15
1Klei lŏ wĭt lač êdu bi hlai klei ngêñ,
ƀiădah klei blŭ khăng bi mčhur klei ăl.
2Êlah phung thâo mĭn blŭ klei thâo săng,
ƀiădah ƀăng êgei phung mluk bi kbiă klei mluk.
3Ală Yêhôwa dlăng tar ƀar anôk,
kăp dlăng phung ƀai leh anăn phung jăk.
4Êlah êdu êun jing sa ƀĕ ana kyâo klei hdĭp,
ƀiădah êlah wê bi mčah ai tiê.
5Mnuih mluk bi êmut kơ klei ama ñu mkra,
ƀiădah hlei pô mă tŭ klei ƀuah mkra jing pô thâo mĭn.
6Mâo ngăn drăp lu hlăm sang mnuih kpă ênô,
ƀiădah mnơ̆ng mnuih ƀai mâo bi truh klei rŭng răng.
7Êlah phung thâo mĭn bi lar klei thâo săng,
ƀiădah klei mĭn phung mluk amâo ngă snăn ôh.
8Yêhôwa bi êmut kheh kơ mnơ̆ng phung ƀai ngă yang,
ƀiădah klei phung kpă wah lač bi mơak kơ Ñu.
9Yêhôwa bi êmut kheh kơ êlan mnuih ƀai,
ƀiădah Ñu khăp kơ pô tui hlue klei kpă ênô.
10Hlei pô lui êlan kpă srăng tŭ klei mkra ktang,
hlei pô bi êmut kơ klei ƀuah srăng djiê.
11Tơdah Yêhôwa ƀuh leh jih jang mnơ̆ng hlăm Ƀuôn Phung Djiê leh anăn Ƀăng Êlam,
kdlưn hĭn kơ anăn, Ñu thâo kral leh ai tiê phung mnuih!
12Mnuih kreh mưč amâo khăp ôh arăng ƀuah ñu,
ñu amâo nao êmuh ôh kơ phung thâo mĭn.
13Ai tiê hơ̆k mơak bi êdah ti ƀô̆ mta,
ƀiădah ai tiê ênguôt bi ktrŏ mngăt.
14Ai tiê pô thâo săng duah klei thâo mĭn,
ƀiădah ƀăng êgei phung mluk duah klei mluk.
15Hŏng mnuih knap mñai jih jang hruê jing jhat nanao,
ƀiădah ai tiê hơ̆k mâo klei huă mnăm nanao.
16Jăk hĭn mâo mnơ̆ng ƀiă mbĭt hŏng klei huĭ mpŭ kơ Yêhôwa,
hŏng mâo lu ngăn drăp mbĭt hŏng klei rŭng răng.
17Ti anôk mâo klei khăp, ƀơ̆ng knŏng djam rơ̆k dưn jing jăk hĭn
kơ ƀơ̆ng sa drei êmô êmŏng mbĭt hŏng klei bi êmut.
18Sa čô mnuih djăl ăl bi mčhur klei bi mneh msao,
ƀiădah hlei pô gĭr bi hlai klei anăn.
19Êlan mnuih alah bŏ hŏng êruê,
ƀiădah êlan mnuih kpă jing prŏng leh anăn dap.
20Sa čô anak êkei thâo mĭn bi mơak kơ ama ñu,
ƀiădah sa čô mluk bi êmut kơ amĭ ñu.
21Klei mluk jing klei hơ̆k mơak kơ pô amâo mâo klei thâo mĭn ôh,
ƀiădah sa čô mnuih thâo săng êbat hŏng klei kpă.
22Tơdah amâo mâo klei trông čhai, hdră ih čiăng ngă srăng luč,
ƀiădah tơdah mâo lu mnuih kčĕ hdră ih srăng dưi.
23Klei lŏ wĭt lač djŏ bi mơak kơ arăng,
leh anăn klei blŭ ti mmông găl jing jăk snăk.
24Êlan mnuih thâo mĭn atăt phă dlông kơ klei hdĭp,
čiăng kơ ñu tlaih mơ̆ng Ƀuôn Phung Djiê ti gŭ.
25Yêhôwa bi klưh sang phung mgao,
ƀiădah Ñu mgang knông lăn mniê djiê ung.
26Yêhôwa bi êmut kheh kơ klei mĭn phung ƀai,
ƀiădah klei phung doh jăk blŭ bi mơak kơ Ñu.
27Hlei pô ră ƀơ̆ng ngăn soh bi rŭng sang ñu pô,
ƀiădah hlei pô bi êmut kơ ngăn sun srăng dôk hdĭp.
28Mnuih kpă ênô ksiêm mĭn si klei lŏ wĭt lač,
ƀiădah ƀăng êgei mnuih ƀai blŭ bi lar klei soh.
29Yêhôwa dôk kbưi mơ̆ng phung ƀai,
ƀiădah Ñu dôk hmư̆ klei phung kpă wah lač.
30Ƀô̆ mta hơ̆k bi mơak kơ ai tiê,
klei mrâo mrang jăk lŏ bi mơai asei mlei.
31Hlei pô mđing knga kơ klei mkra,
srăng dôk hdĭp mbĭt hŏng phung thâo mĭn.
