25
Saa^mu^en Guei Seix
1Saa^mu^en guei seix liuz, I^saa^laa^en nyei zuangx mienh gapv zunv daaih weic ninh nzauh nyiemv. Ninh mbuo yaac dorh ninh mingh zangx jienv wuov Laamaa, Saa^mu^en ganh nyei biauv⚓
Ndaawitv yaac suiv njiec mingh yiem Baalaan Deic-Bung-Huaang.
2Maaih dauh mienh yiem Maa^on Mungv. Ninh maaih ndau yiem nitv Kaanmen. Naaiv dauh mienh za'gengh butv zoih haic, maaih buo cin dauh ba'gi yungh caux yietc cin dauh yungh. Ninh yiem Kaanmen japv ba'gi yungh biei.
3Naaiv dauh mienh nyei mbuox heuc Naa^mbaan, se Kaalepv Mienh. Ninh nyei auv heuc Aa^mbi^gaa^yin, se guai haic, nzueic haic nyei m'sieqv dorn. Mv baac ninh nyei nqox hnyouv doqc yaac ciouv haic.
4Ndaawitv yiem deic-bung-huaang wuov zanc, ninh hiuv duqv Naa^mbaan japv ba'gi yungh biei.
5Ndaawitv ziouc paaiv ziepc dauh mienh⚓ mingh lorz Naa^mbaan yaac paaiv ziangx waac gorngv, “Mingh Kaanmen lorz Naa^mbaan, yaac longc yie nyei mbuox gorngv wuic buangh waac.
6Oix zuqc gorngv mbuox ninh, ‘Tov bun meih caux meih nyei biauv zong caux meih maaih nyei yietc zungv duqv baengh orn aqv.
7“ ‘Ih zanc yie haiz gorngv meih maaih mienh tengx meih japv ba'gi yungh biei. Meih nyei goux ba'gi yungh nyei mienh caux yie mbuo yiem Kaanmen nyei ziangh hoc, yie mbuo maiv zoux doqc bun ninh mbuo. Ninh mbuo yaac maiv caa yietc nyungc.
8Gunv naaic meih ganh nyei mienh, ninh mbuo zungv oix mbuox meih. Weic naaiv, tov meih korv-lienh yie nyei mienh, weic zuqc yie mbuo daaih doix meih mbuo zoux jorm nyei hnoi. Meih haih bun deix haaix nyungc meih nyei bou mbuo caux meih nyei dorn, Ndaawitv, tov bun aqv.’+”
9Ndaawitv nyei mienh mingh taux wuov, ninh mbuo ziouc longc Ndaawitv nyei mbuox gorngv wuov deix waac mbuox Naa^mbaan. Gorngv liuz, ninh mbuo zuov jienv aqv.
10Naa^mbaan dau Ndaawitv nyei bou, “Ndaawitv dongh haaix dauh? Jetc^si nyei dorn dongh haaix dauh? Ih jaax hnoi maaih bou camv haic biaux ninh mbuo nyei ziouv.
11Yie fungc oix zuqc zorqv yie nyei njuov caux yie nyei wuom caux yie weic yie nyei japv ba'gi yungh biei nyei gong-mienh daix daaih nyei orv bun yie maiv hiuv duqv yiem haaix daaih nyei mienh?”
12Ndaawitv nyei mienh ziouc daaux sin nzuonx mingh aengx gorngv nzengc naaiv deix waac mbuox Ndaawitv.
13Ndaawitv gorngv mbuox ninh nyei mienh, “Meih mbuo dauh dauh zorqv meih mbuo nyei nzuqc ndaauv sai jienv.” Dauh dauh mienh ziouc zorqv nzuqc ndaauv sai jienv aqv. Ndaawitv ganh yaac sai jienv nzuqc ndaauv. Gan Ndaawitv mingh nyei mienh maaih leih maiv go feix baeqv dauh. Maaih nyic baeqv dauh liouh njiec wuov zuov ga'naaiv.
