25
Saa^mu^en Guei Seix
1Saa^mu^en guei seix liuz, I^saa^laa^en nyei zuangx mienh gapv zunv daaih weic ninh nzauh nyiemv. Ninh mbuo yaac dorh ninh mingh zangx jienv wuov Laamaa, Saa^mu^en ganh nyei biauv⚓
Ndaawitv yaac suiv njiec mingh yiem Baalaan Deic-Bung-Huaang.
2Maaih dauh mienh yiem Maa^on Mungv. Ninh maaih ndau yiem nitv Kaanmen. Naaiv dauh mienh za'gengh butv zoih haic, maaih buo cin dauh ba'gi yungh caux yietc cin dauh yungh. Ninh yiem Kaanmen japv ba'gi yungh biei.
3Naaiv dauh mienh nyei mbuox heuc Naa^mbaan, se Kaalepv Mienh. Ninh nyei auv heuc Aa^mbi^gaa^yin, se guai haic, nzueic haic nyei m'sieqv dorn. Mv baac ninh nyei nqox hnyouv doqc yaac ciouv haic.
4Ndaawitv yiem deic-bung-huaang wuov zanc, ninh hiuv duqv Naa^mbaan japv ba'gi yungh biei.
5Ndaawitv ziouc paaiv ziepc dauh mienh⚓ mingh lorz Naa^mbaan yaac paaiv ziangx waac gorngv, “Mingh Kaanmen lorz Naa^mbaan, yaac longc yie nyei mbuox gorngv wuic buangh waac.
6Oix zuqc gorngv mbuox ninh, ‘Tov bun meih caux meih nyei biauv zong caux meih maaih nyei yietc zungv duqv baengh orn aqv.
7“ ‘Ih zanc yie haiz gorngv meih maaih mienh tengx meih japv ba'gi yungh biei. Meih nyei goux ba'gi yungh nyei mienh caux yie mbuo yiem Kaanmen nyei ziangh hoc, yie mbuo maiv zoux doqc bun ninh mbuo. Ninh mbuo yaac maiv caa yietc nyungc.
8Gunv naaic meih ganh nyei mienh, ninh mbuo zungv oix mbuox meih. Weic naaiv, tov meih korv-lienh yie nyei mienh, weic zuqc yie mbuo daaih doix meih mbuo zoux jorm nyei hnoi. Meih haih bun deix haaix nyungc meih nyei bou mbuo caux meih nyei dorn, Ndaawitv, tov bun aqv.’+”
9Ndaawitv nyei mienh mingh taux wuov, ninh mbuo ziouc longc Ndaawitv nyei mbuox gorngv wuov deix waac mbuox Naa^mbaan. Gorngv liuz, ninh mbuo zuov jienv aqv.
10Naa^mbaan dau Ndaawitv nyei bou, “Ndaawitv dongh haaix dauh? Jetc^si nyei dorn dongh haaix dauh? Ih jaax hnoi maaih bou camv haic biaux ninh mbuo nyei ziouv.
11Yie fungc oix zuqc zorqv yie nyei njuov caux yie nyei wuom caux yie weic yie nyei japv ba'gi yungh biei nyei gong-mienh daix daaih nyei orv bun yie maiv hiuv duqv yiem haaix daaih nyei mienh?”
12Ndaawitv nyei mienh ziouc daaux sin nzuonx mingh aengx gorngv nzengc naaiv deix waac mbuox Ndaawitv.
13Ndaawitv gorngv mbuox ninh nyei mienh, “Meih mbuo dauh dauh zorqv meih mbuo nyei nzuqc ndaauv sai jienv.” Dauh dauh mienh ziouc zorqv nzuqc ndaauv sai jienv aqv. Ndaawitv ganh yaac sai jienv nzuqc ndaauv. Gan Ndaawitv mingh nyei mienh maaih leih maiv go feix baeqv dauh. Maaih nyic baeqv dauh liouh njiec wuov zuov ga'naaiv.
14Maaih dauh Naa^mbaan nyei bou mingh mbuox Naa^mbaan nyei auv, Aa^mbi^gaa^yin, “Ndaawitv yiem deic-bung-huaang paaiv douc fienx mienh daaih wuic buangh yie mbuo nyei ziouv. Ninh yaac gorngv ciouv bun ninh mbuo.
