4

Klei Yang Jhat Mplư Yêsu

(Mat 4:1-11; Mark 1:12-13)

1Yêsu wĭt mơ̆ng êa krông Yurdan bŏ hŏng Yang Mngăt Jăk, leh anăn Yang Mngăt atăt ba Ñu hlăm kdrăn tač. 2Tinăn Ñu tŭ klei yang jhat mplư êjai pă pluh hruê. Ñu amâo huă ƀơ̆ng ôh êjai pă pluh hruê anăn, leh anăn tơdah ruê̆ leh jih hruê anăn Ñu êpa. 3Yang jhat lač kơ Ñu, “Tơdah ih jing Anak Aê Diê, mtă brei boh tâo anei lŏ bliư̆ jing kpŭng!” 4 Yêsu lŏ wĭt lač kơ ñu, “Klei Aê Diê Blŭ čih leh snei, ‘Mnuih hdĭp amâo djŏ knŏng kyua ƀơ̆ng kpŭng ôh.’ ” 5Yang jhat atăt Ñu ti anôk dlông, ktrâo kơ Ñu bhiâo jih jang ƀuôn ala mtao ti lăn ala, 6leh anăn lač kơ Ñu, “Kâo srăng brei kơ ih jih klei dưi leh anăn klei guh kơang jih jang ƀuôn ala mtao anei, kyuadah arăng jao brei leh kơ kâo, leh anăn kâo brei kơ hlei pô kâo čiăng. 7Snăn tơdah ih kkuh mpŭ kơ kâo, jih mnơ̆ng anăn srăng jing dŏ ih.” 8 Yêsu lŏ wĭt lač kơ ñu, “Klei Aê Diê Blŭ čih leh snei,
  ‘Brei ih kkuh mpŭ kơ Khua Yang Aê Diê ih,
   leh anăn mă bruă knŏng kơ Ñu yơh.’ ”
9Yang jhat lŏ atăt Ñu kơ ƀuôn Yêrusalem, brei Ñu dôk ti dlông čuôr Sang Kkuh Mpŭ, leh anăn lač kơ Ñu, “Tơdah ih jing Anak Aê Diê, kdâo bĕ mơ̆ng anôk anei; 10 kyuadah Klei Aê Diê Blŭ čih leh snei,
  ‘Aê Diê srăng brei phung dĭng buăl jăk Ñu kiă kriê ih čiăng mgang ih,’
11 leh anăn
  ‘Diñu srăng pŭ ih,
   huĭdah jơ̆ng ih sô̆ hŏng boh tâo.’ ”
12 Yêsu lŏ wĭt lač kơ ñu, “Arăng lŏ čih, ‘Đăm lông dlăng Khua Yang Aê Diê ih ôh.’ ” 13Leh ñu mplư hŏng jih klei anăn, yang jhat đuĕ mơ̆ng Yêsu êjai, guôn mông găl.

Yêsu Dơ̆ng Bruă Ñu Hlăm Čar Galilê

(Mat 4:12-17; Mark 1:14-15)

14Yêsu lŏ wĭt kơ čar Galilê hŏng klei myang Yang Mngăt Jăk, leh anăn arăng hmư̆ hing kơ Ñu tar ƀar krĭng jŭm dar. 15Ñu mtô hlăm lu sang bi kƀĭn, leh anăn jih jang mnuih mpŭ mni kơ Ñu.

Phung Ƀuôn Sang Ƀuôn Nasaret Hngah Amâo Đăo kơ Yêsu Ôh

(Mat 13:53-58; Mark 6:1-6)

