29
1Tus uas pheej raug qhuab ntuas
los tseem tawv ncauj cov nyom tsis mloog,
mas ib pliag ntshis xwb
yuav raug kev puas ntsoog kho tsis tau.
2Thaum cov ncaj ncees tau hwjchim
tej pejxeem xyiv fab,
tiamsis thaum cov neeg limhiam tau kav,
tej pejxeem kuj ntsaj laws.
3Tus uas nyiam tswvyim
kuj ua rau leej txiv zoo siab,
tiamsis tus uas pheej ntiav poj muag cev
kuj yog muab nws tej nyiaj txiag
nchuav pov tseg xwb.
4Tus vajntxwv uas kav ncaj
coj lub tebchaws nyob ruaj,
tus uas quab yuam sau nyiaj txiag
kuj ua rau lub tebchaws puam tsuaj.
5Tus uas ncauj qab zib nplaig qab ntse
rau kwvtij zej zog
kuj yog nws cuab hlua rov mag nws kotaw.
6Tus neeg phem
nws mag nws li kev txhaum txoj hlua,
tiamsis tus ncaj ncees hu nkauj xyiv fab hlo.
7Tus ncaj ncees paub tus pluag txojcai,
tiamsis tus limhiam tsis nkag siab tej no.
8Cov uas pheej thuam lwm tus
ua rau lub nroog kub hnyiab,
tiamsis cov uas txawj ntse
tswj kom tej kev npau taws ploj mus.
9Yog tus ntse nrog tus ruam sib cav sib ceg,
tus ruam tsuas muaj uas npau taws
thiab luag xwb, thiab tsis muaj kev tus li.
10Cov uas noj nyoog
kuj ntxub tus uas dawb huv,
thiab nrhiav ntshi txov
cov ncaj ncees txojsia.
11Tus uas ruam yeej ua nws kev chim
tshwm tag nrho los,
tiamsis tus txawj ntse
tswj tau nws txojkev npau cia twjywm.
12Yog tus thawj ntseeg tej lus dag,
mas nws cov tub teg tub taws
yuav limhiam tag huvsi.
13Tus uas pluag thiab tus uas quab yuam
qhov uas sib thooj yog qhov uas
Yawmsaub pub qhov kaj
rau ob tug qhov muag ib yam nkaus.
14Yog vajntxwv tu plaub ncaj rau cov pluag,
mas nws lub zwm txwv
yuav nyob ruaj khov ib txhis.
15Rab nplawm thiab lo lus qhuab ntuas
pub tswvyim,
tiamsis tus menyuam uas muab tso ywj siab
coj kev txaj muag rau leej niam.
16Thaum cov neeg limhiam tau hwjchim
tuav haujlwm,
muaj tej kev fav xeeb loj zuj zus,
tiamsis cov ncaj ncees yuav pom ntsoov
lawv raug kev puam tsuaj.
17Cia li nplawm qhuab qhia koj tus tub
nws thiaj ua rau koj nyob siab tus yees
thiab ua rau koj zoo siab.
18Qhovtwg tsis muaj kev qhia Vajtswv tej lus,
mas tej pejxeem kuj tseg tsis tswj lub siab,
tiamsis tus uas tuav rawv txoj kevcai
mas tau nyob kaj siab lug.
19Yog tsuas xuas ncauj hais xwb
mas cob qhia tsis tau tus tub qhe,
txawm yog nws nkag siab
los nws kuj tsis quav ntsej.
20Koj pom tus ncauj sai los tsis pom?
Tseem muaj vam tus uas ruam
heev dua li tus ntawd.
21Tus uas hlub nws tus tub qhe heev
txij thaum yau los,
mas thaum kawg yuav pom tias tus tub qhe
yuav tau nws tej qub txeeg qub teg.⚓
22Tus uas npau taws pheej tshum
kom muaj lus sib cav sib ceg,
thiab tus uas chim taus
kuj ua hauv paus fav xeeb loj.
23Kev khav theeb yuav ua rau
tus khav theeb poob qes,
tiamsis tus uas txo hwjchim
yuav tau koob meej.
24Tus uas nrog tub sab koom tes
kuj yog nws ntxub nws txojsia,
nws tau hnov tej lus twv tsawm
los nws tsis hais dabtsi li.
25Qhov uas ntshai neeg
yuav ua rooj hlua rov cuab yus,
tiamsis tus uas tso siab rau Yawmsaub
kuj nyob tso siab plhuav.