15Mv baac wuov deix mienh za'gengh zoux longx bun yie mbuo. Yie mbuo yaac maiv zuqc haaix dauh zoux doqc bun yie mbuo. Da'faanh yie mbuo caux ninh mbuo yiem wuov lomc-huaang nyei ziangh hoc, yie mbuo maiv caa haaix nyungc aqv.
16Lungh muonz yie mbuo caux ninh mbuo yiem bungx ba'gi yungh nyei ziangh hoc, ninh mbuo zoux hnangv laatc beu jienv yie mbuo.
17Ih zanc yie tov bun meih hiuv duqv naaiv deix sic yaac hnamv mangc gaax horpc zuqc hnangv haaix nor zoux. Nziex ninh mbuo oix hoic yie mbuo nyei ziouv caux ninh nyei biauv zong mienh. Ninh nyei fiem-fingx ciouv, doqc haic. Maiv maaih haaix dauh haih caux ninh gorngv waac.”
18Aa^mbi^gaa^yin ziouc siepv-siepv nyei liuc leiz nyic baeqc norm njuov, i ndopv-mbuoqc a'ngunc diuv, biaa dauh ziqv ziangx nyei ba'gi yungh, yietc tongv ziepc hmz morqv⚓ caauv zuoqc nyei hmeiv, caux yietc baeqv ndunh a'ngunc biouv-nqaai, caux nyic baeqv ndunh ngongh nyorx biouv-nqaai, bun lorh tor jienv.
19Aa^mbi^gaa^yin ziouc gorngv mbuox ninh nyei bou, “Meih mbuo gunv mingh ndaangc, yie nqa'haav gan jienv meih mbuo mingh.” Mv baac ninh maiv mbuox ninh nyei nqox, Naa^mbaan.
20Aa^mbi^gaa^yin geh jienv lorh njiec zorng wuov zanc, buatc Ndaawitv caux ninh nyei mienh yiem ninh nyei wuov ndaangc maengx njiec, hungx jienv ninh daaih. Aa^mbi^gaa^yin ziouc buangh ninh mbuo.
21Ndaawitv coqv hoqc gorngv liuz, “Yie yiem deic-bung-huaang baeqc baeqc tengx goux wuov dauh mienh maaih nyei nyungc-nyungc ga'naaiv hnangv. Ninh nyei ga'naaiv maiv maaih yietc nyungc dingx laaih. Yie zoux longx bun ninh, mv baac ninh winh orqv bun yie.
22Se gorngv taux njang ndorm yie corc liouh njiec wuov dauh mienh nyei yietc dauh m'jangc dorn nor, tov Tin-Hungh hniev-hniev nyei dingc yie, Ndaawitv, nyei zuiz.”
23Aa^mbi^gaa^yin yietv buatc Ndaawitv, ninh siepv-siepv nyei njiec lorh daaih puoqv njiec taux ndau baaix Ndaawitv.
24Aa^mbi^gaa^yin mbaapv njiec Ndaawitv nyei zaux ga'hlen gorngv, “Yie nyei ziouv aah! Zoux dorngc nyei zuiz ndortv zuqc yie ganh hnangv. Tov bun meih nyei m'sieqv bou gorngv bun meih muangx. Tov muangx meih nyei m'sieqv bou gorngv nyei waac.
25Tov yie nyei ziouv maiv dungx dingc wuov dauh ciouv haic nyei mienh, Naa^mbaan, nyei zuiz. Ninh se hnangv ninh nyei mbuox. Ninh nyei mbuox heuc Naa^mbaan, eix leiz se Hngongx. Ninh benx zoux sic hngongx nyei mienh. Mv baac yie, meih nyei m'sieqv bou, maiv duqv buatc meih, yie nyei ziouv, paaiv daaih nyei mienh.
26“Ziouv dangv jienv meih, yie nyei ziouv, maiv bun meih ganh nyei buoz jaauv win, liouc nziaamv cuotv. Weic naaiv yie ziangv jienv ziangh jienv nyei Ziouv houv waac yaac dorng jienv meih nyei nza'hmien houv jienv gorngv, tov bun meih nyei win-wangv caux yietc zungv oix hoic meih, wuov deix mienh hnangv Naa^mbaan nor.
