14
1Bu ur blau mĭn ndâk ngih păng; ƀiălah bu ur rluk sŏk ti păng nơm rơih lơi ngih păng.
2Mbu nơm hăn tĭng nau sŏng klach yơk ma Yêhôva, bi ma nơm ƀư nau kue tâm rmot ma Păng.
3Tâm mbung bunuyh rluk mra geh mâng nkhôm ma nau sưr păng;
ƀiălah bâr mbung bunuyh blau mĭn mra mât săk păng nơm.
4Ta ntŭk mâu geh ndrôk ta nây ndrêch gơ̆ dơm;
ƀiălah geh play ba âk luh tă n'hâm suan ndrôk nkuăng.
5Du huê bunuyh răp jăp mbơh mâu geh ndơm ôh.
Ƀiălah du huê bunuyh mbơh mâu geh nau nanê̆ ôh jêng nơm mƀruh.
6Bunuyh dăng mưch joi nau blau mĭn, ƀiălah nau gĭt mĭn jêng nơih ma nơm gĭt rbăng.
7Ăn may der ngai hom bơh bunuyh rluk, khân păng mâu dơi sâm nti may ma nau blau mĭn ôh.
8Nau blau mĭn bunuyh blau njrăng nây jêng gĭt rbăng tâm trong păng;
ƀiălah nau mâl phung rluk jêng nau ndơm.
9Phung rluk mưch rmot ma nau tâm rmal ma nau tih;
ƀiălah bunuyh sŏng ƀư ma nuih n'hâm ueh.
10Nuih n'hâm gĭt năl nau rngot păng nơm, du huê bu năch mâu blau tâm pă ôh nau păng maak.
11Bu mra ƀư rai ngih phung ƀai, ƀiălah ngih phung sŏng mra văch ma hao.
12Geh trong bunuyh kơp ntôn lah sŏng; ƀiălah nglĕ dŭt păng njŭn ma nau khĭt.
13Nđâp lah dôl geh nau gơm nuih n'hâm ăt hôm geh nau rngot;
jêh ri pakơi ma nau răm rhơn nây jêng nau rngot rvê.
14Nuih n'hâm mhĭk mra mplơ̆ tâm trong nau mhĭk păng nơm, Jêh ri bunuyh ueh mra geh nau nkhôm bơh kan ueh păng.
15Bunuyh rluk rnơm iăt lĕ rngôch nau; ƀiălah bunuyh blau njrăng sek uănh lĕ trong păng chuat hăn.
16Bunuyh blau mĭn blau njrăng jêh ri der bơh nau tih;
ƀiălah bunuyh rluk ƀư sưr mâu blau njrăng ôh.
17Mbu nơm gơnh ji nuih ƀư nau rluk; jêh ri bunuyh ƀlêp-ƀlêr bu tâm rmot.
18Phung mâu blau mĭn ôh sŏk dơn nau rluk.
Ƀiălah phung blau njrăng geh nau nkhôm đon hađăch nau gĭt rbăng
19Phung mhĭk mra chon mon ta năp phung ueh;
jêh ri phung ƀai chon mbah panăp mpôl phung sŏng.
20Du huê bunuyh o ach nđâp lah phung chiau meng ăt biănh đŏng.
Ƀiălah phung ndrŏng geh âk mĭt jiăng.
21Mbu nơm tâm rmot ma phung chiau meng păng jêng bunuyh tih:
Ƀiălah ueh maak ngăn ma nơm yô̆ ma phung o ach.
22Phung tâm chră ma nau ƀư mhĭk mâu hĕ tih?
Bi ma nau ueh jêh ri n'hêl nanê̆ jêng phung tâm chră ƀư nau di.
23Tâm lĕ rngôch nau kan geh nau khlay da dê.
Ƀiălah bâr mbung kanŏng ngơi dơm mra njŭn ma nau mâu geh.
24Đon hađăch ma phung blau mĭn jêng nau ndrŏng.
Ƀiălah nau rluk mâl ma phung rluk kanŏng tâm rvang nau rluk.
25Nơm mbơh nau ngăn gay tâm rklaih huêng bu; ƀiălah bunuyh ngơi mƀruh jêng nau ƀlêp ƀlêr.
26Mbu nơm klach yơk ma Yêhôva geh ntŭk nsing nâp ngăn.
Jêh ri phung jêng kon Păng mra dơn geh du ntŭk nde.
27Nau klach yơk ma Yêhôva jêng du tu nau rêh, gay ăn bu der bơh dăk nau khĭt.
28Nau chrêk rmah ma hađăch jêng phung ƀon lan âk;
ƀiălah nau mâu geh bunuyh, nây jêng rai lôch ma kôranh chiă uănh.
29Mbu nơm băt (mâu gơnh) nuih geh nau gĭt rbăng toyh.
Ƀiălah mbu nơm gơnh nuih n'hao nau rluk.
30Nuih n'hâm đăp rmên ăn nau rêh ma săk jăn.
31Phung tŭn jot bunuyh o ach rak suai ma Nơm Njêng ôbăl.
Ƀiălah mbu nơm yô̆ ma bunuyh o ach jêng yơk ma Nơm Njêng Ôbăl.
32Bunuyh mhĭk rai roh yor nau tih păng nơm ƀư.
Ƀiălah bunuyh sŏng ăt hôm geh ntŭk nde nđâp tơlah dôl păng khĭt.