26Neeg coob nrhiav kev
ua kom tus thawj coj hlub lawv,
tiamsis Yawmsaub yog tus uas
txiav txim ncaj rau neeg.
27Tus tsis ncaj mas cov ncaj ncees
kuj ntxub kawg li,
tiamsis tus ua ncaj mas cov limhiam
kuj ntxub kawg li.
29
1Người nào thường bị quở trách mà vẫn cứng đầu cứng cổ
Ắt sẽ bị bại hoại thình lình, không phương cứu chữa.
2Khi người ngay lành lãnh đạo, dân chúng được an vui,
Nhưng khi kẻ ác cầm quyền, người dân ta thán không kể xiết.
3Khi con cái yêu mến sự khôn ngoan, cha mẹ mừng vô tả;
Nhưng đứa con kết bạn với đĩ điếm sẽ phá sạch gia tài.
4Nhờ theo lẽ công chính, vua làm cho quốc gia mình bền vững,
Còn vua tham của hối lộ, đất nước sẽ chóng bị tiêu diệt.
5Ai tâng bốc người nào
Là giăng cạm bẫy trước bước chân người ấy.
6Kẻ ác phạm tội là nộp mình vào cạm bẫy,
Nhưng người ngay lành vẫn an tâm ca hát và vui mừng.
7Người ngay lành quan tâm đến quyền lợi của người nghèo,
Nhưng kẻ gian ác chẳng màng gì đến việc ấy.
8Kẻ nhạo báng gây cho thành bị quân thù phóng hỏa,
Nhưng người khôn ngoan làm cho cơn thịnh nộ nguôi đi.
9Nếu người khôn cãi nhau với kẻ dại,
Kẻ dại sẽ tức giận hoặc chế giễu, và sự việc sẽ không ngừng.
10Kẻ thích gây đổ máu ghét người thanh liêm trong sạch,
Nhưng người chính trực biết làm sao giữ mình được an toàn.
11Kẻ dại dột bộc lộ cơn giận mình ra hết,
Người khôn ngoan biết kiềm giữ nó trong lòng.
12Nếu người lãnh đạo thích nghe những lời gian dối,
Các viên chức dưới quyền rồi sẽ trở thành một bọn ác nhân.
13Người nghèo khổ và kẻ áp bức có chung một điểm:
Ðôi mắt của cả hai đều được CHÚA ban ánh sáng cho.
14Nếu vua cứ theo công lý mà xét xử người nghèo,
Thì ngôi nước vua ấy sẽ bền vững lâu dài.
15Roi vọt và lời quở trách sẽ giúp con cái trở nên khôn ngoan,
Còn đứa con luôn được nuông chiều sẽ làm cho mẹ nó xấu hổ.
16Khi những kẻ gian ác cầm quyền, tội ác sẽ gia tăng;
Còn người ngay lành sẽ sống và nhìn xem chúng sụp đổ.
17Hãy sửa dạy con bạn, nó sẽ cho bạn được an lòng,
Nó sẽ làm cho lòng bạn được vui thỏa sâu xa.
18Ðâu không có khải tượng dân sẽ buông tuồng thác loạn;
Nhưng ai vâng giữ luật pháp thật có phước thay!
19Chẳng phải chỉ dùng lời nói suông mà tôi đòi sẽ sửa đổi,
Dù có hiểu rõ ràng, nó cũng chẳng làm theo.
20Con có thấy kẻ vội vàng phát biểu ý kiến của nó chăng?
Một kẻ dại dột còn có hy vọng hơn nó.
21Ai nuôi dưỡng đầy tớ mình từ khi nó còn thơ ấu,
Lúc lớn lên, nó sẽ như con cái trong nhà.
22Ai để cho cơn giận của mình điều khiển sẽ dễ gây xung đột,
Người nóng tánh nhạy giận phạm lầm lỗi nhiều thay.
23Kẻ kiêu ngạo gây sỉ nhục cho mình,
Nhưng người có tinh thần khiêm tốn kết cục sẽ được tôn vinh.
24Ai làm ăn chia chác với kẻ trộm cắp ghét mạng sống mình,
Người ấy biết sự thật nhưng chẳng dám nói ra.
25Người hay sợ sẽ dễ sa vào bẫy,
Nhưng ai tin cậy CHÚA sẽ được an toàn.
26Lắm người cầu cạnh kẻ cầm quyền để được ân huệ,
Nhưng công lý cho người ta đến từ CHÚA.
27Người ngay lành ghê tởm kẻ bất chính;
Người theo đường công chính lại bị kẻ gian ác gớm ghê.