18

Hê-sakia Cỡt Puo Yuda

¹Tâng cumo pái Hô-sê con samiang E-lah cỡt puo cruang I-sarel, bữn Hê-sakia con samiang puo Ahat chỗn cỡt puo cruang Yuda. ²Hê-sakia chỗn cỡt puo cruang Yuda bo án bar chít la sỡng cumo; án cỡt sốt tâng vil Yaru-salem bar chít takêh cumo. Mpiq án ramứh Abi, con mansễm Sa-chari. ³Án táq máh ranáq pĩeiq choâng moat Yiang Sursĩ, machớng puo Davĩt achúc achiac án khoiq táq. ⁴Án talốh táh máh ntốq noau cucốh sang yiang canŏ́h; án pieih máh tamáu khớt cớp poâiq táh nheq tanũl noau dốq sang yiang Asê-ra. Án pieih talốh nheq rup cusân Môi-se khoiq tooc toâq sapoan; rup ki noau dŏq ramứh Nê-hutan. Yuaq máh cũai proai I-sarel noâng chŏ́ng crơng phuom dŏq chiau sang rup cusân ki toau toâq dỡi ki.
⁵Hê-sakia sa‑âm Yiang Sursĩ, Ncháu cũai I-sarel, nheq rangứh rahỡ. Máh puo cruang Yuda tỡ bữn puo aléq ma ariang án, dếh cũai puo nhũang tỡ la ntun án. ⁶Án puai cớp trĩh Yiang Sursĩ samoât samơi lứq, cớp án yống pacái lứq dũ ŏ́c Yiang Sursĩ khoiq patâp na Môi-se. ⁷Yiang Sursĩ ỡt níc cớp án; ngkíq dũ ranáq án táq cỡt moâm nheq. Án táq choac chóq puo Asi-ria cớp tỡ bữn pruam noâng táq ranáq puo ki. ⁸Án chíl riap vil cớt cớp vil toâr tỗp Phi-li-tin, toau toâq pỡ vil toâr Casa, cớp máh vil ỡt mpễr ki. ⁹Tâng cumo pỗn Hê-sakia cỡt puo cruang Yuda, bữn Hô-sê con samiang E-lah cỡt puo tâng cruang I-sarel tapul cumo chơ. Ma Sal-mana-sê puo Asi-ria toâq chíl cruang I-sarel, cớp tỗp tahan án ỡt crŏ́q lavíng dŏq vil Sa-mari. ¹⁰Vớt pái cumo, ki nŏ́q tỗp alới sarbữn cớp bữn vil Sa-mari. Ranáq nâi cỡt tâng cumo tapoât Hê-sakia cỡt puo, ma tâng cumo takêh Hô-sê cỡt puo I-sarel. ¹¹Puo Asi-ria cỗp máh cũai proai I-sarel dững chu cruang Asi-ria. Án yỗn muoi tỗp ỡt tâng vil Hala, muoi tỗp ỡt tâng cruang Cô-san cheq crỗng Habor, cớp muoi tỗp ễn ỡt tâng máh vil tâng cruang Mê-dia. ¹²Vil Sa-mari cỡt ralốh la cỗ tian cũai I-sarel tỡ bữn trĩh santoiq Yiang Sursĩ, Ncháu alới. Ma alới táh máh ŏ́c parkhán Yiang Sursĩ khoiq yỗn tỗp alới na Môi-se, la cũai táq ranáq Yiang Sursĩ. Alới tỡ bữn tamứng cớp tỡ bữn trĩh án.

Tỗp Asi-ria Padâm Máh Cũai Tâng Vil Yaru-salem

¹³Tâng cumo muoi chít la pỗn Hê-sakia cỡt puo cruang Yuda, Sê-naca-rip puo Asi-ria toâq chíl máh vil cũai Yuda bữn viang khâm, cớp án cheng bữn máh vil ki. ¹⁴Puo Hê-sakia cơiq parnai yỗn puo Sê-naca-rip ỡt tâng vil Lakit, bữn santoiq neq: “Cứq khoiq táq lôih; sễq anhia carlũn aloŏh nheq máh tahan anhia, cớp máh léq anhia ễ bữn la cứq yỗn.”