14Maaih dauh Naa^mbaan nyei bou mingh mbuox Naa^mbaan nyei auv, Aa^mbi^gaa^yin, “Ndaawitv yiem deic-bung-huaang paaiv douc fienx mienh daaih wuic buangh yie mbuo nyei ziouv. Ninh yaac gorngv ciouv bun ninh mbuo.
15Mv baac wuov deix mienh za'gengh zoux longx bun yie mbuo. Yie mbuo yaac maiv zuqc haaix dauh zoux doqc bun yie mbuo. Da'faanh yie mbuo caux ninh mbuo yiem wuov lomc-huaang nyei ziangh hoc, yie mbuo maiv caa haaix nyungc aqv.
16Lungh muonz yie mbuo caux ninh mbuo yiem bungx ba'gi yungh nyei ziangh hoc, ninh mbuo zoux hnangv laatc beu jienv yie mbuo.
17Ih zanc yie tov bun meih hiuv duqv naaiv deix sic yaac hnamv mangc gaax horpc zuqc hnangv haaix nor zoux. Nziex ninh mbuo oix hoic yie mbuo nyei ziouv caux ninh nyei biauv zong mienh. Ninh nyei fiem-fingx ciouv, doqc haic. Maiv maaih haaix dauh haih caux ninh gorngv waac.”
18Aa^mbi^gaa^yin ziouc siepv-siepv nyei liuc leiz nyic baeqc norm njuov, i ndopv-mbuoqc a'ngunc diuv, biaa dauh ziqv ziangx nyei ba'gi yungh, yietc tongv ziepc hmz morqv⚓ caauv zuoqc nyei hmeiv, caux yietc baeqv ndunh a'ngunc biouv-nqaai, caux nyic baeqv ndunh ngongh nyorx biouv-nqaai, bun lorh tor jienv.
19Aa^mbi^gaa^yin ziouc gorngv mbuox ninh nyei bou, “Meih mbuo gunv mingh ndaangc, yie nqa'haav gan jienv meih mbuo mingh.” Mv baac ninh maiv mbuox ninh nyei nqox, Naa^mbaan.
20Aa^mbi^gaa^yin geh jienv lorh njiec zorng wuov zanc, buatc Ndaawitv caux ninh nyei mienh yiem ninh nyei wuov ndaangc maengx njiec, hungx jienv ninh daaih. Aa^mbi^gaa^yin ziouc buangh ninh mbuo.
21Ndaawitv coqv hoqc gorngv liuz, “Yie yiem deic-bung-huaang baeqc baeqc tengx goux wuov dauh mienh maaih nyei nyungc-nyungc ga'naaiv hnangv. Ninh nyei ga'naaiv maiv maaih yietc nyungc dingx laaih. Yie zoux longx bun ninh, mv baac ninh winh orqv bun yie.
22Se gorngv taux njang ndorm yie corc liouh njiec wuov dauh mienh nyei yietc dauh m'jangc dorn nor, tov Tin-Hungh hniev-hniev nyei dingc yie, Ndaawitv, nyei zuiz.”
23Aa^mbi^gaa^yin yietv buatc Ndaawitv, ninh siepv-siepv nyei njiec lorh daaih puoqv njiec taux ndau baaix Ndaawitv.
24Aa^mbi^gaa^yin mbaapv njiec Ndaawitv nyei zaux ga'hlen gorngv, “Yie nyei ziouv aah! Zoux dorngc nyei zuiz ndortv zuqc yie ganh hnangv. Tov bun meih nyei m'sieqv bou gorngv bun meih muangx. Tov muangx meih nyei m'sieqv bou gorngv nyei waac.
25Tov yie nyei ziouv maiv dungx dingc wuov dauh ciouv haic nyei mienh, Naa^mbaan, nyei zuiz. Ninh se hnangv ninh nyei mbuox. Ninh nyei mbuox heuc Naa^mbaan, eix leiz se Hngongx. Ninh benx zoux sic hngongx nyei mienh. Mv baac yie, meih nyei m'sieqv bou, maiv duqv buatc meih, yie nyei ziouv, paaiv daaih nyei mienh.
