26
1Lub koob meej muab rua tug kws ruag
kuj tsw phim yaam nkaus le
daus xwb daus npu lug rua lub caij ntuj kub
hab naag lug rua lub caij sau qoob.
2Yog yug tsw tau ua txhum
mas tej lug foom tsw zoo yuav tsw raug
ib yaam le tug noog piv kws yaa moog yaa lug
hab yaam le tug luv kws yaa tsw tsaws.
3Raab nplawm swv nplawm neeg,
txuj xauv swv saam neeg luav,
mas raab nplawm swv nplawm
tug ruag nraus qaum.
4Tsw xob teb tug ruag lawv le nwg txujkev ruag
tsaam tes koj tsua zoo nkaus le nwg lawm.
5Ca le teb tug ruag lawv le nwg txujkev ruag,
tsaam tes nwg pum tas nwg ntse lawm.
6Tug kws tso tug tuabneeg ruag xaa xuv
kuj yog nwg txav nwg kwtaw pov tseg
hab haus kev ab kev khwv.
7Tej paaj lug kws nyob
huv tug ruag lub qhov ncauj
zoo ib yaam nkaus le
txhais kwtaw kws luv dai vag swv tsw tau.
8Tug kws muab koob meej rua tug kws ruag
zoo ib yaam nkaus le nwg muab
lub qai zeb hlaws khi rua ntawm txuj roj maab.
9Tej paaj lug kws nyob
huv tug ruag lub qhov ncauj
zoo ib yaam nkaus le tug saus
kws nyob huv tug qaug cawv txhais teg.
10Tug kws ndav tug tuabneeg ruag
lossws tug kws qaug cawv kws dua kev,
kuj zoo ib yaam le tug kws tua neev ywj tua
raug txhua leej txhua tug.
11Tug ruag kws ua qhov ruag taag los ua thab,
kuj zoo ib yaam nkaus le
tug dev kws rov noj nwg cov ntuav.
12Koj pum tug kws nwg xaav has tas
nwg ntse los tsw pum?
Tseed muaj vaam
tug kws ruag heev dua le tug ntawd.
13Tug cis nkeeg has tas,
“Muaj tsuv ntxhuav nyob tom kev.
Muaj tsuv ntxhuav nyob ntawm ntug moos.”
14Lub qhov rooj qoj tau moog lug
ntawm tug puab rooj le caag,
tug cis nkeeg kuj ntxeev luj luam
sau nwg lub txaaj pw ib yaam le ntawd.
15Tug cis nkeeg muab txhais teg
tsau rua huv lub phaaj,
nwg nqaa txhais teg rua ntawm qhov ncauj
txug sav kawg.
16Tug kws cis nkeeg pum tas nwg ntse dua
xyaa leej kws teb tau tej lug thoob tswb to nrog.
17Tug kws ntxwg ceg rua huv luas tej lug
sws caav sws tshe kws tsw thaab raug nwg,
kuj zoo ib yaam le tug kws ntsab tug dev
kws dha hlaa moog nplooj ntseg.
18-19Tug kws daag lwm tug lawm
los tsua has tas, “Kuv laam tawb koj xwb,”
tes kuj zoo yaam le tug tuabneeg vwm
kws laim hlaav suavtawg
hab tua raab xub hab kev tuag tawm moog.
20Yog tawg taag lawm suavtawg kuj tuag,
hab yog tsw muaj tuabneeg lig xaiv
kuj tseg tsw muaj lug sws caav sws tshe.
21Thee ua rua cub tawg caj ncaig vug,
hab tawg ua rua nplaim tawg ci le caag,
tug kws pheej sws caav sws tshe
tshaum kuas muaj lug sws caav sws tshe
ib yaam le ntawd.
22Tug lig xaiv tej lug
zoo yaam nkaus tej zaub mov qaab qaab,
kws nkaag hlo moog rua huv plaab.
23Daim tawv ncauj nplag lub sab phem
kuj zoo yaam nkaus le cov kua tshuaj
kws muab luam rua lub taig aav.
24Tug kws ntxub luas
mas nwg daim tawv ncuaj zais lug,
hab nwg cib nyeej rua nruab sab.
