28
A-cha thờ thần tượng
1A-cha được hai mươi tuổi khi lên ngôi, và trị vì mười sáu năm tại Giê-ru-sa-lem. Vua không làm điều thiện như Đa-vít tổ phụ mình,
2nhưng bắt chước các vua Y-sơ-ra-ên đúc tượng Ba-anh để thờ lạy,
3dâng hương cho tà thần trong trũng 'Con trai Hi-nôn' và thiêu sống các con trai mình để tế thần, giống như thói tục ghê tởm của các dân tộc mà Chúa Hằng Hữu đã trục xuất trước mắt dân Y-sơ-ra-ên ngày trước.
4Vua cũng dâng hương và sinh tế tại các miếu trên các đỉnh đồi và dưới gốc cây xanh.
5Vì thế, Thượng Đế Hằng Hữu bỏ mặc A-cha cho quân đội Sy-ri đánh bại, bắt đi rất nhiều tù binh và thường dân, giải qua Đa-mách, kinh đô nước Sy-ri. Chúa cũng phó A-cha vào tay Phê-ca vua Y-sơ-ra-ên, khiến A-cha thất trận nặng nề,
6trong một ngày có đến 120.000 quân sĩ của A-cha tử trận (dù họ đều là dũng sĩ). Lý do chỉ vì dân chúng đã lìa bỏ Thượng Đế Hằng Hữu của tổ phụ họ.
7Tướng Y-sơ-ra-ên là Xiếc-ri (người Ép-ra-im) giết được hoàng tử Ma-a-xê-gia, tể tướng Ên-ca-na và thượng thư A-ri-kham quản đốc hoàng cung.
8Quân đội Y-sơ-ra-ên còn bắt đi 200.000 người Giu-đa, kể cả đàn bà, trẻ con và cướp rất nhiều của cải, đem về Sa-ma-ri, kinh đô Y-sơ-ra-ên.
Tiên tri Ô-đết
9Khi quân đội Y-sơ-ra-ên kéo về đến Sa-ma-ri, Ô-đết, một nhà tiên tri của Chúa Hằng Hữu, ra đón và cảnh cáo: "Kìa, Thượng Đế Hằng Hữu của tổ phụ các ngươi đã nổi giận cùng dân Giu-đa, nên Ngài đã phó họ vào tay các ngươi. Trong cơn giận quá độ, các ngươi đã tàn sát họ đến nỗi tiếng kêu van thấu trời!
10Thế mà các ngươi còn định bắt người Giu-đa và dân Giê-ru-sa-lem làm nô lệ sao? Chính các ngươi lại không phạm tội cùng Thượng Đế Hằng Hữu các ngươi hay sao?
11Vậy bây giờ, hãy nghe lời ta mà phóng thích tất cả các tù nhân đó, là đồng bào chúng ta, vì Chúa Hằng Hữu đã nổi cơn phẫn nộ vì việc ác của các ngươi!"
12Lúc ấy, cũng có bốn nhà lãnh đạo người Ép-ra-im đồng tâm chống đối đạo binh tàn ác đó. Đó là A-xa-ria (con Giê-ha-nan), Bê-rê-kia (con Mê-si-lê-mốt), Ê-xê-chia (con Sa-lum) và A-ma-sa (con Hát-lai).
13Họ ra lệnh: "Đừng đem tù nhân vào đây! Vì các ngươi định làm việc ác, gây cho dân tộc chúng ta phạm tội với Chúa, cộng thêm vào số tội ác đã quá nhiều của chúng ta, chọc Chúa nổi giận cùng dân ta!"
14Quân sĩ liền phóng thích các tù nhân và bỏ lại các của cải họ đã cướp giật - trước mặt các nhà lãnh đạo và nhân dân.