26“Ziouv dangv jienv meih, yie nyei ziouv, maiv bun meih ganh nyei buoz jaauv win, liouc nziaamv cuotv. Weic naaiv yie ziangv jienv ziangh jienv nyei Ziouv houv waac yaac dorng jienv meih nyei nza'hmien houv jienv gorngv, tov bun meih nyei win-wangv caux yietc zungv oix hoic meih, wuov deix mienh hnangv Naa^mbaan nor.
27Yie, meih nyei m'sieqv bou, dorh daaih naaiv deix ga'naaiv bun meih, yie nyei ziouv. Tov jiu bun gan meih nyei yietc zungv mienh.
28Tov guangc nqoi meih nyei m'sieqv bou zoux dorngc nyei zuiz. Ziouv ndongc haaix zungv oix bun meih zoux hungh yaac liepc wuonv meih nyei hungh douh, weic zuqc meih tengx Ziouv mborqv jaax. Da'faanh meih maaih maengc ziangh jienv nyei hnoi-nyieqc, tov bun yiem meih gu'nyuoz maiv maaih haaix nyungc orqv sic.
29Maiv gunv maaih mienh zunc jienv oix zorqv meih nyei maengc, Ziouv, meih nyei Tin-Hungh, oix beu jienv meih hnangv beu jaaix nyei ga'naaiv nor, mv baac meih nyei win-wangv nyei maengc Ziouv oix longc ndopv-hlaang⚓ fengx guangc hnangv fengx la'bieiv guangc nor.
30Taux Ziouv ziux ninh laengz nyei waac zoux longx bun meih aengx liepc meih zoux hungh gunv I^saa^laa^en Mienh wuov zanc,
31meih maiv bun mienh nyei nziaamv liouc cuotv yaac maiv tengx ganh jaauv win, meih nyei hnyouv ziouc maiv zuqc guaix ganh. Ziouv bun meih duqv longx nyei ziangh hoc, tov meih jangx meih nyei m'sieqv bou.”
32Ndaawitv gorngv mbuox Aa^mbi^gaa^yin, “Ceng Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, dongh ih hnoi paaiv meih daaih buangh yie wuov dauh.
33Laengz zingh Tin-Hungh weic meih maaih cong-mengh. Yaac tov Tin-Hungh ceix fuqv bun meih, weic zuqc ih hnoi meih laanh jienv yie, maiv bun yie longc yie ganh nyei buoz jaauv win, bun mienh nyei nziaamv liouc cuotv.
34Ziouv dangv jienv maiv bun yie hoic meih. Mv baac yie ziangv jienv ziangh jienv nyei Ziouv gorngv, se gorngv meih maiv siepv-siepv nyei daaih buangh yie nor, taux njang hnoi ndorm, da'faanh Naa^mbaan nyei biauv zong yietc zungv m'jangc dorn maiv zengc yietc dauh.”
35Ndaawitv ziouc zipv Aa^mbi^gaa^yin dorh daaih bun ninh nyei yietc zungv ga'naaiv. Ndaawitv aengx gorngv mbuox ninh, “Gunv baengh orn nyei nzuonx biauv aqv. Yie muangx meih gorngv liuz yaac ei jienv meih tov nyei waac zoux.”
36Aa^mbi^gaa^yin nzuonx mingh lorz Naa^mbaan. Wuov zanc ninh yiem biauv mbenc hnaangx hlo nyei hnangv hungh diex mbenc nor. Naa^mbaan hopv diuv nquin duqv longx haic, hnyouv za'gengh orn-lorqc aqv. Aa^mbi^gaa^yin ziouc maiv gorngv haaix nyungc mbuox ninh, zuov taux da'nyeic ndorm cingx daaih gorngv.
37Da'nyeic ndorm Naa^mbaan nzang daaih, ninh nyei auv gorngv naaiv deix jauv bun ninh muangx. Naa^mbaan ziouc butv baengc hniev, ziangh sin mbai mi'aqv.⚓
38Nqa'haav leih maiv go ziepc hnoi Ziouv ziouc daix Naa^mbaan. Ninh ziouc daic mi'aqv.
