24

以撒娶妻

1亞伯拉罕年紀老邁,耶和華在一切事上都賜福給他。 2亞伯拉罕對他家中管理他一切產業最老的僕人說:「把你的手放在我大腿底下。 3我要叫你指着耶和華-天和地的上帝起誓,不要為我兒子娶我所居住的迦南地的女子為妻。 4你要往我的本地本族去,為我的兒子以撒娶妻。」 5僕人對他說:「如果那女子不肯跟我來到這地,我必須把你的兒子帶回到你出來的地方嗎?」 6亞伯拉罕對他說:「你要謹慎,不可帶我兒子回那裏去。 7耶和華-天上的上帝曾帶領我離開父家和本族的地,對我說話,向我起誓說:『我要將這地賜給你的後裔。』他要差遣使者在你面前,你就可以從那裏為我兒子娶妻。 8倘若那女子不肯跟你來,我叫你起的誓就與你無關了,只是你不可帶我的兒子回到那裏去。」 9僕人就把手放在他主人亞伯拉罕的大腿底下,為這事向他起誓。
10那僕人從他主人的駱駝中取了十匹駱駝,他手中也帶着他主人各樣的貴重物品離開,起身往美索不達米亞去,到了拿鶴的城。 11傍晚時,眾女子出來打水,他就讓駱駝跪在城外的水井旁。 12他說:「耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝啊,求你施恩給我的主人亞伯拉罕,讓我今日就遇見吧! 13看哪,我站在井旁,城內居民的女子們正出來打水。 14我向哪一個少女說:『請你放下水瓶來,給我水喝』,她若說:『請喝!我也給你的駱駝喝』,願她作你所選定給你僕人以撒的妻。這樣,我就知道你施恩給我的主人了。」
15話還沒說完,看哪,利百加肩頭上扛着水瓶出來。利百加彼土利所生的;彼土利亞伯拉罕的兄弟拿鶴妻子密迦的兒子。 16那少女容貌極其美麗,是未曾與人親近的童女。她下到井旁,打滿了瓶子的水,就上來。 17僕人跑上前去迎着她,說:「請你讓我喝你瓶子裏的一點水。」 18少女說:「我主請喝!」就急忙拿下瓶子托在手上,給他喝水。 19那少女給他喝足了,又說:「我也為你的駱駝打水,直到駱駝喝足了。」 20她就急忙把瓶子裏的水倒在槽裏,又跑到井旁打水,為所有的駱駝打了水。 21那人定睛看着少女,一句話也不說,要知道耶和華是否使他的道路亨通。
22駱駝喝足了,那人就拿出一個比加重的金環,一對十舍客勒重的金手鐲, 23說:「請告訴我,你是誰的女兒?你父親家裏有沒有地方可以讓我們過夜?」 24少女說:「我是密迦拿鶴生的兒子彼土利的女兒。」 25又說:「我們家裏有充足的乾草和飼料,也有住宿的地方。」 26那人就低頭向耶和華敬拜, 27說:「耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝是應當稱頌的,因他不斷以慈愛信實待我主人。至於我,耶和華一路引領我,直到我主人的兄弟家裏。」
28那少女跑去,把這些話告訴她母親家裏的人。 29利百加有一個哥哥,名叫拉班拉班就跑到外面井旁那人那裏。 30當他看見金環和戴在他妹妹手上的金鐲,又聽見他妹妹利百加說的話:「那人如此對我說」,他就來到那人面前,看哪,他還站在井旁的駱駝旁邊, 31就對他說:「你這蒙耶和華賜福的人,請進來吧!為甚麼站在外面?我已經收拾了房屋,也為駱駝預備了地方。」 32那人就進了拉班的家。拉班卸了駱駝,用飼料餵牠們,拿水給那人和隨從他的人洗腳, 33把食物擺在他面前,請他吃。他卻說:「我不吃,等我把我的事情說完了再吃。」拉班說:「請說。」
