32
Atc^si^lie Caangv Bieqc Yu^ndaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 18:13-37; 19:14-19; 35-37; I^saa^yaa 36:1-22; 37:8-38)
1He^se^ki^yaa Hungh ziepc zuoqv nyei zoux liuz naaiv deix sic, nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv daaih caangv bieqc Yu^ndaa. Ninh weih gormx yietc zungv maaih zingh laatc wuonv nyei zingh, hnamv oix caangv daaih benx ninh ganh nyei zingh.
2He^se^ki^yaa buatc Sen^naa^ke^lipv daaih jiez hnyouv oix mborqv Ye^lu^saa^lem,
3ninh ziouc caux ninh nyei jien caux henv haic nyei baeng caangh laangh oix zaeqv zingh nyei wuom-zingv. Ninh mbuo ziouc tengx ninh.
4Maaih mienh camv nyei gapv zunv daaih zaeqv nzengc yietc zungv wuom-zingv caux liouc jiex deic-bung wuov diuh ndoqv-dorn. Ninh mbuo gorngv, “Fungc oix zuqc bun Atc^si^lie nyei hungh daaih buatc wuom ndongc naaiv camv!”
5Hungh diex longc qaqv zoux gong zorc zingh laatc mbaang waaic nyei dorngx aengx ceix laauh yiem zingh laatc gu'nguaaic. Yiem zingh laatc ga'nyiec maengx ninh aengx ceix yiemc zingh laatc weih gormx, aengx ceix Ndaawitv nyei Zingh, Minlo,⚓ wuov norm dorngx. Ninh yaac zoux mborqv jaax nyei wuoqc ginc caux torngv-baaih camv.
6Ninh paaiv jun-baeng-bieiv gunv baeqc fingx, aengx heuc ninh mbuo gapv zunv yiem zingh gaengh nyei domh zuangx zaamc, ziouc longc naaiv deix waac orn ninh mbuo nyei hnyouv.
7“Meih mbuo oix zuqc henv yaac daamv hlo. Maiv dungx gamh nziex yaac maiv dungx hnyouv namx laaix Atc^si^lie nyei hungh caux gan ninh wuov deix yietc zungv jun-baeng, weic zuqc caux mbuo yiem wuov dauh zungv gauh henv caux ninh mbuo yiem nyei.
8Caux ninh yiem nyei se baamh mienh hnangv, mv baac caux mbuo yiem wuov dauh se Ziouv, mbuo nyei Tin-Hungh, weic tengx mbuo yaac weic mbuo mborqv jaax.” Baeqc fingx ziouc kaux Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, nyei waac duqv orn hnyouv.
9Nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, caux ninh nyei zuangx jun-baeng weih jienv Laakitv Zingh wuov zanc, ninh paaiv ninh nyei baeng-bieiv mingh Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, caux yiem Ye^lu^saa^lem Zingh nyei yietc zungv Yu^ndaa Mienh gorngv,
10“Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, hnangv naaiv nor gorngv, ‘Meih mbuo kaux haaix nyungc cingx daaih yiem Ye^lu^saa^lem zuqc jun-baeng weih gormx?
11He^se^ki^yaa Hungh mbuox meih mbuo “Ziouv, yie mbuo nyei Tin-Hungh, zungv oix njoux yie mbuo biaux ndutv Atc^si^lie nyei buoz-ndiev” wuov deix waac ninh kungx nduov meih mbuo, oix bun meih mbuo zuqc ngorc hnaangx jaang nqaatv daic.
12He^se^ki^yaa Hungh ganh caeqv yiem hlang zaangc naaiv dauh zienh nyei dorngx caux ziec-dorngh, yaac gorngv mbuox meih mbuo Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem nyei zuangx mienh, “Meih mbuo kungx oix zuqc daaih naaiv norm nduqc norm ziec-dorngh buov fongc horc ziec nyei ga'naaiv hnangv.”
13“ ‘Meih mbuo maiv hiuv duqv yie caux yie nyei ong-taaix hnangv haaix nor zoux bun ganh guoqv nyei fingx-fingx mienh fai? Wuov deix guoqv nyei baeqc fingx nyei zienh haih njoux ninh mbuo biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev fai?
14Yie nyei ong-taaix mietc nzengc wuov deix guoqv nyei haaix dauh zienh duqv njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai? Wuov nyungc meih mbuo nyei zienh haih njoux meih mbuo biaux ndutv, maiv zuqc yiem yie nyei buoz-ndiev fai?
