7
Klei Y-Êtiên Blŭ
1Khua ngă yang prŏng êmuh, “Djŏ msĕ snăn mơ̆?”
2Y-Êtiên lŏ wĭt lač, “Ơ phung ayŏng adei leh anăn phung ama, dôk hmư̆ kâo bĕ. Aê Diê klei guh kơang bi êdah leh kơ aê drei Y-Abraham hlăk ñu dôk hlăm čar Mêsôpôtami, êlâo ñu dôk ti ƀuôn Čaran,
3leh anăn lač kơ Y-Abraham, ‘Kbiă bĕ mơ̆ng čar leh anăn găp djuê ih, leh anăn nao kơ čar kâo srăng ktrâo brei kơ ih.’
4 Hlăk anăn ñu kbiă mơ̆ng čar Kaldê leh anăn nao dôk ti ƀuôn Čaran. Leh djiê ama ñu, Aê Diê brei ñu kbiă mơ̆ng anôk anăn mŭt dôk hlăm čar diih dôk ară anei.
5 Aê Diê amâo brei lăn hma kơ ñu ôh hlăm čar anăn, sa plă jơ̆ng lăn kăn mâo rei, ƀiădah Aê Diê ƀuăn srăng brei čar anăn jing dŏ ñu leh anăn dŏ phung anak čô ñu êdei, wăt tơdah hlăk anăn Y-Abraham ka mâo anak êkei ôh.
6 Aê Diê lač phung anak čô ñu srăng jing tue hlăm čar arăng; phung anăn srăng mjing diñu hlŭn leh anăn ktư̆ juă diñu êjai pă êtuh thŭn.
7 Ƀiădah Aê Diê lač, ‘Kâo srăng phat kđi găp djuê mjing diñu hlŭn. Êdei kơ klei anăn diñu srăng kbiă hriê leh anăn kkuh mpŭ kơ kâo hlăm anôk anei.’
8 Aê Diê brei kơ Y-Abraham klei bi mguôp hŏng klei khăt klĭt. Snăn Y-Abraham ƀă kơ Y-Isăk, leh anăn khăt klĭt gơ̆ tơdah gơ̆ mâo sa păn hruê. Y-Isăk ƀă kơ Y-Yakôp, Y-Yakôp ƀă kơ phung pluh dua čô aê phŭn phung Israel.
9 Phung aê phŭn anăn nač kơ Y-Yôsep, čhĭ gơ̆ kơ čar Êjip. Ƀiădah Aê Diê dôk mbĭt hŏng gơ̆,
10 leh anăn bi mtlaih gơ̆ mơ̆ng jih jang klei knap mñai, leh anăn brei gơ̆ mâo klei pap leh anăn klei knhâo tơdah gơ̆ dôk ti anăp Pharaôn, mtao čar Êjip. Mtao anăn mjing gơ̆ khua čar Êjip leh anăn khua kơ jih sang ñu.
11 Hlăk anăn mâo klei ư̆ êpa tar ƀar čar Êjip leh anăn čar Kanaan. Mâo klei knap mñai prŏng, leh anăn phung aê drei amâo dưi mâo mnơ̆ng ƀơ̆ng huă ôh.
12Tơdah Y-Yakôp hmư̆ hing mâo mdiê hlăm čar Êjip, ñu tiŏ nao phung aê drei tinăn tal êlâo.
13 Ti tal dua Y-Yôsep brei phung ayŏng adei gơ̆ thâo kral gơ̆. Snăn Pharaôn thâo kral găp djuê Y-Yôsep.
14 Y-Yôsep tiŏ nao arăng iêu ba Y-Yakôp ama gơ̆ leh anăn jih găp djuê gơ̆, mâo kjuh pluh êma čô.
15 Y-Yakôp trŭn nao kơ čar Êjip, leh anăn ñu djiê tinăn, wăt phung aê phŭn drei djiê msĕ mơh.
16 Leh anăn arăng mdiăng wĭt asei mlei diñu ti ƀuôn Sičem, leh anăn arăng dơr diñu hlăm msat Y-Abraham blei leh hŏng ênoh prăk mơ̆ng phung anak êkei Y-Hamôr ƀuôn Sičem.
