32
Atc^si^lie Caangv Bieqc Yu^ndaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 18:13-37; 19:14-19; 35-37; I^saa^yaa 36:1-22; 37:8-38)
1He^se^ki^yaa Hungh ziepc zuoqv nyei zoux liuz naaiv deix sic, nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv daaih caangv bieqc Yu^ndaa. Ninh weih gormx yietc zungv maaih zingh laatc wuonv nyei zingh, hnamv oix caangv daaih benx ninh ganh nyei zingh.
2He^se^ki^yaa buatc Sen^naa^ke^lipv daaih jiez hnyouv oix mborqv Ye^lu^saa^lem,
3ninh ziouc caux ninh nyei jien caux henv haic nyei baeng caangh laangh oix zaeqv zingh nyei wuom-zingv. Ninh mbuo ziouc tengx ninh.
4Maaih mienh camv nyei gapv zunv daaih zaeqv nzengc yietc zungv wuom-zingv caux liouc jiex deic-bung wuov diuh ndoqv-dorn. Ninh mbuo gorngv, “Fungc oix zuqc bun Atc^si^lie nyei hungh daaih buatc wuom ndongc naaiv camv!”
5Hungh diex longc qaqv zoux gong zorc zingh laatc mbaang waaic nyei dorngx aengx ceix laauh yiem zingh laatc gu'nguaaic. Yiem zingh laatc ga'nyiec maengx ninh aengx ceix yiemc zingh laatc weih gormx, aengx ceix Ndaawitv nyei Zingh, Minlo,⚓ wuov norm dorngx. Ninh yaac zoux mborqv jaax nyei wuoqc ginc caux torngv-baaih camv.
6Ninh paaiv jun-baeng-bieiv gunv baeqc fingx, aengx heuc ninh mbuo gapv zunv yiem zingh gaengh nyei domh zuangx zaamc, ziouc longc naaiv deix waac orn ninh mbuo nyei hnyouv.
7“Meih mbuo oix zuqc henv yaac daamv hlo. Maiv dungx gamh nziex yaac maiv dungx hnyouv namx laaix Atc^si^lie nyei hungh caux gan ninh wuov deix yietc zungv jun-baeng, weic zuqc caux mbuo yiem wuov dauh zungv gauh henv caux ninh mbuo yiem nyei.
8Caux ninh yiem nyei se baamh mienh hnangv, mv baac caux mbuo yiem wuov dauh se Ziouv, mbuo nyei Tin-Hungh, weic tengx mbuo yaac weic mbuo mborqv jaax.” Baeqc fingx ziouc kaux Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, nyei waac duqv orn hnyouv.
9Nqa'haav Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, caux ninh nyei zuangx jun-baeng weih jienv Laakitv Zingh wuov zanc, ninh paaiv ninh nyei baeng-bieiv mingh Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa, caux yiem Ye^lu^saa^lem Zingh nyei yietc zungv Yu^ndaa Mienh gorngv,
10“Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, hnangv naaiv nor gorngv, ‘Meih mbuo kaux haaix nyungc cingx daaih yiem Ye^lu^saa^lem zuqc jun-baeng weih gormx?
11He^se^ki^yaa Hungh mbuox meih mbuo “Ziouv, yie mbuo nyei Tin-Hungh, zungv oix njoux yie mbuo biaux ndutv Atc^si^lie nyei buoz-ndiev” wuov deix waac ninh kungx nduov meih mbuo, oix bun meih mbuo zuqc ngorc hnaangx jaang nqaatv daic.
12He^se^ki^yaa Hungh ganh caeqv yiem hlang zaangc naaiv dauh zienh nyei dorngx caux ziec-dorngh, yaac gorngv mbuox meih mbuo Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem nyei zuangx mienh, “Meih mbuo kungx oix zuqc daaih naaiv norm nduqc norm ziec-dorngh buov fongc horc ziec nyei ga'naaiv hnangv.”
13“ ‘Meih mbuo maiv hiuv duqv yie caux yie nyei ong-taaix hnangv haaix nor zoux bun ganh guoqv nyei fingx-fingx mienh fai? Wuov deix guoqv nyei baeqc fingx nyei zienh haih njoux ninh mbuo biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev fai?
14Yie nyei ong-taaix mietc nzengc wuov deix guoqv nyei haaix dauh zienh duqv njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai? Wuov nyungc meih mbuo nyei zienh haih njoux meih mbuo biaux ndutv, maiv zuqc yiem yie nyei buoz-ndiev fai?
