17
Paul Amăng Plei Thessalonikê
1Tơdang Paul hăng Silas hơmâo găn nao laih amăng plei Amphipolis hăng plei Apollônia, ƀing gơñu nao truh pơ plei Thessalonikê. Pơ anŭn yơh hơmâo sa boh sang jơnum ƀing Yehudah.
2Tui hăng tơlơi ñu juăt ngă, Paul mŭt pơ sang jơnum laih anŭn amăng klâo hrơi mơtam ñu pơrơklah hăng ƀing gơñu mơ̆ng Hră Ơi Adai Pơhiăp,
3kiăng pŏk pơblang hăng pơrơklă kơ tơlơi Krist hơmâo tŭ gleh tơnap hăng djai hĭ laih anŭn hơdip glaĭ dơ̆ng tơdơi kơ djai laih. Paul pŏk pơblang tui anai, “Yêsu anai yơh kâo hlak pơhaih kơ ƀing gih jing Pô Krist.”
4Hơmâo đơđa amăng ƀing Yehudah anŭn hơmư̆ hiăp hăng pơgop hăng Paul laih anŭn Silas. Ăt hơmâo lu mơ̆n ƀing mơnuih Tuai jing ƀing kơkuh pơpŭ kơ Ơi Adai hrŏm hăng lu ƀing đah kơmơi Tuai yom pơphan amăng plei anŭn mơ̆n jing ƀing pơgop hăng Paul laih anŭn Silas.
5Samơ̆ đơđa ƀing khua moa ƀing Yehudah jing hĭ ƀlah moăñ biă mă hăng Paul laih anŭn hăng Silas. Tui anŭn, ƀing gơñu iâu pơƀut glaĭ đơđa ƀing mơnuih sat ƀai mơ̆ng anih sĭ mơnia, pơtrŭt pơsur ƀing mơnuih lu kiăng kơ tơgŭ pơkơdơ̆ng đĭ amăng plei anŭn. Ƀing gơñu kơsung nao pơ sang Iasôn hơduah sem Paul hăng Silas kiăng kơ ba tơbiă ƀing gơ̆ pơ ƀing mơnuih lu.
6Tơdang ƀing gơñu hơduah ƀu thâo ƀuh ôh, ƀing gơñu dui ba Iasôn wơ̆t hăng đơđa ƀing ayŏng adơi pơkŏn nao pơ anăp ƀing khua moa plei hăng pơhiăp kraih tui anai, “Ƀing mơnuih anai jing ƀing hơmâo pơrŭng pơrăng mơnuih mơnam pơpă ƀing gơñu hơmâo nao laih yơh, ră anai ƀing gơñu rai pơ anai,
7laih anŭn Iasôn hơmâo ju̱m ƀing gơñu amăng sang ñu. Abih bang ƀing gơñu le̱ng kơ hơngah hĭ tơlơi pơđar pơtao prŏng Kaisar yuakơ ƀing gơñu laĭ kơ tơlơi hơmâo sa čô pơtao pơkŏn dơ̆ng mơ̆n, anăn pơtao anŭn jing Yêsu.”
8Tơdang ƀing ană plei hăng ƀing khua moa anŭn hơmư̆ tơlơi anŭn, ƀing gơñu rŭng răng biă mă yơh.
9Giŏng anŭn, ƀing gơñu pơđar kơ Iasôn hăng ƀing ayŏng adơi pơkŏn kla prăk pơkơjăp kơ tơlơi ƀing gơñu ƀu či pơrŭng hĭ ană plei ôh laih anŭn brơi kơ ƀing gơ̆ tơbiă rơngai yơh.
Amăng Plei Berea
10Tơdang truh hrơi klăm laih, ƀing ayŏng adơi đaŏ pơ anŭn brơi kơ Paul hăng Silas đuaĭ hĭ nao pơ plei Berea. Tơdang ƀing gơñu truh pơ anŭn, ƀing gơñu mŭt nao pơ sang jơnum ƀing Yehudah yơh.
11Hlak anŭn, ƀing mơnuih amăng plei Berea anŭn jing ƀing kơdrưh kơang hloh kơ ƀing mơnuih amăng plei Thessalonikê, yuakơ ƀing gơñu tŭ mă boh hiăp Ơi Adai hăng abih pran jua laih anŭn kơsem hrăm Hră Ơi Adai Pơhiăp rĭm hrơi kiăng kơ thâo tơlơi Paul pơhiăp anŭn jing djơ̆ mơ̆n thâo.