17 Tơdah ênuk bi sĭt klei Aê Diê ƀuăn kơ Y-Abraham giăm truh, phung ƀuôn sang đĭ kơ lar êngŭm hlăm čar Êjip,
18tơl mâo sa čô mtao mkăn kiă kriê čar Êjip, pô anăn amâo thâo kral Y-Yôsep ôh.
19 Mtao anăn ngă klei mnêč hŏng phung găp djuê drei, leh anăn mgô̆ phung aê drei lui anak ĭ brei digơ̆ djiê.
20 Ênuk anăn arăng kkiêng kơ Y-Môis. Ñu jing siam ti anăp Aê Diê, leh anăn amĭ ama ñu rông ñu tlâo mlan hlăm sang.
21 Tơdah amĭ ama lui hĕ ñu, anak mniê Pharaôn rông ba ñu mjing anak gơ̆ pô.
22Arăng bi hriăm Y-Môis jih klei thâo mĭn phung Êjip. Ñu jing ktang hlăm klei blŭ leh anăn hlăm bruă ngă.
23 Tơdah ñu mâo leh pă pluh thŭn, ñu mâo klei mĭn hlăm ai tiê ñu čiăng nao čhưn hŏng phung ayŏng adei ñu, phung anak Israel.
24Tơdah ñu ƀuh arăng ngă jhat kơ sa čô hlăm phung digơ̆, ñu mgang pô arăng ktư̆ juă anăn leh anăn rŭ ênua čăm sa čô Êjip.
25Ñu mĭn kơ phung ayŏng adei ñu srăng thâo săng kơ Aê Diê srăng bi mtlaih digơ̆ hŏng kngan ñu, ƀiădah digơ̆ amâo thâo săng ôh.
26Ti hruê mgi ñu ƀuh dua čô digơ̆ dôk bi msao, čiăng bi grăng klei digơ̆, ñu lač, ‘Hơi, diih jing ayŏng adei, si ngă diih bi ngă jhat hdơ̆ng găp lĕ?’
27Ƀiădah pô ngă jhat kơ riêng gah ñu anăn klư̆ Y-Môis leh anăn lač, ‘Hlei pô mjing ih khua kiă kriê leh anăn khua phat kđi kơ hmei lĕ?
28Ih čiăng bi mdjiê kâo msĕ si mbruê ih bi mdjiê leh sa čô Êjip hĕ?’
29 Tơdah hmư̆ klei anăn, Y-Môis đuĕ, nao dôk êjai hlăm čar Madian. Tinăn ñu mâo dua čô anak êkei.
30 Pă pluh thŭn êdei mâo sa čô dĭng buăl jăk bi êdah kơ ñu ti kdrăn tač Čư̆ Sinai hlăm êlah pui dôk trơ̆ng ƀơ̆ng ƀur.
31Y-Môis ƀuh leh anăn bi kngăr kơ klei truh anăn. Êjai ñu nao giăm čiăng dlăng, Khua Yang blŭ kơ ñu,
32‘Kâo jing Aê Diê kơ phung aê ih, Aê Diê kơ Y-Abraham, Aê Diê kơ Y-Isăk, leh anăn Aê Diê kơ Y-Yakôp.’ Y-Môis ktư̆ yơ̆ng amâo jhŏng dlăng ôh.
33Khua Yang lač kơ ñu, ‘Kleh hĕ klĭt juă ih, kyuadah anôk ih dôk dơ̆ng anăn jing lăn doh jăk.
34Sĭt nik kâo ƀuh leh klei arăng ktư̆ juă phung ƀuôn sang kâo hlăm čar Êjip. Kâo hmư̆ leh klei diñu krao, leh anăn kâo trŭn hriê čiăng bi mtlaih diñu. Ară anei, hriê bĕ, kâo srăng tiŏ nao ih kơ čar Êjip.’
35 Y-Môis anăn, pô digơ̆ hngah leh anăn lač, ‘Hlei mjing ih khua kiă kriê leh anăn khua phat kđi kơ hmei lĕ?’ ñu yơh Aê Diê tiŏ nao jing khua kiă kriê leh anăn pô bi mtlaih hŏng kngan dĭng buăl jăk, pô bi êdah leh kơ ñu hlăm ƀur.