15Hnangv naaiv nor, maiv dungx bun He^se^ki^yaa nduov meih mbuo, bun meih mbuo hnamv dorngc. Maiv dungx sienx ninh, weic zuqc maiv maaih haaix norm guoqv fai haaix fingx mienh nyei zienh haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie fai yie nyei ong-taaix nyei buoz-ndiev. Hnangv naaic meih mbuo nyei zienh gauh fatv maiv haih njoux meih mbuo.’+”
16Sen^naa^ke^lipv nyei jien corc aengx gorngv camv-nyungc daanh Ziouv Tin-Hungh caux ninh nyei bou, He^se^ki^yaa.
17Ninh yaac fiev fienx gorngv doqc Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, yaac hnangv naaiv nor gorngv ninh, “Naaiv deix guoqv nyei zienh maiv njoux ninh mbuo nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev. He^se^ki^yaa nyei zienh yaac fih hnangv nyei maiv haih njoux ninh nyei baeqc fingx biaux ndutv yie nyei buoz-ndiev.”
18Naaiv deix baeng-bieiv longc Yu^ndaa Mienh nyei waac⚓ heuc mbui nyei gorngv mbuox yiem Ye^lu^saa^lem nyei zingh laatc gu'nguaaic nyei mienh, oix haeqv ninh mbuo, bun ninh mbuo gamh nziex haic ziouc haih caangv duqv wuov norm zingh.
19Ninh mbuo gorngv Ye^lu^saa^lem nyei Tin-Hungh hnangv ninh mbuo gorngv lungh ndiev nyei ganh fingx mienh nyei zienh, se mienh nyei buoz zoux daaih nyei zienh.
Tin-Hungh Njoux He^se^ki^yaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 19:1-37; I^saa^yaa 37:1-38)
20He^se^ki^yaa Hungh caux Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, ziouc weic naaiv deix jauv mangc jienv lungh heuc jienv daux gaux.
21Ziouv ziouc paaiv dauh fin-mienh bieqc Atc^si^lie hungh nyei ciangv daix nzengc ninh henv haic nyei mborqv jaax baeng caux ninh nyei domh baeng-bieiv fiuv-baeng-bieiv. Atc^si^lie nyei hungh ziouc nyaiv haic, nzuonx ninh ganh nyei guoqv. Ninh bieqc ninh nyei zienh nyei biauv wuov zanc, maaih deix ninh ganh nyei dorn longc nzuqc ndaauv daix ninh aqv.
22Hnangv naaic Ziouv njoux He^se^ki^yaa caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx biaux ndutv Atc^si^lie nyei hungh, Sen^naa^ke^lipv, nyei buoz-ndiev yaac biaux ndutv yietc zungv win-wangv nyei buoz-ndiev.
23Mienh camv nyei daaih taux Ye^lu^saa^lem dorh ga'naaiv daaih bun Ziouv, aengx dorh jaaix nyei ga'naaiv daaih bun Yu^ndaa nyei hungh, He^se^ki^yaa. Yiem naaic daaih maanc guoqv mienh taaih He^se^ki^yaa weih hlo.
He^se^ki^yaa Butv Baengc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:1-11; I^saa^yaa 38:1-22)
24Wuov deix ziangh hoc He^se^ki^yaa butv baengc aav lamh daic aqv. Ninh daux gaux tov Ziouv,Ziouv yaac dau aengx bun norm mbuoqc horngh nyei jangx-hoc.
25Mv baac He^se^ki^yaa maiv laengz Ziouv nyei zingh en weic zuqc ninh nyei hnyouv maux. Weic naaiv Ziouv nouz haic ninh caux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem.
26He^se^ki^yaa ziouc nyiemv aengx goiv hnyouv guangc ninh zoux maux nyei jauv. Weic naaiv yiem He^se^ki^yaa ziangh nyei hnoi-nyieqc, Ziouv maiv bun ninh mbuo zuqc ninh nouz.
He^se^ki^yaa Butv Zoih Yaac Maaih Njang-Laangc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:12-19; I^saa^yaa 39:1-8)
27He^se^ki^yaa za'gengh! butv zoih haic. Haaix dauh yaac taaih ninh. Ninh zoux dorngx siou ninh nyei jiem nyaanh caux jaaix nyei la'bieiv, laapc liuc, torngv-baaih caux nyungc-nyungc jaaix nyei jaa-sic.
28Ninh zoux lamz siou laangh ziqc, aengx zoux dorngx siou siang-a'ngunc diuv caux ga'lanv youh. Ninh aengx zoux nyungc-nyungc saeng-kuv nyei dorngx caux yungh laanh.
29Ninh yaac ceix zingh camv nyei yaac duqv ngongh guanh yungh guanh camv! haic, weic zuqc Tin-Hungh ceix bun ninh za'gengh! butv zoih haic.
