37

Y-Yôsep Jêh Ri Phung Oh Nâu Păng

¹Y-Yakôb gŭ tâm n'gor mbơ̆ păng mâp gŭ jêh ƀât lât, tâm n'gor Kanaan. ²Aơ nau nkoch bri ma mpôl băl Y-Yakôb: Y-Yôsep geh jât ma pơh năm, chiă biăp ndrel ma phung nâu păng. Păng jêng bu klâu dôl dal ndăm gŭ ndrel ma phung kon bu klâu H'Bilha jêh ri H'Silpa, phung ur mbơ̆ păng. Y-Yôsep nkoch ma mbơ̆ khân păng nau mhĭk khân păng ƀư. ³Y-Israel rŏng Y-Yôsep âk lơn ma lĕ rngôch kon păng, yorlah păng jêng kon păng geh jêh păng ranh. Păng ƀư ma kon păng du blah ao jâr jong ti. ⁴Tơ lah phung nâu păng saơ mbơ̆ khân păng rŏng ma Y-Yôsep âk lơn ma lĕ rngôch phung oh nâu, khân păng tâm rmot ma Y-Yôsep jêh ri mâu dơi ngơi ueh đah Y-Yôsep ôh.
⁵Y-Yôsep geh nau mbơi, jêh ri tơ lah păng nkoch bri nau nây ma phung oh nâu păng, khân păng tâm rmot ma Y-Yôsep âk lơn. ⁶Păng lah ma phung oh nâu păng: "Khân may iăt hom nau gâp hŏ mbơi jêh. ⁷Aơ, he gŭ chăp ba tâm mir, jêh ri nchăp ba khân may gŭ dăp tring jŭm păng jêh chon mon mbah ta năp nchăp ba gâp." ⁸Phung nâu păng lah ma păng: "Ngăn lĕ may mra jêng Kôranh hên? Ngăn lĕ may mra chiă uănh hên?" Pô ri khân păng tâm rmot ma Y-Yôsep âk lơn yor nau mbơi jêh ri nau păng ngơi. ⁹Păng geh tay nau mbơl êng, jêh ri nkoch bri nau nây ma phung oh nâu păng, păng lah: "Aơ, gâp geh nau mbơi nar, khay, jêh ri jât ma nguay rplay mănh chon mon mbah ta năp gâp!" ¹⁰Păng nkoch bri nau nây ma mbơ̆ păng jêh ri ma phung oh nâu păng. Mbơ̆ păng nduyh păng, lah: "Moh nau mbơi may geh pô nây? Ngăn lĕ gâp, me may, jêh ri phung oh nâu may mra văch chon mon ta neh ta năp may?" ¹¹Phung nâu păng mô nach ma păng, ƀiălah mbơ̆ păng ndjôt prăp nau ngơi nây tâm nau mĭn păng.