36 Y-Môis yơh jing pô atăt digơ̆ kbiă. Ñu ngă leh lu klei yuôm bhăn myang leh anăn klei bi knăl hlăm čar Êjip, ti Êa Ksĭ Hrah, leh anăn hlăm kdrăn tač êjai pă pluh thŭn.
37 Y-Môis anei yơh blŭ leh kơ phung Israel snei, ‘Aê Diê srăng bi kbiă mơ̆ng phung ayŏng adei diih sa čô khua pô hưn êlâo msĕ si kâo.’
38 Ñu yơh pô dôk hlăm klei bi kƀĭn ti kdrăn tač mbĭt hŏng dĭng buăl jăk, pô blŭ leh kơ ñu ti Čư̆ Sinai, leh anăn hŏng phung aê drei. Leh anăn ñu mă tŭ leh klei blŭ hdĭp čiăng brei kơ drei.
39Phung aê drei amâo čiăng gưt kơ Y-Môis ôh, ƀiădah hngah hĕ ñu, leh anăn ai tiê digơ̆ čiăng wĭt kơ čar Êjip.
40 Digơ̆ lač kơ Y-Arôn, ‘Ngă bĕ kơ hmei rup yang srăng atăt êlan kơ hmei. Bi kơ Y-Môis, pô atăt hmei kbiă mơ̆ng čar Êjip, hmei amâo thâo ôh ya klei truh leh kơ ñu.’
41 Hlăk anăn digơ̆ ngă rup sa drei êđai êmô. Digơ̆ myơr mnơ̆ng ngă yang kơ rup anăn, leh anăn hơ̆k mơak kyua bruă kngan digơ̆ ngă.
42 Ƀiădah Aê Diê lui digơ̆ leh anăn jao digơ̆ brei kkuh mpŭ kơ lu mnơ̆ng hlăm adiê, tui si arăng čih leh hlăm hdruôm hră phung khua pô hưn êlâo:
‘Diih tuôm myơr mơ̆ kơ kâo hlô mnơ̆ng koh leh anăn mnơ̆ng ngă yang,
êjai pă pluh thŭn hlăm kdrăn tač, Ơ sang Israel?
43Hơăi, diih kkung ba sang čhiăm yang Môlok,
leh anăn mtŭ yang Rêphan,
rup anăn diih ngă pioh kkuh mpŭ.
Kyuanăn kâo srăng suôt diih kơ nah dih čar Ƀaƀilôn.’
44 Phung aê drei mâo leh sang čhiăm klei hưn hlăm kdrăn tač, tui si Aê Diê pô mtă leh kơ Y-Môis brei ngă tui si rup sang ñu ƀuh leh.
45 Hlăm ênuk phung aê drei, diñu kkung ba sang čhiăm anăn mbĭt hŏng Y-Yôsuê, tơdah diñu plah mă lăn phung găp djuê Aê Diê suôt leh mơ̆ng anăp diñu. Leh anăn sang čhiăm anăn ăt dôk truh ti ênuk Mtao Đawit.
46 Y-Đawit mâo klei pap ti anăp ală Aê Diê, leh anăn ñu akâo čiăng mdơ̆ng sa boh sang dôk pioh kơ Aê Diê Y-Yakôp;
47 Ƀiădah Y-Salômôn yơh mdơ̆ng sa boh sang kơ Aê Diê.
48Ƀiădah Pô Ti Dlông Hĭn amâo dôk ôh hlăm sang ngă hŏng kngan mnuih; tui si klei khua pô hưn êlâo blŭ leh,
49 ‘Adiê jing jhưng mtao kâo,
leh anăn lăn ala jing mdhô̆ kâo trông jơ̆ng.
Ya mta sang diih srăng mdơ̆ng kơ kâo, Khua Yang lač,
amâodah ya jing anôk kâo mdei?
50Amâo djŏ hĕ kngan kâo ngă leh jih jang mnơ̆ng anei?’
51 Ơ phung ƀuôn sang khăng kŏ, ai tiê leh anăn knga amâo mâo khăt klĭt ôh. Diih bi kdơ̆ng nanao hŏng Yang Mngăt Jăk. Msĕ si phung aê diih ngă leh, diih ngă msĕ mơh.
