18
Y-Êli Lŏ Wĭt kơ Y-Ahap
1Leh êgao lu hruê Yêhôwa blŭ kơ Y-Êli hlăm thŭn tal tlâo klei ư̆ pap prŏng, lač, “Nao bi êdah bĕ ih pô kơ Y-Ahap; leh anăn kâo srăng brei adiê hjan ti lăn ala.”
2Snăn Y-Êli nao bi êdah gơ̆ pô kơ Y-Ahap. Klei ư̆ êpa jing kjham ti čar Samari.
3Y-Ahap iêu Y-Apdia, khua kiă kriê sang. (Ƀiădah Y-Apdia huĭ mpŭ snăk kơ Yêhôwa;
4leh anăn tơdah H'Jêsêbel bi mdjiê phung khua pô hưn êlâo Yêhôwa, Y-Apdia mă sa êtuh čô khua pô hưn êlâo leh anăn mdăp digơ̆ hlăm dua êpul êma pluh čô hlăm sa bĭt ƀăng čư̆, leh anăn čiêm digơ̆ hŏng kpŭng leh anăn êa).
5Y-Ahap lač kơ Y-Apdia, “Nao tar ƀar čar anei kơ jih jang akŏ êa leh anăn kơ jih jang tlung. Năng ai drei dưi ƀuh rơ̆k leh anăn bi mtlaih klei hdĭp aseh leh anăn aseh dliê, leh anăn amâo bi luč ôh đa đa hlô mnơ̆ng.”
6Snăn diñu bi mbha čar hdơ̆ng diñu čiăng găn tar ƀar. Y-Ahap nao hjăn ñu pô sa bĭt êlan, leh anăn Y-Apdia nao sa bĭt êlan mkăn hjăn ñu pô.
7Êjai Y-Apdia êbat ktuê êlan, nĕ anei Y-Êli bi tuôm hŏng ñu. Y-Apdia thâo kral leh gơ̆, leh anăn buôn kŭp ƀô̆ ti lăn leh anăn lač, “Ih hĕ, Ơ khua kâo Y-Êli?”
8Gơ̆ lŏ wĭt lač, “Kâo yơh, nao hưn bĕ kơ khua ih, ‘Nĕ tinei Y-Êli.’ ”
9Leh anăn ñu lač, “Hlăm ya klei kâo ngă soh leh, tơl ih jao hĕ dĭng buăl ih hlăm kngan Y-Ahap brei bi mdjiê kâo?
10Tui si Yêhôwa Aê Diê ih dôk hdĭp amâo mâo sa găp djuê mnuih amâodah sa boh ƀuôn ala mtao khua kâo amâo tuôm tiŏ ôh arăng nao duah ih; leh anăn tơdah arăng lač, ‘Ñu amâo tinei ôh,’ ñu brei ƀuôn ala mtao amâodah găp djuê anăn kat asei kơ klei diñu amâo ƀuh ih ôh.
11Leh anăn ară anei ih lač, ‘Nao hưn bĕ kơ khua ih, “Nĕ tinei Y-Êli.” ’
12Tơdah leh kâo đuĕ mơ̆ng ih, Mngăt Myang Yêhôwa srăng pŭ ba hĕ ih ti anôk kâo amâo thâo ôh; snăn tơdah kâo nao hưn kơ Y-Ahap leh anăn ñu amâo dưi ƀuh ih ôh, ñu srăng bi mdjiê kâo, wăt tơdah kâo dĭng buăl ih huĭ mpŭ kơ Yêhôwa dơ̆ng mơ̆ng kâo hlăk ai.
13Amâo djŏ hĕ arăng amâo hưn kơ khua kâo klei kâo ngă leh tơdah H'Jêsêbel bi mdjiê phung khua pô hưn êlâo Yêhôwa, klei kâo mdăp leh sa êtuh čô khua pô hưn êlâo Yêhôwa hlăm dua êpul êma pluh čô hlăm ƀăng čư̆, leh anăn čiêm digơ̆ hŏng kpŭng leh anăn êa?
14Leh anăn ară anei ih lač, ‘Nao hưn bĕ kơ khua ih, “Nĕ tinei Y-Êli.” ’ Leh anăn ñu srăng bi mdjiê kâo.”