Bu Tăch Y-Yôsep Tâm N'gor Êjipt

¹²Phung nâu Y-Yôsep hăn chiă biăp mbơ̆ khân păng ta ƀon Sichem. ¹³Y-Israel lah, ma Y-Yôsep: "Mâu di hĕ phung nâu may chiă biăp ta ƀon sichem? Văch hom gâp mra njuăl may ta khân păng." Y-Yôsep lah ma păng: "Aơ ta aơ gâp." ¹⁴Păng lah ma Y-Yôsep: "Hăn hom, uănh gĭt lah phung nâu may jêh ri phung biăp geh nau ueh, jêh ri sĭt mbơh ma gâp. Păng njuăl Y-Yôsep hăn tă bơh rlŭng Hêbron, jêh ri păng tât ta ƀon Sichem. ¹⁵Geh du huê bunuyh tâm mâp đah păng dôl păng hiơt trong tâm mir. Bunuyh nây ôp păng: "Moh may joi?" ¹⁶Păng plơ̆ lah: "Gâp joi phung nâu gâp. Gâp dăn ma may, lah an ma gâp, mbah ntŭk khân păng chiăp biăp." ¹⁷Bunuyh nây lah: "Khân păng du jêh bơh aơ, yorlah gâp tăng khân păng lah, hôm he ta ƀon Dôthan." Pô ri Y-Yôsep hăn joi phung nâu păng jêh ri saơ khân păng ta ƀon Dôthan. ¹⁸Phung nâu păng, saơ păng bơh ngai, jêh ri êhŏ dăch tât, phung khân păng mĭn ŭch nkhĭt lơi Y-Yôsep. ¹⁹Khân păng tâm lah ndrăng khân păng; "Aơ bunuyh mbêch mbơi, ²⁰pô ri, lŏng he, ăn he nkhĭt lơi păng, klŭp păng tâm ntu dak jêh ri he mra lah: "Du mlâm mpa bri sa jêh Păng? jêh ri he mra saơ moh nau mra tât ma nau păng mbơi." ²¹Ƀiălah tơ lah Y-Ruben saơ nau nây, păng nklaih an Y-Yôsep bơh ti phung nâu păng. Păng lah: "Lơi ta he nkhĭt păng ôh!" ²²Y-Ruben lah ma khân păng: "Lơi nkhŭt mham ôh; klŭp păng tâm ntu dak, tâm ndrêch rdah aơ, ƀiălah lơi he ƀư ma păng ôh." ²³Păng ŭch rklaih Y-Yôsep bơh ti phung nâu păng, khân păng doh ao jâr jong ti khân păng soh. ²⁴Khân păng nhŭp Y-Yôsep nklăch tâm ntu dak. Ntu nây sơh mâu geh dak ôh.
²⁵Khân păng gŭ mƀŏng ma sông sa, khân păng n'gơr măt uănh, jêh ri aơ geh du phung Ismaêl văch tă bơh n'gor Galaat, ncho seh samô rdeng ndơ ƀâu kah (mngưi), dak ƀâu kah, jêh ri dak si tăng ma n'gor Êjipt. ²⁶Y-Yuda lah ma phung oh nâu păng: "Moh khlay nkhĭt lơi oh he jêh ri pôn mham păng? ²⁷Lŏng he, tăch păng ma phung Ismaêl. Lơi he ƀư ma păng ôh, yorlah păng jêng oh he, nglay săk he nơm." Phung oh nâu păng tông nau nây. ²⁸Jêh ri phung Midian tăch rgâl rgăn. Khân păng đŏt Y-Yôsep tă bơh ntu dak jêh ri tăch păng bar jât rlay prăk ma phung Ismaêl. Phung nây ndjôt Y-Yôsep leo ta n'gor Êjipt.
²⁹Tơ lah Y-Ruben sĭt ta ntu nây jêh ri Y-Yôsep mâu gŭ ta nây ôh, păng nkhêk lơi kho ao păng. ³⁰Păng sĭt ta phung oh păng jêh ri lah: "Bu klâu dôl dal ndăm mâu hôm saơ ôh, jêh ri mbah ntŭk gâp mra hăn?" ³¹Khân păng sŏk ao jâr Y-Yôsep, nkhĭt du mlâm be nkuăng jêh ri trăm ao jâr nây tâm mham. ³²khân păng ndjôt ao jâr jong ti nây njŭm sĭt ta mbơ̆ păng, lah: "Hên saơ ndơ aơ, sek uănh hom, gĭt lah jêng ao jâr kon may?" ³³Y-Yakôb năl ao nây jêh ri lah: "Ao jâr kon gâp yơh." Geh du mlâm mpa bri sa jêh păng. Nanê̆, Y-Yôsep hêk rai jêh." ³⁴Y-Yakôb nkhêk kho ao păng jêh ri soh kpau jêh ri ndrê nglâng khĭt ma kon bu klâu păng jŏ nar. ³⁵Lĕ rngôch phung kon bu klâu păng jêh ri lĕ rngôch phung kon bu ur păng hăn văch bonh leng păng; ƀiălah păng dun nau tâm bonh nây jêh ri lah; "Mâu!" Gâp mra jŭr hăn ta Ƀon Phung Khĭt ma kon gâp ma nau ndrê nglâng." Pô ri mbơ̆ păng nhĭm ma Y-Yôsep. ³⁶Phung Midian tăch Y-Yôsep ta n'gor Êjipt ma Y-Pôtipar, Kôranh tahan phung gak.

37

Giấc mộng của Giô-sép

¹Gia-cốp định cư tại xứ Ca-na-an, noi cha mình đã cư ngụ.
²Giô-sép, con Gia-cốp, đã lên mười bảy, thường đi chăn chiên cho cha mình với các anh, là con của Bi-la và Xinh-ba. Giô-sép thường mách cho cha biết các việc xấu họ làm. ³Giô-sép là con cưng số một của Gia- cốp, vì sinh ra lúc Gia-cốp đã cao tuổi. Một hôm, Gia-cốp cho Giô-sép món quà đặc biệt: một cái áo choàng nhiều màu sặc sỡ. ⁴Các anh Giô-sép ganh tỵ vì thấy cha thiên vị nên họ không còn dịu ngọt với Giô-sép nữa.
⁵Một đêm, Giô-sép nằm mộng, sáng dậy liền thuật cho các anh nghe, nên càng bị họ ganh ghét:
⁶“Xin các anh nghe đây! ⁷Tối qua, tôi nằm mộng thấy anh em chúng ta đang bó lúa ngoài đồng. Bó lúa của tôi đứng thẳng lên, còn những bó lúa của các anh đều xúm quanh, cúi mọp xuống trước bó lúa tôi." ⁸Các anh mỉa mai: "Thế là mày muốn làm vua chúng tao sao?" Họ càng ganh ghét vì câu chuyện chiêm bao và vì lời nói thiếu dè dặt của Giô-sép.
⁹Giô-sép lại nằm mộng và thuật cho các anh: "Các anh hãy nghe chiêm bao sốt dẻo của tôi đây: Tôi thấy mặt trời, mặt trăng và mười một ngôi sao đều cúi mọp trước mặt tôi!" ¹⁰Nhưng lần này, cha quở trách Giô- sép: "Mộng mị gì quái gở thế! Không lẽ cha mẹ, anh em đều phải cúi mọp trước mặt mày sao?"
¹¹Các anh càng căm tức nhưng cha lại lưu ý tìm hiểu ý nghĩa giấc mộng ấy.

