10
Nữ vương Sê-ba viếng thăm Sa-lô-môn
1Nữ hoàng nước Sê-ba nghe Sa-lô-môn được Chúa Hằng Hữu ban cho khôn ngoan và nhiều phúc lành nên đến Giê-ru-sa-lem để thử tài Sa-lô-môn bằng những câu hỏi khúc mắc.
2Theo bà có cả một đàn lạc đà chở vô số hương liệu, ngọc và vàng. Khi gặp Sa-lô-môn bà đem các câu hỏi ra cật vấn.
3Sa-lô-môn giải đáp tất cả những câu hỏi của bà, chẳng câu nào quá ẩn bí đối với vua.
4Khi thấy sự khôn ngoan của Sa-lô-môn cùng thấy cung điện vua xây,
5cao lương mỹ vị trên bàn vua, người hầu bàn, cách họ ăn mặc, các triều thần, các lễ thiêu vua dâng trong Đền thờ Chúa nữ hoàng Sê-ba vô cùng sửng sốt.
6Bà nói với vua: "Tất cả những điều tôi nghe khi còn ở nước nhà về sự khôn ngoan và công việc vua làm đều đúng cả,
7nhưng tôi không tin cho đến khi tôi tới đây và thấy tận mắt. Đúng ra, tôi chỉ mới nghe có phân nửa. Sự khôn ngoan và giàu có của vua còn hơn xa những điều tôi nghe.
8Dân của vua có phúc thật; tôi tớ của vua cũng có phúc lắm, vì hằng ngày họ được đứng đây để nghe những lời khôn sáng của vua.
9Ngợi khen Thượng Đế Hằng Hữu của vua vì Ngài hài lòng đặt vua lên ngôi Y-sơ-ra-ên. Chúa luôn thương yêu Y-sơ-ra-ên nên mới đặt vua cai trị họ và xét xử họ cách công minh."
10Rồi bà tặng vua gần nửa tấn vàng cùng vô số ngọc ngà và hương liệu. Không ai tặng vua Sa-lô-môn nhiều hương liệu bằng nữ hoàng Sê-ba.
11(Khi đoàn tàu của Hi-ram đi chở vàng Ô-phia, cũng có chở về rất nhiều gỗ bạch đàn và ngọc.
12Vua dùng gỗ bạch đàn làm trụ Đền thờ và cung điện, làm đàn thất huyền và thụ cầm cho các ca đoàn. Y-sơ-ra-ên chưa bao giờ có nhiều gỗ bạch đàn như thế).
13Để đáp lễ, vua Sa-lô-môn tặng cho nữ hoàng Sê-ba tất cả những vật gì bà thích và xin, ngoài những tặng vật chính thức của nhà vua. Sau đó, nữ hoàng và đoàn tùy tùng lên đường về nước.
Huy hoàng của Sa-lô-môn
14Mỗi năm Sa-lô-môn thu được khoảng 2 tấn rưỡi vàng,
15chưa kể số vàng thu được do quan hệ ngoại thương với các vua Á-rập, và do các tổng đốc trong nước đem nộp.
16,17Sa-lô-môn sai thợ lấy vàng gò thành khiên, hai trăm cái lớn (mỗi cái dùng hơn mười lượng vàng) và ba trăm cái nhỏ (mỗi cái dùng hơn ba lượng vàng). Những khiên này được đặt tại cung "Rừng Li-ban."
18Vua cũng sai làm một cái ngai bằng ngà thật lớn, bọc vàng ròng.
19Ngai có sáu bậc, thân ngai có đỉnh tròn, cạnh chỗ gác tay, mỗi bên có một con sư-tử.
20Ngoài ra có mười hai con sư tử khác đứng trên sáu bậc, mỗi con đứng ở một góc bậc. Không nước nào có được một chiếc ngai như thế.
21Vua Sa-lô-môn uống bằng những tách vàng. Tất cả vật dụng trong cung "Rừng Li-ban" đều bằng vàng ròng, không có vật nào bằng bạc vì dưới triều Sa-lô-môn, bạc không mấy giá trị.
22Cứ ba năm một lần, đoàn tàu hoàng gia cùng đoàn tàu của Hi-ram vượt biển đi Ta-rê-si đem về vàng, bạc, ngà, cùng dã nhân và con công.
23Vua Sa-lô-môn giàu có, và khôn ngoan hơn tất cả các vua trên thế giới.
24Thiên hạ đều mong được gặp Sa-lô-môn để lĩnh hội tư tưởng khôn ngoan Thượng Đế đã phú cho vua.