15Y-Êli lač, “Tui si Yêhôwa kơ phung kahan dôk hdĭp, ti anăp ñu kâo dôk dơ̆ng, sĭt nik kâo srăng bi êdah kâo pô kơ ñu hruê anei.”
16Snăn Y-Apdia nao bi tuôm hŏng Y-Ahap leh anăn hưn kơ ñu. Leh anăn Y-Ahap nao bi tuôm hŏng Y-Êli.
17Tơdah Y-Ahap ƀuh Y-Êli, ñu lač kơ Y-Êli, “Ih hĕ, pô bi rŭng phung Israel?”
18Gơ̆ lŏ wĭt lač, “Kâo amâo tuôm bi rŭng phung Israel ôh; ƀiădah ih leh anăn sang ama ih bi rŭng leh, kyuadah diih lui hĕ leh klei Yêhôwa mtă leh anăn tui hlue phung yang Baal.
19Snăn ară anei tiŏ nao bĕ arăng bi kƀĭn jih jang phung Israel kơ kâo ti čư̆ Karmel, leh anăn phung pă êtuh êma pluh čô khua pô hưn êlâo yang Baal, leh anăn pă êtuh čô khua pô hưn êlâo yang Asêra, phung huă ƀơ̆ng ti jhưng huă H'Jêsêbel.”
Klei Bi Lông Ti Čư̆ Karmel
20Snăn Y-Ahap tiŏ nao mnuih kơ jih jang phung ƀuôn sang Israel, leh anăn bi kƀĭn phung khua pô hưn êlâo ti čư̆ Karmel.
21Y-Êli nao giăm kơ jih jang phung ƀuôn sang leh anăn lač, “Dŭm boh sui diih srăng mring nao hŏng dua nah êlan mdê? Tơdah Yêhôwa jing Aê Diê, tui hlue ñu bĕ. Ƀiădah tơdah yang Baal jing Aê Diê, snăn tui hlue ñu bĕ.” Phung ƀuôn sang amâo lŏ wĭt lač kơ ñu sa boh blŭ ôh.
22Leh anăn Y-Êli lač kơ phung ƀuôn sang, “Kâo, knŏng hjăn kâo yơh, ăt dôk jing sa čô khua pô hưn êlâo kơ Yêhôwa. Ƀiădah khua pô hưn êlâo yang Baal mâo pă êtuh êma pluh čô.
23Brei kơ hmei dua drei êmô knô; brei phung diñu ruah kơ diñu pô sa drei êmô knô, leh anăn khăt gơ̆ lu kdrêč, leh anăn dưm gơ̆ ti dlông djuh, ƀiădah đăm dưm pui tinăn ôh. Leh anăn kâo srăng mkra sa drei êmô knô mkăn leh anăn dưm gơ̆ ti dlông djuh, leh anăn amâo dưm pui tinăn ôh.
24Brei diih iêu anăn yang diih, leh anăn kâo srăng iêu anăn Yêhôwa. Leh anăn yang pô lŏ wĭt lač hŏng pui, ñu yơh jing Aê Diê.” Leh anăn jih jang phung ƀuôn sang lŏ wĭt lač, “Klei blŭ anăn djŏ leh.”
25Leh anăn Y-Êli lač kơ phung khua pô hưn êlâo yang Baal, “Ruah bĕ kơ diih pô sa drei êmô knô leh anăn mkra gơ̆ êlâo, kyuadah diih jing lu, leh anăn iêu anăn yang diih, ƀiădah đăm dưm pui tinăn ôh.”
26Diñu mă êmô knô arăng brei kơ diñu, diñu mkra gơ̆, leh anăn iêu anăn yang Baal mơ̆ng aguah tơl yang hruê dơ̆ng, lač, “Ơ Baal, lŏ wĭt lač bĕ kơ hmei!” Ƀiădah amâo mâo asăp blŭ ôh, leh anăn amâo mâo pô lŏ wĭt lač ôh; leh anăn diñu kplŏng kdăt jŭm knưl diñu mkra leh.