16Yêsu truh kơ ƀuôn Nasaret, anôk arăng rông ba Ñu, leh anăn tui si klei mưng Ñu, hruê sabat Ñu mŭt hlăm sang bi kƀĭn. Ñu kgŭ dơ̆ng čiăng dlăng Klei Aê Diê Blŭ. 17Arăng brei kơ Ñu hdruôm hră khua pô hưn êlâo Y-Êsai. Ñu pŏk hdruôm hră anăn, ƀuh anôk mâo klei čih snei:
  18 “Mngăt Myang Khua Yang dôk ti kâo,
   kyuadah Ñu trôč êa ƀâo mngưi ti kâo leh,
  čiăng kâo hưn klei mrâo mrang jăk kơ phung ƀun ƀin.
   Ñu tiŏ hriê kâo brei hưn klei bi êngiê kơ phung mnă,
  brei kơ phung bum ală klei lŏ dưi ƀuh,
   bi êngiê phung arăng ktư̆ juă leh,
  19leh anăn hưn thŭn Khua Yang srăng bi mtlaih phung ƀuôn sang Ñu.”
20Leh klei anăn, Yêsu klĭt hĕ hdruôm hră, bi wĭt kơ pô kiă leh anăn dôk gŭ. Jih jang phung hlăm sang bi kƀĭn dôk dlăng kơ Ñu sơăi. 21Leh anăn Ñu dơ̆ng lač kơ phung anăn, “Hruê anei Klei Aê Diê Blŭ diih hmư̆ anei bi sĭt leh.” 22Jih jang hưn Ñu jing jăk, leh anăn bi kngăr kơ klei blŭ jăk siam kbiă mơ̆ng ƀăng êgei Ñu; leh anăn digơ̆ lač, “Amâo djŏ hĕ Ñu jing anak êkei Y-Yôsep?” 23Yêsu lač kơ digơ̆, “Sĭt nik diih srăng răk klei bi hriêng anei kơ kâo, ‘Ơ aê êa drao, bi hlao bĕ ih pô; ngă tinei msĕ mơh hlăm ƀuôn ih pô jih klei hmei hmư̆ ih ngă leh ti ƀuôn Kapernum.’ ” 24 Leh anăn Ñu lač, “Sĭt nik kâo lač kơ diih, amâo mâo sa čô khua pô hưn êlâo tuôm mâo klei jum jăk hlăm ƀuôn ñu pô. 25 Kâo lač kơ diih sĭt nik, ênuk Y-Êli mâo lu phung mniê djiê ung hlăm čar Israel êjai adiê không tlâo thŭn mkrah, mâo klei ư̆ êpa prŏng truh kơ tar ƀar čar. 26 Ƀiădah Aê Diê amâo tiŏ nao Y-Êli kơ diñu ôh, knŏng kơ sa čô mniê djiê ung ti ƀuôn Sarepta hlăm čar Sidôn. 27 Leh anăn mâo lu phung djŏ phŭng hlăm čar Israel ênuk khua pô hưn êlâo Y-Êlisê; ƀiădah amâo mâo ôh sa čô hlăm phung diñu mâo klei bi doh, knŏng Y-Naman mơ̆ng čar Siri.” 28Leh hmư̆ klei anăn, jih jang phung hlăm sang bi kƀĭn bŏ hŏng klei ngêñ sơăi. 29Diñu kgŭ, ktŭng đoh Yêsu ti êngao ƀuôn, atăt gơ̆ kơ čŏng čư̆ anôk arăng mdơ̆ng ƀuôn, čiăng klư̆ bi lĕ gơ̆ ti gŭ. 30Ƀiădah Yêsu găn ti krah diñu leh anăn đuĕ.

Sa Čô Mnuih Yang Jhat Ngă

(Mark 1:21-28)

31Yêsu trŭn nao kơ ƀuôn Kapernum, sa boh ƀuôn hlăm čar Galilê, leh anăn hruê sabat Ñu mtô kơ digơ̆. 32 Digơ̆ bi kngăr kơ klei Ñu mtô, kyuadah Ñu blŭ hŏng klei kơhưm. 33Hlăm sang bi kƀĭn mâo sa čô êkei yang čhŏ dôk hlăm gơ̆; leh anăn gơ̆ ur kraih ktang, 34“Hơi! Ya klei hmei mâo hŏng ih, Ơ Yêsu ƀuôn Nasaret? Ih hriê čiăng bi rai hmei hĕ? Kâo thâo hlei ih jing, Pô Doh Jăk mơ̆ng Aê Diê!” 35Ƀiădah Yêsu ƀuah yang jhat anăn, lač, “Dôk ñăt leh anăn kbiă bĕ mơ̆ng mnuih anei!” Leh yang jhat bi êbuh gơ̆ ti krah mnuih bi kƀĭn, yang jhat kbiă mơ̆ng gơ̆, amâo ngă sa mta klei jhat kơ gơ̆ ôh. 36Jih jang diñu bi kngăr leh anăn bi lač hdơ̆ng diñu, “Ya klei blŭ anei? Kyuadah hŏng klei kơhưm leh anăn klei myang Ñu mtă kơ phung yang čhŏ, leh anăn diñu kbiă.” 37Arăng hmư̆ hing kơ Ñu tar ƀar anôk jŭm dar.

