32
Atc^si^lie Caangv Bieqc Yu^ndaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 18:13-37; 19:14-19; 35-37; I^saa^yaa 36:1-22; 37:8-38)
1He^se^ki^yaa Hungh ziepc zuoqv nyei zoux liuz naaiv deix sic, nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv daaih caangv bieqc Yu^ndaa. Ninh weih gormx yietc zungv maaih zingh laatc wuonv nyei zingh, hnamv oix caangv daaih benx ninh ganh nyei zingh.
2He^se^ki^yaa buatc Sen^naa^ke^lipv daaih jiez hnyouv oix mborqv Ye^lu^saa^lem,
3ninh ziouc caux ninh nyei jien caux henv haic nyei baeng caangh laangh oix zaeqv zingh nyei wuom-zingv. Ninh mbuo ziouc tengx ninh.
4Maaih mienh camv nyei gapv zunv daaih zaeqv nzengc yietc zungv wuom-zingv caux liouc jiex deic-bung wuov diuh ndoqv-dorn. Ninh mbuo gorngv, “Fungc oix zuqc bun Atc^si^lie nyei hungh daaih buatc wuom ndongc naaiv camv!”
5Hungh diex longc qaqv zoux gong zorc zingh laatc mbaang waaic nyei dorngx aengx ceix laauh yiem zingh laatc gu'nguaaic. Yiem zingh laatc ga'nyiec maengx ninh aengx ceix yiemc zingh laatc weih gormx, aengx ceix Ndaawitv nyei Zingh, Minlo,⚓ wuov norm dorngx. Ninh yaac zoux mborqv jaax nyei wuoqc ginc caux torngv-baaih camv.
6Ninh paaiv jun-baeng-bieiv gunv baeqc fingx, aengx heuc ninh mbuo gapv zunv yiem zingh gaengh nyei domh zuangx zaamc, ziouc longc naaiv deix waac orn ninh mbuo nyei hnyouv.
7“Meih mbuo oix zuqc henv yaac daamv hlo. Maiv dungx gamh nziex yaac maiv dungx hnyouv namx laaix Atc^si^lie nyei hungh caux gan ninh wuov deix yietc zungv jun-baeng, weic zuqc caux mbuo yiem wuov dauh zungv gauh henv caux ninh mbuo yiem nyei.
8Caux ninh yiem nyei se baamh mienh hnangv, mv baac caux mbuo yiem wuov dauh se Ziouv, mbuo nyei Tin-Hungh, weic tengx mbuo yaac weic mbuo mborqv jaax.” Baeqc fingx ziouc kaux Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, nyei waac duqv orn hnyouv.
9Nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, caux ninh nyei zuangx jun-baeng weih jienv Laakitv Zingh wuov zanc, ninh paaiv ninh nyei baeng-bieiv mingh Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, caux yiem Ye^lu^saa^lem Zingh nyei yietc zungv Yu^ndaa Mienh gorngv,
10“Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, hnangv naaiv nor gorngv, ‘Meih mbuo kaux haaix nyungc cingx daaih yiem Ye^lu^saa^lem zuqc jun-baeng weih gormx?
11He^se^ki^yaa Hungh mbuox meih mbuo “Ziouv, yie mbuo nyei Tin-Hungh, zungv oix njoux yie mbuo biaux ndutv Atc^si^lie nyei buoz-ndiev” wuov deix waac ninh kungx nduov meih mbuo, oix bun meih mbuo zuqc ngorc hnaangx jaang nqaatv daic.
12He^se^ki^yaa Hungh ganh caeqv yiem hlang zaangc naaiv dauh zienh nyei dorngx caux ziec-dorngh, yaac gorngv mbuox meih mbuo Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem nyei zuangx mienh, “Meih mbuo kungx oix zuqc daaih naaiv norm nduqc norm ziec-dorngh buov fongc horc ziec nyei ga'naaiv hnangv.”
13“ ‘Meih mbuo maiv hiuv duqv yie caux yie nyei ong-taaix hnangv haaix nor zoux bun ganh guoqv nyei fingx-fingx mienh fai? Wuov deix guoqv nyei baeqc fingx nyei zienh haih njoux ninh mbuo biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev fai?
14Yie nyei ong-taaix mietc nzengc wuov deix guoqv nyei haaix dauh zienh duqv njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai? Wuov nyungc meih mbuo nyei zienh haih njoux meih mbuo biaux ndutv, maiv zuqc yiem yie nyei buoz-ndiev fai?
15Hnangv naaiv nor, maiv dungx bun He^se^ki^yaa nduov meih mbuo, bun meih mbuo hnamv dorngc. Maiv dungx sienx ninh, weic zuqc maiv maaih haaix norm guoqv fai haaix fingx mienh nyei zienh haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai yie nyei ong-taaix nyei buoz-ndiev. Hnangv naaic meih mbuo nyei zienh gauh fatv maiv haih njoux meih mbuo.’+”
16Sen^naa^ke^lipv nyei jien corc aengx gorngv camv-nyungc daanh Ziouv Tin-Hungh caux ninh nyei bou, He^se^ki^yaa.
