4

Chiêm bao về cây lớn

¹Ta, hoàng đế Nê-bu-cát-nết-sa, gửi tất cả các dân tộc, quốc gia, ngôn ngữ khắp thế giới. Câu chúc bình an cho các ngươi! ²Thiết tưởng ta nên công bố cho các ngươi biết các dấu lạ và việc kỳ diệu mà Đấng Chí Cao đã làm cho ta. ³Dấu lạ của Ngài thật vĩ đại! Việc kỳ diệu Ngài làm thật mạnh mẽ! Nước Ngài vững lập đời đời! Quyền bính Ngài tồn tại mãi mãi!
⁴Ta, Nê-bu-cát-nết-sa, đang an nhàn và hưởng mọi thành công trong cung điện ta. ⁵Một hôm, ta thấy một chiêm bao dễ sợ; càng nằm trên giường suy nghĩ, càng nhớ lại các khải tượng, ta càng hoang mang bối rối. ⁶Ta liền ra lệnh triệu tập các học giả Ba-by-luân để giải thích điềm chiêm bao ấy. ⁷Các học giả Ba-by-luân vào chầu, nghe ta thuật hết điềm chiêm bao nhưng không ai giải được cả.
^8,9Rốt cuộc, Đa-ni-ên vào chầu ta (người này đã được đổi tên là Bên-tơ-sát-xa theo danh hiệu của thần ta; trong người ấy Linh của các thần thánh đang ngự). Ta thuật cho người điềm chiêm bao và bảo: "Này, Bên-tơ-sát-xa, Chủ tịch liên đoàn các học giả. Vì ta biết Linh các thần thánh đang ngự trong ngươi, và không có huyền nhiệm nào khó quá cho ngươi, nên ngươi hãy thuật cho ta các khải tượng trong chiêm bao ta đã thấy và giải thích rõ ràng. ¹⁰Đây là các khải tượng trong trí ta lúc ta nằm trên giường: Ta quan sát và nhìn thấy một cây lớn mọc giữa mặt đất, ngọn rất cao. ¹¹Cây ngày càng lớn mạnh, ngọn vươn đến tận trời, khắp cả mặt đất đều trông thấy. ¹²Lá cây đẹp đẽ, trái cây thật nhiều dùng làm thức ăn cho mọi loài sinh vật. Thú vật ngoài đồng đến nấp bóng nó; chim trời làm tổ trên cành nó. Tất cả các loài sinh vật đều nhờ cây ấy nuôi sống. ¹³Ta đang quan sát, thình lình Đấng canh giữ, tức là Đấng thánh, từ trời ngự xuống. ¹⁴Người lớn tiếng ra lệnh: "Đốn cây này đi! Chặt hết các cành, làm cho trụi lá và vải trái cây ra khắp nơi! Các loài thú đồng đang nấp dưới bóng cây, hãy chạy trốn! Các loài chim chóc đang đậu trên cành cây, hãy tung cánh bay xa! ¹⁵Khi đốn cây, hãy để lại gốc rễ dưới đất, nhưng phải xiềng lại bằng xiềng sắt và đồng, giữa cỏ đồng nội; cho sương móc từ trời xuống dầm thấm nó, và cho nó sống với thú vật ngoài đồng nội. ¹⁶Hãy cất lòng người khỏi nó và cho nó lòng thú vật qua suốt 7 kỳ. ¹⁷Đây là quyết định của các Đấng canh giữ và lệnh của Đấng thánh ngõ hầu tất cả loài người và sinh vật đều biết rõ ràng Đấng Chí Cao nắm quyền tể trị trong thế giới loài người. Ngài muốn giao chính quyền cho ai tùy ý Ngài và đặt người thấp nhất trong xã hội lên cầm quyền thống trị. ¹⁸Ta, hoàng đế Nê-bu-cát-nết-sa, đã thấy chiêm bao ấy và thuật lại cho các học giả Ba-by-luân nhưng họ không giải nghĩa được. Vậy, bây giờ, Bên-tơ-sát-xa hãy giải nghĩa cho ta. Ngươi có khả năng giải nghĩa vì Linh của các thần thánh ngự trong ngươi.

