25

Saa^mu^en Guei Seix

¹Saa^mu^en guei seix liuz, I^saa^laa^en nyei zuangx mienh gapv zunv daaih weic ninh nzauh nyiemv. Ninh mbuo yaac dorh ninh mingh zangx jienv wuov Laamaa, Saa^mu^en ganh nyei biauv⚓
Ndaawitv yaac suiv njiec mingh yiem Baalaan Deic-Bung-Huaang. ²Maaih dauh mienh yiem Maa^on Mungv. Ninh maaih ndau yiem nitv Kaanmen. Naaiv dauh mienh za'gengh butv zoih haic, maaih buo cin dauh ba'gi yungh caux yietc cin dauh yungh. Ninh yiem Kaanmen japv ba'gi yungh biei. ³Naaiv dauh mienh nyei mbuox heuc Naa^mbaan, se Kaalepv Mienh. Ninh nyei auv heuc Aa^mbi^gaa^yin, se guai haic, nzueic haic nyei m'sieqv dorn. Mv baac ninh nyei nqox hnyouv doqc yaac ciouv haic. ⁴Ndaawitv yiem deic-bung-huaang wuov zanc, ninh hiuv duqv Naa^mbaan japv ba'gi yungh biei. ⁵Ndaawitv ziouc paaiv ziepc dauh mienh⚓ mingh lorz Naa^mbaan yaac paaiv ziangx waac gorngv, “Mingh Kaanmen lorz Naa^mbaan, yaac longc yie nyei mbuox gorngv wuic buangh waac. ⁶Oix zuqc gorngv mbuox ninh, ‘Tov bun meih caux meih nyei biauv zong caux meih maaih nyei yietc zungv duqv baengh orn aqv.
⁷“ ‘Ih zanc yie haiz gorngv meih maaih mienh tengx meih japv ba'gi yungh biei. Meih nyei goux ba'gi yungh nyei mienh caux yie mbuo yiem Kaanmen nyei ziangh hoc, yie mbuo maiv zoux doqc bun ninh mbuo. Ninh mbuo yaac maiv caa yietc nyungc. ⁸Gunv naaic meih ganh nyei mienh, ninh mbuo zungv oix mbuox meih. Weic naaiv, tov meih korv-lienh yie nyei mienh, weic zuqc yie mbuo daaih doix meih mbuo zoux jorm nyei hnoi. Meih haih bun deix haaix nyungc meih nyei bou mbuo caux meih nyei dorn, Ndaawitv, tov bun aqv.’+”
⁹Ndaawitv nyei mienh mingh taux wuov, ninh mbuo ziouc longc Ndaawitv nyei mbuox gorngv wuov deix waac mbuox Naa^mbaan. Gorngv liuz, ninh mbuo zuov jienv aqv.
¹⁰Naa^mbaan dau Ndaawitv nyei bou, “Ndaawitv dongh haaix dauh? Jetc^si nyei dorn dongh haaix dauh? Ih jaax hnoi maaih bou camv haic biaux ninh mbuo nyei ziouv. ¹¹Yie fungc oix zuqc zorqv yie nyei njuov caux yie nyei wuom caux yie weic yie nyei japv ba'gi yungh biei nyei gong-mienh daix daaih nyei orv bun yie maiv hiuv duqv yiem haaix daaih nyei mienh?”
¹²Ndaawitv nyei mienh ziouc daaux sin nzuonx mingh aengx gorngv nzengc naaiv deix waac mbuox Ndaawitv. ¹³Ndaawitv gorngv mbuox ninh nyei mienh, “Meih mbuo dauh dauh zorqv meih mbuo nyei nzuqc ndaauv sai jienv.” Dauh dauh mienh ziouc zorqv nzuqc ndaauv sai jienv aqv. Ndaawitv ganh yaac sai jienv nzuqc ndaauv. Gan Ndaawitv mingh nyei mienh maaih leih maiv go feix baeqv dauh. Maaih nyic baeqv dauh liouh njiec wuov zuov ga'naaiv.