17Ninh yaac fiev fienx gorngv doqc Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, yaac hnangv naaiv nor gorngv ninh, “Naaiv deix guoqv nyei zienh maiv njoux ninh mbuo nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev. He^se^ki^yaa nyei zienh yaac fih hnangv nyei maiv haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev.”
18Naaiv deix baeng-bieiv longc Yu^ndaa Mienh nyei waac⚓ heuc mbui nyei gorngv mbuox yiem Ye^lu^saa^lem nyei zingh laatc gu'nguaaic nyei mienh, oix haeqv ninh mbuo, bun ninh mbuo gamh nziex haic ziouc haih caangv duqv wuov norm zingh.
19Ninh mbuo gorngv Ye^lu^saa^lem nyei Tin-Hungh hnangv ninh mbuo gorngv lungh ndiev nyei ganh fingx mienh nyei zienh, se mienh nyei buoz zoux daaih nyei zienh.
Tin-Hungh Njoux He^se^ki^yaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 19:1-37; I^saa^yaa 37:1-38)
20He^se^ki^yaa Hungh caux Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, ziouc weic naaiv deix jauv mangc jienv lungh heuc jienv daux gaux.
21Ziouv ziouc paaiv dauh fin-mienh bieqc Atc^si^lie hungh nyei ciangv daix nzengc ninh henv haic nyei mborqv jaax baeng caux ninh nyei domh baeng-bieiv fiuv-baeng-bieiv. Atc^si^lie nyei hungh ziouc nyaiv haic, nzuonx ninh ganh nyei guoqv. Ninh bieqc ninh nyei zienh nyei biauv wuov zanc, maaih deix ninh ganh nyei dorn longc nzuqc ndaauv daix ninh aqv.
22Hnangv naaic Ziouv njoux He^se^ki^yaa caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx biaux ndutv Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, nyei buoz-ndiev yaac biaux ndutv yietc zungv win-wangv nyei buoz-ndiev.
23Mienh camv nyei daaih taux Ye^lu^saa^lem dorh ga'naaiv daaih bun Ziouv, aengx dorh jaaix nyei ga'naaiv daaih bun Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa. Yiem naaic daaih maanc guoqv mienh taaih He^se^ki^yaa weih hlo.
He^se^ki^yaa Butv Baengc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:1-11; I^saa^yaa 38:1-22)
24Wuov deix ziangh hoc He^se^ki^yaa butv baengc aav lamh daic aqv. Ninh daux gaux tov Ziouv,Ziouv yaac dau aengx bun norm mbuoqc horngh nyei jangx-hoc.
25Mv baac He^se^ki^yaa maiv laengz Ziouv nyei zingh en weic zuqc ninh nyei hnyouv maux. Weic naaiv Ziouv nouz haic ninh caux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem.
26He^se^ki^yaa ziouc nyiemv aengx goiv hnyouv guangc ninh zoux maux nyei jauv. Weic naaiv yiem He^se^ki^yaa ziangh nyei hnoi-nyieqc, Ziouv maiv bun ninh mbuo zuqc ninh nouz.
He^se^ki^yaa Butv Zoih Yaac Maaih Njang-Laangc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:12-19; I^saa^yaa 39:1-8)
27He^se^ki^yaa za'gengh! butv zoih haic. Haaix dauh yaac taaih ninh. Ninh zoux dorngx siou ninh nyei jiem nyaanh caux jaaix nyei la'bieiv, laapc liuc, torngv-baaih caux nyungc-nyungc jaaix nyei jaa-sic.
28Ninh zoux lamz siou laangh ziqc, aengx zoux dorngx siou siang-a'ngunc diuv caux ga'lanv youh. Ninh aengx zoux nyungc-nyungc saeng-kuv nyei dorngx caux yungh laanh.
29Ninh yaac ceix zingh camv nyei yaac duqv ngongh guanh yungh guanh camv! haic, weic zuqc Tin-Hungh ceix bun ninh za'gengh! butv zoih haic.
30Se dongh He^se^ki^yaa caeqv Gi^hon wuov jiex nyei wuom-zingv bun wuom liouc njiec daaih bieqc Ndaawitv nyei Zingh. He^se^ki^yaa zoux haaix nyungc ninh duqv longx.
31Hnangv naaiv nor maaih Mbaa^mbi^lon nyei domh jien paaiv daaih nyei gong-zoh daaih naaic taux yiem guoqv zaangc cuotv nyei jangx-hoc. Tin-Hungh bun ninh sueih ninh ganh nyei hnyouv kauv ninh, oix hiuv duqv yiem ninh nyei hnyouv maaih nyei yietc zungv.