34他說:「我是亞伯拉罕的僕人。 35耶和華大大地賜福給我主人,使他發達,賜給他羊羣、牛羣、金銀、奴僕、婢女、駱駝和驢。 36我主人的妻子撒拉年老的時候為我主人生了一個兒子;我主人把他一切所有的都給了他。 37我主人叫我起誓說:『不要為我兒子娶我所居住的迦南地的女子為妻。 38你要往我父家、我本族那裏去,為我的兒子娶妻。』 39我對我主人說:『恐怕那女子不肯跟我來。』 40他就說:『我所事奉的耶和華必要差遣他的使者與你同去,使你的道路亨通,你就可以在我父家、我本族那裏,為我的兒子娶妻。 41只要你到了我本族那裏,我叫你起的誓就與你無關。他們若不把女子交給你,我叫你起的誓也與你無關。』
42「我今日到了井旁,就說:『耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝啊,願你使我所行的道路亨通。 43看哪,我站在井旁,對哪一個出來打水的女子說:請你讓我喝你瓶子裏的一點水, 44她若說:你只管喝,我也為你的駱駝打水;願那女子作耶和華給我主人兒子所選定的妻子。』
45「我心裏的話還沒有說完,看哪,利百加肩頭上扛着水瓶出來,下到井旁打水。我對她說:『請你給我水喝。』 46她就急忙從肩頭上拿下瓶子來,說:『請喝!我也給你的駱駝喝。』我就喝了;她也給我的駱駝喝了。 47我問她說:『你是誰的女兒?』她說:『我是彼土利的女兒,彼土利密迦拿鶴生的兒子。』我就把環子戴在她鼻子上,把鐲子戴在她雙手上。 48然後我低頭向耶和華敬拜,稱頌耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝,因為他引導我走合適的道路,使我得着我主人兄弟的孫女,給我主人的兒子為妻。 49現在你們若願以慈愛誠信待我主人,就告訴我;若不然,也告訴我,使我可以或向左,或向右。」
50拉班彼土利回答說:「這事既然出於耶和華,我們不能向你說好說歹。 51看哪,利百加就在你面前,可以將她帶去,遵照耶和華所說的,給你主人的兒子為妻。」
52亞伯拉罕的僕人聽見他們這些話,就向耶和華俯伏在地。 53僕人拿出金器、銀器和衣服送給利百加,又將貴重的物品送給她哥哥和她母親。 54然後,僕人和隨從的人才吃喝,並且住了一夜。早晨起來,僕人說:「請讓我回我主人那裏去吧。」 55利百加的哥哥和母親說:「讓她同我們再住幾天,也許十天,然後她可以去。」 56僕人對他們說:「耶和華既然使我道路亨通,你們就不要躭誤我,請讓我走,回我主人那裏去吧!」 57他們說:「我們把她叫來問問她。」 58他們就叫了利百加來,對她說:「你和這人同去嗎?」她說:「我去。」 59於是他們送他們的妹妹利百加和她的奶媽,同亞伯拉罕的僕人,以及隨從他的人走了。 60他們就為利百加祝福,對她說:
  「我們的妹妹啊,
  願你作千萬人的母親!