¹⁴Maaih dauh Naa^mbaan nyei bou mingh mbuox Naa^mbaan nyei auv, Aa^mbi^gaa^yin, “Ndaawitv yiem deic-bung-huaang paaiv douc fienx mienh daaih wuic buangh yie mbuo nyei ziouv. Ninh yaac gorngv ciouv bun ninh mbuo. ¹⁵Mv baac wuov deix mienh za'gengh zoux longx bun yie mbuo. Yie mbuo yaac maiv zuqc haaix dauh zoux doqc bun yie mbuo. Da'faanh yie mbuo caux ninh mbuo yiem wuov lomc-huaang nyei ziangh hoc, yie mbuo maiv caa haaix nyungc aqv. ¹⁶Lungh muonz yie mbuo caux ninh mbuo yiem bungx ba'gi yungh nyei ziangh hoc, ninh mbuo zoux hnangv laatc beu jienv yie mbuo. ¹⁷Ih zanc yie tov bun meih hiuv duqv naaiv deix sic yaac hnamv mangc gaax horpc zuqc hnangv haaix nor zoux. Nziex ninh mbuo oix hoic yie mbuo nyei ziouv caux ninh nyei biauv zong mienh. Ninh nyei fiem-fingx ciouv, doqc haic. Maiv maaih haaix dauh haih caux ninh gorngv waac.”
¹⁸Aa^mbi^gaa^yin ziouc siepv-siepv nyei liuc leiz nyic baeqc norm njuov, i ndopv-mbuoqc a'ngunc diuv, biaa dauh ziqv ziangx nyei ba'gi yungh, yietc tongv ziepc hmz morqv⚓ caauv zuoqc nyei hmeiv, caux yietc baeqv ndunh a'ngunc biouv-nqaai, caux nyic baeqv ndunh ngongh nyorx biouv-nqaai, bun lorh tor jienv. ¹⁹Aa^mbi^gaa^yin ziouc gorngv mbuox ninh nyei bou, “Meih mbuo gunv mingh ndaangc, yie nqa'haav gan jienv meih mbuo mingh.” Mv baac ninh maiv mbuox ninh nyei nqox, Naa^mbaan. ²⁰Aa^mbi^gaa^yin geh jienv lorh njiec zorng wuov zanc, buatc Ndaawitv caux ninh nyei mienh yiem ninh nyei wuov ndaangc maengx njiec, hungx jienv ninh daaih. Aa^mbi^gaa^yin ziouc buangh ninh mbuo. ²¹Ndaawitv coqv hoqc gorngv liuz, “Yie yiem deic-bung-huaang baeqc baeqc tengx goux wuov dauh mienh maaih nyei nyungc-nyungc ga'naaiv hnangv. Ninh nyei ga'naaiv maiv maaih yietc nyungc dingx laaih. Yie zoux longx bun ninh, mv baac ninh winh orqv bun yie. ²²Se gorngv taux njang ndorm yie corc liouh njiec wuov dauh mienh nyei yietc dauh m'jangc dorn nor, tov Tin-Hungh hniev-hniev nyei dingc yie, Ndaawitv, nyei zuiz.”
²³Aa^mbi^gaa^yin yietv buatc Ndaawitv, ninh siepv-siepv nyei njiec lorh daaih puoqv njiec taux ndau baaix Ndaawitv. ²⁴Aa^mbi^gaa^yin mbaapv njiec Ndaawitv nyei zaux ga'hlen gorngv, “Yie nyei ziouv aah! Zoux dorngc nyei zuiz ndortv zuqc yie ganh hnangv. Tov bun meih nyei m'sieqv bou gorngv bun meih muangx. Tov muangx meih nyei m'sieqv bou gorngv nyei waac. ²⁵Tov yie nyei ziouv maiv dungx dingc wuov dauh ciouv haic nyei mienh, Naa^mbaan, nyei zuiz. Ninh se hnangv ninh nyei mbuox. Ninh nyei mbuox heuc Naa^mbaan, eix leiz se Hngongx. Ninh benx zoux sic hngongx nyei mienh. Mv baac yie, meih nyei m'sieqv bou, maiv duqv buatc meih, yie nyei ziouv, paaiv daaih nyei mienh.