27Ti yang hruê dơ̆ng Y-Êli mưč kơ diñu, lač, “Ur kraih bĕ, kyuadah ñu jing sa čô yang; ñu dôk mĭn, amâodah ñu weh kơ sa anôk, amâodah ñu đuĕ hiu leh, amâodah năng ai ñu dôk pĭt, snăn bi êrâo ñu bĕ.”
28Diñu ur kraih, leh anăn khăt riêk asei mlei diñu pô hŏng đao gưm leh anăn kju tui si klei bhiăn diñu, tơl êrah ƀlĕ lu.
29Tơl yang hruê wih leh diñu ur kraih tơl truh mmông myơr mnơ̆ng ngă yang. Ƀiădah amâo mâo asăp blŭ ôh, amâo mâo pô lŏ wĭt lač ôh, amâo mâo pô hmư̆ ôh.
30Leh anăn Y-Êli lač kơ jih jang phung ƀuôn sang, “Hriê bĕ giăm kâo.” Leh anăn jih jang phung ƀuôn sang nao giăm ñu. Leh anăn ñu lŏ mkra hĕ knưl Yêhôwa klưh leh.
31 Y-Êli mă pluh dua klŏ boh tâo, tui si ênoh phung găp djuê anak êkei Y-Yakôp, kơ ñu yơh Yêhôwa blŭ leh, lač, “Anăn ih srăng jing Y-Israel.”
32Leh anăn hŏng boh tâo anăn ñu mdơ̆ng sa boh knưl hlăm anăn Yêhôwa. Leh anăn ñu ƀuôr mnuôr jŭm dar knưl, boh prŏng dưi dưm dua hnơ̆ng mjeh.
33Ñu dăp djuh, khăt êmô knô anăn lu kdrêč leh anăn dưm gơ̆ ti dlông djuh. Leh anăn ñu lač, “Bi bŏ pă boh čeh hŏng êa, leh anăn tuh êa anăn ti mnơ̆ng myơr čuh leh anăn ti djuh.”
34Ñu lač, “Brei diih lŏ tuh tal dua.” Leh anăn digơ̆ lŏ tuh tal dua. Ñu lač, “Brei diih lŏ tuh tal tlâo.” Leh anăn digơ̆ lŏ tuh tal tlâo.
35Leh anăn êa đoh jŭm knưl, leh anăn msĕ mơh êa bi bŏ mnuôr.
36Ti mmông myơr mnơ̆ng ngă yang, khua pô hưn êlâo Y-Êli nao giăm leh anăn lač, “Ơ Yêhôwa, Aê Diê Y-Abraham, Y-Isăk, leh anăn Y-Israel, brei arăng thâo hruê anei ih jing Aê Diê hlăm phung Israel, leh anăn kâo jing dĭng buăl ih, leh anăn kâo ngă leh jih klei anei tui si klei ih blŭ.
37Lŏ wĭt lač kơ kâo bĕ, Ơ Yêhôwa, lŏ wĭt lač kơ kâo bĕ, čiăng kơ phung ƀuôn sang anei dưi thâo ih yơh, Ơ Yêhôwa, jing Aê Diê, leh anăn ih dơ̆ng lŏ bi wĭt ai tiê diñu.”
38Hlăk anăn pui Yêhôwa trŭn leh anăn ƀơ̆ng mnơ̆ng myơr čuh, djuh, boh tâo, ƀruih lăn, leh anăn hrip hĕ êa hlăm mnuôr.
39Tơdah jih jang phung ƀuôn sang ƀuh klei anăn, diñu buôn kŭp ƀô̆ diñu ti lăn leh anăn lač, “Yêhôwa, ñu yơh jing Aê Diê! Yêhôwa, ñu yơh jing Aê Diê!”
40Y-Êli lač kơ diñu, “Mă bĕ phung khua pô hưn êlâo yang Baal; đăm brei sa čô hlăm phung diñu tlaih ôh.” Leh anăn diñu mă digơ̆. Y-Êli atăt digơ̆ trŭn kơ êa hnoh Kisôn leh anăn bi mdjiê digơ̆ tinăn.
Y-Êli Wah Lač Akâo Êa Hjan
41Leh anăn Y-Êli lač kơ Y-Ahap, “Đĭ bĕ, huă ƀơ̆ng leh anăn mnăm bĕ, kyuadah mâo leh ênai êa hjan.”