Yêsu Bi Hlao Lu Mnuih

(Mat 8:14-17; Mark 1:29-34)

38Yêsu kbiă mơ̆ng sang bi kƀĭn leh anăn mŭt hlăm sang Y-Simôn. Kmha mniê Y-Simôn mâo klei êngoh ktang, leh anăn diñu kwưh kơ Yêsu kyua gơ̆. 39Yêsu dôk dơ̆ng giăm gơ̆, suôt klei êngoh leh anăn klei êngoh đuĕ mơ̆ng gơ̆. Gơ̆ kgŭ mtam leh anăn mă bruă đru diñu.
40Tơdah yang hruê lĕ leh, jih jang phung mâo mnuih mâo klei ruă mdê mdê atăt ba digơ̆ kơ Yêsu. Ñu bă kngan ti grăp čô leh anăn bi hlao digơ̆. 41Wăt phung yang jhat mơh kbiă mơ̆ng lu mnuih êjai ur, “Ih jing Anak Aê Diê!” Ƀiădah Yêsu ƀuah phung yang jhat, leh anăn amâo brei diñu blŭ ôh, kyuadah diñu thâo kơ gơ̆ jing Krist.

Yêsu Mtô Hlăm Lu Boh Sang Bi Kƀĭn

(Mark 1:35-39)

42Tơdah yang hruê ƀlĕ, Yêsu đuĕ nao kơ anôk hjăn. Phung ƀuôn sang duah Ñu leh anăn truh kơ Ñu, čiăng kơ̆ng Ñu amâo brei Ñu đuĕ mơ̆ng digơ̆ ôh. 43Ƀiădah Yêsu lač kơ digơ̆, “Kâo mâo bruă mtô klei mrâo mrang jăk kơ ƀuôn ala mtao Aê Diê kơ lu boh ƀuôn mkăn msĕ mơh, kyua kơ klei anăn yơh Aê Diê tiŏ hriê kâo leh.” 44Leh anăn Ñu dôk mtô hlăm sang bi kƀĭn hlăm čar Yuđa.

4

Yang Sat Plư Yêsu

(Mathiơ 4:1-11; Markôs 1:12, 13)