Ý nghĩa điềm chiêm bao

¹⁹Đa-ni-ên cũng gọi là Bên-tơ-sát-xa đứng sững cả tiếng đồng hồ không nói được một lời vì càng suy nghĩ ông càng bối rối. Nhà vua thấy thế liền giục: "Đừng lo ngại, cứ nói đi!⚓ Đa-ni-ên thưa: "Muôn tâu, ước gì chiêm bao này ứng vào các kẻ thù nghịch của vua! ^20-22Cây lớn vua đã thấy, ngày càng lớn mạnh, ngọn vươn đến tận trời, khắp đất đều trông thấy; lá cây đẹp đẽ, trái cây thật nhiều, dùng làm thức ăn cho loài sinh vật; thú vật ngoài đồng đến nấp bóng, chim trời làm tổ trên cành - muôn tâu, cây ấy chính là vua vì vua đã trở nên cường thịnh và vĩ đại đến mức vươn lên tận trời và uy quyền vua bao trùm cả thế giới. ²³Vua đã thấy một Đấng canh giữ là Đấng thánh từ trời xuống ra lệnh đốn cây và chặt phá, nhưng phải chừa lại gốc rễ trong đất và xiềng lại bằng xích sắt và đồng giữa cây cỏ đồng nội, để cho sương móc từ trời dầm thấm cùng với thú vật ngoài đồng suốt 7 thời kỳ.'
²⁴Muôn tâu, Đấng Chí Cao đã quyết định và chắc chắn sẽ thực hiện điều này: ²⁵Nhân dân của vua sẽ đuổi vua ra khỏi cung điện. Vua sẽ phải sống ngoài đồng như loài thú, ăn cỏ như bò, lưng vua sẽ ướt đẫm sương móc từ trời. Suốt bảy năm trời, vua phải sống như thế, cho đến khi vua nhận ra rằng Đấng Chí Cao nắm quyền tể trị trong thế giới loài người và Ngài muốn giao chính quyền vào tay ai là tùy ý Ngài. ²⁶Lệnh truyền để lại gốc rễ có nghĩa: đế quốc của vua sẽ được giao lại cho vua cai trị sau khi vua nhìn nhận quyền tể trị của Đấng Tạo Hóa. ²⁷Vì thế, muôn tâu, xin vua vui lòng nghe tôi trình bày: Xin vua xét xử cho công bằng thi hành sự công chính và tỏ lòng thương xót ngươi nghèo khổ để đoái công chuộc tội, may ra thời vận của vua còn có thể kéo dài thêm một thời gian nữa."

Lời tiên tri ứng nghiệm

²⁸Tất cả các sự việc đều diễn tiến đúng như Đa-ni-ên đã tiên đoán: ²⁹Một năm sau, vua Nê-bu-cát-nết-sa đang ngự chơi trong cung điện giữa thủ đô đế quốc Ba-by-luân. ³⁰Vua kiêu hãnh tuyên bố: Đây, Ba-by-luân vĩ đại ta đã xây dựng với sức mạnh của quyền lực ta làm thủ đô đế quốc, để biểu dương vinh quang của uy nghi ta. ³¹Vua chưa dứt lời, bỗng nghe tiếng phán từ trời: "Này, vua Nê-bu-cát-nết-sa! Ta báo cho ngươi biết, ngươi đã bị truất phế! ³²Ngươi sẽ bị xã hội loài người khai trừ và sẽ sống chung với thú vật ngoài đồng. Ngươi buộc phải ăn cỏ như bò và chịu đựng hình phạt suốt 7 kỳ, cho đến khi ngươi nhận biết rằng Đấng Chí Cao tể trị trên thế giới loài người và Ngài muốn giao chính quyền cho ai tùy ý!"
³³Ngay giờ đó, lệnh ấy được thi hành. Vua Nê-bu-cát-nết-sa bị nhân dân xua đuổi. Vua phải ăn cỏ như bò. Thân thể vua ướt đẫm sương mốc từ trời cho đến khi da mọc lông như chim phụng, và móng tay mọc dài như móng diều hâu.
³⁴Bảy năm sau, tính đúng từng ngày, Nê-bu-cát-nết-sa tôi ngước mắt nhìn lên trời cầu cứu ! Trí khôn tôi liền bình phục và tôi ca ngợi Đấng Chí Cao. Tôi tung hô và tôn vinh Đấng sống đời đời, sáng lập Nước vĩnh cửu và tể trị mãi mãi.⚓ ³⁵Đem so với Chúa, tất cả nhân loại trên thế giới chỉ là con số không. Chúa hành động theo ý muốn Ngài đối với muôn triệu ngôi sao trên trời cũng như đối với loài người đông đảo dưới đất. Không ai có quyền ngăn chặn và chất vấn Ngài: "Chúa làm việc đó để làm gì?
³⁶Lập tức trí khôn tôi bình phục. Tôi được trao trả chính quyền trong nước, với tất cả uy nghi rực rỡ của bậc thiên tử. Các quân sư và thượng thư lại đến chầu, giúp tôi củng cố chính quyền trong tay và mở rộng biên cương đế quốc.⚓
³⁷Bây giờ, Nê-bu-cát-nết-sa tôi xin ca ngợi, tán dương và tôn vinh Vua Trời! Công việc Ngài đều chân thật, đường lối Ngài đều công chính, kẻ nào lên mặt kiêu căng hợm hĩnh sẽ bị Ngài hạ xuống đất đen.