  願你的後裔得着仇敵的城門!」
61利百加和她的女僕們起來,騎上駱駝,跟着那人去。僕人就帶着利百加走了。
62那時,以撒住在尼革夫。他剛從庇耳‧拉海‧萊回來。 63傍晚時,以撒出來,到田間默想。他舉目一看,看哪,來了一隊駱駝。 64利百加舉目看見以撒,就急忙下了駱駝, 65對那僕人說:「這從田間走來迎接我們的人是誰?」僕人說:「他是我的主人。」利百加就拿面紗蓋住自己。 66僕人把他所做的一切事都告訴以撒 67以撒就領利百加進了母親撒拉的帳棚,娶了她為妻,並且愛她。以撒自從母親離世以後,這才得了安慰。

24

1Tuổi cao tác lớn, Áp-ra-ham được Chúa ban phúc dồi dào. 2Áp-ra-ham bảo người quản gia, một nô bộc lớn tuổi nhất trong nhà: "Con hãy đặt tay con trên đùi ta! 3Ta muốn con nhân danh Chúa Hằng Hữu, là Chủ Tể trời đất mà thề rằng con sẽ không cưới người Ca-na-an làm vợ cho Y-sác, con ta, dù ta kiều ngụ trong xứ họ, 4rằng con sẽ đi về quê hương ta, cưới cho Y-sác, con ta, một người vợ trong vòng bà con ta." 5Quản gia đáp: "Chỉ ngại không có cô nào chịu bỏ quê hương để đi đến xứ này lấy chồng. Con có nên đưa cậu Y-sác vê quê cưới vợ không?" 6Áp-ra-ham quả quyết: "Tuyệt đối không! Con không bao giờ được đem Y-sác trở lại xứ ấy! 7Chúa Hằng Hữu, Chủ tể trời đất đã đem ta ra khỏi nhà cha ta, nơi chôn nhau cắt rốn, đã phán dạy ta và thề với ta: "Ta sẽ cho dòng giống con đất này.' Chúa sẽ sai thiên sứ Ngài đi trước dìu dắt con qua đó để cưới vợ cho Y-sác. 8Nếu cô dâu nhất định không theo con về đây, con sẽ khỏi mắc lời thề này. Dù sao, tuyệt đối không bao giờ được đem con ta về xứ ấy!" 9Quản gia đặt tay lên đùi Áp-ra-ham và thề nguyện như lời chủ dặn.
10,11Quản gia chọn mười con lạc đà chuyên chở đủ các loại bảo vật của chủ rồi lên đường. Đến thành phố của Na-cơ, xứ Lưỡng hà, quản gia cho lạc đà dừng lại, quỳ xuống nghỉ chân bên giếng, đúng vào giờ phụ nữ trong thành ra múc nước. 12Quản gia cầu nguyện: "Thưa Chúa Hằng Hữu, Thần của Áp-ra-ham, chủ con, xin cho cô ấy gặp con hôm nay, để chứng tỏ lòng nhân từ của Chúa đối với Áp-ra-ham. 13Con đang đứng đây, bên giếng các thiếu nữ trong thành sắp ra múc nước. 14Khi con xin cô nào cho con uống nước, mà cô ấy đáp: "Ông cứ uống đi, tôi sẽ cho bầy lạc đà ông uống nữa," xin Chúa cho cô ấy đúng là người Chúa chỉ định cho Y-sác, tôi tớ Chúa. Do đó, con mới biết rõ Chúa đã tỏ lòng nhân từ với chủ con!"
15,16Quản gia chưa dứt lời cầu nguyện, cô Rê-bê-ca vừa vác bình ra đến giếng. Cô là con của Bê-tu-ên, cháu bà Minh-ca. Bà này là vợ Na-cơ, em của Áp-ra-ham. Rê-bê-ca là một thiếu nữ tuyệt đẹp và trinh trắng. Cô xuống giếng, múc đầy bình nước, đặt trên vai, rồi leo lên.
17Quản gia chạy đến nói: "Xin cô làm ơn cho tôi uống ngụm nước trong bình!"
18Cô dịu dàng đáp: "Thưa vâng, mời ông uống nước!" Vừa nói, cô vội vã đỡ bình nước xuống, bưng mời quản gia uống. 19Quản gia uống xong, cô sốt sắng: "Để tôi múc thêm nước cho lạc đà ông uống cho đã khát!"
20Cô nhanh nhẩu trút bình vào máng nước rồi chạy xuống giếng múc thêm nước cho cả đàn lạc đà uống. 21Quản gia đứng lặng nhìn Rê-bê-ca, suy nghiệm xem đây có phải là cách Chúa dìu dắt mình hay không.
22Khi đàn lạc đà uống nước xong, quản gia lấy ra một chiếc khoen vàng cân nặng 5 chỉ và một đôi vòng vàng mỗi chiếc 5 lạng, 23và hỏi: "Cô là con ai? Nhà cô có chỗ cho tôi nghỉ tạm tối nay không?"
