cốp nghe bên Ê-díp-tô có lúa mì, thì sai tổ phụ ta qua đó lần thứ nhứt. ¹³ Đến lần thứ hai, anh em Giô-sép nhận biết người, và Pha-ra-ôn mới biết dòng họ người.⚓ ¹⁴ Giô-sép bèn sai rước Gia-cốp là cha mình và cả nhà, cộng là bảy mươi lăm người.⚓ ¹⁵ Vậy, Gia-cốp xuống xứ Ê-díp-tô, rồi chết tại đó, và tổ phụ chúng ta cũng vậy;⚓ ¹⁶ sau được đem về Si-chem, chôn nơi mộ mà Áp-ra-ham đã lấy bạc mua của con cháu Hê-mô quê ở Si-chem.⚓ ¹⁷ Nhưng, gần đến kỳ phải ứng nghiệm lời hứa Đức Chúa Trời đã thề với Áp-ra-ham, dân cứ sanh sản và thêm nhiều lên trong xứ Ê-díp-tô,⚓ ¹⁸ cho đến khi trong xứ đó có một vua khác dấy lên chẳng nhìn biết Giô-sép. ¹⁹ Vua nầy dùng mưu hại dòng giống và hà hiếp tổ phụ chúng ta, ép phải bỏ con mới sanh, hầu cho sống chẳng được.⚓
²⁰ Trong lúc đó, Môi-se sanh ra; người xinh tốt khác thường, được nuôi trong ba tháng tại nhà cha mình.⚓ ²¹ Khi người bị bỏ, thì con gái Pha-ra-ôn vớt lấy, nuôi làm con mình.⚓ ²² Môi-se được học cả sự khôn ngoan của người Ê-díp-tô; lời nói và việc làm đều có tài năng. ²³ Nhưng lúc người được đầy bốn mươi tuổi rồi, trong lòng nhớ đến, muốn đi thăm anh em mình là con cái Y-sơ-ra-ên.⚓ ²⁴ Môi-se thấy có người hà hiếp một người trong đám họ, nên binh vực kẻ bị hà hiếp và đánh người Ê-díp-tô để báo thù cho. ²⁵ Người ngờ anh em mình chắc hiểu rằng Đức Chúa Trời dùng tay mình giải cứu họ; nhưng họ chẳng hiểu. ²⁶ Đến ngày sau, chúng đang đánh lộn với nhau, thì người đến gần mà giải hòa, rằng: Hỡi các ngươi, đã là anh em, sao lại làm hại nhau vậy? ²⁷ Kẻ đang ức hiếp người lân cận mình xô Môi-se ra, mà rằng: Ai đã lập ngươi lên làm quan cai trị và quan xử đoán chúng ta? ²⁸ Há ngươi muốn giết ta như hôm qua đã giết người Ê-díp-tô sao? ²⁹ Môi-se vừa nghe lời đó thì trốn đi ở trong xứ Ma-đi-an, nơi đó người sanh được hai con trai.⚓ ³⁰ Cách bốn mươi năm, một thiên sứ hiện ra cùng người, tại đồng vắng núi Si-na-i, trong ngọn lửa nơi bụi gai đương cháy.⚓ ³¹ Môi-se thấy vậy, lấy làm lạ về sự hiện ra đó, đang áp lại để xem cho gần hơn, thì nghe tiếng Chúa phán rằng: ³² Ta là Đức Chúa Trời của tổ phụ ngươi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, của Y-sác và của Gia-cốp. Môi-se run sợ, chẳng dám nhìn xem. ³³ Chúa bèn phán rằng: Hãy cởi giày ở chân ngươi ra; vì chỗ mà ngươi đứng đó là một nơi đất thánh. ³⁴ Ta đã đoái xem và thấy cảnh khó khăn của dân ta trong xứ Ê-díp-tô, ta đã nghe tiếng than thở của chúng nó, và xuống đặng giải cứu. Bây giờ hãy đến, đặng ta sai ngươi qua xứ Ê-díp-tô.