27Yie, meih nyei m'sieqv bou, dorh daaih naaiv deix ga'naaiv bun meih, yie nyei ziouv. Tov jiu bun gan meih nyei yietc zungv mienh.
28Tov guangc nqoi meih nyei m'sieqv bou zoux dorngc nyei zuiz. Ziouv ndongc haaix zungv oix bun meih zoux hungh yaac liepc wuonv meih nyei hungh douh, weic zuqc meih tengx Ziouv mborqv jaax. Da'faanh meih maaih maengc ziangh jienv nyei hnoi-nyieqc, tov bun yiem meih gu'nyuoz maiv maaih haaix nyungc orqv sic.
29Maiv gunv maaih mienh zunc jienv oix zorqv meih nyei maengc, Ziouv, meih nyei Tin-Hungh, oix beu jienv meih hnangv beu jaaix nyei ga'naaiv nor, mv baac meih nyei win-wangv nyei maengc Ziouv oix longc ndopv-hlaang⚓ fengx guangc hnangv fengx la'bieiv guangc nor.
30Taux Ziouv ziux ninh laengz nyei waac zoux longx bun meih aengx liepc meih zoux hungh gunv I^saa^laa^en Mienh wuov zanc,
31meih maiv bun mienh nyei nziaamv liouc cuotv yaac maiv tengx ganh jaauv win, meih nyei hnyouv ziouc maiv zuqc guaix ganh. Ziouv bun meih duqv longx nyei ziangh hoc, tov meih jangx meih nyei m'sieqv bou.”
32Ndaawitv gorngv mbuox Aa^mbi^gaa^yin, “Ceng Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, dongh ih hnoi paaiv meih daaih buangh yie wuov dauh.
33Laengz zingh Tin-Hungh weic meih maaih cong-mengh. Yaac tov Tin-Hungh ceix fuqv bun meih, weic zuqc ih hnoi meih laanh jienv yie, maiv bun yie longc yie ganh nyei buoz jaauv win, bun mienh nyei nziaamv liouc cuotv.
34Ziouv dangv jienv maiv bun yie hoic meih. Mv baac yie ziangv jienv ziangh jienv nyei Ziouv gorngv, se gorngv meih maiv siepv-siepv nyei daaih buangh yie nor, taux njang hnoi ndorm, da'faanh Naa^mbaan nyei biauv zong yietc zungv m'jangc dorn maiv zengc yietc dauh.”
35Ndaawitv ziouc zipv Aa^mbi^gaa^yin dorh daaih bun ninh nyei yietc zungv ga'naaiv. Ndaawitv aengx gorngv mbuox ninh, “Gunv baengh orn nyei nzuonx biauv aqv. Yie muangx meih gorngv liuz yaac ei jienv meih tov nyei waac zoux.”
36Aa^mbi^gaa^yin nzuonx mingh lorz Naa^mbaan. Wuov zanc ninh yiem biauv mbenc hnaangx hlo nyei hnangv hungh diex mbenc nor. Naa^mbaan hopv diuv nquin duqv longx haic, hnyouv za'gengh orn-lorqc aqv. Aa^mbi^gaa^yin ziouc maiv gorngv haaix nyungc mbuox ninh, zuov taux da'nyeic ndorm cingx daaih gorngv.
37Da'nyeic ndorm Naa^mbaan nzang daaih, ninh nyei auv gorngv naaiv deix jauv bun ninh muangx. Naa^mbaan ziouc butv baengc hniev, ziangh sin mbai mi'aqv.⚓
38Nqa'haav leih maiv go ziepc hnoi Ziouv ziouc daix Naa^mbaan. Ninh ziouc daic mi'aqv.
39Ndaawitv haiz gorngv Naa^mbaan daic mi'aqv, ninh ziouc gorngv, “Ceng Ziouv, ninh tengx yie jaauv win bun Naa^mbaan weic Naa^mbaan mangc piex yie nyei sic. Ziouv yaac laanh jienv maiv bun yie zoux dorngc, yaac bun Naa^mbaan zoux dorngc nyei sic ndortv zuqc Naa^mbaan ganh.”