He^se^ki^yaa Guei Seix
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:20-21)
32He^se^ki^yaa Hungh gunv nyei ziangh hoc zoux zengc njiec nyei sic caux ninh zoux longx nyei jauv, fiev jienv Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, laauc yaangh nyei sic yiem I^saa^laa^en caux Yu^ndaa nyei hungh douh daan.
33He^se^ki^yaa guei seix mi'aqv.⚓ Ninh zangx jienv yiem Ndaawitv nyei zeiv-fun nyei zouv-gemh wuov jiex maengx bung. Ninh daic nyei ziangh hoc, Yu^ndaa Deic caux Ye^lu^saa^lem Zingh nyei zuangx mienh taaih ninh. Ninh nyei dorn, Maa^natv^se, nzipc jienv ninh zoux hungh.
32
Sên-na-kê-ríp Xâm Lăng
1Sau các việc ấy, tức các việc làm trung tín của Hê-xê-ki-a, Sên-na-kê-ríp kéo quân đến xâm lăng Giu-đa. Hắn chia quân bao vây các thành kiên cố, vì nghĩ rằng hắn sẽ chiếm được các thành ấy.
2Khi Hê-xê-ki-a thấy Sên-na-kê-ríp đã kéo quân đến và biết rõ chủ tâm của hắn muốn tấn công Giê-ru-sa-lem,
3ông bàn với các triều thần và các vị chỉ huy quân đội của ông, và quyết định ngăn chặn các nguồn nước ở bên ngoài thành lại, và họ giúp ông thực hiện được điều đó.
4Vậy họ huy động nhiều người đến hiệp nhau ngăn chặn các nguồn nước và các khe suối chảy qua vùng đất ấy. Họ bảo, “Tại sao để cho các vua A-sy-ri đến đây và thấy có nhiều nước chứ?”
5Ðồng thời ông nỗ lực xây lại những chỗ đổ vỡ của tường thành và xây các pháo tháp trên tường thành. Ông xây thêm một bức tường thành bên ngoài bức tường thành đã có sẵn và làm cho thành kiên cố bằng cách xây dựng các chiến hào cho khu vực Thành Ða-vít. Ngoài ra, ông cho chế tạo nhiều vũ khí và các khiên.
6Ông đặt các sĩ quan chỉ huy quân dân để chiến đấu, rồi tập họp họ đến trước mặt ông nơi quảng trường ở cổng thành. Ông khích lệ họ và nói,
7“Hãy mạnh mẽ và can đảm lên. Chớ sợ hãi và đừng kinh hoảng trước mặt vua A-sy-ri và trước mặt đạo quân đông đảo của hắn, vì Ðấng ở với chúng ta mạnh hơn hắn.
8Ở với hắn chỉ là một đạo quân người phàm xác thịt, còn ở với chúng ta là CHÚA, Ðức Chúa Trời của chúng ta, Ðấng giúp đỡ chúng ta và đánh giặc với chúng ta.” Quân dân được vững lòng nhờ những lời Hê-xê-ki-a vua Giu-đa khích lệ.
9Sau đó, Sên-na-kê-ríp vua A-sy-ri kéo toàn thể đại quân của hắn đến bao vây La-kích. Từ đó hắn sai các sứ giả của hắn đến Giê-ru-sa-lem và nói với Hê-xê-ki-a vua Giu-đa và dân Giu-đa ở Giê-ru-sa-lem rằng,
10“Sên-na-kê-ríp vua A-sy-ri phán thế nầy: Các ngươi tin cậy vào ai mà cứ ở trong Giê-ru-sa-lem để bị bao vây như vậy?
11Há chẳng phải Hê-xê-ki-a đã thuyết phục các ngươi rằng, ‘CHÚA, Ðức Chúa Trời của chúng ta, sẽ giải cứu chúng ta khỏi tay vua A-sy-ri’ để các ngươi phải chết đói và chết khát sao?
12Há chẳng phải Hê-xê-ki-a nầy là người đã dẹp bỏ các tế đàn trên những nơi cao và các bàn thờ để dâng của tế lễ cho Ngài, và truyền lịnh cho dân Giu-đa và dân Giê-ru-sa-lem rằng, ‘Các ngươi chỉ thờ phượng trước một bàn thờ và chỉ dâng hương trên đó mà thôi’ hay sao?
13Các ngươi há không biết những gì ta và cha ông ta đã làm cho các dân ở các nước khác hay sao? Các thần của các dân ở các nước đó há có thể giải cứu đất nước của chúng khỏi tay ta chăng?
14Có thần nào trong tất cả các thần của các dân mà cha ông ta đã tận diệt có thể giải cứu dân của thần đó khỏi tay ta chăng? Thế thì Ðức Chúa Trời của các ngươi há có thể giải cứu các ngươi khỏi tay ta được sao?
