34
Giô-si-a
1Giô-si-a được 8 tuổi khi lên ngai và trị vì được 31 năm tại Giê-ru-sa-lem.
2Vua làm điều công chính thiện hảo trước mặt Chúa Hằng Hữu, theo đúng đường lối của Đa-vít, tổ phụ mình, không sai lệch chút nào.
3Trị vì đến năm thứ 8 dù còn thiếu niên, Giô-si-a bắt đầu tìm kiếm Thượng Đế của tổ phụ mình là Đa-vít. Năm thứ 12 vua quét sạch đất nước Giu-đa và kinh đô không còn một miếu thần trên đỉnh các đồi núi, cũng không còn tượng nữ thần A-sê-ra, hoặc tượng chạm, tượng đúc nào.
4Trước mặt vua, người ta đập phá các bàn thờ thần Ba-anh. Vua cũng triệt hạ các hình tượng, các miếu thần, tượng đúc, nghiền nát ra bụi và rải bên mồ mả của những kẻ đã tế lễ cho các tượng ấy.
5Vua thiêu hài cốt các thầy tế lễ tà thần trên bàn thờ của họ và tẩy sạch Giu-đa, Giê-ru-sa-lem.
6Trong tất cả các thành thuộc đại tộc Ma-na-se, Ép-ra-im, Si-mê-ôn và cả Nép-ta-li nữa, vua không để lại một dấu vết tế thần nào.
7Sau khi hủy phá các bàn thờ, các tượng A-sê-ra, nghiền nát các tượng chạm, và triệt hạ tất cả hình tượng khắp đất nước Y-sơ-ra-ên, Giô-si-a trở về Giê-ru-sa-lem.
8Năm thứ 18 sau khi tẩy thanh đất nước, vua sai Sa-phan (con A-xa-lia), Ma-a-sê-gia, đô trưởng, và Giô-ách (con ngự sử Giô-a-cha) sửa chữa Đền thờ Chúa Hằng Hữu là Thượng Đế của mình.
9Họ đến yết kiến thầy tế lễ tối cao Hinh-kia, giao số tiền dâng vào Đền thờ Chúa và số tiền mà người Lê-vi gác cổng Đền thờ đã thu của người Ma-na-se, Ép-ra-im và những người Y-sơ-ra-ên khác⚓ cũng như toàn dân Giu-đa, Bên-gia-min và Giê-ru-sa-lem.
10Họ giao số tiền ấy cho các đốc công điều khiển chương trình sửa chữa Đền thờ và các thợ thuyền để trùng tu và thực hiện các công trình kiến trúc.
11Họ cũng giao tiền cho các chuyên viên, các thợ nề, để mua đá, gỗ tái thiết các cơ sở mà các vua Giu-đa thời trước đã phá hủy.
12Tất cả đều chuyên cần làm việc dưới quyền lãnh đạo của Gia-bát, Áp-đia (người Lê-vi, thuộc dòng họ Mê-ra-ri), Xa-cha-ri và Mê-su-lam (thuộc dòng họ Kê-hát) và tất cả những nhạc công người Lê-vi.
13Họ cũng điều khiển đoàn phu khuân vác và tất cả các công nhân trong mỗi ngành công tác, và các ký lục (người Lê-vi), các sĩ quan và các lính gác cổng.
14Khi họ đem ra số tiền đã dâng vào Đền thờ Chúa, thầy tế lễ tối cao Hinh-kia tìm được bộ Kinh luật của Mai-sen.
15Hinh-kia bảo ký lục Sa-phan: "Tôi đã tìm được bộ Kinh luật trong Đền thờ Chúa!" rồi giao Sách ấy cho Sa-phan.
16Sa-phan đem Sách về trình cho vua và báo cáo:
17“Tất cả các công tác bệ hạ ủy thác đều đang được thực hiện. Họ xuất tiền bạc trong Đền thờ ra giao cho các đốc công và các công nhân."
18Sa-phan tiếp: "Thầy tế lễ thượng phẩm Hinh-kia cũng giao bộ sách này cho tôi," rồi đọc sách cho vua nghe.
19Nghe lời Chúa trong Kinh luật, vua Giô-si-a liền xé vương bào,
20và ra lệnh cho Hinh-kia, A-hi-cam (con Sa-phan), Áp-đôn (con Mai-ca), ngự sử Sa-phan và A-sa-gia (cận thần của vua) :
21“Các ngươi hãy đi thay ta và thay nhân dân Y-sơ-ra-ên và Giu-đa mà tìm kiếm Chúa. Vì theo lời bộ sách mới tìm được, cơn phẫn nộ Chúa đang đổ ra trên chúng ta thật là dữ dội vì tổ phụ chúng ta không vâng giữ lời Chúa dã ghi trong sách này!"
