15
1Tơlơi laĭ glaĭ tơdu rơun pơhrŏ hĭ tơlơi hil nač arăng,
samơ̆ tơlơi pơhiăp ƀrưh mơhiăh pơtơgŭ đĭ tơlơi ƀrŭk hil ñu.
2Boh hiăp jơlah mơnuih rơgơi ngă kơ mơnuih kiăng kơ thâo pơmĭn,
samơ̆ tơlơi pơhiăp amăng bah mơnuih mlŭk tuh tơbiă tơlơi kơmlư.
3Mơta Yahweh dŏ lăng djŏp djang anih,
kiăng kơ lăng kơsem mơnuih sat ƀai wơ̆t hăng mơnuih hiam klă mơ̆n.
4Jơlah ba rai boh hiăp pơsuaih jing kar hăng sa phŭn kơyâo pha brơi tơlơi hơdip yơh,
samơ̆ jơlah pơhiăp pơblư̆ pơđang pơphač hĭ jua bơngăt.
5Mơnuih djik djak hĭ tơlơi ama ñu pơkhư̆ pơhrăm,
samơ̆ hlơi pô hơmư̆ tui tơlơi pơtơpă, ñu anŭn pơrơđah tơlơi răng pơñen yơh.
6Mơnuih tơpă hơnơ̆ng hơmâo lu mŭk dram amăng sang ñu,
samơ̆ prăk pơƀut mơnuih sat ƀai kơnơ̆ng ba rai kơ ƀing gơñu tơlơi rŭng răng đôč.
7Tơƀông bah mơnuih rơgơi pha brơi tơlơi thâo pơmĭn kơ lu mơnuih,
samơ̆ pran jua ƀing mlŭk ƀu ngă kar hăng anŭn ôh.
8Yahweh mơak hăng tơlơi iâu laĭ mơnuih tơpă sĭt,
samơ̆ Ñu hơƀak drak kơ gơnam pơyơr mơnuih sat ƀai ba rai kiăng kơ mă tŭ tơlơi pơmơak mơ̆ng Ñu.
9Sĭt Yahweh hơƀak drak kơ hơdră jơlan mơnuih sat ƀai,
samơ̆ Ñu khăp kơ ƀing hlơi pô đuaĭ tui tơlơi tơpă hơnơ̆ng.
10Yahweh či pơkhư̆ pơhrăm kơtang yơh kơ hlơi pô đuaĭ ataih hĭ mơ̆ng jơlan djơ̆,
laih anŭn ƀing hlơi pô pơrơmut kơ tơlơi pơtơpă anŭn či djai hĭ yơh.
11Wơ̆t tơdah Yahweh dưi lăng abih tơlơi truh amăng anih ƀing djai Seôl,
tui anŭn hloh kơ anŭn dơ̆ng yơh Ñu dưi thâo djŏp mơta amăng jua pơmĭn mơnuih mơnam!
12Mơnuih djik djak hơngah ƀu kiăng mă tŭ ôh tơlơi pơtơpă,
laih anŭn kŏn kiăng hơduah tơña tơlơi djru pơmĭn mơ̆ng ƀing mơnuih rơgơi lơi.
13Pran jua mơak mơai ngă brơi kơ ƀô̆ mơta klao mơak,
samơ̆ pran jua rơngot hơning pơphač hĭ jua bơngăt.
14Jua pơmĭn pô thâo rơđah hơduah sem tơlơi thâo pơmĭn,
samơ̆ amăng bah mơnuih mlŭk kơnơ̆ng kiăng ƀơ̆ng trơi tơlơi kơmlư đôč.
15Abih bang hrơi mơnuih ƀun rin jing tơnap tap,
tơdah pran jua gơñu klao mơak, ƀing gơñu či hơmâo tơlơi ƀơ̆ng huă nanao yơh.
16Hiam hloh hơmâo ƀiă mŭk dram samơ̆ huĭ pơpŭ kơ Yahweh,
jing hloh kơ hơmâo lu mŭk dram hrŏm hăng tơlơi rŭng răng mơ̆n amăng mŭk anŭn.
