24
1Tsw xob khib cov tuabneeg phem,
tsw xob ntshaw nrug puab nyob ua ke,
2tsua qhov puab lub sab
ntaus tswvyim ua nruj ua tswv,
hab puab daim tawv ncauj
has tej lug kws yuav moog ua phem.
3Swv tswvyim txhad ua tau lub tsev,
hab muaj kev thoob tswb to nrog
ua lub tsev nyob ruaj khov.
4Hab muaj kev txawj ntse
txhad ua rua tej chaav tsev
muaj cuab txhaj cuab taam
zoo zoo nkauj puv nkaus.
5Tug kws muaj tswvyim muaj zug heev,
tug kws txawj ntse kuj muaj zug tuaj.
6Yog muaj cov txawj ntse qha
mas koj txhad nqeg teg ua rog tau,
hab muaj ntau leej ua chaw sablaaj
koj txhad kov yeej.
7Tswvyim nyob sab dhau tug ruag,
ntawm lub rooj loog⚓
nwg tsw rua qhov ncauj has.
8Tug kws ntaus tswvyim ua phem
luas yuav hu tas tug thaab plaub.
9Qhov kws ntaus tswvyim
ua tej yaam ruag kuj txhum,
hab tug kws thuaj luag
yog tug kws tuabneeg ntxub kawg.
10Yog koj poob sab nthaav
rua nub kws koj raug ceblaaj,
koj kuj tsw muaj zug.
11Ca le cawm cov kws
raug caab moog tua kuas dim,
ca le paab tug kws raug caab
nrhaaj nrhuj nrheev moog tua kuas dim.
12Yog koj has tas,
“Peb tsw paub zaaj nuav le,”
mas Vaajtswv kws tshuaj saib lub sab
yuav tsw pum lov?
Tug kws zuv rawv koj tug ntsuj plig
tsw paub hab lov?
Nwg yuav tsw pauj rua tuabneeg
lawv le puab tau ua lug lawm lov?
13Kuv tub 'e, ca le noj zwb ntaab
vem yog yaam kws zoo,
hab zwb ntaab kws nrug ntawm lub tsev ntaab
kuj qaab zwb heev.
14Yuav tsum paub tas tswvyim
zoo ib yaam le ntawd rua koj tug ntsuj plig,
yog koj tau tswvyim, koj lub hauv ntej yuav zoo
hab koj yuav tsw nplaam tej kws koj vaam.
15Tsw xob zuv tog nrhw
ib yaam le tej tuabneeg limham
kws yuav lws tug ncaaj nceeg lub tsev,
tsw xob ua nruj ua tswv rua nwg lub tsev,
16tsua qhov tug ncaaj nceeg
txawm qaug xyaa zag los tseed sawv lug hab,
tassws tug tuabneeg limham
raug vej sub vej sw muab ntxuav pov tseg.
17Tsw xob zoo sab xyiv faab
rua thaus koj tug yeeb ncuab qaug,
hab tsw xob zoo sab rua thaus nwg dawm,
18ntshai tsaam Yawmsaub pum
tes yuav tsw txaus sab
hab nwg yuav thim qhov kws nwg npau tawg
rua koj tug yeeb ncuab.
19Koj tsw xob nyuaj sab
rua tej tuabneeg kws ua phem
hab tsw xob khib cov kws ua limham,
20tsua qhov tug tuabneeg phem
tsw muaj lub hauv ntej zoo,
hab tug tuabneeg limham lub teeb
yuav raug muab tua.
21Kuv tub 'e, ca le fwm hab paub ntshai
Yawmsaub hab vaajntxwv,
tsw xob nrug tej tuabneeg kws faav xeeb
ua ib lub sab,
22tsua qhov ob tug yuav ua
vej sub vej sw tshwm lug sai sai,
mas leejtwg yuav paub tej kev puam tsuaj
kws ob tug ua?
Tej lug ntuag ntxwv
23Tej lug nuav yog cov kws muaj tswvyim has.
Qhov kws saib dej ua ntu saib tuabneeg plhu
mas tsw zoo le.
24Tug kws has rua tug tuabneeg limham tas,
“Koj tsw txhum,”
mas yuav raug tej pejxeem tshev foom
hab raug tej tebchaws ntxub.
25Tassws cov kws qhuab ntuag
tug tuabneeg limham
yuav tau nyob kaaj sab
hab yuav tau koob moov.
26Tug kws teb lu lug tseeb
mas zoo le nwj daim tawv ncauj.
27Ca le npaaj koj tej daag num saab nrau
hab ua txhua yaam kuas txhwj huv koj daim teb,
dhau ntawd kuj ua koj lub tsev.
