24

¹Tsw xob khib cov tuabneeg phem,
tsw xob ntshaw nrug puab nyob ua ke,
²tsua qhov puab lub sab
ntaus tswvyim ua nruj ua tswv,
hab puab daim tawv ncauj
has tej lug kws yuav moog ua phem.

³Swv tswvyim txhad ua tau lub tsev,
hab muaj kev thoob tswb to nrog
ua lub tsev nyob ruaj khov.
⁴Hab muaj kev txawj ntse
txhad ua rua tej chaav tsev
muaj cuab txhaj cuab taam
zoo zoo nkauj puv nkaus.
⁵Tug kws muaj tswvyim muaj zug heev,
tug kws txawj ntse kuj muaj zug tuaj.
⁶Yog muaj cov txawj ntse qha
mas koj txhad nqeg teg ua rog tau,
hab muaj ntau leej ua chaw sablaaj
koj txhad kov yeej.
⁷Tswvyim nyob sab dhau tug ruag,
ntawm lub rooj loog⚓
nwg tsw rua qhov ncauj has.

⁸Tug kws ntaus tswvyim ua phem
luas yuav hu tas tug thaab plaub.
⁹Qhov kws ntaus tswvyim
ua tej yaam ruag kuj txhum,
hab tug kws thuaj luag
yog tug kws tuabneeg ntxub kawg.

¹⁰Yog koj poob sab nthaav
rua nub kws koj raug ceblaaj,
koj kuj tsw muaj zug.
¹¹Ca le cawm cov kws
raug caab moog tua kuas dim,
ca le paab tug kws raug caab
nrhaaj nrhuj nrheev moog tua kuas dim.
¹²Yog koj has tas,
“Peb tsw paub zaaj nuav le,”
mas Vaajtswv kws tshuaj saib lub sab
yuav tsw pum lov?
Tug kws zuv rawv koj tug ntsuj plig
tsw paub hab lov?
Nwg yuav tsw pauj rua tuabneeg
lawv le puab tau ua lug lawm lov?

¹³Kuv tub 'e, ca le noj zwb ntaab
vem yog yaam kws zoo,
hab zwb ntaab kws nrug ntawm lub tsev ntaab
kuj qaab zwb heev.
¹⁴Yuav tsum paub tas tswvyim
zoo ib yaam le ntawd rua koj tug ntsuj plig,
yog koj tau tswvyim, koj lub hauv ntej yuav zoo
hab koj yuav tsw nplaam tej kws koj vaam.

¹⁵Tsw xob zuv tog nrhw
ib yaam le tej tuabneeg limham
kws yuav lws tug ncaaj nceeg lub tsev,
tsw xob ua nruj ua tswv rua nwg lub tsev,
¹⁶tsua qhov tug ncaaj nceeg
txawm qaug xyaa zag los tseed sawv lug hab,
tassws tug tuabneeg limham
raug vej sub vej sw muab ntxuav pov tseg.

¹⁷Tsw xob zoo sab xyiv faab
rua thaus koj tug yeeb ncuab qaug,
hab tsw xob zoo sab rua thaus nwg dawm,
¹⁸ntshai tsaam Yawmsaub pum
tes yuav tsw txaus sab
hab nwg yuav thim qhov kws nwg npau tawg
rua koj tug yeeb ncuab.

¹⁹Koj tsw xob nyuaj sab
rua tej tuabneeg kws ua phem
hab tsw xob khib cov kws ua limham,
²⁰tsua qhov tug tuabneeg phem
tsw muaj lub hauv ntej zoo,
hab tug tuabneeg limham lub teeb
yuav raug muab tua.

²¹Kuv tub 'e, ca le fwm hab paub ntshai
Yawmsaub hab vaajntxwv,
tsw xob nrug tej tuabneeg kws faav xeeb
ua ib lub sab,
²²tsua qhov ob tug yuav ua
vej sub vej sw tshwm lug sai sai,
mas leejtwg yuav paub tej kev puam tsuaj
kws ob tug ua?