17Hiam hloh hơmâo sa tơlơi ƀơ̆ng huă kơnơ̆ng hăng añăm tăm samơ̆ hơmâo tơlơi khăp hăng tơdruă,
jing hloh kơ hơmâo sa drơi ană rơmô rơmŏng jơma̱n hrŏm hăng tơlơi pơrơmut amăng anŭn.
18Mơnuih hơtai tañ pơiă hlơr pơtơgŭ đĭ tơlơi pơkăh pơpha,
samơ̆ mơnuih gir run pơhrŏ hĭ tơlơi brŏk ƀuăh.
19Mơnuih thô alah pơmĭn nanao kơ jơlan ñu hơmâo ƀŭl rơ̆k drơi yơh pơgăn hĭ,
samơ̆ jơlan mơnuih triăng jing sa jơlan rơhaih prŏng yơh.
20Sa čô ană đah rơkơi rơgơi pơmơak kơ ama ñu,
samơ̆ ană đah rơkơi mlŭk djik djak hĭ kơ tơlơi pơtô amĭ ñu yơh.
21Tơlơi kơmlư pơmơak kơ hlơi pô kơƀah tơlơi kơsem răng,
samơ̆ mơnuih thâo hluh rơbat tui jơlan djơ̆ tơpă yơh.
22Hơdră bruă ƀu dưi jing hĭ ôh yuakơ ƀu hơduah tơña tơlơi djru pơmĭn,
samơ̆ tơdah rơkâo tơlơi djru pơmĭn mơ̆ng ƀing thâo rơđah, khul bruă anŭn dưi jing hĭ yơh.
23Tơdang mơnuih dưi laĭ glaĭ tơlơi djru pơmĭn hiam hăng amăng bah ñu, ñu hơ̆k mơak yơh,
sĭt tơlơi pơhiăp djơ̆ găl ƀơi djơ̆ mông jing hiam biă mă yơh!
24Mơnuih rơgơi rơbat nao amăng jơlan dui ba ñu đĭ nao pơ tơlơi hơdip sui yơh,
tui anŭn ñu dưi wĕh đuaĭ hĭ mơ̆ng jơlan trŭn nao pơ anih ƀing djai Seôl.
25Yahweh pơglưh trŭn hĭ sang mơnuih pơgao ang jing ƀing kơtư̆ juă arăng,
samơ̆ Ñu răk wai pơkơjăp guai anih ƀing đah kơmơi kơmai ƀun rin.
26Yahweh hơƀak drak kơ hơdră bruă ƀing sat ƀai,
samơ̆ khul boh hiăp jơngeh, pơmơak kơ Ñu yơh.
27Mơnuih hưp ham ba rai tơlơi rŭng răng kơ sang anŏ ñu,
samơ̆ hlơi pô hơngah ƀu mă tŭ khul gơnam plŏm ƀlŏr či hơdip yơh.
28Jua pơmĭn mơnuih tơpă hơnơ̆ng pơmĭn pơhrăm hlâo kơ laĭ glaĭ,
samơ̆ amăng bah mơnuih sat ƀai tuh tơbiă tơlơi pơruă.
29Yahweh hơmư̆ tơlơi iâu laĭ mơnuih tơpă hơnơ̆ng,
samơ̆ Ñu ngă amơ̱ng kơ tơlơi iâu kwưh mơnuih sat ƀai.
30Ƀô̆ mơta klao mơak pơmơak kơ pran jua arăng,
laih anŭn tơlơi pơthâo hiam pơkơtang brơi kơ drơi jan yơh.
31Hlơi pô pơđi̱ng tơngia hơmư̆ tui tơlơi ƀuăh pơtô djru kơ ñu hơdip tơpă hơnơ̆ng,
arăng či yap ñu jing sa čô amăng ƀing rơgơi yơh.
32Hlơi pô hơngah ƀu kiăng pơđi̱ng hơmư̆ ôh tơlơi pơkhư̆ pơhrăm, ñu anŭn ƀu pơmĭn ƀlơ̆ng kơ ñu pô,
samơ̆ hlơi pô hơmư̆ tui tơlơi pơtơpă, ñu anŭn mă tŭ tơlơi thâo hluh yơh.
33Mơnuih huĭ pơpŭ kơ Yahweh či jing hĭ mơnuih rơgơi,
sĭt mơnuih khŏm luă gŭ ñu pô hlâo kơ ñu mă tŭ tơlơi pơpŭ pơyom.