15Vậy bây giờ chớ để Hê-xê-ki-a lừa gạt các ngươi. Chớ để hắn thuyết phục các ngươi như thế. Chớ tin hắn, vì không có thần nào của dân nào hay của nước nào có thể cứu dân của thần đó khỏi tay ta hay tay của cha ông ta được.”
16Các tôi tớ của hắn còn nói thêm những lời khác xúc phạm đến CHÚA Ðức Chúa Trời và chống lại Hê-xê-ki-a tôi tớ của Ngài.
17Hắn còn gởi các thư ra nhục mạ CHÚA, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, và nói những lời xúc phạm đến Ngài rằng, “Giống như các thần của các dân các nước không thể cứu chúng khỏi tay ta, thì Ðức Chúa Trời của Hê-xê-ki-a cũng sẽ không thể cứu dân của mình khỏi tay ta được đâu.”
18Chúng nói lớn tiếng trong ngôn ngữ của người Giu-đa đang ở trên đầu tường thành để làm cho họ hoang mang lo sợ và khủng hoảng tinh thần, hầu có thể tấn công chiếm thành.
19Chúng nói về Ðức Chúa Trời của Giê-ru-sa-lem như thể nói về các thần của các dân trên thế gian, bởi các thần ấy chỉ là sản phẩm do tay người ta làm ra.
Sên-na-kê-ríp Bị Bại và Chết
20Bấy giờ Vua Hê-xê-ki-a và Tiên Tri I-sai-a con của A-mô cất tiếng lớn hướng lên trời khẩn nguyện và kêu cầu.
21CHÚA bèn sai một thiên sứ của Ngài đến trong trại quân của vua A-sy-ri và giết tất cả các chiến sĩ dũng mãnh, các tướng tá, và các sĩ quan của hắn. Vì thế hắn phải trở về nước của hắn trong nhục nhã. Khi hắn vào đền thờ thần của hắn để cúng bái, các con của hắn đã dùng gươm đâm chết hắn trong đó.
22Như vậy CHÚA đã giải cứu Hê-xê-ki-a và dân cư Giê-ru-sa-lem khỏi tay Sên-na-kê-ríp vua A-sy-ri, và khỏi mọi kẻ thù khác. Ngài ban cho ông được bình an tứ phía.
23Nhiều người mang các của lễ đến Giê-ru-sa-lem dâng lên CHÚA và các quà quý giá cống hiến Hê-xê-ki-a vua Giu-đa. Từ đó ông được mọi dân chung quanh nể trọng.
Hê-xê-ki-a Bị Bịnh và Ðược Chữa Lành
24Trong những ngày ấy Hê-xê-ki-a bị bịnh và gần chết. Ông cầu nguyện với CHÚA. Ngài đáp lời ông và ban cho ông một dấu hiệu.
25Nhưng Hê-xê-ki-a không báo đáp ơn lành ông đã nhận được, vì lòng ông kiêu ngạo. Vì thế một cơn thịnh nộ đã giáng trên ông, cùng trên Giu-đa và Giê-ru-sa-lem.
26Hê-xê-ki-a bèn hạ lòng kiêu ngạo của ông xuống; cả ông và dân cư ở Giê-ru-sa-lem đều làm như thế. Do đó, suốt thời gian còn lại của triều đại Hê-xê-ki-a, cơn thịnh nộ của CHÚA đã ngưng giáng xuống.
Sự Giàu Sang của Hê-xê-ki-a
27Hê-xê-ki-a rất giàu có và được tôn trọng. Ông xây cất các nhà kho để chứa bạc, vàng, bảo ngọc, thuốc thơm, thuẫn khiên, và mọi thứ quý giá.
28Ông xây các vựa lẫm để chứa lúa gạo, rượu mới, và dầu ô-liu. Ông cất các chuồng cho các đàn bò, và các ràn cho các đàn chiên.
29Ngoài ra, ông xây cho ông nhiều thành, và mua cho ông nhiều đàn chiên và đàn bò, vì CHÚA ban cho ông nhiều của cải.
30Chính Hê-xê-ki-a nầy là người đã ngăn chặn thượng nguồn của Suối Ghi-hôn và dẫn nước chảy ngầm xuống phía tây của Thành Ða-vít. Hê-xê-ki-a được thành công trong mọi việc tay ông làm.
31Tuy nhiên khi các sứ giả do những kẻ cầm quyền ở Ba-by-lôn phái đến để tìm hiểu về những việc lạ lùng đã xảy xa trong xứ, Ðức Chúa Trời đã tạm lìa khỏi ông, để xem trong thâm tâm ông, lòng ông thật sự tin kính Ngài như thể nào.
Kết Thúc Triều Ðại Hê-xê-ki-a
(2 Vua 20:20-21)