52Hlei hlăm phung khua pô hưn êlâo phung aê diih amâo tuôm ngă jhat ôh? Diñu bi mdjiê leh phung hưn êlâo kơ Pô Kpă srăng hriê, Pô Kpă anăn ară anei diih lhiăr leh anăn bi mdjiê leh.
53Diih mă tŭ leh klei bhiăn phung dĭng buăl jăk jao brei, ƀiădah diih amâo gưt ôh.”
Arăng Bi Mdjiê Y-Êtiên
54Tơdah diñu hmư̆ klei anăn, diñu bŏ hŏng klei ngêñ, leh anăn diñu kriêt êgei kơ gơ̆.
55Ƀiădah Y-Êtiên, bŏ hŏng Yang Mngăt Jăk, angưi dlăng kơ adiê, ƀuh klei guh kơang Aê Diê leh anăn Yêsu dôk dơ̆ng tĭng hnuă kơ Aê Diê.
56Leh anăn Y-Êtiên lač, “Nĕ anei, kâo ƀuh adiê pŏk mdah leh anăn Anak Mnuih dôk dơ̆ng tĭng hnuă kơ Aê Diê.”
57Ƀiădah diñu ur kraih ktang, kăt ƀăng knga diñu, leh anăn mđrăm mbĭt êran nao mă gơ̆.
58Diñu đoh gơ̆ ti êngao ƀuôn leh anăn bhĭr gơ̆ hŏng boh tâo. Phung hưn bi sĭt dưm čhiăm ao diñu ti jơ̆ng sa čô êkei hlăk ai bi anăn Y-Sôl.
59Êjai diñu bhĭr boh tâo kơ Y-Êtiên, gơ̆ wah lač snei, “Ơ Khua Yang Yêsu, jum mngăt kâo.”
60Gơ̆ čuôn kơŭt leh anăn ur kraih ktang, “Ơ Khua Yang, đăm yap klei soh anei kơ diñu ôh.” Leh gơ̆ lač klei anăn, gơ̆ hlŏng pĭt yơh.
7
司提反当众申诉
1大祭司说：“果真有这些事吗？”
2司提反说：“诸位父老弟兄请听！从前我们的祖宗亚伯拉罕在美索不达米亚，还没有住在哈兰的时候，荣耀的上帝向他显现，
3对他说：‘你要离开本地和亲族，往我所要指示你的地去。’
4他就离开迦勒底人的地方，住在哈兰。他父亲死了以后，上帝使他从那里搬到你们现在所住的地方。
5在这里上帝并没有给他产业，连立足的地方都没有，但应许要将这地赐给他和他的后裔为业，虽然那时他还没有儿子。
6上帝这样说：‘他的后裔必寄居外邦，那里的人要使他们作奴隶，苦待他们四百年。’
7上帝又说：‘但我要惩罚使他们作奴隶的那国。以后他们要出来，在这地方事奉我。’
8上帝又赐他割礼的约。于是亚伯拉罕生了以撒，在第八日给他行了割礼；后来以撒生雅各，雅各生十二位先祖。
9“先祖嫉妒约瑟，把他卖到埃及去，上帝却与他同在，
10救他脱离一切苦难，又使他在埃及王法老面前蒙恩，又有智慧。法老派他作埃及国的宰相兼管法老的全家。
11后来全埃及和迦南遭遇饥荒和大灾难，我们的祖宗绝了粮。
12雅各听见在埃及有粮，就打发我们的祖宗初次往那里去。
13第二次约瑟与兄弟们相认，法老才认识他的家族。
14约瑟就打发人，请父亲雅各和全族七十五个人都来。
15于是雅各下了埃及，后来他和我们的祖宗都死在那里；
16他们又被迁到示剑，葬于亚伯拉罕在示剑用银子从哈抹子孙⚓买来的坟墓里。