Puo Sê-naca-rip ta‑ỡi loah án neq: “Puo Hê-sakia ơi! Cứq ễ bữn práq muoi chít tân, cớp yễng muoi tân tễ mới.”
¹⁵Chơ puo Hê-sakia ĩt máh práq tễ Dống Sang Toâr cớp tễ dống puo cơiq yỗn án. ¹⁶Cớp án pŏ́c ĩt nheq máh yễng tễ santŏ́ng Dống Sang Toâr Yiang Sursĩ. Máh yễng ki án toâp blom tễ nhũang. Chơ án cơiq nheq yỗn puo Asi-ria.
¹⁷Chơ án ớn pái náq cũai taniap tahan án dững tahan clứng lứq tễ vil Lakit pỡq chu vil Yaru-salem dŏq ớn puo Hê-sakia cóq chĩuq pê. Án tayứng tâng rana bân ntốq cũai dốq pooh aroâiq, cheq parchong dỡq hoi tễ amống coah pỡng. ¹⁸Chơ tỗp alới arô puo Hê-sakia yỗn toâq ramóh alới. Cớp bữn pái náq ayững atĩ Hê-sakia pỡq ramóh alới; ramứh alới pái náq la neq: E-lia-kim con samiang Hil-kia, cũai táq ranáq tâng dống puo; Sêp-na, cũai ayững atĩ chĩc choâiq yỗn puo; cớp Yũa con samiang Asap, cũai sốt chĩc máh ranáq noau atỡng. ¹⁹Cũai taniap tahan tỗp Asi-ria pai chóq alới pái náq ki neq: “Puo Asi-ria, án ca bữn chớc toâr lứq, yoc ễ dáng ntrớu ca táq yỗn puo Hê-sakia cỡt mứt clŏ́q cớp sabớng? ²⁰Nŏ́q anhia chanchớm láih parnai têq pláih tỗp tahan rêng cớp khễuq nâi tỡ? Anhia chanchớm noau toâp têq rachuai anhia, mŏ anhia lớn-sarlớn chóq cruang Asi-ria? ²¹Sanua anhia ngcuang cruang Ê-yip-tô toâq rachuai anhia. Ma táq ngkíq la ariang anhia yống ralỡng khoiq proam; toâq anhia troaq ralỡng ki, atĩ anhia lứq cỡt sarong. Puo Ê-yip-tô la samoât ngkíq yỗn máh cũai ca poâng án.”
²²Ma cũai ayững atĩ Asi-ria pai tữm ễn neq: “Cŏh lơ anhia ễ atỡng cứq la anhia poâng Yiang Sursĩ, Ncháu anhia. Ma puo Hê-sakia khoiq talốh táh máh ntốq sang toam cớp máh prông sang Yiang Sursĩ chơ.⚓ Cớp án khoiq atỡng cũai proai tâng cruang Yuda cớp cũai proai tâng vil Yaru-salem la cóq alới sang toam Yiang Sursĩ tâng prông sang pỡ vil Yaru-salem sâng. ²³Cứq ễ par‑ữq cớp anhia nhơ ramứh puo cũai Asi-ria neq: Cứq ễ yỗn anhia aséh bar ngin lám khân anhia bữn cũai têq ỡt máh aséh ki! ²⁴Lứq samoât anhia tỡ bữn li mŏ cớp cũai bữn chớc cacớt lứq tâng cruang Asi-ria, tam anhia ngcuang cruang Ê-yip-tô cơiq máh sễ aséh rachíl cớp tỗp tahan ỡt aséh. ²⁵Anhia chanchớm Yiang Sursĩ tỡ bữn chuai cứq dŏq chíl cớp talốh cruang anhia tỡ? Ống Yiang Sursĩ toâp ớn cứq toâq chíl cớp talốh nheq cruang anhia.”