Ndaawitv ziouc paaiv mienh mingh tov Aa^mbi^gaa^yin daaih zoux ninh nyei auv.
40Ndaawitv nyei bou mingh taux Kaanmen wuov, ninh mbuo gorngv mbuox Aa^mbi^gaa^yin, “Ndaawitv paaiv yie mbuo daaih oix meih mingh zoux ninh nyei auv.”
41Aa^mbi^gaa^yin ziouc puoqv njiec hmien taux ndau yaac gorngv, “Yie se meih nyei m'sieqv bou. Yie a'hneiv nzaaux meih nyei bou nyei zaux.”
42Aa^mbi^gaa^yin ziouc siepv-siepv nyei jiez sin daaih geh jienv lorh aengx caux biaa dauh fu-sux ninh nyei nouh beiz gan jienv Ndaawitv nyei douc waac mienh mingh. Ninh ziouc benx Ndaawitv nyei auv mi'aqv.
43Ndaawitv longc ndaangc Yitv^le^en Mienh, Aa^hi^no^am. Ninh mbuo i dauh ziouc benx Ndaawitv nyei auv.
44Mv baac Saulo zorqv ninh nyei sieqv, Mikaan, se Ndaawitv nyei auv-hlo, jiu bun Ganlim Mienh, Laa^itc nyei dorn, Banti, longc zoux auv mi'aqv.⚓
25
Sa-mu-ên Qua Ðời
1Lúc ấy Sa-mu-ên qua đời. Dân I-sơ-ra-ên tập họp lại thương khóc cụ và chôn cất cụ tại Ra-ma. Còn Ða-vít thì đứng dậy và đi xuống vùng đồng hoang ở Pa-ran.
Ða-vít và Vợ của Na-banh
2Bấy giờ, có một người sống tại Ma-ôn, nhưng có cơ sở làm ăn ở Cạt-mên, và người ấy rất giàu có. Ông có ba ngàn chiên và một ngàn dê. Ông ấy đang hớt lông chiên của mình tại Cạt-mên.
3Ông ta tên là Na-banh, và vợ ông tên A-bi-ga-in. Bà vợ là một phụ nữ thông minh và xinh đẹp, còn ông chồng thì thô lỗ và cộc cằn. Ông ấy là dòng dõi của Ca-lép.
4Ða-vít ở trong đồng hoang và nghe rằng Na-banh đang hớt lông chiên của ông ta.
5Ða-vít sai mười người trẻ và dặn những người trẻ ấy, “Hãy đi lên Cạt-mên, đến gặp Na-banh, nhân danh tôi mà vấn an ông ấy.
6Sau đó hãy nói với người giàu có ấy rằng, ‘Chúc ông được bình an, chúc gia đình ông được bình an, chúc mọi điều ông có được bình an.
7Tôi có nghe rằng những thợ hớt lông chiên đang làm việc với ông. Những người chăn bầy của ông đã từng ở giữa chúng tôi, và chúng tôi không hề xâm phạm vật gì của họ. Không vật gì của họ bị mất trong suốt thời gian họ ở giữa chúng tôi tại Cạt-mên.
8Xin ông hỏi các đầy tớ của ông, họ sẽ nói cho ông hay. Bây giờ xin ông cho những người trẻ nầy được ơn trước mắt ông, vì chúng tôi sắp đến ngày lễ, nên xin ông vui lòng cho các tôi tớ ông và cho Ða-vít con trai ông những gì tay ông tìm được.’”
9Vậy những người trẻ của Ða-vít đến, nhân danh Ða-vít nói với Na-banh tất cả những lời ấy, rồi đợi.
10Nhưng Na-banh trả lời các tôi tớ của Ða-vít và nói, “Ai là Ða-vít? Ai là con trai của Giê-se? Thời buổi nầy có nhiều đầy tớ bỏ chủ trốn đi lắm.
11Tôi há sẽ lấy bánh, nước, và thịt đã chuẩn bị cho các thợ hớt lông chiên của tôi ăn và uống, mà cho những kẻ tôi không biết từ đâu đến hay sao?”
12Vậy những người trẻ của Ða-vít quay gót trở về. Họ đến và tường thuật cho ông mọi lời ấy.