15Hnangv naaiv nor, maiv dungx bun He^se^ki^yaa nduov meih mbuo, bun meih mbuo hnamv dorngc. Maiv dungx sienx ninh, weic zuqc maiv maaih haaix norm guoqv fai haaix fingx mienh nyei zienh haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai yie nyei ong-taaix nyei buoz-ndiev. Hnangv naaic meih mbuo nyei zienh gauh fatv maiv haih njoux meih mbuo.’+”
16Sen^naa^ke^lipv nyei jien corc aengx gorngv camv-nyungc daanh Ziouv Tin-Hungh caux ninh nyei bou, He^se^ki^yaa.
17Ninh yaac fiev fienx gorngv doqc Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, yaac hnangv naaiv nor gorngv ninh, “Naaiv deix guoqv nyei zienh maiv njoux ninh mbuo nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev. He^se^ki^yaa nyei zienh yaac fih hnangv nyei maiv haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev.”
18Naaiv deix baeng-bieiv longc Yu^ndaa Mienh nyei waac⚓ heuc mbui nyei gorngv mbuox yiem Ye^lu^saa^lem nyei zingh laatc gu'nguaaic nyei mienh, oix haeqv ninh mbuo, bun ninh mbuo gamh nziex haic ziouc haih caangv duqv wuov norm zingh.
19Ninh mbuo gorngv Ye^lu^saa^lem nyei Tin-Hungh hnangv ninh mbuo gorngv lungh ndiev nyei ganh fingx mienh nyei zienh, se mienh nyei buoz zoux daaih nyei zienh.
Tin-Hungh Njoux He^se^ki^yaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 19:1-37; I^saa^yaa 37:1-38)
20He^se^ki^yaa Hungh caux Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, ziouc weic naaiv deix jauv mangc jienv lungh heuc jienv daux gaux.
21Ziouv ziouc paaiv dauh fin-mienh bieqc Atc^si^lie hungh nyei ciangv daix nzengc ninh henv haic nyei mborqv jaax baeng caux ninh nyei domh baeng-bieiv fiuv-baeng-bieiv. Atc^si^lie nyei hungh ziouc nyaiv haic, nzuonx ninh ganh nyei guoqv. Ninh bieqc ninh nyei zienh nyei biauv wuov zanc, maaih deix ninh ganh nyei dorn longc nzuqc ndaauv daix ninh aqv.
22Hnangv naaic Ziouv njoux He^se^ki^yaa caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx biaux ndutv Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, nyei buoz-ndiev yaac biaux ndutv yietc zungv win-wangv nyei buoz-ndiev.
23Mienh camv nyei daaih taux Ye^lu^saa^lem dorh ga'naaiv daaih bun Ziouv, aengx dorh jaaix nyei ga'naaiv daaih bun Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa. Yiem naaic daaih maanc guoqv mienh taaih He^se^ki^yaa weih hlo.
He^se^ki^yaa Butv Baengc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:1-11; I^saa^yaa 38:1-22)
24Wuov deix ziangh hoc He^se^ki^yaa butv baengc aav lamh daic aqv. Ninh daux gaux tov Ziouv,Ziouv yaac dau aengx bun norm mbuoqc horngh nyei jangx-hoc.
25Mv baac He^se^ki^yaa maiv laengz Ziouv nyei zingh en weic zuqc ninh nyei hnyouv maux. Weic naaiv Ziouv nouz haic ninh caux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem.
26He^se^ki^yaa ziouc nyiemv aengx goiv hnyouv guangc ninh zoux maux nyei jauv. Weic naaiv yiem He^se^ki^yaa ziangh nyei hnoi-nyieqc, Ziouv maiv bun ninh mbuo zuqc ninh nouz.
He^se^ki^yaa Butv Zoih Yaac Maaih Njang-Laangc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:12-19; I^saa^yaa 39:1-8)
27He^se^ki^yaa za'gengh! butv zoih haic. Haaix dauh yaac taaih ninh. Ninh zoux dorngx siou ninh nyei jiem nyaanh caux jaaix nyei la'bieiv, laapc liuc, torngv-baaih caux nyungc-nyungc jaaix nyei jaa-sic.
28Ninh zoux lamz siou laangh ziqc, aengx zoux dorngx siou siang-a'ngunc diuv caux ga'lanv youh. Ninh aengx zoux nyungc-nyungc saeng-kuv nyei dorngx caux yungh laanh.
29Ninh yaac ceix zingh camv nyei yaac duqv ngongh guanh yungh guanh camv! haic, weic zuqc Tin-Hungh ceix bun ninh za'gengh! butv zoih haic.
30Se dongh He^se^ki^yaa caeqv Gi^hon wuov jiex nyei wuom-zingv bun wuom liouc njiec daaih bieqc Ndaawitv nyei Zingh. He^se^ki^yaa zoux haaix nyungc ninh duqv longx.