²⁶“Ziouv dangv jienv meih, yie nyei ziouv, maiv bun meih ganh nyei buoz jaauv win, liouc nziaamv cuotv. Weic naaiv yie ziangv jienv ziangh jienv nyei Ziouv houv waac yaac dorng jienv meih nyei nza'hmien houv jienv gorngv, tov bun meih nyei win-wangv caux yietc zungv oix hoic meih, wuov deix mienh hnangv Naa^mbaan nor. ²⁷Yie, meih nyei m'sieqv bou, dorh daaih naaiv deix ga'naaiv bun meih, yie nyei ziouv. Tov jiu bun gan meih nyei yietc zungv mienh. ²⁸Tov guangc nqoi meih nyei m'sieqv bou zoux dorngc nyei zuiz. Ziouv ndongc haaix zungv oix bun meih zoux hungh yaac liepc wuonv meih nyei hungh douh, weic zuqc meih tengx Ziouv mborqv jaax. Da'faanh meih maaih maengc ziangh jienv nyei hnoi-nyieqc, tov bun yiem meih gu'nyuoz maiv maaih haaix nyungc orqv sic. ²⁹Maiv gunv maaih mienh zunc jienv oix zorqv meih nyei maengc, Ziouv, meih nyei Tin-Hungh, oix beu jienv meih hnangv beu jaaix nyei ga'naaiv nor, mv baac meih nyei win-wangv nyei maengc Ziouv oix longc ndopv-hlaang⚓ fengx guangc hnangv fengx la'bieiv guangc nor. ³⁰Taux Ziouv ziux ninh laengz nyei waac zoux longx bun meih aengx liepc meih zoux hungh gunv I^saa^laa^en Mienh wuov zanc, ³¹meih maiv bun mienh nyei nziaamv liouc cuotv yaac maiv tengx ganh jaauv win, meih nyei hnyouv ziouc maiv zuqc guaix ganh. Ziouv bun meih duqv longx nyei ziangh hoc, tov meih jangx meih nyei m'sieqv bou.”
³²Ndaawitv gorngv mbuox Aa^mbi^gaa^yin, “Ceng Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, dongh ih hnoi paaiv meih daaih buangh yie wuov dauh. ³³Laengz zingh Tin-Hungh weic meih maaih cong-mengh. Yaac tov Tin-Hungh ceix fuqv bun meih, weic zuqc ih hnoi meih laanh jienv yie, maiv bun yie longc yie ganh nyei buoz jaauv win, bun mienh nyei nziaamv liouc cuotv. ³⁴Ziouv dangv jienv maiv bun yie hoic meih. Mv baac yie ziangv jienv ziangh jienv nyei Ziouv gorngv, se gorngv meih maiv siepv-siepv nyei daaih buangh yie nor, taux njang hnoi ndorm, da'faanh Naa^mbaan nyei biauv zong yietc zungv m'jangc dorn maiv zengc yietc dauh.”
³⁵Ndaawitv ziouc zipv Aa^mbi^gaa^yin dorh daaih bun ninh nyei yietc zungv ga'naaiv. Ndaawitv aengx gorngv mbuox ninh, “Gunv baengh orn nyei nzuonx biauv aqv. Yie muangx meih gorngv liuz yaac ei jienv meih tov nyei waac zoux.”