15
1Lời đáp êm dịu làm nguôi cơn giận,
nhưng lời đáp cộc cằn khiến cơn giận phừng thêm lên.
2Lời nói của người khôn làm cho sự hiểu biết được chấp nhận,
nhưng kẻ ngu dại tuôn ra sự ngu xuẩn mình.
3Mắt Chúa thấy hết mọi điều;
Ngài trông chừng kẻ ác cùng người thiện.
4Lời lành là cây ban sự sống,
nhưng lời dối trá đè bẹp tâm linh,
5Kẻ ngu dại gạt bỏ lời cha mẹ khuyên răn,
nhưng ai chịu nhận sửa dạy là người khôn.
6Trong nhà người công chính có nhiều của cải,
còn kẻ ác chẳng nhận được gì ngoài chuyện lôi thôi.
7Người khôn dùng lời nói mình rao truyền tri thức,
nhưng đầu óc của kẻ ngu dại không thể tin cậy được⚓.
8Chúa ghét của lễ của kẻ ác dâng lên,
nhưng Ngài ưa thích lời cầu khẩn của người ngay thật.
9Chúa ghét hành vi kẻ ác,
nhưng Ngài thích kẻ theo đuổi sự chính trực.
10Kẻ từ bỏ điều phải sẽ bị trừng phạt nặng nề,
Vì kẻ ghét sửa dạy sẽ bị tiêu diệt.
11CHÚA biết thế giới của kẻ chết,
Ngài cũng rõ tư tưởng của kẻ sống.
12Kẻ kiêu căng không thích được sửa dạy;
và chẳng thèm hỏi ý người khôn.
13Hạnh phúc khiến mặt mũi tươi vui,
nhưng buồn rầu khiến tinh thần lụn bại.
14Người hiểu biết muốn thêm tri thức,
còn kẻ ngu dại chỉ thích điều dốt nát.
15Kẻ khốn khó chịu vất vả mỗi ngày,
nhưng lòng vui mừng giống như tiệc tùng không dứt.
16Thà nghèo khổ mà kính sợ Chúa,
hơn là giàu có mà gặp lôi thôi.
17Thà ăn rau cùng với người yêu thích mình,
còn hơn ăn thịt ngon với kẻ ghét mình.
18Người nóng tính gây chuyện cãi cọ,
nhưng ai trầm tĩnh ngăn được cuộc cãi vã.
19Lối đi của kẻ lười biếng bị gai gốc ngăn chận,
còn lối đi của người công chính như đường lộ bằng phẳng.
20Con khôn ngoan làm cho cha vui,
nhưng con dại dột khinh rẻ mẹ mình.
21Kẻ thiếu hiểu biết thích chuyện ngu dại,
nhưng người khôn ngoan làm điều ngay thẳng.
22Chương trình bị thất bại vì thiếu ý kiến,
nhưng kế hoạch thành tựu do sự góp ý của nhiều người.
23Biết cách đối đáp khiến cho con người vui thích.
Lời đáp đúng lúc thật tuyệt diệu.
24Lối đi của người khôn dẫn đến sự sống,
để họ tránh được âm phủ⚓.
25Chúa phá sập nhà kẻ tự phụ,
nhưng Ngài bảo vệ tài sản của người góa bụa.
26Chúa gớm ghét các tư tưởng bậy bạ,
nhưng ưa thích lời nói nhân hậu.
27Kẻ tham lam mang họa cho gia đình,
nhưng người ghét của hối lộ sẽ được sống.
28Người nhân đức suy nghĩ trước khi trả lời,
còn miệng kẻ ác tuôn ra điều ác.
29Chúa tránh xa kẻ ác,
nhưng Ngài nghe lời khẩn nguyện của người ngay thẳng.
30Nụ cười⚓ khiến người khác vui mừng.
Tin vui làm cho thân thể thêm sức lực.
31Nếu con nghe lời sửa dạy bổ ích,
thì con sẽ sống giữa vòng người khôn ngoan.
32Ai gạt bỏ sự sửa dạy ghét bản thân mình,
nhưng ai nghe lời khuyên răn tiếp nhận sự hiểu biết.
33Kính sợ Chúa khiến con khôn ngoan.
Đức khiêm nhường đi trước sự tôn trọng.