Tej lug ntuag ntxwv

²³Tej lug nuav yog cov kws muaj tswvyim has.
Qhov kws saib dej ua ntu saib tuabneeg plhu
mas tsw zoo le.
²⁴Tug kws has rua tug tuabneeg limham tas,
“Koj tsw txhum,”
mas yuav raug tej pejxeem tshev foom
hab raug tej tebchaws ntxub.
²⁵Tassws cov kws qhuab ntuag
tug tuabneeg limham
yuav tau nyob kaaj sab
hab yuav tau koob moov.
²⁶Tug kws teb lu lug tseeb
mas zoo le nwj daim tawv ncauj.
²⁷Ca le npaaj koj tej daag num saab nrau
hab ua txhua yaam kuas txhwj huv koj daim teb,
dhau ntawd kuj ua koj lub tsev.
²⁸Tsw xob laam ua timkhawv
tum koj kwvtij zej zog kws tsw tau ua txhum,
hab koj daim tawv ncauj tsw xob daag.
²⁹Tsw xob has tas, “Kuv yuav ua rua nwg
yaam le nwg tau ua rua kuv lawm,
kuv yuav ua pauj tej kws nwg tub ua lawm.”
³⁰Kuv hlaa huv tug cis nkeeg daim teb
hab tug tsw thoob tswb lub vaaj txwv maab,
³¹ua cav xuav paug tuaj puv nkaus,
nroj tsuag tuaj ntum quas nti,
hab tej ntsaa laaj kaab pob zeb pob taag.
³²Kuv pum hab ua tuab zoo xaav,
kuv saib ntsoov
mas kuv txhad tau kev qhuab qha.
³³Tsaug ib nyuas tswg zug,
ib nyuas qe muag, khawm teg su ib plag,
³⁴mas txujkev pluag yuav lug txug koj
yaam nkaus le tub saab tuaj lws,
hab kev txom nyem yuav lug
yaam nkaus le tug coj ntaaj coj rag tuaj lws.

24

¹Ðừng ganh tị với phường gian ác,
Cũng đừng mong cộng tác với chúng làm gì;
²Vì tâm trí chúng cứ toan tính chuyện bạo tàn,
Và môi miệng chúng nói toàn những lời gây thương tổn.
³Nhờ khôn ngoan nhà cửa được xây dựng,
Nhờ thông sáng nhà cửa được kiến lập vững vàng;
⁴Nhờ tri thức các phòng được đầy dẫy
Những của cải vừa quý lại vừa sang.
⁵Người khôn ngoan quả có sức lực,
Người tri thức quyền lực càng gia tăng.
⁶Con hãy dùng mưu chước khôn ngoan mà đánh giặc,
Con phải nhờ nhiều mưu sĩ giỏi mới có chiến thắng đem về.
⁷Sự khôn ngoan thật quá cao xa đối với kẻ dại dột,
Ở cổng thành nó chẳng có thể mở miệng nói thành lời.

⁸Kẻ nào mưu tính làm điều ác
Sẽ bị gọi là một kẻ có thủ đoạn độc ác.
⁹Hoạch định chương trình để làm chuyện dại dột là có tội;
Kẻ nhạo báng bị mọi người ghê tởm.

¹⁰Nếu con ngã lòng trong ngày gặp nghịch cảnh,
Sức lực con quả thật quá yếu.
¹¹Hãy giải cứu những kẻ đang đi vào chỗ chết,
Hãy giữ mạng những kẻ lảo đảo bước đến chỗ hành hình.
¹²Vì nếu con nói, “Này, chúng tôi nào hay biết chuyện ấy.”
Ðấng cân nhắc lòng người há không biết lòng con sao?
Ðấng gìn giữ linh hồn con há không biết linh hồn con sao?
Ngài há chẳng báo trả cho mỗi người tùy theo việc họ làm sao?