39Ndaawitv haiz gorngv Naa^mbaan daic mi'aqv, ninh ziouc gorngv, “Ceng Ziouv, ninh tengx yie jaauv win bun Naa^mbaan weic Naa^mbaan mangc piex yie nyei sic. Ziouv yaac laanh jienv maiv bun yie zoux dorngc, yaac bun Naa^mbaan zoux dorngc nyei sic ndortv zuqc Naa^mbaan ganh.”
Ndaawitv ziouc paaiv mienh mingh tov Aa^mbi^gaa^yin daaih zoux ninh nyei auv.
40Ndaawitv nyei bou mingh taux Kaanmen wuov, ninh mbuo gorngv mbuox Aa^mbi^gaa^yin, “Ndaawitv paaiv yie mbuo daaih oix meih mingh zoux ninh nyei auv.”
41Aa^mbi^gaa^yin ziouc puoqv njiec hmien taux ndau yaac gorngv, “Yie se meih nyei m'sieqv bou. Yie a'hneiv nzaaux meih nyei bou nyei zaux.”
42Aa^mbi^gaa^yin ziouc siepv-siepv nyei jiez sin daaih geh jienv lorh aengx caux biaa dauh fu-sux ninh nyei nouh beiz gan jienv Ndaawitv nyei douc waac mienh mingh. Ninh ziouc benx Ndaawitv nyei auv mi'aqv.
43Ndaawitv longc ndaangc Yitv^le^en Mienh, Aa^hi^no^am. Ninh mbuo i dauh ziouc benx Ndaawitv nyei auv.
44Mv baac Saulo zorqv ninh nyei sieqv, Mikaan, se Ndaawitv nyei auv-hlo, jiu bun Ganlim Mienh, Laa^itc nyei dorn, Banti, longc zoux auv mi'aqv.⚓
25
Sa-mu-ên qua đời
1Sa-mu-ên qua đời, và toàn dân Y-sơ-ra-ên họp lại than khóc ông. Họ an táng ông tại quê nhà ở Ra-ma.
Sau đó, Đa-vít di chuyển xuống hoang mạc Pha-ran.
Đa-vít và vợ Na-banh
2Có một người ở Ma-ôn, còn sản nghiệp thì ở Cạt-mên. Người ấy rất giàu có, ông nuôi ba nghìn con chiên, và một nghìn con dê. Ông đang hớt lông chiên ở Cạt-mên.
3Ông ấy tên là Na-banh, thuộc dòng dõi Ca-lép; và vợ ông là A-bi-ga-in. Người vợ thì khôn ngoan xinh đẹp, còn chồng thì cứng cỏi và hung ác.
4Trong hoang mạc, Đa-vít nghe tin Na-banh đang hớt lông chiên
5nên sai mười thanh niên đi, và dặn họ: “Hãy đi lên Cạt-mên, đến gặp Na-banh, nhân danh ta chào thăm ông ấy,
6và nói rằng: ‘Nguyện ông được bình an, nguyện gia đình ông và tất cả những gì thuộc về ông đều được bình an!
7Bây giờ, tôi được biết có thợ đang hớt lông chiên cho ông. Ngày trước, khi những người chăn chiên của ông ở gần chúng tôi, chúng tôi không hề quấy nhiễu họ; trọn thời gian ở tại Cạt-mên, họ không mất mát gì cả.
8Xin cứ hỏi các đầy tớ ông, họ sẽ nói cho ông biết. Vì chúng tôi đến trong ngày lễ hội, mong rằng các thanh niên của tôi được ơn trước mặt ông. Xin cho các đầy tớ ông và con ông là Đa-vít bất cứ món gì ông có sẵn trong tay.’”
9Các thanh niên của Đa-vít đến gặp Na-banh, và nhân danh Đa-vít lặp lại tất cả những lời ấy, rồi yên lặng chờ đợi.