32Hlei pô hngah klei mkra bi êmut kơ mngăt ñu pô,
ƀiădah hlei pô dôk hmư̆ klei mkra mă tŭ klei thâo săng.
33Klei huĭ mpŭ kơ Yêhôwa bi hriăm mnuih mâo klei thâo mĭn,
leh anăn klei luă gŭ nao êlâo kơ klei mpŭ.
15
1Lời đáp êm dịu làm nguôi cơn giận,
Còn đáp lời xẳng xớm gây phẫn nộ thêm.
2Lưỡi người khôn ngoan phát ban tri thức,
Miệng kẻ dại dột thốt chuyện điên rồ.
3Cặp mắt của CHÚA thấy khắp mọi nơi,
Thấy rõ mọi việc của kẻ xấu và người tốt.
4Lưỡi hiền lành là cây sự sống,
Còn lưỡi độc ác làm tan nát tinh thần.
5Kẻ dại dột khinh lời cha khuyên dạy,
Ðứa con chịu nghe lời quở trách ắt sẽ khôn ngoan.
6Trong nhà người ngay lành có nhiều của cải,
Còn trong lợi tức của kẻ ác có rắc rối đang chờ xảy ra.
7Môi người khôn ngoan loan truyền tri thức,
Lòng kẻ dại dột ấm ức nhưng kiến thức chẳng có gì.
8CHÚA gớm ghê lễ vật của kẻ gian ác,
Nhưng lời cầu nguyện của người ngay lành Ngài lại vui lòng.
9Ðường lối kẻ gian ác là điều gớm ghiếc trước mặt CHÚA,
Nhưng Ngài yêu thương người nào đeo đuổi sự ngay lành.
10Kẻ nào lìa bỏ đường ngay nẻo chánh sẽ bị nghiêm phạt,
Ai ghét lời khuyên răn sẽ chết mất.
11Ngay cả âm phủ và hỏa ngục mà CHÚA còn biết rõ,
Huống chi lòng dạ của loài người.
12Kẻ nhạo báng không thích bị ai quở trách,
Hắn không đến với người khôn ngoan.
13Lòng vui vẻ khiến mặt mày rạng rỡ,
Dạ âu sầu làm tan vỡ tinh thần.
14Lòng người thông sáng thích kiếm tìm tri thức,
Miệng kẻ dại khờ ưa vật thực điên rồ.
15Kẻ nghèo khó suốt đời chịu khánh kiệt,
Người có lòng vui mừng dự yến tiệc luôn luôn.
16Thà ít của mà kính sợ CHÚA,
Hơn là của cải nhiều mà rắc rối ùa theo.
17Thà ăn cơm với rau mà thương yêu nhau,
Hơn là ăn thịt bò mập béo mà ghen ghét cặp theo.
18Người nóng tính dễ gây xung đột,
Còn người chậm nóng giận có thể làm trận cãi lộn nguội đi.
19Lối kẻ biếng nhác gai góc mọc đầy cản trở,
Còn đường người ngay lành được mở rộng thênh thang.
20Ðứa con khôn ngoan làm cho cha vui vẻ,
Còn kẻ dại dột khinh rẻ mẹ mình.
21Kẻ kém hiểu biết lấy sự ngu dại làm vui,
Nhưng người thông sáng cắm cúi bước theo đường chính đáng.
22Thiếu bàn luận các chương trình thường bị hỏng,
Nhờ mưu sĩ nhiều các kế hoạch có triển vọng thành công.
23Lời đáp hay làm mọi người vui thích,
Lời đáp hay đúng lúc thật bổ ích biết bao!
24Người khôn ngoan bước theo con đường sự sống dẫn đi lên,
Ðể giữ người ấy tránh xa âm phủ ở dưới.
25CHÚA sẽ phá hủy nhà của kẻ kiêu ngạo,
Nhưng Ngài sẽ bảo vệ địa giới của người góa bụa.
26Ý đồ gian ác là điều gớm ghiếc trước mặt CHÚA,
Nhưng lời nói của người trong sạch làm đẹp lòng Ngài.
27Kẻ tham lợi bất nghĩa chuốc lấy rắc rối cho nhà mình,
Nhưng ai ghét của hối lộ sẽ sống còn.
28Người ngay lành suy nghĩ rồi mới đáp,
Còn miệng kẻ gian ác vội nói những lời độc ác hại người.
29CHÚA thật cách xa đối với phường gian ác,
Nhưng Ngài nghe lời cầu nguyện của người ngay lành.
30Ánh mắt hân hoan cho biết lòng vui vẻ,
Tin tức vui mừng làm mạnh khỏe xương cốt.
31Tai ai lắng nghe những lời khuyên chân thành về cuộc sống,
Người ấy sẽ được ở giữa các bậc hiền triết khôn ngoan.
32Kẻ nào từ chối nghe lời chỉ dạy khinh bỉ đời sống mình,
Nhưng ai chịu nghe lời khuyên bảo sẽ được thông sáng.
33Kính sợ CHÚA là cách giáo dục khôn ngoan,
Ðức khiêm nhường đi trước sự tôn trọng.