12Hơmâo lu ƀing Yehudah đaŏ kơnang wơ̆t hăng lu ƀing Tuai, jing ƀing đah kơmơi yom pơphan hăng ƀing đah rơkơi lu mơ̆n.
13Tơdang ƀing Yehudah amăng plei Thessalonikê thâo krăn kơ tơlơi Paul hlak pơtô pơblang boh hiăp Ơi Adai pơ plei Berea, ƀing gơñu ăt nao pơ plei anŭn mơ̆n, kiăng ngă pơrŭng pơrăng hăng pơčŭt pơsur ƀing gơ̆ pơkơdơ̆ng glaĭ hăng Paul yơh.
14Ƀơi mông anŭn mơtam, ƀing ayŏng adơi đaŏ brơi Paul đuaĭ nao pơ ha̱ng ia rơsĭ hrŏm hăng ƀing ayŏng adơi pơkŏn, samơ̆ Silas hăng Timothe dŏ glaĭ pơ plei Berea anŭn.
15Ƀing mơnuih nao hrŏm hăng Paul anŭn ba ñu nao truh pơ plei Athênai laih anŭn ñu pơtă kơ ƀing gơñu kiăng kơ pơtă kơ Silas hăng Timothe rai pơgop hăng ñu tañ mơtam. Tui anŭn, ƀing mơnuih anŭn đuaĭ hĭ mơ̆ng Athênai kiăng wơ̆t glaĭ pơ plei Berea.
Paul Amăng Plei Athênai
16Tơdang Paul dŏ tơguan kơ ƀing gơñu amăng plei Athênai, ñu jing hĭ tah hơtai biă mă tơdang ƀuh amăng plei Athênai anŭn khul rup trah djŏp djang anih.
17Tui anŭn, Paul pơrơklah amăng sang jơnum hăng ƀing Yehudah wơ̆t hăng ƀing mơnuih Tuai jing ƀing kơkuh pơpŭ kơ Ơi Adai mơ̆n, laih anŭn ăt amăng anih sĭ mơnia mơ̆n rĭm hrơi hăng ƀing mơnuih pơƀut glaĭ pơ anih anŭn.
18Hơmâo đơđa ƀing nai pơtô jing ƀing čơdơ̆ng pơrơjăh hăng Paul. Arăng pơanăn ƀing gơñu jing grup Epikureios hăng grup Stoikos. Ƀing gơñu pơhiăp hăng tơdruă gơñu tui anai, “Mơnuih ƀu thâo phe pho anai ƀu pơhiăp tơlơi yom pơphan hơget ôh!” Hơmâo đơđa mơnuih pơkŏn dơ̆ng laĭ tui anai, “Ñu jing pô pơtô pơblang kơ tơlơi ƀing yang rơba̱ng tuai.” Ƀing gơñu laĭ tui anŭn yuakơ Paul hlak pơtô pơblang kơ tơlơi Yang Yêsu laih anŭn kơ tơlơi Ñu jing hĭ hơdip glaĭ dơ̆ng tơdơi kơ djai laih.
19Giŏng anŭn, ƀing gơñu mă Paul ba nao pơ sang jơƀut glaĭ ƀing djă̱ akŏ plei arăng pơanăn Areos-Pagos laih anŭn laĭ kơ ñu tui anai, “Pơblang bĕ kơ ƀing gơmơi tơlơi pơtô pơblang phrâo ih hlak pơtô anŭn.
20Ih hlak pơtô hơdôm tơlơi pơtô phara đơi tơdang ƀing gơmơi hơmư̆ laih anŭn ƀing gơmơi kiăng kơ thâo hơget tơlơi kiăng laĭ anŭn.”
21Ƀing gơñu laĭ kơ tơlơi, yuakơ abih bang ƀing Athênai hăng ƀing tuai hơdip pơ anŭn pioh ƀiă či abih hrơi mông gơñu kiăng kơ pơhiăp hăng hơmư̆ hơdôm tơlơi pơtô phrâo anŭn.
22Giŏng anŭn, Paul tơgŭ dŏ dơ̆ng tŏng krah ƀing mơnuih ƀơi sang arăng pơanăn Areos-Pagos hăng laĭ tui anai, “Ơ ƀing mơnuih Athênai hơi, kâo ƀuh amăng djŏp hơdră jơlan ƀing gih jing ƀing hur har kơ tơlơi ngă yang biă mă.