13Bấy giờ Ða-vít nói với những người theo ông, “Ai nấy hãy nịt gươm mình vào.” Vậy người nào cũng nịt gươm mình sẵn sàng, và Ða-vít cũng nịt gươm của ông vào nữa. Có chừng bốn trăm người đi với Ða-vít, còn hai trăm người ở lại giữ đồ đạc.
Ða-vít Gặp A-bi-ga-in
14Bấy giờ có một người trẻ trong số các đầy tớ đến báo với A-bi-ga-in vợ của Na-banh rằng, “Kìa, Ða-vít đã sai các sứ giả từ đồng hoang đến chào ông chủ và ông chủ đã mắng họ xối xả.
15Nhưng họ đã rất tốt với chúng tôi; chúng tôi không bị tổn hại gì cả. Chúng tôi chăn bầy ngoài đồng, và hễ khi nào chúng tôi cho bầy đi theo họ, chúng tôi chẳng bị mất mát gì.
16Họ như bức tường che chở chúng tôi cả ngày lẫn đêm, trong suốt thời gian chúng tôi chăn giữ các bầy chiên ở giữa họ.
17Vậy bây giờ, xin bà hãy nhận biết và xem phải làm gì, vì họ đã quyết định làm hại ông chủ và cả nhà của ông, vì ông chủ là một người thô lỗ cộc cằn; không ai nói chuyện với ông chủ được.”
18Thế là A-bi-ga-in vội vàng lấy hai trăm ổ bánh, hai bầu da rượu, năm con chiên đã làm thịt sẵn, năm thùng gạo rang, một trăm vỉ nho khô, hai trăm bánh trái vả, rồi chất chúng trên lưng các con lừa.
19Bà bảo các đầy tớ của bà, “Hãy đi trước dẫn đường. Nầy, tôi đi theo các cậu.” Nhưng bà không nói gì cho Na-banh chồng bà biết.
20Khi bà cỡi lừa đi xuống, vừa khuất sau lưng đồi, Ða-vít và những người của ông đi xuống chận đường bà, và bà đã gặp họ.
21Ða-vít nói, “Tất cả những gì ta đã bảo vệ cho người nầy thật là uổng công. Ta đã giữ để những gì thuộc về hắn không bị mất mát, mà bây giờ hắn lại lấy oán trả ơn.
22Nguyện Ðức Chúa Trời phạt Ða-vít cách nặng nề, nếu ta để cho những kẻ thù của ta, tức để cho một người nam nào trong nhà hắn sống đến sáng mai.”
23Vừa khi A-bi-ga-in thấy Ða-vít, bà vội vàng xuống khỏi lừa, sấp mặt xuống đất trước mặt Ða-vít, và lạy.
24Bà sấp mình xuống nơi chân ông và nói, “Thưa chúa, lỗi tại tôi. Xin để cho tôi gánh lấy tội lỗi nầy. Xin ngài cho đứa nữ tỳ của ngài trình bày đôi lời; xin ngài nghe những lời của nữ tỳ ngài nói.
25Xin chúa của nữ tỳ đừng để tâm đến những lời ông Na-banh thô lỗ cộc cằn ấy nói. Vì thật như tên ông ấy thế nào, tánh ông ta thể ấy. Ông ấy tên là Na-banh mà, thế nên ông ta cứ điên gàn luôn. Còn tôi, nữ tỳ của ngài, thật không hay biết gì về những người trẻ mà ngài đã sai đến.
26Vậy bây giờ thưa chúa, có CHÚA hằng sống và có ngài đang sống đây chứng giám, nguyện CHÚA, Ðấng đã ngăn giữ ngài làm đổ máu, không cho ngài dùng tay mình báo thù cho mình, giờ đây, nguyện những kẻ thù của ngài và những ai tìm cách hại chúa của nữ tỳ sẽ giống như Na-banh.
27Bây giờ, nữ tỳ của ngài có chút quà nầy mang đến biếu ngài, xin được trao cho những người trẻ đi theo ngài.
28Xin ngài tha lỗi cho nữ tỳ của ngài, vì CHÚA chắc chắn sẽ lập cho nhà chúa của nữ tỳ được bền vững, vì chúa của nữ tỳ đã đánh những trận chiến cho CHÚA, và điều ác sẽ không bao giờ tìm thấy trong suốt đời ngài.