22Hinh-kia và phái đoàn của vua đến yết kiến nữ tiên tri Hun-đa, vợ của Sa-lum (con Tích va, cháu Ha-sơ-ra, người giữ áo lễ). Bà đang ngụ tại quận nhì, kinh đô Giê-ru-sa-lem. Nghe họ trình bày mọi sự,
23Hun-đa bảo: "Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên, phán: 'Hãy trình cho người sai các ngươi đến cùng Ta.
24Chúa Hằng Hữu dạy: Này, Ta sẽ đổ tai họa trên đất nước này, trên nhân dân, theo tất cả các lời nguyền rủa đã ghi trong sách mà người ta đọc cho vua Giu-đa nghe,
25vì chúng đã lìa bỏ Ta mà dâng hương cho các thần khác, để chọc giận Ta bằng các vật tay chúng chế tạo; nên cơn phẫn nộ Ta sẽ đổ xuống đất nước này không ngớt.⚓
26Các ngươi hãy trình lại cho vua Giu-đa, là người đã sai các ngươi cầu hỏi Chúa Hằng Hữu, rằng: Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên phán: Con đã nghe lời Ta,
27và vì lòng con mềm mại, con đã hạ mình trước mặt Thượng Đế khi con nghe lời Ta phán dạy về đất nước này và về nhân dân, con phủ phục trước mặt Ta, xé áo, khóc lóc trước mặt Ta, nên Ta cũng nghe con.
28Này, Ta sẽ đem con về với tổ phụ con; con sẽ qua đời bình an, mắt con sẽ không thấy những tai họa Ta sẽ đổ xuống đất nước và nhân dân này!" Phái đoàn về báo cáo cho vua đầy đủ.
29,30Vua ra lệnh triệu tập tất cả các trưởng lão Giu-đa và Giê-ru-sa-lem, các thầy tế lễ người Lê-vi cùng toàn thể nhân dân, bất luận lớn nhỏ. Vua lên Đền thờ đọc cho họ nghe rõ từng câu từng chữ trong bộ Sách giao ước tìm được trong Đền thờ Chúa.
31Vua đứng trên bệ dành cho mình và lập giao ước trước mặt Chúa, hứa nguyện theo Chúa hết lòng và hết linh hồn, vâng giữ các điều răn, và chứng cớ, giới mạng Ngài, thi hành các lời giao ước đã ghi trong sách này.
32Vua cũng ra lệnh cho toàn thể nhân dân ở Giê-ru-sa-lem và Bên-gia-min vâng giữ giao ước ấy. Họ bèn vâng theo giao ước của Thượng Đế, Chân Thần của tổ phụ họ.
33Giô-si-a dẹp sạch tất cả các thần tượng trong khắp đất nước và khiến mọi người trong nước Y-sơ-ra-ên đều phục vụ Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của họ. Suốt đời Giô-si-a, nhân dân theo Chúa, không lìa bỏ Chân Thần của tổ phụ mình.
34
Yu^ndaa Nyei Hungh, Yo^si^yaa
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 22:1-2)
1Yo^si^yaa faaux weic zoux hungh wuov zanc ninh duqv hietc hnyangx. Ninh yiem Ye^lu^saa^lem gunv faah ziepc yietv hnyangx.⚓
2Ziux Ziouv mangc ninh zoux duqv horpc, yaac gan ninh nyei ong-taaix, Ndaawitv, nyei jauv yangh, maiv huin mbiaauc yaac maiv huin zaaix.
Yo^si^yaa Goiv Yienc Zaangc Nyei Jauv Longx Jienv Faaux
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 23:4-20)
3Yo^si^yaa zoux hungh gunv hietc hnyangx wuov hnyangx, ninh corc lunx nyei ziangh hoc, ninh jiez gorn lorz ninh nyei ong-taaix, Ndaawitv, nyei Tin-Hungh. Ninh gunv ziepc nyeic hnyangx wuov hnyangx, ninh jiez gorn fioux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem. Ninh mietc nzengc yiem hlang zaangc zienh nyei dorngx, ⟨Aa^se^laa⟩ zienh nyeiz nyei fangx, zuqc daaih caux dox daaih nyei miuc-fangx.
4Zuangx mienh yiem ninh nyei nza'hmien caeqv waaic nzengc ⟨Aa^se^laa⟩ nyei ziec-dorngh, hngaqv njiec nzengc yiem wuov deix ziec-dorngh gu'nguaaic nyei buov hung dieh. Ninh mbuo zorqv ⟨Aa^se^laa⟩ nyei fangx caux zuqc daaih dox daaih nyei miuc-fangx mborqv muonc nzengc morc benx mbuonv hiaamx jienv fongc horc ziec bun wuov deix miuc-fangx nyei mienh nyei zouv. ⚓
5Ninh yaac zorqv wuov deix zienh nyei sai mienh nyei mbungv an jienv ziec-dorngh buov, ziouc fioux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem.⚓
6Ninh yiem Maa^natv^se, E^faa^im, Si^me^on, liemh mingh taux Napv^taa^li nyei norm-norm zingh caux huing gormx baaic waaic nyei dorngx.