33Nau blau mĭn gŭ tâm nuih n'hâm bunuyh gĭt rbăng.
Ƀiălah nuih n'hâm bunuyh rluk mâu gĭt rbăng ôh.
34Nau sŏng srăng n'hao ăn bri dak dơi hao.
Ƀiălah nau tih jêng nau ƀư prêng ntil mpôl bunuyh.
35Hađăch yô̆ ma oh mon gŭ ngao blau mĭn; ƀiălah păng ji nuih ma nơm ƀư nau prêng.
14
1Người đàn bà khôn ngoan xây dựng nhà mình,
Nhưng phụ nữ ngu dại lấy tay phá hủy nó.
2Người nào sống ngay thẳng kính sợ CHÚA,
Người nào theo đường lối quỷ quyệt khinh bỉ Ngài.
3Trong miệng kẻ ngu dại có cây roi dành cho kẻ kiêu ngạo,
Nhưng môi người khôn ngoan gìn giữ người.
4Nơi nào không có trâu bò thì máng cỏ cũng trống không;
Nhưng sức bò đực đem hoa lợi đến.⚓
5Nhân chứng thành thật không gian dối,
Nhưng nhân chứng giả thốt ra sự dối trá.
6Kẻ nhạo báng tìm kiếm khôn ngoan nhưng không thấy;
Còn sự hiểu biết đến dễ dàng với người sáng suốt.
7Hãy tránh mặt người ngu dại,
Vì con sẽ không học được lời⚓ tri thức.
8Sự khôn ngoan của người khôn khéo là hiểu biết đường lối mình;
Sự ngu xuẩn của kẻ ngu dại là sự lừa gạt.
9Kẻ ngu dại chế nhạo tế lễ chuộc lỗi,
Nhưng giữa vòng người ngay thẳng có ơn Đức Chúa Trời.
10Chỉ có lòng mình hiểu được sự cay đắng của linh hồn mình,
Và người ngoài không thể chia sẻ niềm vui của nó.
11Nhà của kẻ ác sẽ bị phá hủy,
Nhưng trại người ngay thẳng sẽ phát đạt.
12Có một con đường dường như chính đáng cho loài người,
Nhưng cuối cùng là con đường sự chết.
13Dù trong lúc cười lòng vẫn có thể buồn,
Và cuối cùng của cuộc vui là sự sầu khổ.
14Lòng gian tà sẽ bị báo trả theo đường lối nó,
Nhưng người thiện nhận phần thưởng theo công việc mình.
15Người đơn sơ tin cậy mọi lời nói,
Nhưng người khôn khéo xem xét bước đường mình.
16Người khôn ngoan sợ và tránh điều ác,
Nhưng kẻ ngu dại thì kiêu căng và thiếu thận trọng.
17Người nóng tính hành động ngu dại;
Và kẻ mưu mô sẽ bị ghét.
18Kẻ ngu dại thừa hưởng sự ngu xuẩn
Nhưng người khôn khéo được đội mão tri thức.
19Kẻ ác sẽ phải quỳ lạy trước mặt người thiện,
Và người gian ác cúi đầu ở trước cổng người công chính.
20Một người nghèo, ngay cả người láng giềng cũng ghét;
Nhưng người giàu thì có nhiều người yêu thương.
21Người nào khinh kẻ láng giềng là người phạm tội,
Nhưng phước thay cho người nhân từ với kẻ nghèo khó.
22Không phải những kẻ mưu toan việc ác sẽ lầm lạc sao?
Nhưng những người mưu tính điều thiện sẽ được tình yêu thương và trung tín.
23Mọi lao động đều đem lại lợi ích,
Nhưng lời nói suông chỉ dẫn đến nghèo khổ.
24Mão của người khôn ngoan là sự giàu có của họ,
Nhưng sự ngu xuẩn của kẻ ngu dại vẫn là ngu xuẩn.
25Một nhân chứng thành thật cứu mạng sống,⚓
Nhưng ai nói dối là kẻ lừa gạt.
26Trong sự kính sợ CHÚA có lòng tin tưởng chắc chắn,
Và con cái người được nơi trú ẩn.
27Sự kính sợ CHÚA là nguồn sự sống,
Để tránh cạm bẫy sự chết.
28Dân cư đông đúc là sự vinh quang của vua;
Thiếu dân hoàng tử cũng sụp đổ.
29Người chậm nóng giận có nhiều sáng suốt;
Nhưng người hay nóng tính bày tỏ sự điên rồ.
30Tấm lòng bình an là sự sống của thể xác;
Nhưng ghen ghét làm xương cốt mục nát.
31Người nào áp bức người nghèo làm nhục Đấng Tạo Hóa mình;
Còn ai làm ơn cho người nghèo tôn trọng Ngài.
32Kẻ ác sẽ sụp đổ vì hành vi ác của mình,
Nhưng người công chính dù trong cái chết cũng có nơi trú ẩn.
33Khôn ngoan ở trong lòng người sáng suốt;
Còn điều ở bên trong kẻ ngu dại cũng bị tiết lộ.⚓
34Sự công chính tôn cao một quốc gia;
Nhưng tội lỗi gây điều sỉ nhục cho bất cứ một dân tộc nào.
35Tôi tớ khôn ngoan được ơn của vua,
Nhưng cơn giận dữ của vua dành cho kẻ hành động xấu hổ.