Âm mưu thủ tiêu Giô-sép

¹²Một hôm, các anh Giô-sép dắt các bầy vật đến đồng cỏ Si-chem. ^13,14Y-sơ-ra-ên bảo Giô-sép: "Các anh con đang chăn bầy tại Si- chem phải không? Con đi thăm xem chúng nó mạnh giỏi thế nào, bầy vật ra sao rồi về cho cha biết."
Giô-sép thưa: "Vâng ạ, con đi ngay!" Từ Hếp-rôn, Giô-sép lên đường qua Si-chem, ¹⁵nhưng đi lạc vào một khu đồng không mông quạnh. Một người bắt gặp, hỏi Giô- sép: "Cậu đi tìm ai?"
¹⁶Giô-sép đáp: "Tôi đi tìm các anh tôi. Xin ông cho biết họ chăn bầy tại đâu." ¹⁷Người ấy nói: "Họ đi nơi khác rồi. Tôi nghe họ rủ nhau đi Đô-than." Giô-sép tìm đến Đô-than để gặp các anh.
^18-20Thấy Giô-sép còn ở đàng xa, các anh âm mưu giết nó. Họ bàn tính với nhau: "Kìa thằng chuyên nằm mộng sắp đến đây. Ta hãy giết nó đi, vất xác dưới đáy giếng rồi báo cáo cho cha rằng nó bị cọp ăn, để xem các giấc mộng của nó có thành không?"
^21,22Nhưng Ru-bên muốn cứu Giô-sép, liền bàn ra: "Đừng giết nó! Đổ huyết nó ra làm chi? Chỉ quăng nó vào giếng cạn là nó chết queo rồi!" Thật ra, Ru-bên lập mưu cứu em để đưa nó về với cha an toàn. ²³Giô-sép vừa đến nơi, các anh xúm nhau lột chiếc áo choàng sặc sỡ ²⁴và quăng Giô-sép vào một cái giếng cạn, không có một giọt nước.

Giô-sép bị bán làm nô lệ

²⁵Các anh của Giô-sép đang ngồi ăn, chợt thấy một đoàn lái buôn Á-rập⚓ cỡi lạc đà chở nhũ hương, dầu thơm và nhựa thơm từ xứ Ga-la-át thẳng tiến xuống Ai-cập. ^26,27Giu-đa đề nghị: "Đem bán quách nó đi cho bọn lái buôn Á-rập⚓ là lợi nhất! Chứ giết nó rồi tìm cách phi tang⚓ khéo đến mấy cũng chẳng ích gì! Anh em đừng giết nó vì nó là đứa em ruột thịt!" Họ đều chấp thuận đề nghị ấy. ²⁸Khi các lái buôn Á-rập" đến nơi, họ kéo Giô-sép lên khỏi giếng và bán em cho người Á-rập⚓ được 20 lạng bạc. Giô- sép bị đem xuống Ai-cập.
²⁹Ru-bên không hay biết vụ bán em nên quay lại giếng cạn tìm Giô-sép. ³⁰Không thấy em đâu cả, Ru-bên thất vọng, xé áo, chạy đến bảo các em: "Đứa bé mất tích rồi! Biết làm sao bây giờ!"⚓ ³¹Các anh em chọc huyết một con dê, nhúng áo choàng của Giô-sép vào huyết ³²và gửi áo về cho cha với lời báo cáo: "Chúng con tìm được chiếc áo này. Xin cha xem có phải áo của Giô-sép không?" ³³Gia-cốp nhận ra áo của con nên than rằng: "Đúng là áo của con ta! Một con thú dữ đã xé xác và ăn thịt nó rồi!" ³⁴Gia-cốp xé toạc áo xống, mặc bao gai và để tang cho con mình một thời gian dài. ³⁵Các con trai, con gái cố gắng an ủi cha, nhưng cha họ gạt đi: "Không! Cha cứ khóc nó cho đến ngày xuôi tay nhắm mắt!" Gia-cốp thương tiếc con đứt ruột. ³⁶Trong khi đó, bọn lái buôn Á-rập xuống Ai-cập bán Giô-sép cho Phô-ti-pha, tướng chỉ huy lữ đoàn thị vệ của vua Ai-cập.