³⁵ Môi-se nầy là người họ đã bỏ ra, và rằng: Ai đã lập ngươi lên làm quan cai trị và quan đoán xét chúng ta? Ấy là người mà Đức Chúa Trời đã sai làm quan cai trị và đấng giải cứu, cậy tay một thiên sứ đã hiện ra với người trong bụi gai.⚓ ³⁶ Ấy là người đã đem họ ra khỏi, làm những dấu kỳ phép lạ trong xứ Ê-díp-tô, trên Biển Đỏ, và nơi đồng vắng trong bốn mươi năm.⚓ ³⁷ Ấy là Môi-se nầy đã nói cùng con cái Y-sơ-ra-ên rằng: Đức Chúa Trời sẽ dấy lên trong hàng anh em các ngươi một đấng tiên tri giống như ta.⚓ ³⁸ Ấy là người, trong dân hội tại nơi đồng vắng, đã ở với thiên sứ, là đấng phán cùng người trên núi Si-na-i, và với tổ phụ chúng ta, người lại nhận lấy những lời sự sống đặng trao lại cho các ngươi.⚓ ³⁹ Ấy là người mà tổ phụ chúng ta không chịu vâng lời, đã bỏ người đặng nghiêng lòng về xứ Ê-díp-tô, ⁴⁰ và nói với A-rôn rằng: Hãy làm các thần đi trước chúng ta; vì về phần Môi-se nầy, là người đã dẫn chúng ta ra khỏi xứ Ê-díp-tô, chẳng biết có điều chi xảy đến cho người rồi.⚓ ⁴¹ Trong những ngày đó, họ đúc một tượng bò con, dâng tế lễ cho tượng và vui mừng về việc tay mình làm nên.⚓ ⁴² Đức Chúa Trời bèn lìa bỏ họ, phú họ thờ lạy cơ binh trên trời,⚓ như có chép trong sách các đấng tiên tri rằng:
Hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, vậy có phải các ngươi từng dâng con sinh và của lễ cho ta,
Trong bốn mươi năm ở nơi đồng vắng,
⁴³ khi các ngươi khiêng nhà trại của Mo-lóc
Và ngôi sao của thần Rom-phan,
Tức là những hình tượng mà các ngươi làm ra để thờ lạy chăng?
Ta cũng sẽ đày các ngươi qua bên kia Ba-by-lôn.⚓
⁴⁴ Đền tạm chứng cớ vốn ở giữa tổ phụ chúng ta trong đồng vắng, như Chúa đã truyền lịnh cho Môi-se phải làm y theo kiểu mẫu người đã thấy.⚓ ⁴⁵ Tổ phụ chúng ta đã nhận lấy đền tạm ấy, rồi đồng đi với Giô-suê đem vào xứ họ đã chiếm lấy của các dân mà Đức Chúa Trời đã đuổi khỏi trước mặt họ; đền tạm cứ ở đó cho đến đời vua Đa-vít,⚓ ⁴⁶ là người được ơn trước mặt Đức Chúa Trời, và xin ban một chỗ ở cho Đức Chúa Trời của Gia-cốp.⚓ ⁴⁷ Kế đó, vua Sa-lô-môn cất cho Chúa một cái nhà.⚓ ⁴⁸ Nhưng Đấng Rất Cao chẳng ở trong nhà bởi tay người ta làm ra, như đấng tiên tri đã nói:
⁴⁹ Chúa phán: Trời là ngai ta,
Đất là bệ chân ta.
Nào có nhà nào các ngươi cất cho ta,
Có nơi nào cho ta yên nghỉ chăng?
⁵⁰ Há chẳng phải tay ta đã dựng nên mọi vật nầy chăng?⚓
⁵¹ Hỡi những người cứng cổ, lòng và tai chẳng cắt bì kia! Các ngươi cứ nghịch với Đức Thánh Linh hoài; tổ phụ các ngươi thế nào, thì các ngươi cũng thế ấy!⚓ ⁵² Há có đấng tiên tri nào mà tổ phụ các ngươi chẳng bắt bớ ư? Họ cũng đã giết những người nói tiên tri về sự đến của Đấng Công bình; và hiện bây giờ chính các ngươi lại đã nộp và giết Đấng đó; ⁵³ các ngươi đã nhận luật pháp truyền bởi các thiên sứ, nhưng không giữ lấy!…

Sự chết của Ê-tiên

⁵⁴ Chúng nghe những lời đó, thì giận trong lòng, và nghiến răng với Ê-tiên. ⁵⁵ Nhưng người, được đầy dẫy Đức Thánh Linh, mắt ngó chăm lên trời, thấy sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, và Đức Chúa Jêsus đứng bên hữu Đức Chúa Trời; ⁵⁶ thì người nói rằng: Kìa, ta thấy các từng trời mở ra, và con người đứng bên hữu Đức Chúa Trời. ⁵⁷ Bấy giờ, chúng kêu lớn tiếng lên, bịt lỗ tai lại, cùng nhau chạy a lại, ⁵⁸ kéo người ra ngoài thành, rồi ném đá người. Các kẻ làm chứng lấy áo xống mình để nơi chân một người trẻ tuổi kia tên là Sau-lơ. ⁵⁹ Chúng đang ném đá, thì Ê-tiên cầu nguyện rằng: Lạy Đức Chúa Jêsus, xin tiếp lấy linh hồn tôi. ⁶⁰ Đoạn, người quì xuống, kêu lớn tiếng rằng: Lạy Chúa, xin đừng đổ tội nầy cho họ! Người vừa nói lời đó rồi, thì ngủ.