23Tơdang kâo rơbat hyu jum dar hăng lăng pơñen kơ hơdôm yang ƀing gih kơkuh pơpŭ, kâo ăt hơduah ƀuh mơ̆n sa boh kơnưl hơmâo tơlơi čih tui anai: kơ yang ƀu thâo krăn. Tui anŭn yơh, hlơi yang ƀing gih kơkuh pơpŭ samơ̆ ƀing gih ƀu thâo krăn anŭn kâo či pơhaih kơ ƀing gih yơh ră anai.
24“Ơi Adai jing Pô hơmâo hrih pơjing laih lŏn tơnah wơ̆t hăng abih bang tơlơi mơnơ̆ng amăng anŭn, laih anŭn Ñu jing Khua Yang kơ adai hăng lŏn, laih anŭn Ñu ƀu dŏ amăng khul sang yang mơnuih mơnam pơkra ôh.⚓
25Ñu ƀu kiăng kơ arăng djru kơ Ñu ôh kar hăng Ñu kơƀah kiăng đơđa mơta tơlơi, yuakơ Ñu pô ngă laih kơ abih bang mơnuih mơnam hơdip hăng suă jua laih anŭn hơmâo hơdôm mơta tơlơi ƀing gơñu kơƀah kiăng yơh.
26Čơdơ̆ng mơ̆ng sa čô mơnuih, Ñu pơjing rai lu lŏn čar mơnuih mơnam tơl ƀing mơnuih mơnam dưi dŏ pơ djŏp lŏn tơnah. Ñu pơkhưp brơi khul anih ƀing gơñu năng hơdip laih anŭn hơdơ̆ pă ƀing gơñu či hơdip pơ anŭn yơh.
27Ơi Adai ngă tui anŭn kiăng kơ ƀing gơñu hơduah sem Ơi Adai laih anŭn năng ai dưi hơduah sem hăng hơduah ƀuh Ñu yơh, wơ̆t tơdah Ñu ƀu dŏ ataih mơ̆ng rĭm čô amăng ƀing ta ôh.
28Đơđa mơnuih amăng ƀing ană plei gih pô hơmâo laĭ laih tui anai,
“ ‘Anŭn jing yuakơ Ñu pơdưi hĭ ƀing ta kơ tơlơi ƀing ta hơdip,
pơpư̆ hyu hăng hơmâo hơdip tă anai.’
Ăt hơmâo đơđa amăng tơlơi pơdôi gih pô hơmâo pơhiăp laih,
‘Ƀing ta ăt jing kơnung djuai Ñu mơ̆n.’
29“Hơnŭn yơh, yuakơ ƀing ta jing kơnung djuai Ơi Adai, tui anŭn, ƀing ta anăm pơmĭn ôh kơ tơlơi yang jing hrup hăng mah ƀôdah amrăk⚓ ƀôdah pơtâo, jing rup trah ƀing mơnuih pơkra rai hăng tơlơi kơčĕ tơlơi rơgơi.
30Amăng rơnŭk hlâo adih, tơdang mơnuih mơnam ƀu thâo krăn ôh hơget tơlơi Ơi Adai kiăng, Ñu ƀu či pơkơhma̱l hĭ ƀing gơñu mơtam ôh, samơ̆ ră anai Ñu pơđar kơ abih bang mơnuih amăng djŏp djang anih khŏm kơhma̱l hĭ tơlơi soh.
31Kâo laĭ tui anŭn, yuakơ Ơi Adai hơmâo pơkă lui laih sa hrơi tơdang Ñu či phat kơđi mơnuih mơnam ƀơi lŏn tơnah anai djơ̆ tơpă yơh yua mơ̆ng Pô Ñu hơmâo ruah mă laih. Ơi Adai hơmâo pơrơklă laih kơ tơlơi anŭn kơ abih bang mơnuih tơdang Ñu pơhơdip glaĭ Pô anŭn tơdơi kơ Ñu hơmâo djai laih.”
32Tơdang ƀing gơñu hơmư̆ kơ tơlơi hơdip glaĭ mơ̆ng mơnuih djai, hơmâo đơđa amăng ƀing gơñu djik djak, samơ̆ đơđa mơnuih pơkŏn laĭ tui anai, “Ƀing gơmơi kiăng kơ hơmư̆ kơ tơlơi ih pơhiăp dơ̆ng kơ mơta tơlơi anai.”
33Ƀơi mông anŭn, Paul tơbiă đuaĭ hĭ mơ̆ng grup anŭn yơh.