42 Snăn Y-Ahap đĭ čiăng huă ƀơ̆ng leh anăn mnăm. Y-Êli đĭ kơ čŏng čư̆ Karmel. Ñu kkui sô̆ lăn, leh anăn kŭp ƀô̆ mta ñu plah wah kơŭt ñu.
43Leh anăn ñu lač kơ dĭng buăl ñu, “Ară anei đĭ nao dlăng bĕ phă êa ksĭ.” Gơ̆ đĭ nao dlăng leh anăn lač, “Amâo mâo mnơ̆ng ôh.”
44Ñu lač, “Lŏ nao bĕ kjuh bliư̆.” Ti tal kjuh gơ̆ lač, “Nĕ anei sa knam điêt msĕ si plă kngan mnuih đĭ mơ̆ng êa ksĭ.” Ñu lač, “Đĭ nao, lač bĕ kơ Y-Ahap, ‘Mkra êdeh aseh ih, trŭn nao bĕ, huĭdah hjan kơ̆ng hĕ ih.’ ”
45Leh anăn ƀiă riă tinăn adiê mmăt jŭ hŏng knam, leh anăn angĭn thut, leh anăn hjan prŏng. Y-Ahap đĭ êdeh aseh leh anăn nao kơ buôn Jesrêel.
46Kngan Yêhôwa dôk ti Y-Êli; ñu hyuă kơiêng ñu leh anăn êran ti anăp Y-Ahap truh ti ƀăng jang ƀuôn Jesrêel.
18
Sứ Điệp Của Tiên Tri Ê-li Cho Vua A-háp
1Sau nhiều ngày, vào năm hạn hán thứ ba, có lời của CHÚA đến với Ê-li rằng: “Hãy đi gặp A-háp. Ta sẽ cho mưa xuống đất trở lại.”
2Vậy Ê-li đi đến gặp A-háp.
Lúc ấy, nạn đói đang hoành hành tại Sa-ma-ri.
3A-háp gọi Áp-đia, quan tổng quản hoàng cung đến. Áp-đia rất kính sợ CHÚA.
4Khi Giê-sa-bên giết hại các tiên tri của CHÚA, thì Áp-đia có đem một trăm tiên tri đi giấu, năm mươi người trong một hang, rồi cung cấp bánh và nước để nuôi họ.
5A-háp nói với Áp-đia: “Ngươi hãy đi khắp xứ, hãy đến các suối và các khe, may ra chúng ta sẽ tìm được cỏ để giữ cho ngựa và lừa sống, và chúng ta khỏi phải giết các súc vật của chúng ta hết chăng.”
6Vậy họ chia nhau đi khắp xứ. A-háp đi một hướng, còn Áp-đia đi một hướng khác.
7Đang khi Áp-đia đi đường thì Ê-li gặp ông. Áp-đia nhận ra ông, liền sấp mặt xuống đất, và hỏi: “Thưa có phải chúa tôi đây là Ê-li chăng?”
8Ông trả lời: “Chính tôi đây. Hãy đi, nói với chủ của ông rằng Ê-li đang ở đây.”
9Áp-đia đáp: “Tôi có tội tình gì mà ngài muốn trao tôi vào tay A-háp để giết tôi đi?
10Như CHÚA là Đức Chúa Trời hằng sống của ngài chứng giám, chẳng có nước nào hoặc vương quốc nào mà chủ tôi không sai người đến kiếm ngài. Khi người ta bảo rằng ngài không có ở đó, thì ông ấy đòi nước đó hoặc vương quốc đó phải thề là họ không có gặp ngài.
11Nhưng bây giờ ngài bảo tôi: ‘Hãy đi, nói với chủ của ông rằng Ê-li đang ở đây.’
12Nhưng vừa khi tôi rời khỏi ngài thì Thần của CHÚA đem ngài đi đến nơi nào tôi không biết. Rồi khi tôi đến nói cho A-háp, ông ấy đến mà không thấy ngài, ông ấy chắc sẽ giết tôi đi, mặc dù tôi đây, là tôi tớ ngài, đã kính sợ CHÚA từ thuở nhỏ.