10Nhưng Na-banh trả lời với các đầy tớ Đa-vít: “Đa-vít là ai? Con của Gie-sê là ai? Ngày nay sao có lắm đầy tớ trốn chủ thế!
11Lẽ nào ta sẽ lấy bánh, nước và thịt dành cho các thợ hớt lông chiên mà cho những kẻ chẳng biết từ đâu đến sao?”
12Các thanh niên của Đa-vít quay trở về. Đến nơi, họ thuật lại tất cả những lời ấy cho Đa-vít nghe.
13Đa-vít nói với các thuộc hạ: “Mỗi người hãy đeo gươm của mình vào!” Họ đều đeo gươm, Đa-vít cũng đeo gươm của ông. Khoảng bốn trăm người đi lên theo Đa-vít, còn hai trăm người ở lại giữ đồ đạc.
14Một trong số các đầy tớ báo tin cho A-bi-ga-in, vợ của Na-banh: “Đa-vít đã sai những sứ giả từ hoang mạc đến chào chủ chúng tôi, nhưng ông ấy mắng nhiếc họ.
15Thật, suốt thời gian chúng tôi ở gần những người ấy trong cánh đồng, họ rất tử tế với chúng tôi, chúng tôi không bị quấy nhiễu, và không mất mát vật gì cả.
16Trong lúc chúng tôi ở gần các người đó, chăn giữ bầy chiên, thì ngày và đêm họ như một bức tường bao bọc chúng tôi.
17Vậy bây giờ, xin bà xem phải làm gì, vì người ta đã định giáng tai họa trên chủ chúng tôi và trên cả nhà người. Ông chủ hung dữ quá, nên không chịu nghe ai cả.”
18A-bi-ga-in vội vàng lấy hai trăm ổ bánh, hai bầu rượu nho, năm con chiên đực đã làm thịt, khoảng mười bảy ký⚓ hột rang, một trăm bánh nho khô, và hai trăm bánh trái vả khô, chất trên lưng các con lừa.
19Rồi bà nói với các đầy tớ: “Hãy đi trước, ta sẽ theo sau các ngươi.” Nhưng bà không nói gì cả với Na-banh, chồng mình.
20Khi bà cưỡi lừa đi xuống theo một con đường khuất sau ngọn núi, thì kìa, Đa-vít và các thuộc hạ cũng đang xuống về phía bà, và bà gặp họ.
21Đa-vít đã nói: “Thật uổng công cho ta đã gìn giữ tất cả những gì của người nầy trong hoang mạc, đến đỗi không mất mát gì cả. Thế mà hắn lại lấy oán trả ơn.
22Nguyện Đức Chúa Trời phạt kẻ thù của Đa-vít thật nặng nề! Từ đây đến sáng mai, ta sẽ chẳng để bất cứ người nam nào thuộc về Na-banh sống sót.”⚓
23Vừa thấy Đa-vít, A-bi-ga-in liền vội vàng xuống lừa, sấp mình xuống đất và lạy trước mặt Đa-vít.
24Bà phủ phục dưới chân người mà nói: “Lạy chúa, lỗi tại tôi, tại tôi! Xin cho phép tớ gái của chúa được trình bày, xin nghe tớ gái chúa nói.
25Xin chúa tôi đừng để ý đến con người hung ác kia là Na-banh, vì tên của hắn hợp với tính của hắn: tên hắn là Na-banh, và trong hắn có sự điên dại.⚓ Còn tôi, là tớ gái chúa, không gặp những người chúa đã sai đến.
26Bây giờ, chúa tôi ơi, Đức Giê-hô-va đã ngăn chúa khỏi tội làm đổ máu, và lấy chính tay mình báo thù. Thật như Đức Giê-hô-va hằng sống và như chúa vẫn sống đây, nguyện các kẻ thù và kẻ tìm hại chúa tôi đều sẽ như Na-banh!
27Và đây là món quà mà tớ gái chúa đem đến cho chúa tôi để phân phát cho những người theo chúa tôi.