¹³Con ơi, hãy ăn mật ong, vì nó ngon ngọt lắm,
Những giọt mật nhểu ra từ tàng ong sẽ làm ngọt lịm lưỡi con,
¹⁴Hãy biết rằng khôn ngoan cũng ngọt như thế đối với linh hồn;
Nếu con tìm được khôn ngoan, con sẽ có một tương lai tốt đẹp,
Hy vọng con sẽ không bị gãy đổ nửa chừng.

¹⁵Hỡi kẻ gian ác, chớ nằm đó rình rập nhà người ngay lành;
Ðừng xâm phạm nơi an nghỉ của người công chính.
¹⁶Vì dù họ ngã đến bảy lần, họ cũng sẽ đứng dậy;
Nhưng kẻ gian ác chắc chắn sẽ bị tai họa diệt mất.

¹⁷Ðừng vui mừng khi kẻ thù con ngã quỵ,
Lòng con chớ hân hoan khi nó thất thế sa cơ.
¹⁸Nếu không, CHÚA sẽ thấy điều đó, và Ngài sẽ chẳng đẹp lòng,
Rồi Ngài sẽ ngưng cơn thịnh nộ đang giáng trên nó.

¹⁹Ðừng nổi giận vì những người gian ác,
Chớ phân bì khi kẻ ác thành công.
²⁰Vì kẻ ác sẽ không có tương lai,
Ðèn kẻ ác sẽ nay mai tắt lịm.

²¹Con ơi, hãy kính sợ CHÚA và tôn kính vua,
Ðừng nhập bọn với đám người phản nghịch.
²²Vì tai họa của chúng sẽ thình lình vụt đến;
Ai biết sự tàn khốc sẽ ra sao khi CHÚA và vua cùng phạt chúng?

Những Lời Khuyên Bảo Khác của Người Khôn Ngoan

²³Ðây cũng là những lời nói của người khôn ngoan:
Thiên vị khi xét xử là điều không tốt.
²⁴Ai nói với kẻ ác rằng, “Ngươi vô tội,”
Kẻ ấy sẽ bị dân nguyền rủa và các dân khác ghê tởm.
²⁵Nhưng người nào quở phạt kẻ ác sẽ được đẹp lòng thiên hạ,
Và phước hạnh sẽ đến với người ấy.
²⁶Lời đối đáp hay và chân thật,
Giống như một nụ hôn trên môi.

²⁷Hãy sắp đặt công việc của con ở bên ngoài,
Hãy chuẩn bị mọi việc của con ngoài đồng ruộng cho chu tất;
Rồi sau đó mới bắt đầu xây cất nhà cửa cho con.

²⁸Ðừng làm chứng nghịch lại người khác mà không có chứng cớ,
Ðừng dùng môi con nói những lời dối trá hại người.
²⁹Con đừng nói, “Ta sẽ làm cho nó như nó đã làm cho ta;
Ta sẽ báo trả nó những gì nó đã làm, cho nó biết.”

³⁰Ta có đi ngang qua cánh đồng của một kẻ biếng nhác,
Ta có đi ngang qua vườn nho của một kẻ chẳng biết nghĩ suy,
³¹Ta nhìn thấy gai từng bụi mọc tràn lan khắp chốn,
Mặt đất phủ đầy cỏ dại gai rừng, còn tường đá đã ngã đổ.
³²Thấy như thế ta chạnh lòng suy nghĩ,
Ta nhìn xem và gẫm được một bài học ở đời:
³³Ngủ một chút, ngủ nướng thêm một chút,
Khoanh tay nằm nghỉ một chút,
³⁴Thì cái nghèo sẽ vụt đến như bị tên cướp bất chợt tấn công,
Và cái thiếu sẽ ập đến như bị quân thù đầy vũ trang tập kích.