31Hnangv naaiv nor maaih Mbaa^mbi^lon nyei domh jien paaiv daaih nyei gong-zoh daaih naaic taux yiem guoqv zaangc cuotv nyei jangx-hoc. Tin-Hungh bun ninh sueih ninh ganh nyei hnyouv kauv ninh, oix hiuv duqv yiem ninh nyei hnyouv maaih nyei yietc zungv.
He^se^ki^yaa Guei Seix
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:20-21)
32He^se^ki^yaa Hungh gunv nyei ziangh hoc zoux zengc njiec nyei sic caux ninh zoux longx nyei jauv, fiev jienv Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, laauc yaangh nyei sic yiem I^saa^laa^en caux Yu^ndaa nyei hungh douh daan.
33He^se^ki^yaa guei seix mi'aqv.⚓ Ninh zangx jienv yiem Ndaawitv nyei zeiv-fun nyei zouv-gemh wuov jiex maengx bung. Ninh daic nyei ziangh hoc, Yu^ndaa Deic caux Ye^lu^saa^lem Zingh nyei zuangx mienh taaih ninh. Ninh nyei dorn, Maa^natv^se, nzipc jienv ninh zoux hungh.
32
A-xy-ri tấn công Giu-đa
1Sau khi vua Ê-xê-chia thực hiện các công tác trên để phục vụ CHÚA thì Xê-na-chê-ríp, vua A-xy-ri kéo đến đánh Giu-đa. Ông và đạo quân mình vây và tấn công các thành có vách kiên cố, định chiếm lấy các thành đó cho mình.
2Vua Ê-xê-chia biết Xê-na-chê-ríp đã kéo đến định tấn công Giê-ru-sa-lem.
3Vì thế vua Ê-xê-chia, các viên chức và các viên chỉ huy quân đội quyết định cắt đứt đường dẫn nước từ các suối bên ngoài thành phố. Các viên chức và sĩ quan chỉ huy giúp đỡ vua Ê-xê-chia.
4Nhiều người đến cắt đứt tất cả các suối và nguồn nước chảy qua xứ. Họ bảo, “Khi vua A-xy-ri đến đây sẽ không tìm được chút nước nào.”
5Sau đó Ê-xê-chia tăng cường thành Giê-ru-sa-lem. Vua xây lại các lỗ thủng trong vách và đặt tháp canh lên trên. Vua cũng xây một vách nữa bên ngoài vách đầu tiên và xây Mi-lô trong thành Đa-vít. Vua cũng làm nhiều vũ khí và thuẫn.
6Vua Ê-xê-chia đặt các sĩ quan chỉ huy trên dân chúng và gặp họ nơi khu trống gần cửa thành. Ê-xê-chia giục giã họ rằng,
7“Hãy mạnh dạn và can đảm lên. Đừng sợ hay lo âu về vua A-xy-ri hay lực lượng đông đảo của vua ấy. Đấng ở với chúng ta mạnh hơn lực lượng của chúng nó.
8Vua đó chỉ có đông người thôi, còn chúng ta có CHÚA là Thượng Đế giúp chúng ta đánh trận.” Dân chúng trở nên can đảm qua lời giục giã của Ê-xê-chia, vua Giu-đa.
9Trong khi vua Xê-na-chê-ríp của A-xy-ri và các sĩ quan của ông ở La-kích thì ông sai các đầy tớ đến Giê-ru-sa-lem nhắn như sau cho vua Ê-xê-chia của Giu-đa và toàn dân Giu-đa ở Giê-ru-sa-lem:
10Xê-na-chê-ríp, vua A-xy-ri nói như sau: “Các ngươi chẳng có gì để nhờ cậy được đâu. Các ngươi ở trong Giê-ru-sa-lem khi thành đó bị tấn công thì có ích gì.
11Ê-xê-chia nói cùng các ngươi, ‘CHÚA là Thượng Đế chúng ta sẽ giải cứu chúng ta khỏi tay vua A-xy-ri,’ nhưng ông ta gạt các ngươi đó. Nếu các ngươi còn ở trong Giê-ru-sa-lem các ngươi sẽ chết vì đói và khát.
12Chính Ê-xê-chia đã tháo gỡ các nơi thờ phụng và bàn thờ của CHÚA các ngươi. Ông ta bảo rằng các ngươi là dân cư Giu-đa và Giê-ru-sa-lem chỉ được thờ phụng và đốt hương trên một bàn thờ mà thôi.
13Các ngươi biết điều tổ tiên ta và ta đã làm cho tất cả các dân tộc khác. Thần của các dân đó đâu có giúp họ thoát khỏi quyền lực của ta.
14Tổ tiên ta đã tiêu diệt các dân tộc đó, không có thần nào của họ có thể cứu họ khỏi tay ta cả. Cho nên thần của các ngươi cũng sẽ không thể nào giải cứu các ngươi khỏi quyền lực của ta đâu.