²⁶Chơ E-lia-kim, Sêp-na, cớp Yũa atỡng cũai sốt ki neq: “Sễq anhia táq ntỡng toâq parnai Aram chóq hếq, yuaq hếq dáng tê parnai ki. Ma chỗi táq ntỡng toâq parnai Hê-brơ, yuaq dũ náq cũai ỡt tâng pỡng viang vil, alới bữn tamứng tê.”
²⁷Cũai sốt ki ta‑ỡi loah neq: “Tỗp anhia chanchớm puo ớn cứq toâq pỡ nâi dŏq atỡng ống anhia cớp puo anhia sâng tỡ? Lứq tỡ cỡn ngkíq! Cứq atỡng la ễq dếh alới ca tacu tâng pỡng viang vil nâi sâng tê. Yuaq nỡ‑ra tỗp alới lứq cha créq cớp nguaiq ralũm bữm machớng cớp anhia tê.”
²⁸Chơ cũai sốt ki yuor tayứng cớp pai casang toâq parnai Hê-brơ neq: “Cóq anhia tamứng máh parnai puo Asi-ria atỡng anhia. ²⁹Án catoaih anhia chỗi yỗn puo Hê-sakia raphếq rathũ anhia, yuaq puo ki tỡ têq rachuai anhia ntrớu mŏ. ³⁰Chỗi yỗn án radững anhia poâng ống Yiang Sursĩ sâng. Chỗi chanchớm pai Yiang Sursĩ têq chuai amoong anhia; cớp chỗi chanchớm pai Yiang Sursĩ têq catáng máh tahan Asi-ria tỡ yỗn toâq cheng ĩt vil anhia. ³¹Chỗi tamứng santoiq puo Hê-sakia. puo Asi-ria ớn anhia loŏh tễ vil anhia, cớp chĩuq pê. Án ễ yỗn dũ náq anhia bữn cha palâi nho tễ voar nho anhia chóh bữm, cớp bữn cha palâi tarúng tễ nỡm anhia chóh bữm, dếh nguaiq dỡq tễ chữong anhia píq bữm hỡ. ³²Vớt ki án chuaq bữn ntốq yỗn anhia ỡt loâng táng vil tâng muoi cruang canŏ́h ĩn tháng cruang anhia bữm, la ntốq bữn nưong nho dŏq táq blŏ́ng, racáu dŏq táq bễng mi. Tâng cruang ki bữn moang palâi o‑li‑vê, dỡq nsễng o‑li‑vê, cớp dỡq khĩal. Khân anhia trĩh parnai cứq, anhia tỡ bữn cuchĩt, ma anhia bữn tamoong. Chỗi yỗn Hê-sakia raphếq rathũ anhia, cớp chỗi chanchớm pai Yiang Sursĩ têq chuai amoong anhia. ³³Bữn yiang aléq têq chuai cruang alới yỗn vớt tễ puo Asi-ria tỡ? ³⁴Sanua, pỡ léq máh yiang vil Hamat cớp vil Ar-pat ỡt? Cớp nléq yiang vil Sê-phar-vêm, yiang vil Hê-na, cớp yiang vil I-va ỡt? Tễ nhũang tỡ bữn yiang aléq têq rachuai tỗp Sa-mari. ³⁵Máh yiang ki tỡ têq rachuai cruang alới yỗn vớt tễ talang atĩ puo hếq. Khân ngkíq, nŏ́q anhia chanchớm Yiang Sursĩ têq chuai amoong cũai tâng vil Yaru-salem?”
³⁶Ma máh cũai proai ỡt rangiac sâng, tỡ bữn noau ta‑ỡi muoi ŏ́c ntrớu loâng. Yuaq puo Hê-sakia khoiq pai; “Chỗi ta‑ỡi ntrớu án.”
³⁷Chơ E-lia-kim, Sêp-na, cớp Yũa háq tampâc alới bữm cỗ sâng ngua lứq tâng mứt, cớp alới atỡng puo Hê-sakia tễ máh santoiq cũai ayững atĩ puo Asi-ria khoiq pai.