28Tsw xob laam ua timkhawv
tum koj kwvtij zej zog kws tsw tau ua txhum,
hab koj daim tawv ncauj tsw xob daag.
29Tsw xob has tas, “Kuv yuav ua rua nwg
yaam le nwg tau ua rua kuv lawm,
kuv yuav ua pauj tej kws nwg tub ua lawm.”
30Kuv hlaa huv tug cis nkeeg daim teb
hab tug tsw thoob tswb lub vaaj txwv maab,
31ua cav xuav paug tuaj puv nkaus,
nroj tsuag tuaj ntum quas nti,
hab tej ntsaa laaj kaab pob zeb pob taag.
32Kuv pum hab ua tuab zoo xaav,
kuv saib ntsoov
mas kuv txhad tau kev qhuab qha.
33Tsaug ib nyuas tswg zug,
ib nyuas qe muag, khawm teg su ib plag,
34mas txujkev pluag yuav lug txug koj
yaam nkaus le tub saab tuaj lws,
hab kev txom nyem yuav lug
yaam nkaus le tug coj ntaaj coj rag tuaj lws.
24
1,2Chớ đem lòng đố kỵ người gian,
Cũng đừng mong kết bạn với chúng,
Vì lòng chúng ấp ủ bạo tàn,
Môi nói rặc lời gian dối, tổn thương.
3,4Nhà cửa xây trên nền khôn ngoan, kiến thức;
Nhà nào có trí thức, các phòng được trang sức.
5,6Người khôn biết sử dụng sức,
Kẻ trí biết tăng cường năng lực;
Vì người khôn đánh giặc dùng mưu,
Càng đông mưu sĩ, càng nhiều chiến công.
7Với kẻ dại, khôn ngoan là điều cao xa quá,
Chốn công môn, nó chẳng dám hé miệng ra.
8Ai mưu tính gian ác
Sẽ nổi danh là kẻ ác tặc.
9Âm mưu của kẻ dại là tội lỗi,
Mối họa thế nhân là kẻ kiêu cường.
10Chỉ kẻ yếu hèn mới sờn lòng trong ngày hoạn nạn.
11,12Phải cứu người bị xử bất công, bị dẫn ra pháp trường,
Chớ khoanh tay đứng nhìn, chối quanh: Tôi đâu biết,
Vì Thượng Đế xét lòng con, biết lòng con,
Lẽ thưởng phạt tùy theo việc con làm.
13,14Mật ong là vật ngon lành;
Lưỡi con nếm mật thế nào
Hồn con cũng nếm khôn ngoan như vậy.
Ngày con tìm thấy khôn ngoan,
Tràn đầy hy vọng tương lai huy hoàng.
15,16Chớ cướp bóc, tranh đoạt nhà người ngay,
Người vẫn đứng dậy, dù bị ngã bảy lần;
Nhưng chỉ một tai vạ, kẻ ác đã quỵ ngay.
17,18Khi kẻ địch sa cơ, con chớ mừng,
Khi nó ngã, lòng con đừng hớn hở;
Vì như thế con làm phật ý Thượng Đế,
Ngài sẽ phế bỏ cuộc trừng phạt đang nửa chừng.
19,20Chớ nóng lòng vì công việc kẻ ác,
Đừng ganh tỵ khi kẻ dữ thành đạt;
Đời kẻ ác không có tương lai,
Đèn kẻ dữ nay mai sẽ tắt.
21Phải sợ Thượng Đế, nể chính quyền
Đừng liên kết với người chuyên phản loạn.
22Vì họa tai sẽ đến bất ngờ,
Con đâu lường được hậu quả.
Và đây là một số châm ngôn khác nữa:
23-25Khi xét xử, đừng thiên vị ai cả.
Ai tuyên bố phạm nhân là vô tội
Bị mọi người nguyền rủa không thôi,
Ai phạt kẻ ác, được nổi danh, đầy phúc hạnh.
26Lời nói thẳng xuất phát từ tình thương.
27Lo làm ăn trong ngoài chu tất,
Rồi hãy tính đến việc cất nhà.
28,29Đừng vô cớ làm chứng hại láng giềng,
Môi miệng con đừng thốt ra lời dối trá.
Chớ nói: Tôi trả lại điều nó làm cho tôi,
Tôi chỉ tốt với người tốt với tôi thôi.'
30-31Ta có qua ruộng một kẻ kém siêng năng,
Cỏ mọc um tùm, gai phủ dăng,
Rào dậu điêu tàn nghiêng ngửa đổ.
Quan sát cảnh ấy, ta học rằng:
'Ngủ một tí, mơ màng thêm một tí,
Khoanh tay đứng nghỉ tí nữa thôi...
Như kẻ trộm, cảnh nghèo đã đến rồi,
Bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.'