32
Atc^si^lie Caangv Bieqc Yu^ndaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 18:13-37; 19:14-19; 35-37; I^saa^yaa 36:1-22; 37:8-38)
1He^se^ki^yaa Hungh ziepc zuoqv nyei zoux liuz naaiv deix sic, nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv daaih caangv bieqc Yu^ndaa. Ninh weih gormx yietc zungv maaih zingh laatc wuonv nyei zingh, hnamv oix caangv daaih benx ninh ganh nyei zingh.
2He^se^ki^yaa buatc Sen^naa^ke^lipv daaih jiez hnyouv oix mborqv Ye^lu^saa^lem,
3ninh ziouc caux ninh nyei jien caux henv haic nyei baeng caangh laangh oix zaeqv zingh nyei wuom-zingv. Ninh mbuo ziouc tengx ninh.
4Maaih mienh camv nyei gapv zunv daaih zaeqv nzengc yietc zungv wuom-zingv caux liouc jiex deic-bung wuov diuh ndoqv-dorn. Ninh mbuo gorngv, “Fungc oix zuqc bun Atc^si^lie nyei hungh daaih buatc wuom ndongc naaiv camv!”
5Hungh diex longc qaqv zoux gong zorc zingh laatc mbaang waaic nyei dorngx aengx ceix laauh yiem zingh laatc gu'nguaaic. Yiem zingh laatc ga'nyiec maengx ninh aengx ceix yiemc zingh laatc weih gormx, aengx ceix Ndaawitv nyei Zingh, Minlo,⚓ wuov norm dorngx. Ninh yaac zoux mborqv jaax nyei wuoqc ginc caux torngv-baaih camv.
6Ninh paaiv jun-baeng-bieiv gunv baeqc fingx, aengx heuc ninh mbuo gapv zunv yiem zingh gaengh nyei domh zuangx zaamc, ziouc longc naaiv deix waac orn ninh mbuo nyei hnyouv.
7“Meih mbuo oix zuqc henv yaac daamv hlo. Maiv dungx gamh nziex yaac maiv dungx hnyouv namx laaix Atc^si^lie nyei hungh caux gan ninh wuov deix yietc zungv jun-baeng, weic zuqc caux mbuo yiem wuov dauh zungv gauh henv caux ninh mbuo yiem nyei.
8Caux ninh yiem nyei se baamh mienh hnangv, mv baac caux mbuo yiem wuov dauh se Ziouv, mbuo nyei Tin-Hungh, weic tengx mbuo yaac weic mbuo mborqv jaax.” Baeqc fingx ziouc kaux Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, nyei waac duqv orn hnyouv.
9Nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, caux ninh nyei zuangx jun-baeng weih jienv Laakitv Zingh wuov zanc, ninh paaiv ninh nyei baeng-bieiv mingh Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, caux yiem Ye^lu^saa^lem Zingh nyei yietc zungv Yu^ndaa Mienh gorngv,
10“Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, hnangv naaiv nor gorngv, ‘Meih mbuo kaux haaix nyungc cingx daaih yiem Ye^lu^saa^lem zuqc jun-baeng weih gormx?
11He^se^ki^yaa Hungh mbuox meih mbuo “Ziouv, yie mbuo nyei Tin-Hungh, zungv oix njoux yie mbuo biaux ndutv Atc^si^lie nyei buoz-ndiev” wuov deix waac ninh kungx nduov meih mbuo, oix bun meih mbuo zuqc ngorc hnaangx jaang nqaatv daic.
12He^se^ki^yaa Hungh ganh caeqv yiem hlang zaangc naaiv dauh zienh nyei dorngx caux ziec-dorngh, yaac gorngv mbuox meih mbuo Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem nyei zuangx mienh, “Meih mbuo kungx oix zuqc daaih naaiv norm nduqc norm ziec-dorngh buov fongc horc ziec nyei ga'naaiv hnangv.”
13“ ‘Meih mbuo maiv hiuv duqv yie caux yie nyei ong-taaix hnangv haaix nor zoux bun ganh guoqv nyei fingx-fingx mienh fai? Wuov deix guoqv nyei baeqc fingx nyei zienh haih njoux ninh mbuo biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev fai?
14Yie nyei ong-taaix mietc nzengc wuov deix guoqv nyei haaix dauh zienh duqv njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai? Wuov nyungc meih mbuo nyei zienh haih njoux meih mbuo biaux ndutv, maiv zuqc yiem yie nyei buoz-ndiev fai?