24Cô đáp: "Tôi là con gái ông Bê-tu-ên, cháu cụ Minh-ca. Ông nội tôi là cụ Na-cơ." 25Nhà tôi có nhiều rơm và đồ ăn cho lạc đà, cũng có phòng trọ cho khách nữa." 26Quản gia cảm kích cúi đầu thờ phượng Chúa, và nói: 27“Cảm tạ Chúa là Thượng Đế của Áp- ra-ham, chủ tôi. Cảm tạ Chúa vì lòng nhân từ, thành tín đối với người khi Ngài dắt con đến đúng ngay gia đình bà con của Áp-ra-ham!"
28Trong khi đó, Rê-bê-ca chạy về nhà báo tin. 29,30La-ban, anh nàng thấy chiếc khoen và đôi vòng vàng trên tay em và nghe em thuật chuyện, liền chạy ra giếng. Quản gia vẫn còn đứng đó với bầy lạc đà. La-ban niềm nở: 31“Mời ông đến trọ tại nhà tôi! Tội gì lang thang bên ngoài thành phố, trong khi nhà tôi có sẵn phòng ngủ cho ông và chỗ cho lạc đà!"
32Quản gia theo La-ban về nhà. La-ban đem rơm lót chỗ lạc đà nằm, cho chúng ăn và lấy nước cho mấy người nài rửa chân. 33Cơm tối dọn ra rồi, nhưng quản gia còn lần lữa: "Tôi không dám ăn uống trước khi trình bày mục đích chuyến du hành này!" La-ban giục: "Ông cứ nói đi!"
34Quản gia đáp: "Tôi là đầy tớ của Áp-ra- ham. 35Chúa ban phúc dồi dào cho chủ tôi, ngày càng cường thịnh. Chúa cho người bao nhiêu bầy súc vật, bạc vàng vô số, tôi trai tớ gái, lạc đà và lừa rất nhiều. 36Bà chủ tôi sinh một con trai trong tuổi già nua và cậu con trai được hưởng trọn gia tài. 37,38Chủ tôi có buộc tôi thề không được cưới vợ cho cậu trong số các thiếu nữ Ca-na-an là xứ chủ tôi trú ngụ, nhưng phải về quê cha đất tổ của chủ và cưới một thiếu nữ trong gia đình chủ tôi về cho cậu. 39Tôi có thưa lại chủ: "Sợ không có cô nào chịu theo tôi về làm vợ cho cậu đâu!" 40Nhưng chủ tôi bảo: "Chúa Hằng Hữu sẽ sai thiên sứ đi với ngươi và giúp ngươi thành công. -Ngươi sẽ cưới cho con ta một người vợ trong gia đình ta, con cháu của cha ta. 41Một khi ngươi đã đến thăm gia đình ta, nếu vạn nhất họ không chịu gả, thì ngươi khỏi mắc lời thề nguyện này."
42“Chiều nay, khi đến giếng, tôi đã cầu nguyện: 'Lạy Chúa Hằng Hữu, là Thượng Đế của Áp-ra-ham, chủ con, nếu Chúa cho con thành công trong công tác này, xin Chúa hướng dẫn con: 43Trong khi con đứng bên giếng, và các thiếu nữ ra múc nước, nếu con xin cô nào cho con uống nước trong bình, 44mà cô ấy đáp: Mời ông uống nước đi, rồi tôi sẽ múc nước cho các lạc đà ông uống nữa! thì cô ấy đúng là người vợ Chúa chọn cho con trai chủ con.' 45Tôi chưa dứt lời thầm nguyện, thì kìa cô Rê-bê-ca đã ra đến giếng, vác bình trên vai xuống giếng múc nước. Tôi yêu cầu: 'Xin cô cho tôi uống nước với!' 46Cô lập tức hạ bình xuống khỏi vai, đon đả đáp: 'Mời ông uống nước đi, rồi tôi sẽ múc nước cho các lạc đà ông uống nữa!' Cho tôi uống đã khát xong, cô lại múc nước cho các lạc đà tôi uống. 47Tôi hỏi: 'Cô con ai?' Cô đáp: 'Tôi là con của Bê- tu-ên, cháu hai cụ Na-Cơ' Tôi đã đeo vòng và đôi xuyến cho cô, 48rồi cúi đầu thờ phượng Chúa Hằng Hữu, ca ngợi Chân Thần của Áp-ra-ham, chủ tôi, vì Ngài đã hướng dẫn tôi đi đúng đường, để cưới con gái ông về cho con trai chủ tôi. 49Vậy, để tỏ lòng ưu ái với chủ tôi, xin quý vị cứ thẳng thắn trả lời được hay không, để tôi biết phải làm gì bây giờ."
