27
1Tsis txhob khav txog tagkis
rau qhov koj tsis paub tias
ib hnub yuav muaj
xwm txheej dabtsi tshwm los.
2Cia lwm tus qhuas koj,
tsis txhob cia koj lub qhov ncauj rov qhuas koj.
Cia luag qhuas,
tsis txhob cia koj daim tawv ncauj qhuas.
3Pob zeb kuj hnyav thiab xuab zeb kuj hnyav,
qhov uas tus neeg ruam pheej zes luag
tseem hnyav dua ob yam no huvsi.
4Kev npau taws kuj ua nruj ua tsiv,
kev chim kuj nyab kiag,
tiamsis leejtwg thev tau kev khib siab?
5Raug luag ntuas tab meeg
kuj zoo dua li luag hlub yus twjywm xwb.
6Phoojywg ntaus yus kuj tso siab tau,
tiamsis yeeb ncuab mas nwj ntau dhau.
7Tus uas noj tsau lawm,
zib ntab nws kuj dhuav,
tiamsis tus uas tshaib
mas txhua yam uas iab kuj qab zib.
8Tus uas khiav tawm ntawm nws lub tsev mus,
kuj zoo li tus noog uas khiav
tawm hauv lub zes mus.
9Roj thiab tshuaj tsw qab ua rau zoo siab,
tiamsis phoojywg lo lus ntuas uas qab zib
ua rau lub siab kaj.⚓
10Tsis txhob tso koj tej kwvluag
thiab koj txiv tej kwvluag tseg.
Hnub uas koj raug ceeblaj
tsis txhob mus rau koj tej kwvtij tsev.
Tej phoojywg uas nyob ze
zoo dua tej kwvtij uas nyob deb.
11Kuv tub 'e, cia li ntse
thiab ua rau kuv zoo siab,
xwv kuv thiaj li teb tau
cov neeg uas thuam kuv.
12Tus uas paub tab pom xwm txheej phem
ces nws tsiv nraim lawm,
tiamsis tus tsis thoob tsib
tseem phoom qas qees mus thiaj raug ceeblaj.
13Cia li txais lub tsho
ntawm tus uas muab qhwv lwm tus li nuj nqes,
thiab cia li khaws tej tiv thawj
uas nws muab qhwv lwm tus.⚓
14Tus uas sawv ntxov tsaus ntuj nti mus
foom koob hmoov nrov nrov rau kwvtij zej zog,
luag yuav suav tias
tej lus ntawd yog foom tsis zoo.
15Los nag tshauv ib hnub
dej nrog tuj tauv tsis tu li cas,
tus pojniam tsawm taus zoo ib yam li ntawd.
16Qhov uas cheem nws
kuj ib yam li cheem cua xwb,
lossis zoo ib yam li txhais tes xis
tuav tsis tau roj.
17Muab hlau txhuam tau hlau ntse,
neeg ib leeg kuj qhia tau ib leeg kom ntse.
18Tus uas tu tej txiv cev
kuj yuav tau noj cov txiv ntawd,
tus qhev uas tu nws tus lospav zoo
yuav tau koob meej.
19Neeg pom neeg lub plhu hauv dej li cas,
mas saib tej uas neeg xav
kuj pom tias neeg lub siab zoo li cas.
20Tub tuag teb thiab qhov puam tsuaj⚓
txhaws tsis paub puv li,
thiab tej uas neeg lub qhov muag ntshaw
kuj tsis txawj txaus.
21Lub yeej vub siv nchuav cov tseem nyiaj,
lub cub thee siv nchuav cov tseem kub,
tej lus qhuas yog sim neeg lub siab.
22Txawm yog muab tus neeg ruam
tuav xyaw qoob rau hauv qhov cos
los nws txojkev ruam tsis tawm mus.
23Koj yuav tsum paub koj pab tshis pab yaj
nyob zoo li cas,
thiab ua tib zoo saib koj pab nyuj,
24rau qhov tej txhab nyiaj
yuav tsis nyob mus ib txhis,
thiab lub mom vajntxwv yuav tsis nyob
rau txhua tiam neeg.
25Thaum hlais tej nroj uas qhuav tag lawm
mas hlav dua zaub tshiab tuaj,
thiab thaum sau tej zaub pem roob tag lawm,
26mas koj yuav tau tsho hnav
ntawm menyuam yaj
thiab yuav tau nqe yuav teb ntawm tshis.
27Yuav muaj kua mis tshis txaus ua zaub mov
rau koj thiab koj tsev neeg tau noj,
thiab yug tau koj tej nkauj qhev.
27
1Chớ khoe khoang về ngày mai
Vì ai biết được việc tương lai?
2Đừng tự khen mình, để việc ấy cho người khác làm.
3Sự nóng giận của kẻ dại nặng hơn cả đá và cát.
4Người căm hờn là tàn ác và hung tợn,
Nhưng người ghen tương còn nguy hiểm hơn.
5Ra mặt quở trách hơn là yêu thương lặng lẽ.
6Bạn gây thương tích hơn là địch thù hôn hít.
7Khi no chê cả mật,
Lúc đói đắng hóa ngọt.
8Người xa nhà như chim lìa tổ.
9Lời khuyên nhủ chân tình như dầu thơm ngào ngạt.
10Chớ từ bỏ bạn - dù bạn mình hay bạn của cha -
Lúc hoạn nạn đừng lo đi kiếm anh em họ hàng,
Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
11Con ơi, nếu con khôn ngoan, lòng cha sung sướng,
Vì cha đáp được những lời mắng vốn tổn thương.
12Người khôn tránh né nguy nan,
Kẻ dại đâm đầu hướng tới họa tai.
13Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh người xa lạ,
Nhất là bảo lãnh cho phụ nữ nhẹ dạ.
14La to chúc phước bạn lúc sớm mai,
Bạn coi câu chúc như nguyền rủa họa tai.
15,16Nhà dột ngày mưa tháng gió
Cũng tệ như người đàn bà cãi cọ,
Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió,
Ngửa tay đựng dầu cũng khó như nhau.
17Sắt mài sắt,
Bạn rèn bạn.
18Săn sóc cây vả được ăn quả nó;
Phục vụ hết lòng, chủ thưởng công cho.
19Nước phản chiếu khuôn mặt,
Tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
20Mắt đầy tham vọng, chẳng hề chán;
Âm ty nuốt người không hề thỏa mãn.
21Lửa dùng thử bạc, thử vàng,
Lời khen câu tán thử đo con người.
22Dùng chày dã kẻ dại như dã thóc,
Ngu si nó cũng không tróc đi đâu.
23-27Vì giàu có chóng qua, ngôi nước chẳng trường tồn,
Nên con phải chịu khó chăm nom bầy súc vật;
Lấy lông cừu con làm áo xống,
Với sữa dê cả nhà có thực phẩm dư dật;
Bán bớt súc vật con tạo thêm ruộng đất,
Làm sạch cỏ khô, mùa màng mọc lên xanh cánh đồng,
Thảo mộc um tùm phủ khắp núi non.