1Yêsu bă hăng Yang Bơngăt Hiam wơ̆t glaĭ mơ̆ng krong Yurdan. Yang Bơngăt Hiam kơčrâo brơi Ñu 2amăng pă̱pluh hrơi ƀơi tơdron ha̱r laih anŭn yang sat Satan plư Ñu. Amăng khul hrơi anŭn, Ñu ƀu ƀơ̆ng huă hơget gĕt ôh laih anŭn ƀơi tuč rơnuč kơ khul hrơi anŭn, tui anŭn, Ñu rơmơ̆n rơpa biă mă yơh.
3Yang sat anŭn laĭ kơ Yêsu tui anai, “Yuakơ Ih jing Ană Ơi Adai, hrih bĕ boh pơtâo anai jing hĭ sa boh ƀañ tơpŭng.”
4Yêsu laĭ glaĭ kơ ñu tui anai, “Amăng Hră Ơi Adai hơmâo čih laih tui anai: Mơnuih mơnam ƀu djơ̆ kơnơ̆ng hơdip kơnang kơ gơnam ƀơ̆ng đôč ôh.”
5Giŏng anŭn, yang sat anŭn ba Yêsu đĭ pơ sa anih glông biă mă kiăng brơi kơ Gơ̆ ƀuh amăng sa wơ̆t abih bang lŏn čar ƀơi lŏn tơnah anai, 6laih anŭn laĭ kơ Gơ̆ tui anai, “Kâo či jao brơi kơ Ih abih bang tơlơi dưi anai wơ̆t hăng tơlơi ang yang lŏn čar anŭn mơ̆n. Kâo hơmâo mă tŭ laih tơlơi dưi tơlơi ang yang anŭn, tui anŭn kâo dưi jao brơi kơ hlơi pô kâo kiăng yơh. 7Hơnŭn yơh, tơdah Ih kơkuh pơpŭ kơ kâo, Ih či mă tŭ abih bang tơlơi dưi tơlơi ang yang anŭn yơh.”
8Yêsu laĭ glaĭ tui anai, “Amăng Hră Ơi Adai ăt hơmâo čih laih mơ̆n kơ ƀing Israel tui anai: Huĭ pơpŭ bĕ kơ Khua Yang Ơi Adai ih laih anŭn mă bruă bĕ kơnơ̆ng kơ hơjăn Ñu đôč.”
9Giŏng anŭn, yang sat anŭn ba Yêsu pơ plei prŏng Yerusalaim, brơi Gơ̆ dŏ ƀơi čor bơbŭng Sang Yang glông hloh laih anŭn laĭ tui anai,
  “Yuakơ Ih jing Ană Ơi Adai biă mă,
   kơdâo trŭn bĕ Ih pô mơ̆ng anih anai.
  10Ih ƀu či ruă rơka ôh yuakơ amăng Hră Ơi Adai hơmâo čih laih tui anai:
   Ơi Adai či pơđar ƀing ling jang hiam Ñu pơmĭn ƀlơ̆ng kơ ih
   kiăng kơ pơñen răng wai brơi kơ ih.
  11Hơnŭn yơh, ƀing gơñu či pŭ̱ ih amăng tơngan gơñu
   huĭ kơ tơkai ih či tơhneč djơ̆ boh pơtâo.”
12Giŏng anŭn, Yêsu laĭ glaĭ kơ ñu tui anai, “Hră Ơi Adai ăt hơmâo čih laih mơ̆n kơ ƀing Israel tui anai, ‘Anăm lông lăng Khua Yang Ơi Adai ih ôh.’ ”
13Laih anŭn tơdơi kơ yang sat anŭn hơmâo plư laih Yêsu amăng djŏp hơdră jơlan anŭn, ñu đuaĭ hĭ mơ̆ng Gơ̆ yơh tơl truh kơ mông mơyŭn pơkŏn dơ̆ng.

Yêsu Čơdơ̆ng Mă Bruă Ñu Amăng Kwar Galilê

(Mathiơ 4:12-17; Markôs 1:14, 15)

14Giŏng anŭn, Yêsu wơ̆t glaĭ pơ kwar Galilê laih anŭn hơmâo Yang Bơngăt Hiam kơčrâo brơi, pơkơtang brơi kơ Ñu. Giŏng kơ Ñu truh pơ anŭn, arăng čơdơ̆ng ră ruai kơ Ñu hing hyu amăng djŏp djang tring trang plei pla jum dar anŭn. 15Ñu pơtô laĭ amăng lu sang jơnum ƀing Yehudi laih anŭn abih bang pơhiăp pơpŭ kơ Ñu.