15Hnangv naaiv nor, maiv dungx bun He^se^ki^yaa nduov meih mbuo, bun meih mbuo hnamv dorngc. Maiv dungx sienx ninh, weic zuqc maiv maaih haaix norm guoqv fai haaix fingx mienh nyei zienh haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai yie nyei ong-taaix nyei buoz-ndiev. Hnangv naaic meih mbuo nyei zienh gauh fatv maiv haih njoux meih mbuo.’+”
16Sen^naa^ke^lipv nyei jien corc aengx gorngv camv-nyungc daanh Ziouv Tin-Hungh caux ninh nyei bou, He^se^ki^yaa.
17Ninh yaac fiev fienx gorngv doqc Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, yaac hnangv naaiv nor gorngv ninh, “Naaiv deix guoqv nyei zienh maiv njoux ninh mbuo nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev. He^se^ki^yaa nyei zienh yaac fih hnangv nyei maiv haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev.”
18Naaiv deix baeng-bieiv longc Yu^ndaa Mienh nyei waac⚓ heuc mbui nyei gorngv mbuox yiem Ye^lu^saa^lem nyei zingh laatc gu'nguaaic nyei mienh, oix haeqv ninh mbuo, bun ninh mbuo gamh nziex haic ziouc haih caangv duqv wuov norm zingh.
19Ninh mbuo gorngv Ye^lu^saa^lem nyei Tin-Hungh hnangv ninh mbuo gorngv lungh ndiev nyei ganh fingx mienh nyei zienh, se mienh nyei buoz zoux daaih nyei zienh.
Tin-Hungh Njoux He^se^ki^yaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 19:1-37; I^saa^yaa 37:1-38)
20He^se^ki^yaa Hungh caux Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, ziouc weic naaiv deix jauv mangc jienv lungh heuc jienv daux gaux.
21Ziouv ziouc paaiv dauh fin-mienh bieqc Atc^si^lie hungh nyei ciangv daix nzengc ninh henv haic nyei mborqv jaax baeng caux ninh nyei domh baeng-bieiv fiuv-baeng-bieiv. Atc^si^lie nyei hungh ziouc nyaiv haic, nzuonx ninh ganh nyei guoqv. Ninh bieqc ninh nyei zienh nyei biauv wuov zanc, maaih deix ninh ganh nyei dorn longc nzuqc ndaauv daix ninh aqv.
22Hnangv naaic Ziouv njoux He^se^ki^yaa caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx biaux ndutv Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, nyei buoz-ndiev yaac biaux ndutv yietc zungv win-wangv nyei buoz-ndiev.
23Mienh camv nyei daaih taux Ye^lu^saa^lem dorh ga'naaiv daaih bun Ziouv, aengx dorh jaaix nyei ga'naaiv daaih bun Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa. Yiem naaic daaih maanc guoqv mienh taaih He^se^ki^yaa weih hlo.
He^se^ki^yaa Butv Baengc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:1-11; I^saa^yaa 38:1-22)
24Wuov deix ziangh hoc He^se^ki^yaa butv baengc aav lamh daic aqv. Ninh daux gaux tov Ziouv,Ziouv yaac dau aengx bun norm mbuoqc horngh nyei jangx-hoc.
25Mv baac He^se^ki^yaa maiv laengz Ziouv nyei zingh en weic zuqc ninh nyei hnyouv maux. Weic naaiv Ziouv nouz haic ninh caux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem.
26He^se^ki^yaa ziouc nyiemv aengx goiv hnyouv guangc ninh zoux maux nyei jauv. Weic naaiv yiem He^se^ki^yaa ziangh nyei hnoi-nyieqc, Ziouv maiv bun ninh mbuo zuqc ninh nouz.
He^se^ki^yaa Butv Zoih Yaac Maaih Njang-Laangc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:12-19; I^saa^yaa 39:1-8)
27He^se^ki^yaa za'gengh! butv zoih haic. Haaix dauh yaac taaih ninh. Ninh zoux dorngx siou ninh nyei jiem nyaanh caux jaaix nyei la'bieiv, laapc liuc, torngv-baaih caux nyungc-nyungc jaaix nyei jaa-sic.
28Ninh zoux lamz siou laangh ziqc, aengx zoux dorngx siou siang-a'ngunc diuv caux ga'lanv youh. Ninh aengx zoux nyungc-nyungc saeng-kuv nyei dorngx caux yungh laanh.
29Ninh yaac ceix zingh camv nyei yaac duqv ngongh guanh yungh guanh camv! haic, weic zuqc Tin-Hungh ceix bun ninh za'gengh! butv zoih haic.
30Se dongh He^se^ki^yaa caeqv Gi^hon wuov jiex nyei wuom-zingv bun wuom liouc njiec daaih bieqc Ndaawitv nyei Zingh. He^se^ki^yaa zoux haaix nyungc ninh duqv longx.
31Hnangv naaiv nor maaih Mbaa^mbi^lon nyei domh jien paaiv daaih nyei gong-zoh daaih naaic taux yiem guoqv zaangc cuotv nyei jangx-hoc. Tin-Hungh bun ninh sueih ninh ganh nyei hnyouv kauv ninh, oix hiuv duqv yiem ninh nyei hnyouv maaih nyei yietc zungv.