³⁶Aa^mbi^gaa^yin nzuonx mingh lorz Naa^mbaan. Wuov zanc ninh yiem biauv mbenc hnaangx hlo nyei hnangv hungh diex mbenc nor. Naa^mbaan hopv diuv nquin duqv longx haic, hnyouv za'gengh orn-lorqc aqv. Aa^mbi^gaa^yin ziouc maiv gorngv haaix nyungc mbuox ninh, zuov taux da'nyeic ndorm cingx daaih gorngv. ³⁷Da'nyeic ndorm Naa^mbaan nzang daaih, ninh nyei auv gorngv naaiv deix jauv bun ninh muangx. Naa^mbaan ziouc butv baengc hniev, ziangh sin mbai mi'aqv.⚓ ³⁸Nqa'haav leih maiv go ziepc hnoi Ziouv ziouc daix Naa^mbaan. Ninh ziouc daic mi'aqv.
³⁹Ndaawitv haiz gorngv Naa^mbaan daic mi'aqv, ninh ziouc gorngv, “Ceng Ziouv, ninh tengx yie jaauv win bun Naa^mbaan weic Naa^mbaan mangc piex yie nyei sic. Ziouv yaac laanh jienv maiv bun yie zoux dorngc, yaac bun Naa^mbaan zoux dorngc nyei sic ndortv zuqc Naa^mbaan ganh.”
Ndaawitv ziouc paaiv mienh mingh tov Aa^mbi^gaa^yin daaih zoux ninh nyei auv. ⁴⁰Ndaawitv nyei bou mingh taux Kaanmen wuov, ninh mbuo gorngv mbuox Aa^mbi^gaa^yin, “Ndaawitv paaiv yie mbuo daaih oix meih mingh zoux ninh nyei auv.”
⁴¹Aa^mbi^gaa^yin ziouc puoqv njiec hmien taux ndau yaac gorngv, “Yie se meih nyei m'sieqv bou. Yie a'hneiv nzaaux meih nyei bou nyei zaux.” ⁴²Aa^mbi^gaa^yin ziouc siepv-siepv nyei jiez sin daaih geh jienv lorh aengx caux biaa dauh fu-sux ninh nyei nouh beiz gan jienv Ndaawitv nyei douc waac mienh mingh. Ninh ziouc benx Ndaawitv nyei auv mi'aqv. ⁴³Ndaawitv longc ndaangc Yitv^le^en Mienh, Aa^hi^no^am. Ninh mbuo i dauh ziouc benx Ndaawitv nyei auv. ⁴⁴Mv baac Saulo zorqv ninh nyei sieqv, Mikaan, se Ndaawitv nyei auv-hlo, jiu bun Ganlim Mienh, Laa^itc nyei dorn, Banti, longc zoux auv mi'aqv.⚓

25

Na-banh sỉ nhục Đa-vít

¹Lúc đó Sa-mu-ên qua đời, toàn dân Ít-ra-en họp lại than khóc ông rồi chôn cất ông nơi quê quán ở Ra-ma.
Đa-vít di chuyển tới sa mạc Ma-ôn⚓. ²Có một người rất giàu ở Ma-ôn nhưng có đất đai ở Cạt-mên. Người có ba ngàn chiên và một ngàn dê. Người đang hớt lông chiên ở Cạt-mên. ³Người tên là Na-banh⚓ thuộc dòng dõi Ca-lép. Vợ tên là A-bi-ga-in. Nàng rất xinh đẹp và khôn ngoan, nhưng Na-banh thì hung ác.
⁴Trong khi Đa-vít đang ở trong sa mạc thì nghe Na-banh đang hớt lông chiên. ⁵Nên ông sai năm thanh niên bảo, “Hãy đi xuống gặp Na-banh ở Cạt-mên, nhân danh ta chào thăm người, ⁶và nói, ‘Chúc ông và gia đình cùng những ai thuộc về ông được mạnh khoẻ. ⁷Tôi nghe ông đang hớt lông chiên. Khi các kẻ chăn chiên của ông ở với chúng tôi, chúng tôi không làm gì hại họ cả. Trong suốt thời gian các kẻ chăn chiên ông ở Cạt-mên, họ không bị mất vật gì. ⁸Ông hãy hỏi họ, họ sẽ cho ông biết. Chúng tôi đến với ông khi họ đang vui vẻ cho nên xin ông hãy nhân từ đối với các bạn trẻ của tôi. Xin ông cấp cho họ và cho bạn⚓ ông là Đa-vít những gì ông có sẵn.’”