4

Nenpukhanexa ua npau suav zag ob

¹Kuv yog vaajntxwv Nenpukhanexa tshaaj tawm rua ib tsoom tuabneeg hab ib tsoom tebchaws hab cov kws has txhua yaam lug kws nyob thoob qaab ntuj has tas, Thov kuas mej muaj kws noj qaab nyob zoo heev quas zug. ²Kuv pum zoo kws yuav pav tej txujci tseem ceeb hab tej txujci phemfwj kws Vaajtswv tug luj dua ndais tau ua rua kuv.
³Nwg tej txujci luj kawg le lauj!
Nwg tej num phemfwj
muaj fwjchim kawg le lauj!
Nwg yuav kaav moog ib txhws tsw kawg
hab nwg muaj fwjchim kaav ib tam dhau ib tam.
⁴Kuv yog Nenpukhanexa noj qaab nyob zoo huv kuv lub tsev hab vaam meej rua huv kuv lub tsev vaajntxwv. ⁵Kuv ua npau suav pum yaam kws ua rua kuv ntshai. Thaus kuv pw sau kuv lub txaaj tej kws kuv xaav hab tej kws kuv ua yug quas toog tshwm rua huv kuv lub taubhau ua rua kuv poob sab. ⁶Kuv txhad ua ntawv kuas coj cov tuabneeg txawj ntse huv Npanpiloo suavdawg tuaj cuag kuv sub puab txhad txhais tau zaaj npau suav rua kuv paub. ⁷Cov txwv neeb txwv yaig hab cov kws txawj ua khawv koob yeeg swv hab cov Kheentia txawm nkaag lug. Kuv txhad pav zaaj npau suav rua puab, tassws puab txhais tsw tau lub ntsab. ⁸Thaus kawg Taniyee txhad tuaj cuag kuv, nwg muaj dua ib lub npe hu ua Npeethesaxa lawv le kuv tug daab lub npe, nwg muaj tej timtswv⚓ kws dawb huv tug ntsuj plig, mas kuv pav zaaj npau suav rua nwg noog tas, ⁹“Npeethesaxa kws yog tej txwv neeb tug thawj 'e, vem yog kuv paub tas tej timtswv kws dawb huv tug ntsuj plig nyob huv koj hab tsw muaj ib yaam daabtsw kws tsw muaj leejtwg paub kws yuav ceblaaj dhau koj txhais tsw tau, zaaj kws kuv ua npau suav pum yog le nuav. Mas thov koj txhais lub ntsab rua kuv. ¹⁰Zaaj yug quas toog kws tshwm rua huv kuv lub taubhau rua thaus kuv pw sau lub txaaj yog le nuav. Kuv saib mas pum ib tsob ntoo nyob huv plawv lub nplajteb sab kawg le. ¹¹Tsob ntoo hov luj hlub hab khov kawg le, lub ntsws sab moog nto ntuj, hab thoob qaab ntuj kawg puavleej pum tau. ¹²Cov nplooj kuj zoo nkauj, cov txwv kuj ncw, suavdawg noj tau tsob ntoo hov. Tej tsaj qus lug nraim huv qaab tug duab ntxoo hab tej naag noog sau nruab ntug lug nyob sau tej ceg, hab txhua yaam kws muaj txujsa kuj noj tsob ntoo hov.
¹³“Zaaj yug quas toog kws tshwm rua huv kuv lub taubhau rua thaus kuv pw sau lub txaaj, na cav kuv pum ib tug faaj xwm dawb huv nqeg sau ntuj lug. ¹⁴Nwg qw nrov hab has tas, ‘Ca le ntuv tsob ntoo nuav hab txav nwg tej ceg huvsw, ca le muab tej nplooj lwg du lug hab muab tej txwv w rua hov u hov nuav. Ca tej tsaj tswv huv qaab tsob ntoo moog hab tej noog tswv sau tej ceg taag. ¹⁵Tassws tseg lub hauv paug hab cov caag nyob huv aav, muab ib daim hlau hab tooj lab khwb lub hauv paug ca nyob huv plawv tej nroj mog tom teb. Ca nwg ntub tej lwg sau ntuj, ca nwg nrug tsaj qus nyob huv plawv tej nroj tsuag huv lub nplajteb. ¹⁶Ca nwg lub sab hloov tsw thooj le tuabneeg lub hab muab tsaj qus lub sab rua nwg. Tso nwg nyob le hov kuas puv xyaa xyoo.