Plei Nazaret Hơngah Hĭ Yêsu

16Yêsu glaĭ pơ plei Nazaret, jing plei Ñu pô hơmâo hơdip laih čơdơ̆ng mơ̆ng Ñu dŏ čơđai. Tui hăng tơlơi Ñu juăt ngă, Ñu nao pơ sang jơnum amăng plei Nazaret anai amăng hrơi Saƀat. Tơdang ƀing gơñu hlak dŏ jơnum, Yêsu dŏ dơ̆ng kiăng kơ đŏk Hră Ơi Adai. 17pô wai lăng brơi kơ Ñu tơkŭl hră pô pơala Yesayah. Ñu pŏk hră anŭn laih anŭn đŏk kraih Boh Hiăp Ơi Adai mơ̆ng pô pơala anŭn hơmâo čih laih tui anai,
  18“Yang Bơngăt Yahweh dŏ ƀơi kâo,
   yuakơ Ñu hơmâo trôč laih ia jâo ƀơi kâo
   kiăng kơ hyu pơtô tơlơi pơthâo hiam kơ ƀing ƀun rin.
  Ñu hơmâo pơkiaŏ laih kâo nao
   kiăng kơ pơhaih tơlơi pŏk tơbiă ƀing mơnă laih anŭn tơlơi pŏk rơđah brơi mơta ƀing bum,
   kiăng kơ pơhaih pơrơngai hĭ ƀing mơnuih arăng kơtư̆ juă,
  19kiăng kơ pơhaih thŭn Yahweh či khăp pap kơ ƀing ană plei Ñu truh yơh.”
20Giŏng anŭn, Yêsu lon glaĭ hră đŏk anŭn hăng brơi glaĭ kơ pô wai lăng laih anŭn dŏ be̱r kiăng kơ pơtô. Abih bang mơta ƀing mơnuih amăng anih jơnum anŭn le̱ng kơ lăng ƀơi Ñu kiăng kơ hơmư̆ tơlơi Ñu pơtô. 21Ñu čơdơ̆ng pơhiăp hăng ƀing gơ̆ tui anai, “Boh hiăp Ơi Adai anŭn hơmâo krep truh laih hrơi anai tơdang ƀing gih hlak dŏ hơmư̆ anŭn.”
22Abih bang ƀing pơhiăp pơpŭ kơ Yêsu le̱ng kơ hli̱ng hla̱ng kơ khul boh hiăp hiam Ñu pơhiăp. Giŏng anŭn, ƀing gơñu pơtơña kơ tơdruă tui anai, “Ƀu djơ̆ ôh hă anai kơnơ̆ng jing ană đah rơkơi Yôsêp?”
23Yêsu pơhiăp hăng ƀing gơñu tui anai, “Sĭt ƀing gih či pơhiăp glaĭ kơ Kâo tơlơi pơrơtưh anai, ‘Ơ nai pơjrao ăh, pơsuaih hĭ bĕ ih pô! Tơlơi anai kiăng laĭ: Ƀing gơmơi hơmâo hơmư̆ laih bruă Ih ngă pơ plei pơnăng Kapharnaoum, brơi Ih ăt ngă bĕ bruă anŭn amăng plei pla Ih pô anai.’ ” 24Yêsu laĭ glaĭ dơ̆ng, “Sĭt nik Kâo laĭ kơ ƀing gih, ƀu hơmâo pô pơala pă ôh arăng čơkă ju̱m gơ̆ amăng plei pla gơ̆ pô. 25Kâo laĭ kơ ƀing gih sĭt biă mă, hơmâo lu ƀing bơnai kơmai amăng ƀing Israel rơnŭk pô pơala Êliyah hơdip. Hlak anŭn, adai kho̱ng hĭ ƀu hơjan ôh amăng klâo thŭn năm blan, laih anŭn hơmâo tơlơi ư̆ rơpa prŏng biă mă amăng abih bang anih lŏn, 26samơ̆ Ơi Adai ƀu hơmâo pơkiaŏ laih ôh Êliyah nao pơ sa čô amăng ƀing gơñu, Ñu kơnơ̆ng pơkiaŏ gơ̆ nao pơ sa čô bơnai kơmai pơ plei pơnăng Zarephat amăng anih lŏn Sidôn đôč. 27Laih anŭn dơ̆ng, hơmâo lu mơnuih djơ̆ phŭng amăng ƀing Israel rơnŭk pô pơala Êlisa; samơ̆ ƀu hơmâo ôh sa čô amăng ƀing gơñu suaih hĭ mơ̆ng tơlơi ruă anŭn, kơnơ̆ng Naaman jing mơnuih tuai mơ̆ng čar Siria đôč yơh suaih hĭ.”
28Tơdang ƀing ană plei Nazaret hơmư̆ tơlơi anŭn, abih bang mơnuih amăng sang jơnum anŭn hil biă mă. 29Ƀing gơñu tơgŭ dui tơbiă Yêsu mơ̆ng plei anŭn laih anŭn ba Gơ̆ ƀơi kơčŏng bŏl čư̆, jing anih arăng hơmâo pơdơ̆ng đĭ laih plei anŭn, kiăng glŏm hĭ Gơ̆ trŭn pơ anih hơ̆ng dơ̆ng pơ anŭn. 30Samơ̆ Yêsu găn nao tŏng krah ƀing gơñu laih anŭn đuaĭ hĭ.