50La-ban và Bê-tu-ên đáp: "Việc này do Chúa Hằng Hữu xếp đặt, chúng tôi đâu dám nói được hay không! 51Kìa, Rê-bê-ca đứng trước mặt anh đó. Anh hãy rước nó về làm vợ cho con trai chủ anh, như Chúa Hằng Hữu đã phán bảo!" 52Quản-gia của Áp-ra- ham nghe vậy liền quỳ xuống trước mặt Chúa Hằng Hữu, 53rồi đem nạp các sính lễ cho Rê-bê-ca: các nữ trang toàn bằng vàng, bằng bạc và các bộ y phục quý giá. Quản- gia cũng tặng bà Bê-tu-ên và La-ban nhiều bảo vật.
54Đoạn, họ đặt tiệc ăn mừng. Ê-li-ê-se và đoàn tùy tùng ở lại nhà Bê-tu-ên đêm ấy. Sáng sau, họ dậy sớm. Ê-li-ê-se yêu cầu: "Xin cho phép tôi được quay về nhà chủ tôi!" 55Bà Bô-tu-ên và La-ban (anh của Rô- bê-ca) ngăn cản: "Gì mà vội thế! Cứ để cho nó ở nhà với chúng tôi đã, độ mười ngày nữa hẵn đi!" 56Nhưng quản-gia thưa: "Xin hai cụ và ông thông cảm! Chúa Hằng Hữu đã hướng dẫn tôi nên việc đã thành công, nên xin hai cụ và ông cho phép tôi trở về gặp chủ tôi!" 57Họ đáp: "Để chúng tôi hỏi ý nó xem sao!" 58Họ gọi Rê-bê-ca vào hỏi:
"Con muốn đi theo ông này không?" Cô đáp: "Thưa vâng, con muốn đi!"
59Vậy, họ đưa Rê-bê-ca lên đường với bà vú của nàng, đi theo quản-gia và đoàn đầy tớ của Áp-ra-ham. 60La-ban chúc phúc lành cho Rê-bê-ca: "Cầu chúc cho dòng dõi em đông đảo hàng ngàn hàng vạn và chiếm được cổng thành quân địch!" 61Rê-bê-ca và các nữ tỳ đứng dậy, cưỡi lạc đà đi theo quản-gia. Quản-gia cùng Rê-bê-ca và đoàn tùy tùng lên đường.

Y-sác cưới Rê-bê-ca

62Y-sác đã từ giếng La-chai-roi đến đây; vì ông đang ở miền Nam. 63Một buổi tối, Y-sác ra ngoài đồng suy gẫm, chợt thấy một đoàn lạc đà. 64Rê-bê-ca vừa trông thấy Y- sác, vội vã xuống lạc đà, 65hỏi Ê-li-ê-se: "Có người đang vượt qua cánh đồng đi đón chúng ta, người đó là ai?" Đáp: "Cậu ấy là con trai chủ tôi đấy!" Rê-bê-ca lập tức lấy tấm voan phủ mặt mình.
66Quản gia báo cáo đầy đủ mọi việc cho Y-sác. 67Y-sác đưa Rê-bê-ca vào trại của mẹ mình và cưới nàng làm vợ. Y-sác yêu Rê-bê-ca tha thiết và được an ủi phần nào sau những ngày chịu tang mẹ.