⚓ ¹⁷Tej lug txav txem hov yog cov faaj xwm txav, yog cov kws dawb huv tej lug txav sab sub cov kws muaj txujsa nyob txhad paub tas tug Vaajtswv luj dua ndais kaav tuabneeg tej tebchaws hab pub tebchaws rua tug kws nwg xaav pub, hab tsaa tug kws qeg kawg ua tug kws kaav.’ ¹⁸Zaaj npau suav nuav yog kuv vaajntxwv Nenpukhanexa pum. Npeethesaxa 'e, koj ca le has lub ntsab rua kuv, tsua qhov cov tuabneeg txawj ntse huv kuv lub tebchaws suavdawg txhais tsw tau zaaj npau suav rua kuv, tassws koj yuav txhais tau vem tej timtswv dawb huv tug ntsuj plig nyob huv koj.”
¹⁹Tes Taniyee kws muaj dua npe hu ua Npeethesaxa txawm nyuaj sab ib nyuas plag hab tej kws nwg xaav ua rua nwg poob sab. Vaajntxwv txhad has tas, “Npeethesaxa, tsw xob ca zaaj npau suav lossws lub ntsab ua rua koj poob sab.” Npeethesaxa teb tas, “Yawm hlub, thov ca zaaj npau suav hov poob rua cov kws ntxub koj hab lub ntsab poob rua koj cov yeeb ncuab. ²⁰Tsob ntoo kws koj pum, kws luj hlub hab khov kawg le, lub ntsws sab moog nto ntuj, hab thoob qaab ntuj kawg puavleej pum tau, ²¹cov nplooj kuj zoo nkauj, cov txwv kuj ncw, suavdawg noj tau tsob ntoo hov, hab tej tsaj qus lug nraim huv qaab tug duab ntxoo hab tej naag noog sau nruab ntug lug nyob sau tej ceg, ²²au vaajntxwv, tsob ntoo hov yog koj ntaag. Koj luj hlub hab khov, qhov kws koj tau ua luj kuj luj quas zug tuaj hab sab moog nto ntuj, hab koj muaj fwjchim kaav moog thoob qaab ntuj kawg. ²³Koj pum ib tug faaj xwm dawb huv nqeg sau ntuj lug hab has tas, ‘Ca le ntuv tsob ntoo nuav hab ua kuas puam tsuaj, tassws tseg lub hauv paug hab cov caag nyob huv aav, muab ib daim hlau hab tooj lab khwb lub hauv paug ca nyob huv plawv tej nroj mog tom teb. Ca nwg ntub tej lwg sau ntuj, ca nwg nrug tsaj qus nyob, moog txug thaus puv xyaa xyoo.’^f ²⁴Au vaajntxwv, tej kws koj pum hov lub ntsab yog le nuav. Vaajtswv kws luj dua ndais has lug tuaj rua vaajntxwv kws yog kuv tug tswv tas ²⁵koj yuav raug muab lawv tawm huv tej tuabneeg moog hab koj yuav nrug tej tsaj qus nyob, hab koj yuav tsum noj zaub ib yaam le nyuj, hab koj yuav ntub cov lwg sau ntuj, hab koj yuav nyob le hov kuas puv xyaa xyoo,^f moog txug thaus koj paub tas tug kws luj dua ndais kaav tuabneeg tej tebchaws hab pub tebchaws rua tug kws nwg xaav pub. ²⁶Qhov kws has kuas tseg lub hauv paug ntoo hab tej caag nyob hov, lub ntsab yog has tas koj lub tebchaws tseed tseg rua koj kaav, txwj thaus koj leeg tas Vaajtswv ntuj kaav rawv. ²⁷Au vaajntxwv, vem le nuav thov koj yuav tej lug kws kuv has. Muab koj tej kev txhum pov tseg es ua ncaaj nceeg, hab tseg koj tej kev phem kev qas es muaj lub sab khuvleej cov kws raug quab yuam, sub koj txhad noj qaab nyob zoo ntev moog.”