25Hằng năm người ta đến, đem theo vô số lễ vật, gồm những vật bằng vàng và bạc, y phục, binh giáp, hương liệu, ngựa, la.
26Sa-lô-môn cũng sắm nhiều ngựa và xe. Vua có một ngàn bốn trăm cỗ xe và mười hai ngàn kỵ binh đóng trong các thành chứa xe và ngay tại Giê-ru-sa-lem.
27Tại Giê-ru-sa-lem, bạc trở nên tầm thường như đá, gỗ bách hương như cây sung mọc đầy trong thung lũng.
28Sa-lô-môn mua ngựa từ Ai-cập. Toán thương gia của nhà vua đi mua từng bầy với giá phải chăng.
29Một cỗ xe mua từ Ai-cập mang về bán với giá chưa tới một lượng vàng, một con ngựa khoảng chừng ba chỉ. Đó là giá các vua người Hê-tít và vua Sy-ri trả cho các thương gia của vua.
10
Puo Mansễm Tễ Cruang Sê-ba Toâq Sa‑óh
1Toâq puo mansễm tễ cruang Sê-ba sâng parchia tễ puo Sa-lamôn cớp dáng án puai Yiang Sursĩ, ngkíq án pỡq chu vil Yaru-salem yoc ễ chim Sa-lamôn na máh santoiq blớh coat lứq.
2Án dững máh cũai ayững atĩ sa‑ữi lứq pỡq cớp án, dếh crơng cachúc cớp sana, yễng sa‑ữi lứq, cớp tamáu moat, án patiang tâng cloong lac‑da. Toâq án ramóh puo Sa-lamôn, chơ án blớh tễ dũ ramứh án yoc ễ dáng.
3Puo Sa-lamôn ta‑ỡi án dũ ramứh; tỡ bữn ŏ́c ntrớu ma án tỡ têq ta‑ỡi.
4Tữ puo mansễm tễ Sê-ba dáng tễ ŏ́c roan rangoaiq puo Sa-lamôn cớp hữm dống puo ỡt,
5dếh hữm máh crơng sana án aloŏh yỗn cha, máh ntốq cũai ayững atĩ puo ỡt, máh ranáq cũai ayững atĩ án táq, máh tampâc alới tâc, cớp máh tampâc cũai hâu bo án cha pêl bũi, dếh máh crơng án chiau sang tâng Dống Sang Toâr hỡ, dũ ranáq nâi táq yỗn puo mansễm sâng salễh cớp dớt lứq.
6Puo mansễm pai chóq puo Sa-lamôn neq: “Máh ŏ́c parchia parhan tễ anhia ca hếq khoiq sâng pỡ cruang hếq, tễ ranáq anhia táq, cớp tễ ŏ́c roan rangoaiq anhia, dũ ŏ́c ki la pĩeiq nheq.
7Ma hếq tỡ bữn noap santoiq alới táq ntỡng toau moat hếq hữm bữm. Ŏ́c hếq sâng tỡ yũah tadĩ loâng tễ ŏ́c roan rangoaiq cớp ŏ́c sốc bữn tễ anhia.
8Máh cũai táq ranáq anhia cớp máh cũai ayững atĩ anhia la bữn ŏ́c bốn lứq cỗ alới têq tayứng yáng moat anhia cớp bữn tamứng níc santoiq roan rangoaiq anhia.
9Lứq khễn Yiang Sursĩ, Ncháu anhia! Án khoiq apáh yỗn anhia dáng án bũi pahỡm cớp anhia, yuaq án chóh anhia yỗn cỡt puo cũai I-sarel. Cỗ Yiang Sursĩ ayooq cũai I-sarel mantái níc, yuaq ngkíq án chóh anhia yỗn cỡt puo tỗp alới, dŏq anhia táq pĩeiq cớp tanoang o níc.”
10Chơ puo mansễm chiau yỗn puo Sa-lamôn máh crơng neq: Yễng sám pỗn tân, crơng phuom, cớp tamáu moat sa‑ữi lứq. Tỡ nai bữn crơng phuom canŏ́h li cớp crơng phuom puo mansễm tễ cruang Sê-ba dững yỗn puo Sa-lamôn.
11(Máh cũai dững tuoc puo Hi-ram dững achu yễng tễ cruang Ô-phia, bữn aluang moat, cớp tamáu moat sa‑ữi lứq.