He^se^ki^yaa Guei Seix
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:20-21)
32He^se^ki^yaa Hungh gunv nyei ziangh hoc zoux zengc njiec nyei sic caux ninh zoux longx nyei jauv, fiev jienv Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, laauc yaangh nyei sic yiem I^saa^laa^en caux Yu^ndaa nyei hungh douh daan.
33He^se^ki^yaa guei seix mi'aqv.⚓ Ninh zangx jienv yiem Ndaawitv nyei zeiv-fun nyei zouv-gemh wuov jiex maengx bung. Ninh daic nyei ziangh hoc, Yu^ndaa Deic caux Ye^lu^saa^lem Zingh nyei zuangx mienh taaih ninh. Ninh nyei dorn, Maa^natv^se, nzipc jienv ninh zoux hungh.
32
Quân đội San-chê-ríp bao vây thủ đô
1Sau khi Ê-xê-chia hoàn tất các công tác tốt đẹp đó, San-chê-ríp, hoàng đế A-sy-ri, xâm lăng nước Giu-đa và bao vây các thành phố kiên cố nhằm mục đích tiến chiếm tất cả.
2Nhận thấy San-chê-ríp đem quân chuẩn bị tiến công vào Giê-ru-sa-lem,
3Ê-xê-chia liền triệu tập hội nghị quân sự gồm các nhà lãnh tụ và các tướng lãnh. Họ quyết định bít các ngọn suối bên ngoài kinh đô.
4Nhân dân nhiệt liệt ủng hộ kế hoạch chận các khe suối chảy xuống các đồng bằng. "Tội gì mà cung cấp nước uống dồi dào cho vua A-sy-ri!" Nhân dân bảo nhau như thế.
5Vua Ê-xê-chia củng cố thành lũy, tu bổ những khúc đổ nát, kiến thiết thêm các công sự phòng thủ và xây thêm một vòng đai bọc quanh kinh thành. Vua cũng tăng cường đồn lũy Mi-lô trong thành Đa-vít, và cho chế tạo thêm một số lớn khí giới và thuẫn.
6Vua ra lệnh động viên, thành lập thêm nhiều đơn vị chiến đấu. Trong một buổi duyệt binh tại đại lộ trước cổng thành, vua hiệu triệu quân đội:
7“Hãy mạnh dạn, anh dũng chiến đấu! Đừng sợ vua A-sy-ri và quân đội hùng cường của nó vì Đấng ở với chúng ta vô cùng vĩ đại hơn vua A-sy-ri!
8Quân đội chúng đông đảo thật, nhưng chỉ là người phàm, còn chúng ta có Chúa là Chân Thần! Ngài sẽ chiến đấu thay chúng ta!" Lời của vua khích lệ quân sĩ cách mạnh mẽ.
9Hoàng đế San-chê-ríp nước A-sy-ri, trong khi còn đang chỉ huy cuộc bao vây thành phố La-ki, đã sai sứ thần đến đe dọa vua Ê-xê-chia và nhân dân Giê-ru-sa-lem. Sứ thần thách thức:
10“Đại đế San-chi-ríp nước A-sy-ri hỏi: "Các ngươi còn trông cậy và nương dựa vào ai một khi bị bao vây như thế?
11Vua Ê-xê-chia dùng mưu độc để tàn sát các ngươi, vì nếu ở lại trong thành phố các ngươi sẽ chết đói, chết khát. Vua ấy lừa bịp các ngươi bằng cách tuyên truyền xảo trá rằng: 'Chúa là Thượng Đế chúng ta sẽ giải cứu chúng ta hỏi tay hoàng đế A-sy-ri!'
12Các ngươi quên rằng chính Ê-xê-chia đã tiêu diệt các thần tượng và ra lệnh cho cả Y-sơ-ra-ên và Giu-đa chỉ được dâng tế lễ và dâng hương tại một bàn thờ duy nhất trong Đền thờ ở Giê-ru-sa-lem hay sao?
13Các ngươi không biết rằng một khi ta và các bậc tiên đế ta đã đem quân đánh nước nào, là quân đội ta toàn thắng nước đó, hay sao? Các thần của các nước đó không thể nào giải cứu đất nước họ khỏi tay ta!
14Có thần nào trong chư thần của các nước mà tổ phụ ta quyết định tiêu diệt, có đủ khả năng giải cứu dân tộc mình khỏi tay ta đâu, mà các ngươi hi vọng hão huyền rằng thần các ngươi giải cứu nổi?