28Xin thứ lỗi cho tớ gái chúa! Đức Giê-hô-va chắc chắn sẽ lập cho chúa tôi một nhà vững bền, vì chúa tôi đánh trận cho Đức Giê-hô-va, và trọn đời của chúa sẽ không tìm thấy một điều ác nào.⚓
29Nếu có ai nổi lên để săn đuổi và tìm hại mạng sống chúa, thì Giê-hô-va Đức Chúa Trời của chúa sẽ bảo bọc mạng sống của chúa; còn mạng sống của kẻ thù chúa thì Đức Giê-hô-va sẽ ném ra xa như ném đá ra khỏi ná.
30Khi Đức Giê-hô-va đã làm cho chúa tôi tất cả điều tốt lành mà Ngài đã hứa, và khi Ngài đã lập chúa làm lãnh tụ của Y-sơ-ra-ên,
31thì ước gì chúa tôi sẽ không hối tiếc, và không bị lương tâm cắn rứt, vì đã vô cớ làm đổ máu và tự báo thù cho mình! Lại khi Đức Giê-hô-va đã làm ơn cho chúa tôi, nguyện chúa nhớ đến tớ gái của chúa!”
32Đa-vít nói với A-bi-ga-in: “Đáng ca ngợi Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, vì hôm nay Ngài đã sai bà đến đón tôi!
33Đáng khen sự sáng suốt của bà và đáng chúc phước cho bà, vì hôm nay đã cản tôi khỏi tội làm đổ máu và ngăn tôi dùng chính tay mình mà báo thù.
34Nhưng thật như Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên là hằng sống, Đấng đã ngăn cản tôi làm điều ác, nếu bà không vội vàng đến đón tôi thì tôi hẳn sẽ chẳng để bất cứ người nam nào thuộc về Na-banh sống sót đến sáng mai.”
35Rồi Đa-vít nhận từ tay bà những gì bà đem đến cho ông, và nói: “Hãy trở về nhà bình an. Hãy xem, tôi đã nghe bà, và chấp nhận điều bà thỉnh cầu.”
36A-bi-ga-in trở về cùng Na-banh. Kìa, ông ấy đang mở tiệc trong nhà mình, thật như yến tiệc của vua vậy. Na-banh vui vẻ trong lòng và say khướt nên A-bi-ga-in không nói cho ông biết điều gì, dù lớn hay nhỏ, cho đến khi trời sáng.
37Sáng hôm sau, khi Na-banh đã tỉnh rượu, vợ ông thuật lại mọi việc thì ông chết điếng, đờ người ra như đá.
38Khoảng mười ngày sau, Đức Giê-hô-va đánh Na-banh, và ông chết.
39Khi Đa-vít nghe tin Na-banh đã chết, ông nói: “Đáng ca ngợi Đức Giê-hô-va, vì Ngài đã bênh vực tôi về việc Na-banh đã sỉ nhục tôi, và đã giữ đầy tớ Ngài khỏi làm điều ác! Đức Giê-hô-va đã khiến sự gian ác của Na-banh đổ lại trên đầu hắn!” Sau đó, Đa-vít sai người đến hỏi A-bi-ga-in làm vợ.
40Các đầy tớ của Đa-vít đến với A-bi-ga-in tại Cạt-mên, và nói: “Đa-vít sai chúng tôi đến với bà để xin cưới bà làm vợ ông ấy.”
41Bà đứng dậy, sấp mặt xuống đất, và nói: “Nầy tớ gái của chúa sẽ làm nữ tỳ để rửa chân cho các đầy tớ của chúa tôi.”
42Rồi A-bi-ga-in vội vã đứng dậy, cưỡi lừa, và cùng với năm tớ gái đi theo các sứ giả của Đa-vít, để về làm vợ ông.
43Đa-vít cũng đã cưới A-hi-nô-am, người Gít-rê-ên; cả hai đều làm vợ ông.
44Sau-lơ đã gả Mi-canh, con gái mình và là vợ của Đa-vít, cho Phanh-ti, con của La-ít, người Ga-lim.⚓