34Hơmâo đơđa mơnuih đuaĭ tui Paul hăng đaŏ kơnang kơ Yang Yêsu. Amăng ƀing anŭn jing Dionusios, jing sa čô amăng grup phat kơđi Tơpul Areos-Pagos laih anŭn sa čô đah kơmơi anăn gơ̆ HʼDamaris, wơ̆t hăng ƀing pơkŏn dơ̆ng mơ̆n.
17
帖撒罗尼迦的骚动
1保罗和西拉经过暗妃坡里、亚波罗尼亚，来到帖撒罗尼迦，在那里有犹太人的会堂。
2保罗照他素常的规矩进去，一连三个安息日，根据圣经与他们辩论，
3讲解和说明基督必须受害，从死人中复活；又说：“我所传给你们的这位耶稣就是基督。”
4他们中间有些人听了劝，就跟从保罗和西拉，还有许多虔敬的希腊人，尊贵的妇女也不少。
5但不信的犹太人心里嫉妒，聚集了些市井流氓，搭伙成群，煽动全城的人闯进耶孙的家，要把保罗和西拉带到民众那里。
6那些人找不着他们，就把耶孙和几个弟兄拉到地方官那里，喊叫着：“这些搅乱天下的人也到这里来了，
7耶孙竟收留他们。这些人都违背凯撒的命令，说另有一个王耶稣。”
8众人和地方官听见这些话，就惶恐了，
9于是收了耶孙和其余的人的保证金后，释放了他们。
使徒们在庇哩亚传道
10当夜，弟兄们立刻送保罗和西拉往庇哩亚去；二人到了，就进入犹太人的会堂。
11这地方的犹太人比帖撒罗尼迦的人开明，热心领受这道，天天查考圣经，要知道这道是否真实。
12所以，他们中间有许多信了，又有希腊的尊贵妇人，男人也不少。
13但帖撒罗尼迦的犹太人知道保罗又在庇哩亚传上帝的道，就往那里去，煽动挑拨群众。
14于是，弟兄们立刻送保罗到海边去，西拉和提摩太却仍留在庇哩亚。
15护送保罗的人带他到了雅典，他们领了保罗的命令，叫西拉和提摩太赶快到他那里来，然后回去了。
保罗在雅典
16保罗在雅典等候他们的时候，看见满城都是偶像，就心里非常难过。
17于是他在会堂里与犹太人和虔敬的人，以及每日在市场上所遇见的人辩论。
18还有伊壁鸠鲁和斯多亚两派的哲学家也与他争辩。有的说：“这胡言乱语的要说什么？”有的说：“他似乎是宣传外邦鬼神的。”这是因保罗传讲耶稣与复活的福音。
19他们就把他带到亚略巴古，说：“你所讲的这新学说，我们也可以知道吗？
20因为你有些奇怪的事传到我们耳中，我们想知道这些事是什么意思。”
21原来所有的雅典人和居住在那里的外国人都无暇管别的事，只是谈谈或听听新闻。
22保罗站在亚略巴古当中，说：“诸位雅典人！我看你们凡事很敬畏鬼神。
23我到处走走的时候，仔细观察你们所敬拜的，发现一座坛，上面写着‘献给未识之神明’。你们所不认识而敬拜的，我现在向你们宣告：
24他是创造宇宙和其中万物的上帝；他既是天地的主，就不住在人手所造的殿宇里，
25也不用人手去服侍，好像缺少什么似的；自己倒将生命、气息、万物赐给万人。
26他从一人⚓造出万族，居住在全地面上，并且预先定准他们的年限和所住的疆界，
27为要使他们寻求上帝，或者可以揣摩而找到他，其实他离我们各人不远。
28我们生活、行动、存在都在于他。就如你们的诗人也有人说：‘我们也是他所生的。’
29既然我们是上帝所生的，就不应该以为上帝的神性像人用手艺和心思所雕刻的金、银、石像一般。
30世人蒙昧无知的时候，上帝并不追究，如今却吩咐各处的人都要悔改。
31因为他已经定了日子，要藉着他所设立的人按公义审判天下，并且使他从死人中复活，给万人作可信的凭据。”
32众人听见死人复活的话，就有人讥诮他；又有人说：“我们会再听你讲这事。”
33于是保罗从他们当中出去了。
34但有几个人依附他，信了主，其中有亚略巴古的议员丢尼修，和一个名叫大马哩的妇人，还有几个与他们一起的人。