7Ninh caeqv nzengc gormx I^saa^laa^en Deic-Bung nyei ziec-dorngh, mborqv muonc ⟨Aa^se^laa⟩ zienh nyeiz nyei fangx, zorqv miuc-fangx morc benx mbuonv yaac hngaqv yietc zungv buov hung dieh njiec nzengc. Nqa'haav ninh nzuonx Ye^lu^saa^lem.
Zorc Zaangc Ziouv Nyei Biauv
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 22:3-7)
8Yo^si^yaa zoux hungh ziepc betv hnyangx wuov hnyangx, weic fioux nzengc deic-bung caux zaangc Tin-Hungh nyei biauv ninh paaiv Aa^saa^lai^yaa nyei dorn, Saafaan, caux gunv zingh nyei domh jien, Maa^aa^se^aa, caux Yo^aa^haatc nyei dorn, Yo^aa sou-biuv, mingh zorc Ziouv, ninh nyei Tin-Hungh, nyei biauv.
9Ninh mbuo ziouc mingh lorz Hin^ki^yaa domh sai mienh zorqv zuov gaengh nyei ⟨Lewi Mienh⟩ siou daaih nyei yietc zungv nyaanh jiu bun ninh. Naaiv deix nyaanh se yiem Maa^natv^se, E^faa^im, caux yietc zungv zengc njiec nyei I^saa^laa^en Mienh caux Yu^ndaa, Mben^yaa^min aengx caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx siou daaih nyei nyaanh.
10Ninh mbuo aengx zorqv naaiv deix nyaanh jiu bun zorc zaangc Ziouv nyei biauv nyei gunv gong mienh. Naaiv deix gunv gong mienh jiu bun zorc biauv nyei gong-mienh zorc longx daaih hnangv loz wuov nor.
11Ninh mbuo aengx jiu bun ndiangx-zaangc caux gomv biauv zaangc weic maaiz zuqc daaih nyei la'bieiv caux ndiangx zoux haengh, zoux ndiangx-laangh zorc dongh Yu^ndaa Hungh guangc bun ninh waaic nyei dorngx.
12Naaiv deix mienh ziepc zuoqv nyei zoux gong. Gunv gong mienh maaih Lewi Mienh, Me^laa^li nyei zeiv-fun, Yaa^haatc caux O^mbaa^ndi, caux Ko^haatv nyei zeiv-fun, Se^kaa^li^yaa caux Me^sun^laam. Maaih haih longc zoux nzung nyei jaa-sic nyei yietc zungv Lewi Mienh.
13Ninh mbuo gunv bienh ga'naaiv nyei gong-mienh caux gunv zoux nyungc-nyungc gong nyei mienh. Aengx maaih deix Lewi Mienh zoux sou-biuv caux jien caux zuov gaengh mienh.
Lorz Buatc Leiz-Latc Sou
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 22:8-23:3)
14Ninh mbuo zorqv dongh dorh bieqc zaangc Ziouv nyei biauv nyei nyaanh cuotv wuov zanc, Hin^ki^yaa sai mienh lorz buatc Ziouv nyei Leiz-Latc Sou, dongh Tin-Hungh longc Mose jiu bun nyei sou.
15Hin^ki^yaa gorngv mbuox Saafaan sou-biuv, “Yie yiem zaangc Ziouv nyei biauv gu'nyuoz lorz buatc Leiz-Latc Sou.” Ninh ziouc jiu bun Saafaan mi'aqv.
16Saafaan ziouc dorh sou mingh bun hungh diex. Ninh aengx gorngv, “Hungh diex paaiv bun meih nyei bou zoux nyei gong yietc zungv zoux jienv aqv.
17Ninh mbuo zorqv yiem zaangc Ziouv nyei biauv nyei nyaanh dox cuotv nzengc jiu bun gunv gong mienh caux gong-mienh.”
18Saafaan sou-biuv aengx gorngv mbuox hungh diex, “Hin^ki^yaa sai mienh bun njunc sou yie.” Saafaan ziouc yiem hungh diex nyei nza'hmien doqc.
19Hungh diex haiz Leiz-Latc Sou nyei waac, ninh ziouc ⟨betv ninh nyei lui.⟩
20Ninh ziouc paaiv Hin^ki^yaa caux Saafaan nyei dorn, Aa^hi^kam, caux Mikaa nyei dorn, Apc^ndon, caux Saafaan sou-biuv caux hungh diex nyei bou, Aa^saax^yaa,
21“Mingh tengx yie yaac tengx zengc njiec nyei I^saa^laa^en caux Yu^ndaa Mienh naaic Ziouv taux lorz buatc naaiv njunc sou gu'nyuoz nyei waac. Ziouv za'gengh! qiex jiez haic mbuo, laaix mbuo nyei ong-taaix maiv ei jienv Ziouv nyei waac, se maiv ziux naaiv njunc sou fiev nyei yietc zungv waac.”