15Bốn nhà lãnh đạo ấy liền đứng dậy, dẫn các tù nhân ra lấy áo quần trong đống đồ cướp giật, mặc lại cho những kẻ trần truồng, mang giày vào chân họ, đãi các tù nhân ăn uống, xức dầu các vết thương, cho những người yếu đuối cỡi lừa rồi đưa họ về nước đến tận Giê-ri-cô (thành cây chà là.) Sau đó các nhà lãnh đạo Y-sơ-ra-ên mới quay về Sa-ma-ri.
A-cha cầu cứu vua A-si-ri
16Lúc ấy, vua A-cha sai sứ thần cầu cứu với vua A-si-ri,
17vì quân Ê-đôm lại xâm lăng đất Giu-đa và bắt một số dân đem về nước.
18Quân đội Phi-li-tin cũng tràn ngập các thành phố miền đồng bằng và nam bộ Giu-đa, chiếm đóng Bết-sê-mết, A-gia-long, Ghê-đê-rốt, Sô-cô và vùng phụ cận, Ghim-xô và vùng phụ cận rồi cho dân Phi-li-tin đến định cư tại các nơi đó.
19Vì tội ác của chính A-cha, và vì A-cha xúi giục nhân dân sống phóng đãng và phạm tội nặng nề, nghịch với Chúa nên Ngài hạ nhục dân Giu-đa.
20Nghe A-cha cầu cứu, Tiếc-lát Phi-nê-se, vua A-si-ri đã chẳng thương tình, lại còn đến áp bức thêm nữa.
21A-cha thấy thế, lại thu góp các bảo vật trong Đền thờ Chúa, trong cung điện, và trong nhà các cấp lãnh đạo, làm lễ vật cống hiến cho vua A-si-ri, nhưng vua này cũng chẳng chịu tiếp cứu.
A-cha qua đời
22Trong cảnh hoạn nạn, vua A-cha lại càng phạm tội thêm,
23cúng tế các tà thần của dân Sy-ri ở Đa-mách, là những kẻ đã chiến thắng vua. Vua lập luận rằng: "Các thần ấy phù hộ vua Sy-ri nên một khi được ta cúng tế, các thần ấy cũng sẽ phù hộ ta!" Tuy nhiên, chính vì các tà thần ấy mà cả vua lẫn dân Y-sơ-ra-ên đều vấp ngã, thất bại.
24A-cha lại còn thu nhặt các khí cụ thờ phượng trong Đền thờ Chân Thần, đập nát ra và đóng cửa Đền thờ, rồi đi lập những bàn thờ cho các tà thần khắp các góc đường thủ đô.
25Trong mỗi thành phố Giu-đa, vua cũng xây các đài cao để dâng hương cho các tà thần, và chọc giận Thượng Đế Hằng Hữu của tổ phụ mình.
26Các chi tiết khác về cuộc đời và hoạt động của vua A-cha đều đã ghi vào lịch sử các vua Giu-đa và Y-sơ-ra-ên.
27A-cha qua đời và được an táng tại Giê-ru-sa-lem, nhưng ở ngoài khu lăng tẩm các vua. Thái tử Ê-xê-chia lên ngôi trị vì.
28
Ahat Cỡt Puo Cruang Yuda
1Ahat cỡt puo bo án mbỡiq bar chít cumo, cớp án táq sốt tâng vil Yaru-salem muoi chít tapoât cumo. Án tỡ bữn táq ranáq o choâng moat Yiang Sursĩ ariang puo Davĩt, achúc achiac án, khoiq táq.
2Ma án táq puai machớng puo cũai I-sarel khoiq táq tễ nhũang chơ; án táq rup dŏq cucốh sang yiang Ba-al,
3cớp bốh crơng sang pỡ avúng Hi-nôm, dếh bốh con samiang án bữm chiau sang tũoiq rit nhơp nhuo tễ cũai ca Yiang Sursĩ khoiq tuih aloŏh bo tỗp I-sarel mut tâng cruang cutễq ki.
4Ahat bốh crơng chiau sang, cớp chŏ́ng crơng phuom pỡ ntốq noau dốq cucốh sang yiang canŏ́h. Án táq ngkíq tâng máh anũol cóh cớp dũ nhưp nỡm aluang.
