1

¹Châm ngôn của Sa-lô-môn, con Đa-vít, vua Y-sơ-ra-ên
²Để nhận biết điều khôn ngoan và lời khuyên dạy,
Cùng hiểu rõ những tư tưởng cao sâu.
³Để tiếp nhận lời dạy sáng suốt
Công bằng, ngay thẳng, vô tư
⁴Giúp kẻ khờ nên khôn,
Người trẻ tuổi hiểu biết và thận trọng.
⁵Người khôn ưa nghe nên tăng kiến thức
Người thông minh sẽ chỉ đạo
⁶Để hiểu châm ngôn, ngụ ngôn,
Tư tưởng triết nhân cùng lời nói sâu kín.
⁷Kính sợ Chúa Hằng Hữu là bước đầu mọi tri thức
Còn kẻ dại khinh dể khôn ngoan và giáo dục
⁸Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy
Đừng bỏ khuôn phép của mẹ con.
⁹ĐÓ là trang sức duyên dáng trên đầu con
Và dây chuyền xinh đẹp nơi cổ con
¹⁰Con ơi, khi kẻ tội lỗi quyến rũ
Con đừng nghe theo.
¹¹Khi chúng bảo: "Mày theo tụi tao
Rình rập giết người
Lén hại kẻ lương thiện vô tội
¹²Tụi mình nuốt sống nó như Âm ty
Nuốt trọn như kẻ xuống huyệt sâu.
¹³Rồi cướp hết mọi bảo vật
Đem về chất cho đầy nhà!
¹⁴Mày sẽ bắt thăm với tụi tao,
Tiền bạc tụi mình chia cho nhau."
¹⁵Con ơi, đừng đi theo chúng nó
Chân con phải tránh xa đường tội khiên.
¹⁶Vì chúng nhanh chân theo điều ác,
Vội vàng ra tay giết người.
¹⁷Khi người giăng lưới bắt chim,
Chim khôn bay thoát.
¹⁸Nhưng bọn này tự giăng bẫy
Rình rập hại mạng mình.
¹⁹Đó là số phận kẻ ham lợi bất nghĩa
Lợi ấy sẽ tiêu diệt mạng sống họ.
²⁰Khôn ngoan lên tiếng ngoài đường
Loan truyền khắp phố phường,
²¹Kêu gọi nơi công cộng
Tại cổng thành, trong đô thị:
²²“Đến bao giờ người khờ cứ mãi u mê?
Người chế nhạo quen thói khinh khi?
Và kẻ dại thù ghét tri thức?"
²³Hãy tỉnh ngộ nghe ta
Ta sẽ ban thần trí khôn ngoan
Để con thông suốt lời ta.
²⁴Nhưng, dù ta kêu gọi Các ngươi vẫn từ nan.
Ta đưa tay chờ đợi Cũng không ai quan tâm
²⁵Không ai để ý lời ta khuyên răn,
Hay chịu nghe ta quở trách.
²⁶Nên khi các người lâm nạn, ta sẽ cười
Và chế giễu khi các người kinh hãi.
²⁷Khi kinh hoàng vụt đến tựa phong ba,
Tai ương xâm nhập như bão tố
Và nguy nan cùng khổ ngập tràn.
²⁸Chúng sẽ kêu cầu ta,
Nhưng ta chẳng đáp lời,
Chúng sẽ tìm kiếm ta,
Nhưng không sao gặp được.
²⁹Chính vì chúng thù ghét tri thức,
Không chịu kính sợ Chúa Hằng Hữu,
³⁰Không muốn nghe ta khuyên dạy,
Khinh bỉ mọi lời quở trách.
³¹Chúng sẽ hứng chịu kết quả công việc mình
Và lãnh trọn quả báo mưu mô mình
³²Người ngây thơ chết vì lầm đường lạc lối,
Kẻ dại dột bị diệt vì tự thị tự mãn.
³³Nhưng ai nghe ta sẽ sống an toàn,
Hưởng thái bình không lo tai họa.

1

Lời mở đầu: Mục đích và chủ đề

¹Châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Y-sơ-ra-ên:⚓

²Để học biết sự khôn ngoan và lời khuyên dạy,
Để hiểu rõ những lời thông sáng,
³Để nhận lãnh lời khuyên dạy sáng suốt,
Để sống ngay thẳng, công minh và chính trực;
⁴Giúp cho người đơn sơ trở nên khôn khéo,
Người trẻ tuổi thêm tri thức và thận trọng.
⁵Người khôn ngoan sẽ nghe và tăng thêm kiến thức,
Người hiểu biết sẽ tìm được lời hướng dẫn,
⁶Để hiểu biết châm ngôn, ẩn dụ,
Lời nói của người khôn ngoan và câu đố bí ẩn của họ.