²⁸Tej xwm txheej nuav huvsw tshwm lug raug vaajntxwv Nenpukhanexa. ²⁹Dhau kaum ob lub hlis nwg moog ncig sau vaajntxwv txheej tsev laag tshaav huv Npanpiloo, ³⁰hab vaajntxwv has tas, “Nuav yog lub tuam nroog Npanpiloo los tsw yog, kws kuv swv tug fwjchim luj kawg tswm lug ua lub chaw rua vaajntxwv nyob hab ua rua kuv tug fwjchim meej mom nto moo quas lug?” ³¹Thaus tej lug hov tseed nyob huv vaajntxwv lub qhov ncauj txawm muaj ib lub suab has sau ntuj tuaj has tas, “Au vaajntxwv Nenpukhanexa, tej lug nuav yog has rua koj tas, lub tebchaws ncaim ntawm koj lawm, ³²hab koj yuav raug muab lawv tawm huv tej tuabneeg moog hab koj yuav nrug tej tsaj qus nyob, hab koj yuav tsum noj zaub ib yaam le nyuj, hab koj yuav nyob le hov kuas puv xyaa xyoo,^f moog txug thaus koj leeg paub tas tug kws luj dua ndais kaav tuabneeg tej tebchaws hab pub tebchaws rua tug kws nwg xaav pub.” ³³Tes taamswm ntawd tej lug hov txawm tav rua Nenpukhanexa. Nwg raug muab lawv tawm huv tej tuabneeg moog hab nwg noj zaub ib yaam le nyuj, nwg lub cev ntub lwg sau ntuj moog txug thaus cov plaubhau ntev le plaub daav hab nwg tej rau teg ntev le rau noog.
³⁴Dhau lub swjhawm hov lawm, kuv, Nenpukhanexa, tsaa muag saib sau ntuj mas kuv rov feeb meej le qub,
kuv txhad qhuas Vaajtswv kws luj dua ndais,
hab kuv qhuas hab ua rua tug
kws nyob moog ib txhws tau koob meej,
tsua qhov nwg muaj fwjchim kaav moog ib txhws
hab nwg lub tebchaws yuav nyob ruaj
ib tam dhau ib tam moog le.
³⁵Nwg pum tas ib tsoom tuabneeg
huv nplajteb suavdawg tsw tseem ceeb daabtsw,
nwg ua lawv le nwg lub sab nyam
rua cov tuabneeg qaum ntuj
hab rua cov kws nyob nplajteb,
tsw muaj leejtwg taav tau Vaajtswv txhais teg
lossws has rua nwg tas, “Koj ua daabtsw nej?”
³⁶Lub swjhawm ntawd kuv lub sab txhad le feeb rov lug, hab kuv tug fwjchim meej mom hab kuv lub meej thawb txhad le rov lug rua kuv ua rua kuv lub tebchaws tau koob meej. Kuv cov tub sablaaj hab kuv cov thawj tuaj cuag kuv, hab kuv txhad rov raug muab tsaa kaav lub tebchaws ruaj hab tau koob meej luj tsaav ntxwv rua. ³⁷Nwgnuav kuv, Nenpukhanexa, qhuas hab txhawb nqaa hab muab koob meej rua tug tuam vaajntxwv sau ntuj, tsua qhov txhua yaam kws nwg ua kuj raug cai hab nwg tej kev kuj ncaaj. Cov kws ua lub neej khaav theeb nwg muab txu tau kuas qeg.