Cũai Si-ri Rachíl Cớp Cũai I-sarel
5Cỗ tian puo Ahat táq lôih, ngkíq yuaq Yiang Sursĩ la Ncháu án yỗn puo cũai Si-ri chíl riap cớp cỗp cũai Yuda sa‑ữi lứq dŏq táq tũ pỡ vil Damac. Yiang Sursĩ chiau Ahat pỡ talang atĩ Pê-cah con samiang Rê-malia la puo cruang I-sarel.
6Pê-cah cachĩt tỗp tahan Yuda ca clŏ́q lứq mán 120,000 náq tâng muoi tangái, cỗ cũai proai Yuda khoiq calỡih táh Ncháu achúc achiac alới.
7Bữn muoi noaq tahan tễ tỗp Ep-ra-im ramứh Si-cri, án cachĩt Masĩa con samiang puo Ahat, At-racam la cũai sốt tâng dống puo, cớp El-cana la cũai sốt pưn puo.
8Lứq pai tỗp Yuda la sễm ai muoi tỗp cớp alới, ma tỗp tahan I-sarel noâng cỗp nheq mansễm cớp carnễn mán 200,000 náq, cớp dững alới táq tũ pỡ cruang Sa-mari, dếh ĩt máh crơng crớu tỗp alới sa‑ữi lứq.
Ô-det Cũai Tang Bỗq Yiang Sursĩ
9Bữn muoi noaq samiang ramứh Ô-det; án la cũai tang bỗq Yiang Sursĩ tâng vil Sa-mari. Án pỡq ramóh tỗp tahan I-sarel ca ntôm chu pỡ vil Sa-mari, bữn dếh cũai Yuda hỡ alới cỗp táq tũ. Án pai chóq tỗp alới neq: “Yuaq Yiang Sursĩ, la Ncháu achúc achiac anhia, cutâu mứt chóq tỗp Yuda, ngkíq án yỗn tỗp anhia chíl riap tỗp alới. Ma sanua, án hữm anhia cachĩt táh tỗp alới sa‑ữi lứq.
10Sanua tỗp anhia ễ ĩt máh cũai samiang cũai mansễm tễ cruang Yuda cớp tễ vil Yaru-salem táq cũai sũl anhia. Nŏ́q anhia tỡ bữn dáng la tỗp anhia táq lôih tê choâng moat Yiang Sursĩ, la Ncháu anhia?
11Sanua cóq anhia tamứng yỗn samoât! Máh cũai tũ nâi la sễm ai anhia bữm. Cóq anhia acláh yỗn tỗp alới chu, yuaq Yiang Sursĩ cutâu mứt lứq, cớp án yỗn anhia roap tôt ntâng lứq ễn.”
12Chơ bữn pỗn náq cũai plỡ tễ tỗp Ep-ra-im, ramứh A-saria con samiang Yê-hô-hanan, Be-rakia con samiang Mê-si-lamôt, Yê-hit-kia con samiang Salum, cớp A-masa con samiang Hat-lai, alới tỡ bữn pruam cớp tỗp tahan ca chu tễ rachíl.
13Tỗp alới pai neq: “Anhia chỗi dững cũai tũ toâq pỡ nâi. Khân anhia dững, ki Yiang Sursĩ cutâu mứt, cớp án yỗn hái roap tôt acữn tữm cớp máh ranáq lôih cớp máh ŏ́c bap hái khoiq táq, yuaq án sâng cutâu mứt lứq chóq tỗp I-sarel.”
14Ngkíq, máh cũai tahan acláh máh cũai tũ, cớp táh dŏq nheq máh crơng alới cheng ĩt yỗn máh cũai sốt cớp cũai proai ca ỡt rôm parnơi.