⁹Các người của Đa-vít đến chuyển lời của Đa-vít cho Na-banh nhưng Na-banh sỉ nhục họ. ¹⁰Anh ta đáp, “Đa-vít là ai? Thằng con trai của Gie-xê là người nào? Ôi chào, bọn nô lệ trốn khỏi chủ đông như thế à? ¹¹Ta có bánh và nước, ta có thịt thú mà ta giết để cho các tôi tớ hớt lông chiên ta ăn. Nhưng đừng mong ta cấp thức ăn cho lũ mà ta không hề quen biết.”
¹²Những người của Đa-vít đi về thuật lại cho ông nghe lời Na-banh nói. ¹³Đa-vít liền ra lệnh, “Các ngươi hãy đeo gươm vào!” Vậy họ đeo gươm vào, Đa-vít cũng làm như vậy. Khoảng bốn trăm người đi với Đa-vít, nhưng hai trăm người ở lại coi kho lương thực.
¹⁴Một trong các tôi tớ Na-banh chạy đến thuật cho A-bi-ga-in hay, “Đa-vít sai người từ sa mạc đến chào ông chủ nhưng Na-banh sỉ nhục họ. ¹⁵Mấy người đó rất tốt với chúng tôi. Họ không hề làm gì hại chúng tôi cả. Trong suốt thời gian ở ngoài đồng với họ, chúng tôi không bị mất cắp vật gì. ¹⁶Ngày và đêm họ bảo vệ chúng tôi. Họ như bức tường bao quanh chúng tôi trong khi chúng tôi ở cùng họ và chăm sóc bầy chiên. ¹⁷Vậy bà suy tính đi rồi tùy cách mà hành động. Nếu không ông chủ và gia đình sẽ gặp tai biến đó. Na-banh là người quá độc ác, không ai nói chuyện được.”
¹⁸A-bi-ga-in liền vội vàng lấy hai trăm ổ bánh, hai bầu da rượu đầy, năm con chiên đã nấu chín, một thùng⚓ lúa rang, một trăm bánh trái nho, và hai trăm bánh trái vả chất lên lưng lừa. ¹⁹Rồi bà bảo các tôi tớ, “Các ngươi đi trước đi, ta theo sau.” Nhưng bà không nói gì với chồng cả.
²⁰A-bi-ga-in cỡi lừa đi xuống mật khu trong núi. Tình cờ bà gặp Đa-vít và những người theo ông ra đón.
²¹Đa-vít mới vừa nói, “Thật vô ích! Ta đã trông chừng tài sản của Na-banh trong sa mạc để không con chiên nào bị lạc. Ta đối tốt với hắn mà bây giờ hắn lấy oán trả ơn. ²²Nguyện Thượng Đế phạt kẻ thù ta nặng hơn nữa nếu sáng mai mà ta còn để một người đàn ông nào trong nhà Na-banh sống sót.”⚓
²³Khi A-bi-ga-in thấy Đa-vít, bà vội vàng leo xuống lừa, cúi mặt xuống đất trước mặt ông. ²⁴Bà quì nơi chân Đa-vít van xin, “Thưa ông, tôi xin nhận trách nhiệm việc nầy! Xin để tôi giải thích cho ông. Xin ông nghe tôi. ²⁵Thưa ông, xin đừng để tâm đến người không ra gì là Na-banh đó. Tính tình hắn giống tên của hắn. Tên hắn là ‘điên,’ và đúng hắn là thằng điên. Nhưng tôi, kẻ tôi tớ ông không thấy những người ông sai đến. ²⁶CHÚA đã cản không cho ông giết hay trừng phạt ai. Cho nên tôi chỉ trong danh CHÚA và danh ông mà đoan chắc rằng những kẻ thù của ông và những kẻ muốn làm hại ông đều sẽ giống như Na-banh! ²⁷Tôi có mang theo quà biếu ông và những người theo ông. ²⁸Xin tha lỗi cho tôi. CHÚA chắc chắn sẽ khiến cho gia đình ông có nhiều vua, vì ông đã đánh trận cho Ngài và trong ông không có điều ác nào. ²⁹Dù có người rượt đuổi theo ông nhưng CHÚA là Thượng Đế của ông sẽ bảo vệ ông. Ngài sẽ ném mạng sống kẻ thù ông như người ta bắn viên đá từ cái ná. ³⁰CHÚA sẽ giữ mọi lời hứa về những điều tốt đẹp cho ông. Ngài sẽ đặt ông làm lãnh tụ trên Ít-ra-en. ³¹Rồi ông sẽ không cảm thấy áy náy hay băn khoăn vì chính tay mình đã giết người vô tội và trừng phạt họ. Xin ông nhớ đến tôi khi CHÚA ban thành công cho ông.”