30Se dongh He^se^ki^yaa caeqv Gi^hon wuov jiex nyei wuom-zingv bun wuom liouc njiec daaih bieqc Ndaawitv nyei Zingh. He^se^ki^yaa zoux haaix nyungc ninh duqv longx.
31Hnangv naaiv nor maaih Mbaa^mbi^lon nyei domh jien paaiv daaih nyei gong-zoh daaih naaic taux yiem guoqv zaangc cuotv nyei jangx-hoc. Tin-Hungh bun ninh sueih ninh ganh nyei hnyouv kauv ninh, oix hiuv duqv yiem ninh nyei hnyouv maaih nyei yietc zungv.
He^se^ki^yaa Guei Seix
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 20:20-21)
32He^se^ki^yaa Hungh gunv nyei ziangh hoc zoux zengc njiec nyei sic caux ninh zoux longx nyei jauv, fiev jienv Aamortv nyei dorn, douc waac mienh, I^saa^yaa, laauc yaangh nyei sic yiem I^saa^laa^en caux Yu^ndaa nyei hungh douh daan.
33He^se^ki^yaa guei seix mi'aqv.⚓ Ninh zangx jienv yiem Ndaawitv nyei zeiv-fun nyei zouv-gemh wuov jiex maengx bung. Ninh daic nyei ziangh hoc, Yu^ndaa Deic caux Ye^lu^saa^lem Zingh nyei zuangx mienh taaih ninh. Ninh nyei dorn, Maa^natv^se, nzipc jienv ninh zoux hungh.
32
San-chê-ríp Vây Thành Giê-ru-sa-lem
1Sau những việc này và những hành động trung tín của vua Ê-xê-chia thì San-chê-ríp, vua A-si-ri kéo đến xâm chiếm Giu-đa; người bao vây các thành kiên cố và định chiếm lấy chúng.
2Khi vua Ê-xê-chia thấy vua San-chê-ríp đến và định đánh Giê-ru-sa-lem;
3vua bàn mưu với các quan và tướng của mình để chận nước từ các suối ở ngoài thành; họ đều ủng hộ vua.
4Một lực lượng đông đảo dân chúng tập họp lại và chận tất cả suối và mạch nước chảy qua vùng đất ấy. Họ bảo: “Tại sao chúng ta lại để các vua A-si-ri đến và tìm được nhiều nước.”
5Vua cương quyết hành động, sửa chữa tất cả các vách thành hư hỏng, xây tháp canh trên thành và xây một vách thành khác phía ngoài thành ấy. Vua cũng củng cố Mi-lô, thành Đa-vít và chế tạo nhiều vũ khí cùng thuẫn.
6Vua lập các tướng chỉ huy dân chúng, triệu tập họ đến quảng trường tại cổng thành và khích lệ họ rằng:
7“Hãy mạnh mẽ và can đảm lên, đừng sợ hãi và kinh hoàng vì vua A-si-ri và đám quân của người, bởi vì Đấng ở với chúng ta vĩ đại hơn những kẻ đi với vua ấy;
8với vua ấy chỉ là cánh tay người phàm, còn CHÚA ở với chúng ta, Đức Chúa Trời chúng ta sẽ phù hộ và chiến đấu cho chúng ta.” Dân chúng trở nên can đảm nhờ lời của Ê-xê-chia, vua Giu-đa.
9Sau đó, trong khi San-chê-ríp, vua A-si-ri và toàn quân của mình đang tấn công La-ki; vua sai thuộc hạ đến gặp Ê-xê-chia, vua Giu-đa và toàn dân Giu-đa tại Giê-ru-sa-lem, nói rằng:
10“San-chê-ríp, vua A-si-ri tuyên bố: ‘Các ngươi tin tưởng gì mà còn ở trong thành Giê-ru-sa-lem bị vây hãm?
11Chẳng phải Ê-xê-chia đã gạt các ngươi, để các ngươi chết đói, chết khát khi nói rằng CHÚA, Đức Chúa Trời chúng ta sẽ giải cứu chúng ta khỏi tay vua A-si-ri sao?
12Chẳng phải chính Ê-xê-chia đã dẹp bỏ các nơi cao và bàn thờ Ngài sao? Người truyền cho Giu-đa và Giê-ru-sa-lem phải thờ phượng và dâng hương tại một bàn thờ thôi.
13Các ngươi chưa biết điều ta và tổ phụ ta đã làm cho các dân thiên hạ sao? Các thần của những nước ấy có thể giải cứu lãnh thổ của họ khỏi tay ta chăng?
14Trong tất cả các thần của những nước mà tổ phụ ta đã hủy diệt, thần nào có thể cứu dân mình khỏi tay ta? Làm thế nào Đức Chúa Trời của các ngươi có thể cứu các ngươi khỏi tay ta?