15Đừng để Ê-xê-chia phỉnh gạt các ngươi. Đừng tin người. Không có thần của dân hay nước nào đã giải cứu họ khỏi tay ta hay tổ tiên ta cả. Thần các ngươi lại càng không thể giải cứu các ngươi khỏi tay ta được đâu.”
16Các sĩ quan của Xê-na-chê-ríp còn buông lời thậm tệ hơn nữa để bêu xấu CHÚA là Thượng Đế cùng tôi tớ Ngài là Ê-xê-chia.
17Vua Xê-na-chê-ríp cũng viết nhiều thư sỉ nhục CHÚA là Thượng Đế của Ít-ra-en. Các thư đó viết nghịch Ngài như sau, “Thần của các dân khác đâu có giải thoát họ khỏi tay ta. Vì thế thần của Ê-xê-chia cũng không làm sao giải thoát các ngươi khỏi tay ta được.”
18Rồi các sĩ quan của vua kêu lớn lên bằng tiếng Hê-bơ-rơ cho dân Giê-ru-sa-lem ở trên vách thành nghe. Họ muốn làm cho dân chúng hoảng sợ để chiếm thành Giê-ru-sa-lem.
19Họ nói đến Thượng Đế của Giê-ru-sa-lem như thể Ngài giống như thần của các dân trên thế gian thờ phụng, do tay loài người làm ra.
20Vua Ê-xê-chia và nhà tiên tri Ê-sai, con của A-mốt đã cầu nguyện với trời về điều nầy.
21Sau đó CHÚA sai một thiên sứ xuống giết tất cả các binh sĩ, cấp lãnh đạo, và sĩ quan trong doanh trại của vua A-xy-ri. Cho nên vua nhục nhã trở về xứ mình. Khi ông vào đền thờ của thần mình để bái lạy thì mấy đứa con ông dùng gươm giết ông chết.
22Vậy CHÚA giải cứu Ê-xê-chia và dân cư Giê-ru-sa-lem khỏi tay Xê-na-chê-ríp, vua A-xy-ri, và khỏi các dân khác. CHÚA chăm sóc họ đủ mọi mặt.
23Rất nhiều người mang lễ vật đến cho CHÚA ở Giê-ru-sa-lem và họ cũng mang nhiều lễ vật quí giá biếu Ê-xê-chia, vua Giu-đa. Từ đó về sau tất cả các dân tộc đều kính nể vua Ê-xê-chia.
Ê-xê-chia qua đời
24Lúc đó vua Ê-xê-chia lâm bệnh nặng gần chết. Vua cầu nguyện cùng CHÚA thì Ngài phán cùng vua và cho vua một dấu hiệu.⚓
25Nhưng vua Ê-xê-chia không cảm tạ Thượng Đế về lòng nhân từ Ngài vì vua quá tự phụ. CHÚA nổi giận với vua cùng dân Giu-đa và Giê-ru-sa-lem.
26Nhưng sau đó vua Ê-xê-chia và toàn dân Giê-ru-sa-lem hối hận, không tự phụ nữa cho nên CHÚA không trừng phạt họ trong khi vua Ê-xê-chia còn sống.
27Vua Ê-xê-chia có nhiều của cải và danh tiếng. Vua lập nhiều kho chứa bạc, vàng, đá quí, hương liệu, thuẫn, và các vật quí khác.
28Vua cũng xây các kho chứa ngũ cốc, rượu mới, dầu, và chuồng cho gia súc và ràn cho chiên.
29Vua cũng xây nhiều thị trấn. Ông có rất nhiều chiên và bò vì Thượng Đế ban cho ông nhiều của cải.
30Vua Ê-xê-chia là người chận hồ trên của suối Ghi-hôn để cho nước chảy thẳng đến phía Tây của khu cũ trong Giê-ru-sa-lem. Ê-xê-chia thành công trong mọi việc ông làm.
31Nhưng có lần các nhà lãnh đạo Ba-by-lôn phái các sứ giả đến Ê-xê-chia để hỏi thăm về điềm lạ đã xảy ra trong xứ.⚓ Khi họ đến thì Thượng Đế để Ê-xê-chia tự hành động để thử xem những điều có trong lòng ông.⚓
32Lòng yêu mến Thượng Đế của Ê-xê-chia và các việc khác vua làm đều được chép trong khải tượng của nhà tiên tri Ê-sai, con A-mốt. Khải tượng đó được ghi trong sách các vua Giu-đa và Ít-ra-en.
33Ê-xê-chia qua đời và được chôn trên một ngọn đồi nơi có mồ mả của con cháu Đa-vít. Tất cả dân Giu-đa và Giê-ru-sa-lem tỏ lòng tôn kính Ê-xê-chia khi vua qua đời. Rồi Ma-na-xe, con trai ông, lên nối ngôi.