12Puo Sa-lamôn ĩt aluang nâi táq rakêng Dống Sang Toâr cớp dống án ỡt, dếh táq achúng cớt achúng toâr yỗn cũai khễuq tapáih crơng lampỡiq. Aluang nâi la aluang o lứq; tễ ki toau sanua tỡ nai hữm noâng noau amut aluang nneq tâng cruang I-sarel.)
13Puo Sa-lamôn yỗn puo mansễm tễ cruang Sê-ba bữn dũ ramứh án sễq. Án yỗn sa‑ữi hỡn tễ máh crơng puo mansễm dững yỗn án. Chơ puo mansễm cớp máh cũai ayững atĩ án chu loah pỡ cruang Sê-ba.
Puo Sa-lamôn Cỡt Sốc Lứq
14Dũ cumo puo Sa-lamôn bữn roap yễng ntâng sám bar chít la pái tân,
15ma tỡ bữn noap dếh ĩt thễq tễ máh cũai chếq chỡng, lơi tễ chếq chỡng, cớp máh crơng án bữn tễ máh puo Arap, cớp práq máh cũai sốt tễ dũ vil tâng cruang I-sarel dững yỗn án hỡ.
16Puo Sa-lamôn táq khễl toâr bar culám lám, dũ lám blom toâq yễng, ntâng sám pái ki-lô tadĩ.
17Cớp án táq khễl cớt pái culám lám, dũ lám blom toâq yễng ntâng sám bar ki-lô. Máh khễl ki án dững dŏq tâng clống dống puo ca noau amứh Dống Aluang Tễ Sarứng Lê-banôn.⚓
18Án táq cachơng puo tacu toâr lứq, noau pasang cachơng toâq paluac achĩang cớp blom toâq yễng muoi chít.
19-20Cachơng ki bữn cál ntruang tapoât ngcál, dũ ngcál bữn rup cula samín ỡt bar coah; nheq tữh máh rup cula samín la muoi chít la bar lám. Yáng clĩ cachơng bữn rup plỡ ntroŏq; bar coah ntốq achúh ngcŏ́ng bữn rup cula samín. Tỡ bữn cruang aléq bữn cachơng puo ariang cruang nâi.
21Máh cachoc dỡq puo Sa-lamôn noau táq toâq yễng nheq, cớp máh crơng tâc tâng Dống Aluang Tễ Sarứng Lê-banôn la noau táq toâq yễng tê. Tỡ bữn crơng radỡng ntrớu ma táq toâq práq, cỗ práq dỡi puo Sa-lamôn ŏ́q kia.
22Puo Sa-lamôn bữn muoi tỗp cũai dững tuoc ca pỡq cớp tỗp cũai dững tuoc puo Hi-ram. Dũ pái cumo, tỗp tuoc án píh chu, patiang achu yễng, práq, paluac achĩang, tamứr toâr cớp tamứr cớt.
23Puo Sa-lamôn sốc hỡn cớp roan rangoaiq hỡn tễ máh puo canŏ́h tâng cốc cutễq nâi.
24Máh cũai chũop cruang tâng cutễq nâi yoc lứq toâq tamứng ŏ́c roan rangoaiq Yiang Sursĩ yỗn án bữn.
25Cũai aléq ca toâq, alới dững crơng mpon yỗn án, la crơng táq toâq práq cớp yễng, tampâc, crơng choac, crơng cachúc cớp sana, aséh, cớp aséh lai. Ranáq nâi bữn níc dũ cumo.
26Puo Sa-lamôn parỗm sễ aséh rachíl la 1,400 lám cớp aséh 12,000 lám. Án dŏq sễ aséh rachíl cớp máh aséh tâng vil Yaru-salem cớp tâng vil canŏ́h hỡ.
27Bo Sa-lamôn cỡt sốt, práq tiaq tâng vil Yaru-salem cỡt sa‑ữi machớng tamáu miat sâng. Cớp aluang sê-da la cỡt sa‑ữi machớng nỡm tarúng tễ cuar cóh cruang Yuda.
28Puo Sa-lamôn chỡng aséh tễ máh cruang Musur⚓ cớp Si-lasia, la ntốq máh cũai ayững atĩ puo loŏh ravoât dŏq chỡng crơng yỗn án.
29Muoi lám sễ aséh rachíl ca dững achu tễ cruang Ê-yip-tô alới chỡng tapoât culám ŏ́c práq; muoi lám aséh alới chỡng muoi culám sỡng chít ŏ́c práq. Máh cũai ayững atĩ puo dững chếq sễ aséh rachíl cớp aséh yỗn puo cũai Hêt cớp puo cũai Si-ri.