15Bây giờ, đừng để Ê-xê-chia lừa bịp hoặc thuyết phục các ngươi! Đừng tin lời láo khoét của nó vì không có thần nào của bất cứ dân tộc nào, vương quốc nào có khả năng giải cứu dân mình khỏi tay các tổ phụ ta. Thế thì chắc chắn thần các ngươi cũng không thể giải cứu các ngươi khỏi tay ta!"
16Các sứ giả của San-chê-ríp cũng nói phạm thượng đến Chúa Hằng Hữu và nhục mạ đầy tớ Ngài là Ê-xê-chia.
17San-chi-ríp cũng viết nhiều bức thư báng bổ Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên, sỉ nhục Ngài rằng: "Các thần của các nước phải bổ tay không giải cứu được dân tộc mình khỏi tay ta thể nào, thì Thần của Ê-xê-chia cũng không tài nào giải cứu dân tộc mình khỏi tay ta thể ấy!"
18Các sứ giả ấy lớn tiếng kêu gọi dân chúng Giê-ru-sa-lem đang ở trên thành lũy, dùng tiếng Hy-bá dọa nạt, nhát sợ dân chúng để thừa cơ hội chiếm đóng thành phố.
19Họ báng bổ Thượng Đế của Giê-ru-sa-lem, coi Ngài như các thần của các nước khác, là sản phẩm do tay người chế tạo.
20Vua Ê-xê-chia họp với tiên tri Ê-sa (con A-mốt) cầu nguyện, kêu la thấu nơi ngự của Chúa trên trời.
21Chúa Hằng Hữu sai một thiên sứ giết các tướng sĩ ưu tú dũng cảm nhất trong các đồn trại của vua A-sy-ri. San-chê-ríp xấu hổ, cúi mặt bỏ về nước. Khi vào đền thờ thần mình để thờ lạy, San-chê-ríp bị hai con trai mình rút gươm ám sát.
22Chúa Hằng Hữu đã giải cứu Ê-xê-chia và nhân dân Giê-ru-sa-lem khỏi tay San-chê-ríp, hoàng đế A-sy-ri và khỏi tất cả các thù nghịch. Chúa hướng dẫn họ trong mọi đường lối, nên đất nước được thái bình, thịnh trị.
23Từ ngày đó, nhiều người trong các dân tộc đến dâng tế lễ cho Chúa Hằng Hữu tại Giê-ru-sa-lem và đem tặng phẩm cho Ê-xê-chia, vua Giu-đa. Tất cả các dân tộc lân bang đều tôn trọng vua.
Ê-xê-chia mắc bệnh
24Vào thời kỳ này, vua Ê-xê-chia đau nặng gần chết. Vua cầu khẩn Chúa Hằng Hữu. Chúa liền đáp lời và cứu vua bằng một phép lạ.
25Tuy nhiên, Ê-xê-chia không biết ghi nhớ ơn lớn của Chúa, lại còn lên mặt tự kiêu, nên Chúa nổi phẫn nộ cùng vua, dân Giu-đa và dân Giê-ru-sa-lem.
26Nhưng vì Ê-xê-chia và dân Giê-ru-sa-lem hạ mình xuống trước mặt Chúa, nên cơn phẫn nộ của Chúa không đổ xuống trong đời Ê-xê-chia.
27Ê-xê-chia trở nên rất giàu có, danh tiếng vang dội khắp nơi. Vua xây cất nhiều kho tàng để chứa các bảo vật bằng vàng, bạc, ngọc và hương liệu - cùng các thuẫn và khí dụng quý giá.
28,29Vua cũng dựng nhiều kho chứa ngũ cốc, rượu và dầu, cùng nhiều chuồng để nuôi đủ loại súc vật. Vua cũng có rất nhiều bầy cừu, bầy dê. Vua xây cất nhiều thành phố và Chúa ban phước cho vua rất dồi dào.
30Vua xây đập nước Ghi-hôn, để dẫn nước vào tây bộ thành Đa-vít qua một hộ thống dẫn thủy. Việc nào vua làm cũng thành công tốt đẹp.
31Tuy nhiên, khi các sứ thần Ba-by-luân đến chầu vua Ê-xê-chia vì nghe nói vua đau nặng rồi được phép lạ lành bệnh, thì Thượng Đế để cho vua một mình đối phó với tình thế, nhằm mục đích thử lòng vua.
32Sự nghiệp của vua Ê-xê-chia với các thành quả tốt đẹp, đều đã ghi trong sách tiên tri Ê-sa (con A-mốt) và sử-ký các vua Giu-đa và Y-sơ-ra-ên.
33Ê-xê-chia qua đời, được an táng trong lăng tẩm trên sườn núi dành cho dòng vua Đa-vít. Nhân dân Giu-đa và Giê-ru-sa-lem đều ca tụng vua trong lễ quốc táng. Ma-na-se, con trai Ê-xê-chia, lên ngai trị vì.