17“当上帝应许亚伯拉罕的日期将到的时候，以色列人在埃及人丁兴旺，
18直到另一位不认识约瑟的王兴起统治埃及⚓。
19他用诡计待我们的宗族，苦待我们的祖宗，强迫他们丢弃婴孩，使婴孩不能存活。
20就在那时，摩西生了下来，上帝看为俊美，在父亲家里被抚养了三个月。
21他被丢弃的时候，法老的女儿拾了去，当自己的儿子抚养。
22摩西学了埃及人一切的学问，说话办事都有才能。
23“他到了四十岁，心中起意去看望他的弟兄以色列人。
24他见他们中的一个人受冤屈，就庇护他，为那被压迫的人报仇，打死了那埃及人。
25他以为他的弟兄们必明白上帝是藉他的手搭救他们，他们却不明白。
26第二天，他遇见有人在打架，就想劝他们和好，说：‘二位，你们是弟兄，为什么彼此欺负呢？’
27那欺负邻舍的人把他推开，说：‘谁立你作我们的领袖和审判官呢？
28难道你要杀我像昨天杀那埃及人一样吗？’
29摩西听见这话就逃走了，寄居于米甸地，在那里生了两个儿子。
30“过了四十年，在西奈山的旷野，有一位天使在荆棘的火焰中向摩西显现。
31摩西见了那异象，觉得很惊讶，正往前观看的时候，有主的声音说：
32‘我是你列祖的上帝，就是亚伯拉罕、以撒、雅各的上帝。’摩西战战兢兢，不敢观看。
33主对他说：‘把你脚上的鞋脱下来，因为你所站的地方是圣地。
34我的百姓在埃及所受的困苦，我确实看见了；他们悲叹的声音，我也听见了。我下来要救他们。现在，你来，我要差你往埃及去。’
35“这摩西就是有人曾弃绝他说‘谁立你作我们的领袖和审判官’的，上帝却藉那在荆棘中显现的天使的手差派他作领袖，作解救者。
36这人领以色列人出来，在埃及地，在红海，在旷野的四十年间行了奇事神迹。
37这人是摩西，就是那曾对以色列人说‘上帝要从你们弟兄中给你们兴起一位先知像我’的。
38这人是那曾在旷野的会众中和西奈山上，与那对他说话的天使同在，又与我们祖宗同在的，他领受了活泼的圣言传给我们。
39我们的祖宗不肯听从，反弃绝他，他们的心转向埃及，
40对亚伦说：‘你为我们造神明，在我们前面引路，因为领我们出埃及地的这个摩西，我们不知道他遭遇了什么事。’
41那时，他们造了一个牛犊，又拿祭物献给那像，为自己手所做的工作欢跃。
42但是上帝转脸不顾，任凭他们祭拜天上的日月星辰，正如先知书上所写的：
‘以色列家啊，你们四十年间在旷野，
何曾将牺牲和祭物献给我？
43你们抬着摩洛的帐幕
和理番─你们神明的星，
就是你们所造为要敬拜的像。
因此，我要把你们迁到巴比伦外去。’
44“我们的祖宗在旷野，有作证的会幕，是上帝吩咐摩西照着他所看见的样式做的。
45这帐幕，我们的祖宗同约书亚相继承受了，当上帝在他们面前赶走外邦人的时候，他们把这帐幕搬进承受为业之地，直存到大卫的日子。
46大卫在上帝面前蒙恩，祈求为雅各的家⚓预备居所。
47但却是所罗门为上帝造成殿宇。
48其实，至高者并不住人手所造的，就如先知所言：
49‘主说：天是我的宝座，
地是我的脚凳。
你们要为我造怎样的殿宇？
哪里是我安歇的地方呢？
50这一切不都是我手所造的吗？’
51“你们这硬着颈项，心与耳未受割礼的人哪，时常抗拒圣灵！你们的祖宗怎样，你们也怎样。
52先知中有哪一个不是受你们祖宗的迫害呢？他们把预先宣告那义者要来的人杀了。如今你们成了那义者的出卖者和凶手了。
53你们领受了天使所传布的律法，竟不遵守。”
众人用石头打死司提反
54众人听见这些话，心中极其恼怒，向司提反咬牙切齿。
55但司提反满有圣灵，定睛望天，看见上帝的荣耀，又看见耶稣站在上帝的右边，
56就说：“我看见天开了，人子站在上帝的右边。”
57众人大声喊叫，捂着耳朵，齐心冲向他，
58把他推到城外，用石头打他。作见证的人把他们的衣裳放在一个名叫扫罗的青年脚前。
59他们正用石头打司提反的时候，他呼求说：“主耶稣啊，求你接纳我的灵魂！”
60然后他跪下来，大声喊着：“主啊，不要将这罪归于他们！”说了这话，就长眠了。