15Samiang pỗn náq nâi, noau chóh alới yỗn bữn mpỗl sacrai máh tampâc khoiq pũr bữn, yỗn máh cũai tũ ca ỡt mu rariat. Chơ máh cũai tũ ki bữn tâc tampâc, sớp cỡp, nguaiq, cha, cớp bữn dỡq nsễng atia chóq tâng bớc. Cớp noau yỗn máh cũai ieuq ot ỡt tâng cloong aséh dễn; chơ noau asuoi nheq tữh cũai tũ ki pỡ raloan cutễq cruang Yuda pỡ vil Yê-ri-cô noau amứh Vil Nỡm Tarễc hỡ. Chơ tỗp I-sarel bữn píh chu loah pỡ vil Sa-mari.
Puo Ahat Sễq Cruang Asi-ria Chuai
16Bo ki puo Ahat ớn cũai ayững atĩ án pỡq sễq Tic-lat Pi-lasơ, la puo cruang Asi-ria, yỗn toâq rachuai.
17Yuaq bữn tahan tỗp Ê-dôm toâq chíl loah máh vil tâng cruang Yuda, cớp alới cỗp dững cũai tễ cruang ki.
18Ma muoi prớh ki tê tỗp Phi-li-tin mut chíl máh vil tâng cuar cóh coah angia mandang pât cớp coah angia pưn cruang Yuda. Tỗp alới cheng ĩt máh vil neq: Bet Samet, Ai-yalôn, Ke-dê-rôt, cớp máh vil cớt mpễr vil Sô-co, Tim-nah, cớp Kim-sô hỡ.
19Yiang Sursĩ dững atoâq máh ŏ́c túh coat nâi pỡ cruang Yuda, cỗ tian Ahat puo Yuda paluan máh rit cuang cũai proai cớp tỡ bữn puai phễp rit Yiang Sursĩ.
20Chơ Tic-lat Pi-lasơ toâq tễ cruang Asi-ria, ma án tỡ bữn chuai puo Ahat; án táq yỗn Ahat tamóh túh coat hỡn ễn.
21Ahat ĩt máh crơng tễ Dống Sang Toâr, tễ dống puo, cớp tễ dống máh cũai sốt, chơ dững yỗn pỡ puo Asi-ria. Lứq pai án táq máh ki, puo Asi-ria noâng tỡ ễq rachuai án.
Puo Ahat Táq Ranáq Lôih
22Tữ ŏ́c túh coat toâq, puo Ahat noâng táq lôih achỗn ễn chóq Yiang Sursĩ.
23Án chiau sang crơng yỗn máh yiang tỗp Si-ri, la cũai chíl riap án, cỗ án pai neq: “Máh yiang tỗp Si-ri khoiq chuai tỗp alới, ngkíq khân cứq chiau sang crơng yỗn máh yiang ki, lứq samoât yiang ki rachuai cứq tê.”
Ma yiang ki dững atoâq ŏ́c rúng ralốh yỗn án cớp cruang cutễq án.
24Hỡn tễ ki ễn, Ahat parỗm máh crơng tâng Dống Sang Toâr cớp prỗn chu canŏ́h⚓ dếh cloaih chíq ngoah toong Dống Sang Toâr, cớp táq prông sang dũ ravéh rana tâng vil Yaru-salem.
25Tâng máh vil toâr vil cớt chũop cruang Yuda, án táq ntốq dŏq cucốh sang cớp ntốq bốh crơng sang yỗn yiang canŏ́h. Máh ranáq nâi, án mandốq ễq Yiang Sursĩ, Ncháu achúc achiac án, cutâu mứt lứq chóq án.
26Máh ranáq canŏ́h ca án khoiq táq bo án cỡt puo tễ dâu toau toâq parsốt, khoiq noau chĩc dŏq tâng pơ saráq Atỡng Tễ Máh Puo Cũai Yuda Cớp I-sarel Khoiq Táq.
27Puo Ahat cuchĩt, cớp noau tứp án pỡ vil Yaru-salem, ma tỡ bữn tứp án tâng ping máh cũai puo. Vớt ki, Hê-sakia con samiang án ễn chỗn cỡt puo pláih án.