29Dù cho có người đứng dậy truy lùng ngài và tìm cách hại mạng sống ngài, nhưng mạng sống chúa của nữ tỳ sẽ được bảo bọc trong số những người được sống với CHÚA, Ðức Chúa Trời của ngài; còn mạng sống của những kẻ thù nghịch ngài, CHÚA sẽ quăng xa như viên đá trong bọc của trành ném đá bị quăng đi vậy.
30Rồi đây, nguyện CHÚA sẽ làm cho chúa của nữ tỳ những điều tốt đẹp mà CHÚA đã nói về ngài, tức lập ngài trị vì trên cả I-sơ-ra-ên.
31Bấy giờ chuyện nầy sẽ không làm cho ngài phải day dứt hoặc khiến cho lòng chúa của nữ tỳ phải ân hận mãi, vì đã làm đổ máu vô cớ hoặc đã tự tay mình báo thù cho mình. Rồi khi CHÚA đã thực hiện xong những điều tốt đẹp với chúa của nữ tỳ, ước mong ngài nhớ đến nữ tỳ nầy của ngài.”
32Bấy giờ Ða-vít nói, “Chúc tụng CHÚA, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, Ðấng đã sai bà đến gặp tôi hôm nay.
33Phước thay cho những lời can gián của bà và phước thay cho bà, vì hôm nay bà đã ngăn cản tôi khỏi làm đổ máu và khỏi dùng tay mình báo thù cho mình.
34Vì thật như CHÚA, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên hằng sống, Ðấng đã kiềm hãm tôi không hại bà, chứng giám, nếu bà không vội vàng đến gặp tôi, chắc chắn sáng mai sẽ không một người nam nào trong nhà Na-banh còn sống sót.”
35Thế rồi Ða-vít nhận nơi tay bà những gì bà mang đến biếu ông, và ông nói với bà, “Bà hãy trở về nhà bình an. Nầy, tôi đã nghe theo lời bà và ban cho bà điều bà cầu xin rồi đó.”
36A-bi-ga-in trở về với Na-banh, và kìa, ông đang đãi một bữa tiệc trong nhà, như đại tiệc của một vị vua. Na-banh rất khoái chí, và ông đang say khướt, vì thế bà không nói với ông một lời nào dù nhỏ hay lớn cho đến sáng hôm sau.
37Sáng hôm sau, khi Na-banh đã dã rượu, vợ ông mới thuật lại mọi sự cho ông hay. Bấy giờ tim ông chết lặng trong người; ông trở nên như một tượng đá.
38Rồi khoảng mười ngày sau, CHÚA đánh Na-banh, và ông chết.
Ða-vít Cưới A-bi-ga-in Làm Vợ
39Khi Ða-vít nghe nói Na-banh đã chết, ông nói, “Chúc tụng CHÚA, Ðấng đã binh vực duyên cớ của con khỏi nỗi sỉ nhục Na-banh đã gây cho con, và đã ngăn trở tôi tớ Ngài báo trả điều ác. Quả thật CHÚA đã đem sự gian ác do Na-banh tạo ra đổ lại trên đầu hắn.” Sau đó, Ða-vít sai người đến xin cưới A-bi-ga-in làm vợ.
40Khi các tôi tớ của Ða-vít đến gặp A-bi-ga-in ở Cạt-mên, họ nói với bà, “Ða-vít sai chúng tôi đến gặp bà để xin bà làm vợ ông ấy.”
41Bà đứng dậy, rồi sấp mình xuống mặt đất và nói, “Tôi đây là một nữ tỳ của người, một đầy tớ để rửa chân cho các tôi tớ của chúa tôi.”
42Ðoạn A-bi-ga-in vội vàng đứng dậy và cỡi lên một con lừa, cùng năm nữ tỳ của bà, đi theo các sứ giả của Ða-vít, và trở thành vợ của ông ta.
43Ða-vít cũng cưới A-hi-nô-am người Giê-rê-ên, và cả hai bà đều làm vợ của ông.
44Còn Sau-lơ, ông bắt Mĩ-khánh vợ của Ða-vít đem gả cho Pan-ti-ên con trai của La-ích người Ga-lim.