18

Ê-xê-chia

¹Vào năm thứ ba đời Ô-sê con Ê-la vua Y-sơ-ra-ên, Ê-xê-chia con A-cha lên ngôi làm vua Giu-đa ²úc hai mươi lăm tuổi và trị vì hai mươi chín năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ vua là A-bi, con gái Xa-cha-ri. ³Ê-xê-chia làm điều thiện trước mặt Chúa theo gương Đa-vít, tổ tiên vua. ⁴Vua phá hủy các miếu trên đồi, đập gãy các trụ thờ, đốn ngã các tượng A-sê-ra, bẻ nát con rắn đồng Mai-sen đã làm, vì lúc ấy, người Y-sơ-ra-ên đốt nhang thờ nó, gọi nó là Nê-hu-tan. ⁵Ê-xê-chia hết lòng tin cậy Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên hơn bất cứ một vua Giu-đa nào khác kể cả các vua đời trước lẫn đời sau. ⁶Vua gần gũi gắn bó với Chúa, tuân giữ các điều răn Ngài truyền cho Mai-sen. ⁷Vì thế, Chúa ở với vua, cho vua thành công trong mọi công việc. Một đằng, Ê-xê-chia chống nghịch vua A-sy-ri, không chịu thần phục nữa, ⁸đằng khác, vua đi đánh quân Phi-li-tin đến tận Ga-xa và vùng phụ cận, hủy phá các thành lũy kiên cố cho đến các vọng canh.
⁹Việc Sanh-ma-na-se vua A-sy-ri vây thành Sa-ma-ri xảy ra vào năm thứ tư đời Ê-xê-chia, tức năm thứ bảy đời Ô-sê vua Y-sơ-ra-ên. ¹⁰Ba năm sau, vào năm thứ sáu đời Ê-xê-chia, (năm thứ chín đời Ô-sê), Sa-ma-ri thất thủ. ¹¹Đấy là lúc vua A-sy-ri bắt người Y-sơ-ra-ên đem qua A-sy-ri, đày họ đến Cha-la, đến bờ sông Cha-bo ở Gô-xan và các thành trong nước Mã-đại. ¹²Lý do vì họ không vâng lời Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế mình, vi phạm giao ước đã kết với Ngài, bất chấp luật lệ Mai-sen, tôi tớ Ngài.
¹³Vào năm thứ mười bốn đời Ê-xê-chia, San-chê-ríp vua A-sy-ri đem quân đánh chiếm tất cả các thành kiên cố của Giu-đa. ¹⁴Ê-xê-chia sai sứ đến La-ki nói với vua A-sy-ri: "Tôi có lỗi. Xin vua rút quân, tôi xin thực hiện mọi điều khoản vua đòi hỏi." Vua A-sy-ri đòi ba trăm ta lâng bạc và ba mươi ta lâng vàng. ¹⁵Ê-xê-chia đem nạp tất cả số bạc trong Đền thờ và trong kho hoàng gia. ¹⁶Ê-xê-chia phải bóc vàng chính vua đã bọc cửa và trụ cửa Đền thờ trước kia, để nạp cho vua A-sy-ri, ¹⁷Tuy nhiên, vua A-sy-ri vẫn sai các tướng Tạt-tan, Ráp-sa-ri và Ráp-sa-kê từ La-ki kéo một đạo quân hùng mạnh đến Giê-ru-sa-lem. Họ đến đứng bên con đường đi sân thợ nện, cạnh bên cống ao trên, ¹⁸đòi hội kiến với vua. Vua không tiếp nhưng sai Ê-li-a-kim (em Hinh-kia) quản lý hoàng cung, bí thư Sép-na và thái sử Giô-a (con A-sáp) ra gặp họ.