13Người ta há không nói cho chúa tôi biết rằng tôi đã làm gì khi Giê-sa-bên giết hại các tiên tri của CHÚA sao, thể nào tôi đã đem giấu một trăm tiên tri của CHÚA, năm mươi người trong một hang, rồi cung cấp bánh và nước để nuôi họ sao?
14Bây giờ ngài bảo tôi: ‘Hãy đi, nói với chủ của ông rằng Ê-li đang ở đây’, ông ấy chắc sẽ giết tôi.”
15Nhưng Ê-li đáp: “Có CHÚA Vạn Quân, là Đấng tôi phục vụ, chứng giám, chắc chắn hôm nay tôi muốn gặp chủ của ông.”
16Vậy Áp-đia đi gặp vua A-háp và báo cho vua biết. A-háp liền đi gặp Ê-li.
Tiên Tri Ê-li Và Vua A-háp
17Khi A-háp thấy Ê-li, A-háp nói với ông: “Ngươi, kẻ gây rối cho Y-sơ-ra-ên, có phải ngươi đó chăng?”
18Ê-li đáp: “Không phải tôi gây rối cho Y-sơ-ra-ên, nhưng chính là vua và nhà cha vua. Vì vua và phụ vương của vua đã bỏ các điều răn của CHÚA, và vua lại đi theo các thần Ba-anh.
19Bây giờ xin vua hãy triệu tập toàn dân Y-sơ-ra-ên lại gặp tôi ở núi Cạt-mên, cùng với bốn trăm năm mươi tiên tri của Ba-anh và bốn trăm tiên tri của A-sê-ra, là những kẻ được Giê-sa-bên cấp dưỡng.”
Ê-li Thắng Các Tiên Tri Ba-anh
20Vậy A-háp sai người đi khắp Y-sơ-ra-ên và triệu tập các tiên tri tại núi Cạt-mên.
21Ê-li đến gần dân chúng và nói: “Các ngươi cứ khập khiễng đi hàng hai cho đến chừng nào? Nếu CHÚA là Đức Chúa Trời thì hãy theo Ngài, còn nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời thì hãy theo hắn.”
Nhưng dân chúng lặng thinh.
22Bấy giờ Ê-li nói với dân chúng: “Tôi, chỉ một mình tôi, là tiên tri của CHÚA còn sót lại; nhưng ở đây có bốn trăm năm mươi tiên tri của Ba-anh.
23Bây giờ hãy cho chúng tôi hai con bò đực. Hãy để họ chọn một con cho họ trước đi. Hãy sả con bò ra từng mảnh, rồi chất trên củi, nhưng không được châm lửa. Tôi sẽ sả con bò kia, chất nó trên củi, nhưng cũng không châm lửa.
24Rồi các ông hãy kêu cầu danh thần của các ông, còn tôi, tôi sẽ kêu cầu danh CHÚA. Vị thần nào đáp lời bằng lửa thì vị đó chính là Đức Chúa Trời.”
Toàn thể dân chúng hiện diện nói: “Đề nghị rất hữu lý!”
25Bấy giờ Ê-li nói với các tiên tri của Ba-anh: “Các ông hãy chọn lấy cho mình một con bò và sả thịt nó trước đi, vì các ông đông người; rồi hãy kêu cầu danh thần của các ông, nhưng không được châm lửa đấy nhé.”
26Vậy họ bắt một con bò đực đem đến đó, sả thịt nó ra, rồi kêu cầu danh thần Ba-anh từ sáng đến trưa. Họ cầu rằng, “Lạy thần Ba-anh, xin hãy đáp lời chúng tôi.” Nhưng chẳng có tiếng nào, cũng chẳng có ai trả lời. Họ nhảy khập khiễng xung quanh bàn thờ họ đã dựng.
27Đến trưa Ê-li chế nhạo họ rằng: “Hãy kêu cầu lớn hơn chút nữa. Ba-anh chính là thần đó mà. Có thể thần đang tĩnh tâm, hay là thần bận đi đâu đó, không chừng thần kẹt đi xa, hay là thần đang ngủ cũng có, phải đánh thức thần dậy.”
28Nghe thế họ lại càng kêu cầu lớn hơn nữa, và theo như thói tục của họ, họ lấy gươm và giáo rạch mình đến chảy máu.