⁷Kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu tri thức,⚓
Còn kẻ ngu muội xem thường sự khôn ngoan và lời khuyên dạy.

⁸Hỡi con ta, hãy nghe lời khuyên dạy của cha,
Đừng từ bỏ khuôn phép của mẹ con;
⁹Vì những lời ấy sẽ như một vòng hoa xinh đẹp trên đầu con,
Như dây chuyền trang sức cho cổ của con.

Khuyên tránh bọn gian ác

¹⁰Hỡi con ta, nếu bọn người tội lỗi quyến rũ,
Con đừng nghe theo.
¹¹Nếu chúng nói: “Hãy đến với chúng tôi, để mai phục làm đổ máu người,
Rình rập để vô cớ làm hại người vô tội;
¹²Chúng ta sẽ nuốt sống chúng như âm phủ,
Và nuốt nguyên vẹn như những kẻ đi xuống mồ mả;
¹³Chúng ta sẽ được các thứ của báu,
Nhà chúng ta sẽ đầy của cướp;
¹⁴Chúng ta hãy bắt thăm chia phần với nhau,
Tất cả chúng ta sẽ có chung một túi bạc.”
¹⁵Hỡi con ta, đừng đi theo con đường của chúng,
Hãy giữ chân con khỏi lối đi của chúng,
¹⁶Vì chúng nhanh chân chạy đến điều ác,
Vội vàng làm đổ máu người.
¹⁷Thật là luống công khi giăng lưới
Trước mặt các loài chim;
¹⁸Nhưng chúng mai phục để làm đổ máu chính mình,
Rình rập hại mạng sống mình.
¹⁹Đó là số phận⚓ của những kẻ tham lợi bất nghĩa;
Lợi ấy cướp đi mạng sống của kẻ được nó.

Tiếng gọi của sự khôn ngoan

²⁰Sự khôn ngoan kêu lớn tiếng ngoài đường phố,⚓
Cất tiếng vang dội nơi quảng trường;
²¹Sự khôn ngoan kêu la ồn ào ở đầu đường;
Phát biểu nơi lối vào cổng thành rằng:
²²“Hỡi kẻ khờ dại, các ngươi yêu mến sự khờ dại cho đến bao giờ?
Kẻ nhạo báng sẽ ưa sự nhạo báng
Và kẻ ngu dại sẽ ghét tri thức cho đến chừng nào?
²³Hãy trở lại nghe lời ta sửa dạy,
Nầy, ta sẽ đổ thần linh ta trên các ngươi;
Khiến các ngươi hiểu biết lời ta dạy.
²⁴Vì ta kêu gọi mà các ngươi không chịu lắng nghe,
Ta giơ tay ra lại chẳng có ai quan tâm;
²⁵Nhưng các ngươi đã bỏ hết lời ta khuyên dạy,
Không chịu nhận lời quở trách của ta;
²⁶Nên ta sẽ cười lúc các ngươi gặp tai ương,
Và chế giễu khi các ngươi kinh hãi;
²⁷Khi nỗi kinh hoàng xảy đến thình lình như gió bão,
Tai ương ập đến như bão tố cuồng phong,
Và sự ngặt nghèo, cùng khốn giáng trên các ngươi.

²⁸Bấy giờ chúng sẽ kêu cầu ta, nhưng ta không đáp lời;
Sáng sớm chúng sẽ tìm ta, nhưng không gặp được.
²⁹Chính vì chúng ghét tri thức,
Không chọn sự kính sợ Đức Giê-hô-va,
³⁰Cũng không muốn theo sự khuyên dạy ta,
Và chê bai các lời ta quở trách;
³¹Vì vậy, chúng phải gánh hậu quả việc mình làm,⚓
Và chuốc lấy mọi điều mình toan tính.⚓
³²Vì sự bội nghịch của kẻ ngu dốt sẽ giết chúng,
Và sự yên ổn của kẻ dại dột sẽ làm hại chúng.
³³Nhưng ai chịu nghe ta hẳn sẽ sống an lành,
Sẽ được an toàn, không sợ tai họa nào.”