15Vậy, bây giờ, đừng để Ê-xê-chia lừa dối và gạt các ngươi như thế. Chớ tin tưởng người, vì nếu chưa có thần của nước nào hay vương quốc nào có thể giải cứu dân mình khỏi tay ta và tay của tổ phụ ta, thì làm thế nào Đức Chúa Trời của các ngươi có thể giải cứu các ngươi khỏi tay ta được.’ ”
16Thuộc hạ của vua A-si-ri cũng nói phạm đến CHÚA, Đức Chúa Trời và phạm đến vua Ê-xê-chia, tôi tớ Ngài.
17Người cũng viết thư nhục mạ CHÚA, Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên và nói thế này: “Những thần của các dân thiên hạ đã không thể cứu dân mình khỏi tay ta thì Đức Chúa Trời của Ê-xê-chia cũng không thể cứu dân mình khỏi tay ta.”
18Chúng cũng dùng tiếng Hy-bá nói lớn cho dân Giê-ru-sa-lem trên thành nghe, làm cho họ sợ hãi và khiếp đảm để chiếm lấy thành.
19Chúng nói về Đức Chúa Trời của Giê-ru-sa-lem y như những thần của các dân thiên hạ, là sản phẩm của tay người làm ra.
Đạo Quân San-chê-ríp Bị Hủy Diệt
20Bấy giờ vua Ê-xê-chia và tiên tri I-sa, con trai A-mốt cầu nguyện về việc này; họ cầu khẩn đến tận trời.
21CHÚA sai một thiên sứ tiêu diệt tất cả binh sĩ, những người lãnh đạo, chỉ huy trong trại quân vua A-si-ri khiến người phải rút lui một cách nhục nhã về xứ mình. Thế rồi khi vua vào đền thờ thần mình, một vài người con vua đã giết vua bằng gươm.
22Như vậy CHÚA đã giải cứu vua Ê-xê-chia và cư dân Giê-ru-sa-lem khỏi tay San-chê-ríp, vua A-si-ri và khỏi tay mọi kẻ thù khác; Ngài ban cho họ bình an mọi bề.
23Nhiều người đem lễ vật đến Giê-ru-sa-lem dâng cho CHÚA và các tặng phẩm quí báu dâng cho Ê-xê-chia, vua Giu-đa. Từ đó về sau vua Ê-xê-chia được mọi nước kính trọng.
24Vào lúc ấy, vua Ê-xê-chia bị bệnh nặng gần chết; vua cầu nguyện cùng CHÚA; Ngài đáp lời và ban cho vua một dấu lạ.
25Nhưng vua Ê-xê-chia không đền đáp ơn phước Chúa đã ban vì lòng vua kiêu ngạo; vì thế cơn thịnh nộ đổ xuống trên vua, trên Giu-đa và Giê-ru-sa-lem.
26Bấy giờ vua Ê-xê-chia hạ mình xuống, không còn tự cao nữa và dân Giê-ru-sa-lem cũng vậy; nhờ thế trong đời vua Ê-xê-chia cơn thịnh nộ của CHÚA không giáng xuống nữa.
27Vua Ê-xê-chia rất giàu có và được tôn trọng; vua xây các nhà kho để chứa bạc, vàng, đá quí, hương liệu, thuẫn và mọi vật quí giá.
28Vua xây các kho để chứa lúa, rượu mới, dầu; chuồng cho mọi đàn súc vật và bầy chiên, dê.
29Vua cũng xây cất các thành, tậu nhiều đàn súc vật và bầy chiên, dê, vì Đức Chúa Trời đã ban cho vua rất nhiều tài sản.
30Chính vua Ê-xê-chia là người đã lấp thượng nguồn của suối Ghi-hôn rồi dẫn nước xuống phía tây thành Đa-vít; trong mọi việc mình làm, vua Ê-xê-chia đều thành công.
31Cũng vậy, khi các sứ giả do những người lãnh đạo Ba-by-lôn sai đến hỏi vua về các dấu lạ xảy ra trong xứ, Đức Chúa Trời đã lìa bỏ vua để thử vua, để biết những điều trong lòng vua.
32Kìa, các công việc khác của vua Ê-xê-chia, lòng tận trung của người, đều được ghi chép trong khải tượng của tiên tri I-sa, con trai A-mốt và trong sách các vua Giu-đa và Y-sơ-ra-ên.
33Vua Ê-xê-chia an giấc cùng tổ phụ và được chôn cất tại trên đồi trong khu lăng tẩm của dòng dõi vua Đa-vít. Khi vua qua đời, toàn thể Giu-đa và cư dân Giê-ru-sa-lem long trọng an táng vua. Thái tử Ma-na-se lên ngôi kế vị vua.