29Đến quá trưa, họ vẫn tiếp tục nói tiên tri theo kiểu như thế cho đến giờ dâng tế lễ buổi chiều, nhưng chẳng có tiếng nào đáp lại, cũng chẳng ai trả lời, và chẳng ai quan tâm đến.
30Bấy giờ Ê-li nói với toàn dân: “Hãy đến gần tôi.” Toàn dân kéo lại gần ông. Trước hết, ông sửa lại bàn thờ của CHÚA đã bị sụp đổ.
31Ê-li lấy mười hai phiến đá, theo số chi tộc của các con trai Gia-cốp, là người mà lời của CHÚA đã phán, “Y-sơ-ra-ên sẽ là tên ngươi.”
32Ê-li dùng các phiến đá đó xây lại một bàn thờ cho danh CHÚA. Rồi ông đào một đường mương chung quanh bàn thờ, rộng cỡ chứa được hai thúng hạt giống.
33Kế đến ông sắp củi trên bàn thờ. Đoạn ông sả con bò ra từng mảnh, rồi chất nó trên củi. Xong ông bảo: “Hãy múc đầy bốn bình nước, rồi đem đổ trên của lễ thiêu và củi.”
34Ông bảo họ: “Hãy làm lần thứ nhì.” Họ làm lần thứ nhì. Ông lại bảo họ: “Hãy làm lần thứ ba.” Họ làm lần thứ ba,
35đến nỗi nước chảy ướt đẫm xung quanh bàn thờ và đầy tràn cái mương.
36Đến giờ dâng tế lễ buổi chiều, tiên tri Ê-li đến gần và cầu nguyện rằng: “Lạy CHÚA là Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, I-sác, và Y-sơ-ra-ên. Ngày hôm nay xin Ngài hãy cho thiên hạ biết rằng Ngài là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, rằng con đây là đầy tớ Ngài, và con đã làm mọi sự nầy là do Ngài phán bảo.
37Lạy CHÚA, xin nhậm lời con, để dân nầy biết rằng chính Ngài, Chúa ôi, là Đức Chúa Trời, và sẽ khiến lòng dân nầy quay trở lại.”
38Bấy giờ lửa của CHÚA giáng xuống, thiêu rụi của lễ thiêu, củi, đá, bụi đất, và làm khô hết nước trong mương.
39Khi toàn dân thấy vậy, họ liền sấp mặt xuống đất và nói: “CHÚA quả thật là Đức Chúa Trời! CHÚA quả thật là Đức Chúa Trời!”
40Ê-li nói với họ: “Hãy bắt các tiên tri của Ba-anh. Đừng để thoát một ai.” Họ liền bắt những người ấy. Ê-li đem họ xuống khe Kít-sôn và giết hết họ tại đó.
Cơn Hạn Hán Chấm Dứt
41Ê-li nói với A-háp: “Xin mời vua đi lên, ăn và uống. Vì tôi nghe có tiếng mưa rào.”
42Vậy A-háp đi lên, ăn và uống. Ê-li đi lên đỉnh núi Cạt-mên. Tại đó, ông sấp mặt xuống đất, giữa hai đầu gối.
43Ông nói với người đầy tớ ông: “Hãy đi, nhìn về hướng biển.”
Người ấy đi, nhìn, rồi trở lại nói: “Con chẳng thấy gì cả.”
Ông bảo: “Hãy đi trở lại, và làm bảy lần như thế.”
44Lần thứ bảy người ấy nói: “Kìa, con thấy có một đám mây, cỡ bằng bàn tay, đang nổi lên ngoài biển.”
Ông bảo: “Hãy đến nói với A-háp: ‘Xin vua hãy thắng xe và đi xuống mau, kẻo mưa sẽ giữ vua lại.’ ”
45Chẳng mấy chốc, mây đen kéo đến phủ khắp bầu trời và gió cuồn cuộn thổi. Một trận mưa lớn đổ xuống. A-háp vội vàng lên xe, chạy đến Gít-rê-ên.
46Tay của CHÚA đặt trên Ê-li. Ông thắt lưng và chạy trước xe A-háp, cho đến lúc vào thành Gít-rê-ên.