25Thaus nwg has lug mog lug muas
tsw xob ntseeg nwg
tsua qhov ib puas tsaav yaam⚓
txujkev ntxub ntxaug nyob huv nwg lub sab.
26Txawm yog nwg muaj tswvyim
npog nwg txujkev ntxub ntxaug ca
los nwg txujkev limham yuav tshwm plawg lug
rua ib tsoom tuabneeg pum.
27Tug kws khawb qhov taub cuab luas,
nwg yuav poob rua huv lub qhov hov,
tug kws dov pob zeb lug
nwg yuav raug pob zeb tais.
28Tug nplaig kws daag,
ntxub tug kws nwg rhuav tshem,
hab lub ncauj qaab rog qaab ntse
coj kev puam tsuaj lug ze.
26
1Tuyết không rơi vào mùa hè, hay mưa vào mùa gặt.
Cũng vậy, không nên tôn trọng kẻ dại dột.
2Lời chưởi rủa không thể làm hại người vô tội;
chẳng khác nào như chim sẻ hay chim én
lượn đi lượn lại không chịu đáp.
3Roi dành cho ngựa, hàm thiếc dành cho lừa,
còn roi vọt dành cho lưng kẻ ngu dại.
4Không có cách nào đối đáp với kẻ ngu theo kiểu ngu của nó,
vì nếu đối đáp với nó thì con cũng sẽ giống như nó.
5Nếu con không đối đáp với nó,
thì nó lại tưởng nó khôn lắm.
6Nhờ kẻ ngu dốt mang tin tức,
chẳng khác nào tự chặt chân hay uống điều hung ác.
7Châm ngôn phát ra từ miệng kẻ ngu dại
chẳng khác nào chân của kẻ què.
8Tôn trọng kẻ ngu dại
chẳng khác nào tra viên đá vào ná.
9Châm ngôn phát ra từ miệng kẻ ngu dại
chẳng khác nào gai đâm vào tay kẻ say rượu.
10Thuê mướn kẻ ngu hay khách qua đường
chẳng khác nào giương cung bắn lung tung.
11Kẻ ngu lặp lại cái ngu của nó
giống như chó ăn lại đồ nó đã mửa ra.
12Con có thấy kẻ tự nghĩ mình khôn ngoan không?
Kẻ ngu còn có hi vọng hơn nó.
13Kẻ biếng nhác bảo, “Có con sư tử ngoài đường!
Có con sư tử ngoài phố!”
14Kẻ biếng nhác lăn trở trên giường
giống như cửa xoay quanh bản lề.
15Kẻ biếng nhác thò tay vào dĩa,
rồi không thèm đưa đồ ăn lên miệng.
16Kẻ biếng nhác nghĩ mình khôn ngoan
hơn bảy người biết đối đáp hợp lý.
17Liên can vào chuyện người khác
như nắm lỗ tai chó.
18Như kẻ khùng bắn các tên lửa chết người ra sao
19thì kẻ gạt người láng giềng rồi bảo,
“Tôi chỉ đùa thôi” cũng y như thế.
20Lửa tắt vì thiếu củi,
khi không ai bép xép thì không còn chuyện cãi vã.
21Như than nuôi bếp hồng và củi giữ cho lửa cháy đỏ thế nào,
thì kẻ khơi ra cãi vã cũng như thế.
22Lời nói của kẻ bép xép giống như thức ăn ngon;
mà người ta thích ăn nuốt.
23Lời nhân hậu từ đầu óc kẻ ác
giống như lớp men sáng lên bên ngoài bình bằng đất⚓.
24Kẻ ghét con sẽ tìm cách dùng lời nói để ngụy trang,
trong đầu nó âm mưu điều lường gạt.
25Dù cho nó ăn nói ngon ngọt, con chớ tin,
vì đầu óc nó đầy ý nghĩ gian ác.
26Nó lấy lời nói dối để che đậy sự lường gạt,
nhưng mưu ác nó sẽ bị lộ ra giữa công chúng.
27Ai đào hố cho kẻ khác sẽ sụp vào đó.
Ai lăn đá để đè kẻ khác sẽ bị đá lăn đè trở lại.
28Kẻ nói dối ghét người mà nó làm hại,
miệng nịnh hót tiêu diệt con người.