¹⁹Ráp-sa-kê lên tiếng: "Các ngươi về nói lại với Ê-xê-chia những lời của đại đế A-sy-ri như sau: 'Ngươi mong chờ ai giúp đỡ? ²⁰Ngươi tưởng một lời hứa suông của người ngươi nhờ cậy cũng có giá trị như có đầy đủ binh mã, chiến lược trong tay để kháng cự với ta sao? ²¹Ta biết lắm, ngươi cậy thế Ai-cập chứ gì? Nhưng Ai-cập chỉ là một cây sậy bị dập! Ai nương tựa Pha-ra-ôn chỉ bị sậy dập đâm thủng tay mà thôi. ²²có lẽ ngươi nói chúng tôi chỉ tin cậy nơi Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế chúng tôi. Thế thì, không phải chính ngươi đã phá dỡ bàn thờ Ngài trên các đồi, và bảo mọi người chỉ được thờ Ngài trước bàn thờ Giê-ru-sa-lem thôi, hay sao?' ²³Chủ ta, đại đế A-sy-ri đánh cuộc với các ngươi: nếu các ngươi còn đủ hai ngàn kỵ binh, chúng ta sẽ cấp cho hai ngàn con ngựa. ²⁴Đã không dám đánh cuộc thì làm gì các ngươi kháng cự nổi một toán quân nhỏ nhất của chủ ta do một sĩ quan cấp úy chỉ huy! Thế thì dù cho Ai-cập có viện trợ quân xa và kỵ binh cũng chẳng nghĩa lý gì. ²⁵Hơn nữa, ngươi tưởng chúng ta tự ý đến đây đánh phá sao? Không, chính Chúa Hằng Hữu bảo chúng ta hủy diệt nước này."
²⁶Nghe đến đây, Ê-li-a-kim, Sép-na và Giô-a năn nỉ Ráp-sa-kê: "Xin ông làm ơn nói với chúng tôi bằng tiếng A-ram, chúng tôi hiểu tiếng ấy. Xin đừng nói tiếng Hy-bá, vì sợ những người trên thành nghe được." ²⁷Nhưng Ráp-sa-kê trả lời: "Có phải chủ ta sai ta đến đây chỉ để nói riêng với chủ ngươi và các ngươi, chứ không nói với những người ngồi trên thành sao? Họ cũng chung số phận cùng các ngươi, sẽ phải ăn phân uống nước tiểu mình cả." ²⁸Nói xong, Ráp-sa-kê đứng dậy, la lớn lên bằng tiếng Hy-bá: "Lắng nghe đây lời đại đế A-sy-ri! ²⁹Đừng ai để cho Ê-xê-chia đánh lừa, vì hắn không cứu các ngươi khỏi tay ta được đâu. ³⁰Cũng đừng để cho Ê-xê-chia dụ các ngươi tin tưởng Chúa Hằng Hữu sẽ giải cứu các ngươi và thành này khỏi quyền lực vua A-sy-ri. ³¹Đừng nghe lời Ê-xê-chia, vì vua A-sy-ri có hứa: 'Nếu các ngươi cầu hòa và thần phục ta thì ai nấy sẽ được ăn trái nho, trái vả vườn mình, uống nước giếng mình, ³²cho đến ngày ta đem các ngươi vào một xứ giống như xứ này, đầy đủ ngũ cốc, nho, ô-liu và mật ong. Các ngươi sẽ có bánh ăn, rượu uống, sống không thiếu thứ gì, lại còn khỏi vạ diệt vong. Đừng tin lời Ê-xê-chia gạt gẫm, bảo rằng: 'Chúa sẽ giải cứu chúng ta.' ³³Thử nhìn các nước khác xem có thần nào cứu họ khỏi tay vua A-sy-ri được đâu. ³⁴Thần của các dân Ha-mát, Ạt-bát, Sê-phạt-va-im, Hê-na và Y-va đã làm được gì? Các thần ấy có tiếp cứu Sa-ma-ri được không? ³⁵Có thần của nước nào đã cứu nước ấy khỏi tay ta chưa? Như thế làm gì Chúa Hằng Hữu cứu Giê-ru-sa-lem được?'"
³⁶Một số thường dân nghe Ráp-sa-kê nói nhưng giữ yên lặng, vì vua ra lệnh không ai được đối đáp với người A-sy-ri. ³⁷Quản lý hoàng cung Ê-li-a-kim, bí thư Sép-na và thái sử Giô-a xé quần áo rách tả tơi rồi trở về phúc trình cho Ê-xê-chia mọi lời của Ráp-sa-kê.