Sa Čô Đah Rơkơi Yang Sat Ngă

(Markôs 1:21-28)

31Giŏng anŭn, Yêsu nao pơ plei Kapharnaoum amăng kwar Galilê laih anŭn pơtô laĭ kơ ƀing ană plei amăng hrơi Saƀat; 32ƀing gơñu hli̱ng hla̱ng biă mă kơ tơlơi Yêsu pơtô, yuakơ Yêsu pơtô laĭ hăng tơlơi dưi mơyang.
33Anai nê, amăng sang jơnum anŭn hơmâo sa čô đah rơkơi yang sat ngă, ur hăng asăp kraih tui anai, 34“Hah! Ơ Yêsu mơnuih Nazaret! Yua hơget Ih pơtơpăk hăng ƀing gơmơi lĕ? Ih rai kiăng pơrai hĭ ƀing gơmơi hă? Kâo thâo krăn hlơi Ih jing; Ih jing Pô Rơgoh Hiam mơ̆ng Ơi Adai yơh.”
35Samơ̆ Yêsu khă hĭ ñu tui anai, “Dŏ rơiăt bĕ; tơbiă đuaĭ bĕ mơ̆ng mơnuih anai.” Giŏng anŭn, yang sat pơrơbuh hĭ gơ̆ ƀơi lŏn tŏng krah mơnuih lu laih anŭn tơbiă đuaĭ hĭ mơ̆ng gơ̆, samơ̆ ƀu hơmâo pơruă hĭ gơ̆ ôh.
36Tui anŭn, abih bang ƀing ƀơi sang jơnum anŭn kơtuă hli̱ng hla̱ng biă mă laih anŭn pơlaĭ kơ tơdruă tui anai, “Tơlơi pơhiăp anai hli̱ng hla̱ng biă mă! Ñu yua tơlơi dưi kơtang mơyang pơđar kơ ƀing yang sat tơbiă, tui anŭn ƀing gơñu tơbiă mơtam.”
37Hơnŭn yơh, arăng ră ruai kơ Ñu hing hyu djŏp djang tring trang plei pla jum dar anŭn.

Yêsu Pơsuaih Tơhmua Simôn

(Mathiơ 8:14-17; Markôs 1:29-34)

38Yêsu tơbiă đuaĭ mơ̆ng sang jơnum anŭn laih anŭn mŭt nao pơ sang Simôn. Hlak anŭn, tơhmua Simôn dŏ duăm kơtang laih anŭn arăng rơkâo kơ Yêsu rai djru brơi gơ̆. 39Yêsu nao dŏ jĕ ƀơi gơ̆ laih anŭn pơđar kơ tơlơi duăm anŭn tơbiă đuaĭ hĭ, tơlơi ruă anŭn tơbiă đuaĭ hĭ mơtam. Ƀơi mông anŭn mơtam, gơ̆ tơgŭ mă bruă djru kơ ƀing gơñu.

Ƀơi Klăm Yêsu Pơsuaih Lu Tơlơi Ruă Duăm

40Tơdang yang hrơi hlak lê̆ laih, arăng ba rai kơ Yêsu abih bang ƀing mơnuih ruă duăm phara phara laih anŭn Ñu ăh tơngan ƀơi rĭm čô hăng pơsuaih brơi hĭ ƀing gơ̆. 41Laih anŭn dơ̆ng, ăt hơmâo lu yang sat tơbiă đuaĭ mơ̆ng lu mơnuih ur kraih tui anai, “Ih yơh jing Ană Ơi Adai!” Samơ̆ Yêsu khă hĭ ƀing gơñu ƀu brơi ƀing gơñu pơhiăp ôh, yuakơ ƀing yang sat anŭn thâo krăn laih Yêsu jing Messiah.

Yêsu Hyu Pơtô

(Markôs 1:35-39)

42Tơdang ưm mơguah, Yêsu nao pơ anih hiăl măl, samơ̆ hơmâo lu ƀing ană plei nao hơduah sem Ñu. Tơdang ƀing gơñu truh pơ anih Ñu dŏ, ƀing gơñu pơkơ̆ng glaĭ Yêsu ƀu brơi Ñu nao pơ anih pơkŏn ôh. 43Samơ̆ Yêsu laĭ kơ ƀing gơñu tui anai, “Kâo ăt khŏm nao pơ hơdôm plei pla pơkŏn mơ̆n kiăng kơ pơtô laĭ Tơlơi Pơthâo Hiam kơ tơlơi mơnuih mơnam dưi jing ană plei Dêh Čar Ơi Adai. Yuakơ tơlơi kơñăm anŭn yơh, Ơi Adai pơkiaŏ rai Kâo.”
44Tui anŭn yơh, Yêsu nao pơtô laĭ amăng lu sang jơnum amăng tring trang anih lŏn Yehudah.