22Hin^ki^yaa aengx caux hungh diex paaiv nyei wuov deix mienh ziouc mingh lorz dauh douc waac mienh m'sieqv dorn, mbuox heuc Hun^ndaa. Hun^ndaa yiem Ye^lu^saa^lem da'nyeic kang. Ninh zoux Hatc^laa nyei fun. Tokv^haatc nyei dorn, dongh goux hungh diex nyei lui-houx wuov dauh Sanlum nyei auv. Ninh mbuo naaic naaiv dauh m'sieqv dorn taux naaiv deix sic.
23Hun^ndaa gorngv mbuox ninh mbuo, “Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, hnangv naaiv nor gorngv, ‘Oix zuqc mbuox paaiv meih mbuo daaih lorz yie wuov laanh mienh,
24Ziouv, hnangv naaiv nor gorngv. “Yie oix bun naaiv norm dorngx caux naaiv norm dorngx nyei baeqc fingx zuqc zeqc naanc, dongh dorng jienv Yu^ndaa nyei hungh diex doqc naaiv njunc sou yietc zungv zioux nyei waac,
25weic zuqc ninh mbuo guangc yie, buov hung bun nyiec nyei zienh. Ninh mbuo nyei buoz zoux nyei nyungc-nyungc cuoqv yie qiex jiez haic. Weic naaiv yie qiex jiez! haic naaiv norm dorngx. Yie nyei ga'qiex zungv maiv haih fiu.”
26Oix zuqc mbuox Yu^ndaa nyei hungh, dongh paaiv meih mbuo daaih naaic Ziouv wuov dauh, “Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, hnangv naaiv nor gorngv taux meih muangx haiz nyei waac.
27Weic zuqc meih haiz ninh gorngv naaiv norm dorngx caux naaiv norm dorngx nyei baeqc fingx wuov zanc, meih hnyouv mau, yiem Tin-Hungh nyei nza'hmien zatv ganh njiec, yaac weic zuqc meih zatv ganh njiec betv meih nyei lui-houx yaac dorng jienv yie nyiemv, yie ziouc muangx haiz meih. Naaiv se Ziouv gorngv nyei waac.
28Yie oix bun meih guei seix,⚓ duqv baengh orn nyei zangx jienv meih nyei zouv. Meih nyei m'zing ziouc maiv buatc yie oix bun naaiv norm dorngx caux naaiv norm dorngx nyei mienh zuqc nyei yietc zungv zeqc naanc.”+’+”
Ninh mbuo ziouc dorh naaiv dauh m'sieqv dorn dau nyei waac nzuonx mingh mbuox hungh diex.
Yo^si^yaa Liepc Ngaengc Waac Oix Muangx Ziouv
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 23:1-20)
29Yo^si^yaa Hungh ziouc heuc yiem Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem nyei yietc zungv mienh gox gapv zunv daaih.
30Hungh diex caux Yu^ndaa nyei zuangx mienh caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx, liemh sai mienh, Lewi Mienh, caux yietc zungv baeqc fingx, maiv gunv hlo faix, mingh taux zaangc Ziouv nyei biauv. Ninh ziouc zorqv yiem zaangc Ziouv nyei biauv lorz buatc wuov njunc Laengz Ngaengc Waac nyei sou doqc bun ninh mbuo muangx.
31Hungh diex souv jienv ninh nyei dorngx, dorng jienv Ziouv liepc ngaengc waac. Ninh laengz oix longc nzengc hnyouv, longc nzengc za'eix ei jienv Ziouv nyei leiz-latc caux lingc caux leiz yaac muangx fiev jienv naaiv njunc sou nyei yietc zungv ngaengc waac.
32Nqa'haav ninh bun yiem Ye^lu^saa^lem caux Mben^yaa^min nyei zuangx mienh laengz ei jienv naaiv deix waac. Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx ziux Tin-Hungh, se ninh mbuo nyei ong-taaix nyei Tin-Hungh, nyei ngaengc waac, hnangv naaiv nor zoux.
33Yo^si^yaa zorqv yiem I^saa^laa^en Mienh nyei dorngx yietc zungv gamh nziev nyei miuc-fangx guangc, yaac bun yiem I^saa^laa^en gu'nyuoz nyei yietc zungv mienh fu-sux Ziouv, ninh mbuo nyei Tin-Hungh. Da'faanh Yo^si^yaa nyei seix zeiv, ninh mbuo gan jienv Ziouv, ninh mbuo nyei ong-taaix nyei Tin-Hungh.