³²Đa-vít bảo A-bi-ga-in, “Chúc tụng CHÚA, Thượng Đế của Ít-ra-en, đã đưa chị đến gặp tôi hôm nay. ³³Nguyện chị được phước nhờ sự khôn ngoan của chị. Hôm nay, chị đã cản không cho tôi giết người vô tội để trả thù. ³⁴Thật như CHÚA, là Thượng Đế của Ít-ra-en hằng sống, Ngài đã cản không cho tôi làm hại chị. Nếu mà chị không vội đến gặp tôi thì chắc chắn không ai trong nhà Na-banh còn sống đến sáng hôm sau.”
³⁵Rồi Đa-vít nhận lễ vật của A-bi-ga-in. Ông bảo bà, “Thôi chị về bình yên. Tôi đã nghe lời của chị và sẽ làm theo điều chị yêu cầu.”

Na-banh chết

³⁶Khi A-bi-ga-in trở về gặp Na-banh thì hắn đang ở trong nhà, ăn uống như ông hoàng. Hắn đang say mèm. Cho nên A-bi-ga-in không nói gì với hắn cả cho đến sáng hôm sau. ³⁷Sáng hôm sau khi tỉnh rượu rồi, vợ hắn mới thuật lại hết mọi sự. Hắn đứng tim, người hóa trơ như đá. ³⁸Khoảng mười ngày sau CHÚA đánh Na-banh và hắn chết.
³⁹Khi Đa-vít nghe tin Na-banh chết, ông nói, “Đáng chúc tụng CHÚA! Na-banh sỉ nhục ta, nhưng CHÚA nâng đỡ ta! Ngài cản không cho ta làm quấy. CHÚA đã phạt Na-banh về điều quấy hắn làm.”
Rồi Đa-vít cho người nhắn hỏi A-bi-ga-in làm vợ mình. ⁴⁰Các tôi tớ ông đến Cạt-mên nói với A-bi-ga-in, “Đa-vít sai chúng tôi đến ngỏ ý muốn bà về làm vợ ông ta.”
⁴¹A-bi-ga-in sấp mặt xuống đất nói, “Tôi là kẻ tôi tớ các anh. Tôi sẵn sàng phục vụ các anh và rửa chân cho các tôi tớ của chủ tôi.”
⁴²A-bi-ga-in vội vàng leo lên lưng lừa đi theo các người mà Đa-vít sai đến, có năm đứa tớ gái đi theo. Rồi bà làm vợ Đa-vít. ⁴³Đa-vít cũng lấy A-hi-nô-am ở Ghít-rê-ên. Cả hai người đều làm vợ Đa-vít. ⁴⁴Mi-canh, con gái Sau-lơ cũng là vợ Đa-vít nhưng Sau-lơ đã gả nàng cho Ba-tiên, con trai La-ít, người gốc Ga-lim.